|
2000
|
|
|
—Bigarren lezionea —erran zuen—: orain artean behin baino gehiagotan entzun izan didak ezen ilargiaren argia ez dela ilargiarena, baina eguzkiarena; ordea, hori erraitea eta deus ere
|
ez
erraitea berdin eta orobat dituk, frogarik ezean, lehen lezionearen arabera... eta, hala, bada, gaur frogatu eginen diat.
|
|
|
Baina nik gehien igurikitzen nuena, zeren, bai aita Bartolomek jauregian, eta bai jesuitek Iruñako kolejioan, bertzerik ez baitzidaten irakatsi, ez zenuen aipatu ere egin. Eklesiastikoan ez
|
ezik
Erran Zaharretan eta Salmoetan ere azaltzen denaz ari natzaizu: Initium sapientiae timor Domini, baina ez, ez zirudien ezen Jainkoaren beldurra zela jakintasunaren haste eta printzipio, sostengu eta lehen harri.
|
|
|
Zalantzan egon nintzen, egia erran
|
ez
erran; egia erran nion, nahiz eta gero egiaren gordina gozatzerat entseiatu nintzen:
|
|
|
Aditu dudanez, Indietako itsasoetan barrena dabiltzan filibusteroek ere beren prezioa ditek, galtzen duten menbro bakoitzeko hainbateko saria jasotzen dutela, eta gu ez gaituk haiek baino gutiago izanen —eta, besagainetik atxikitzen ninduela, erantsi zuen—: Bretai niako kostan behatza galdu huen, baina ez gizontasuna, zeren gizontasuna ez baitu oineko behatzak egiten, baina bertze behatz batek... eta, beraz,
|
ez
erran niri ezen Amsterdametik itzultzen haizela gizon egin gabe... Zeren diru suma horrekin ehun aldiz gizon egiten ahal haute!
|
|
|
Ezagun zitzaion: barne borrokan zen, zerbait erranen
|
ez
erranen. Bertze tanta batek kausitu ninduen, buru buruan oraingoan.
|
|
|
Ximurrak ez zuen igarle gisa sobera balio. Ez ezkontzaren, ez seme alaben,
|
ez
erranaren borobila baiestera etortzen ahal zen bertze deusen berri ailegatu zen gure belarri erneetara. Dendaz jabetu zenez geroztik emazteki bat baino gehiago ikusi genion inguruan, baina ez zirudien haientzat lehenagokoentzat baino egitasmo serioagorik zeukanik.
|
|
|
—Are, Saragueta —lehengo astean birtopatu ginenetik" Eduardo" erraten zidan, baina abuztuko asteazken horretan gauzak ez zeuden beren lehengoan—
|
ez
erran pitokeriarik. Urte franko egina haiz heure inguruko kaken berri ematen, orain inoxoaren predikuan hasteko.
|
|
2004
|
|
|
–Bai, Manuel de Falla, musika aldizkaria –Del Valle une batez Weberren txundidurari begira egon zen, izu gorriko aurpegia itxuratu aurretik– Jainko maitea!
|
Ez
erran ez dizutela ezer jakinarazi! Halaxe da, ezta?
|
|
|
Del Valle, hala ere, ez zuen gerrak gehiegi kezkatzen. Halako jakin min batez eta, zergatik
|
ez
erran, ekintza gose batez itxaroten zion odolketa erraldoiari. Garai benetan interesgarria zen hura, eta berak ez zuen inola ere mauka hura galduko.
|
|
2006
|
|
|
–Brisson? Nahiago dut
|
ez
erran zer pentsatzen duen horrek afera honetaz.
|
|
|
Bertako langileetakoren baten semea izanen zen. Deabru hark begi keinua egin eta erran zion gurasoei ezer
|
ez
errateko, Jainkoak madarika dezala!
|
|
|
–Tira, Duhalde andereñoa,
|
ez
erran kasualitatez etorri zarela Villeneuvera. Hau ez da oporrak pasatzeko tokirik egokiena.
|
|
|
Segidan, egunkari ebakinetako datuak, Muntanerren semeak errandakoak eta bere aitonari buruzkoak kontatu zizkion polizia zaharrari. Hala ere, kontu handia hartu zuen Urrutiaren hilotzari buruz tutik ere
|
ez
errateko. Azalpenak bukatu zituenean, galdetu zion–:
|
|
|
Suarengandik ihesi etorri zen iaz, baita, zergatik
|
ez
erran, berriz ere ikasle bihurtzeko menturak gaztetuta. Urte baten buruan, irakasle bihurtzeko zorian egon da.
|
|
|
Eten bat egin zuen, zerbait erran ala
|
ez
erran, duda balu bezala. Ez zuen erran.
|
|
2009
|
|
|
–
|
Ez
erran abokatu alu horrek konbentzitu zaituela! –kargu hartu zion Xabierrek?.
|
|
|
Haren bertsioa entzun nahi dut. Eta, nolanahi ere,
|
ez
erran ez duzula gogorik Salustianok hilotzak lurperatu zituen harrizko gurutze hori ikusteko.
|
|
|
–
|
Ez
erran zeuk ere ez duzula pentsatu GPS programa hori ikusita.
|
|
|
Anak bazekien hilobien berri. Ez dut sinesten txostenetan ez jartzea edo gutxienez Goikoetxeari ezer
|
ez
erratea.
|
|
|
–
|
Ez
erran oraindik ez dakizula, Oskar.
|
|
|
–
|
Ez
erran lore sorta hori niretzat dela... –Oskarrek astiro ahoskatu zituen hitzok, zainetan barrena zebilzkion analgesikoek kotoizko laino batean bezala biltzen baitzuten.
|
|
|
–erran zion ohe gainean eskegitako tantaz tantakoa seinalatuz?.
|
Ez
erran morfina jarri dizutela, zorioneko hori. Gero, ipurtestu horrek ikusten ez gaituenean, pixka bat emanen didazu...
|
|
|
–
|
Ez
erran barre egin ez duzula...
|
|
|
–oihu egin zuen?.
|
Ez
erran Joan Paulo II.arekin izan zinela!
|
|
|
–
|
Ez
erran! –piztu zen Berrade andrea?.
|
|
|
–Espainolek??, pentsatzen nuen. Baina
|
ez
erraten. Horren ordez, neure besoetan hertsatzen nuen.
|
|
|
Erantzun xaloa bezain egiatia zen, alabaina. Liburuaren irakurketa gaitz gertatua zitzaidan; arrotz eta ilun lerro eten horietako mintzaira, egileak erran nahi zuena estaltzen edo erdizka baizik
|
ez
erraten laket balu bezala.
|
|
2011
|
|
|
Gero, baina, ohi zuèn bizpahiru segundoko etenaldia egin beharrean, fabulari ekiteko, hogei bat segundokoa egin zuen: gizonak goiti beheiti mugitzen zituen begiak, urduri eta zalantzak hartua iduri, buruan zeukana erran
|
ez
erran ez baleki bezala, aitzina egitea erabaki zuen arte:
|
|
|
hura erraten zuen bitartean bertze ertzean zeudèn makalak seinalatzen zituela: . Ene lagun Sancho,
|
ez
erran niri gero, parez pare ditugun erraldoiak zuhaitzak direnik, edo haizearen hegalak, zeren, hala balira ere, enkantamendu baten ondorioz izanen bailirateke??. Gero, makurtu eta harri bat eskuan hartzen zuela, erran zuen:
|
|
|
Bazkalondoa zen, eta, panorama haren aitzinean, Estanis eta Sancho bakarrik falta zitzaizkigun han, erasoari behar bezala ekiteko, hitz egoki bezain dotore batzuekin: . Ene lagun Sancho,
|
ez
erran niri gero, parez pare dugun erraldoia ipotxa denik, zeren, hala balitz ere, enkantamendu baten ondorioz izanen bailitzateke??. Baina haiek ez zeuden han, eta nik, hagitzez ere modu arruntagoan, erran nizun:
|
|
|
Ongi bete nuen hitza, Satur,
|
ez
erran niri ezetz?
|
|
2012
|
|
|
–Nik txantxetan galdetu nion ea ero arriskutsua zen, eta Sandrak tontakeriarik
|
ez
errateko erantzun zidan. Baina harrezkeroztik urduri sumatu nuen Sandra.
|
|
|
–Zure aitak sekula ez du futbol partida bat ikusi.
|
Ez
erran kirol asmo garbi batek bultzatuta erosi duela trapu hori.
|
|
|
–Nire mutil laguna ematen duzu, Villa, erran zuen poliziaren ahotsa entzun zuenean?.
|
Ez
erran arazoak izan dituzula ETAko putakume horren txostena bidaltzeko.
|
|
|
–Idazkariari egin nion mandatua!
|
Ez
erran urdanga hori ez dela oroitu.
|
|
|
–
|
Ez
erran ergelkeriarik. Nik ez nuen nire familia hil.
|
|
2013
|
|
|
–
|
Ez
erran hori, ama, ihardetsi zion Hamzak, masailetan beheiti negar malko bat irristaka igartzen zuen bitartean.
|
|
|
–
|
Ez
erran hori, ama. Aita joan zen, baina gure baitan bizi da.
|
|
|
Guk dugu sinhesten
|
ezen
erran den liburu hautako hitza Iainkoaganikoa dela eta harenganik beraganik duela bere authoritatea eta ez gizonetarik. Eta nola hitz hura baita egia ororen regla, kontenitzen duelarik Iainkoaren zerbitzuko eta gure salbamendutako nezesario den guzia, diogu ezen?
|
|
|
Guk dugu sinhesten eta ezagutzen Iainko bat bera dela, eta hura esentia bakoitz bat bera, espiritual, eternal, inbisible, muthatzen eztena, infinito, konprehendi
|
ez
erran ezin daitena?
|
|
|
–
|
Ez
erran zentzugabekeriarik. Duela lau urte urkarazi huen altzümartarra ditek gogoan, ez bertzerik.
|
|
|
Amadisen anaia Florestanen maitea.
|
Ez
erran, Joanes, ahantzi zaizula,
|
|
|
–
|
Ez
erran pitokeriarik, Joanes. Traidoretzat salatua zinen.
|
|
|
–Atzo ez bainuen egin, zerbaitez ohartarazteko tenorea dut, Mailu. Gure artean gelditzeko etorri bazara,
|
ez
erran inoiz Nafarroako errege Henrike Borboikoaz ari zarenean. Hemen, gizatxar hori Vendôme baizik ez da, duke frantses heretiko bat.
|
|
|
–
|
Ez
erran Agerre urdazubiarraren predikua aditzeagatik zaudela hemen, jaulki zidan.
|
|
|
–
|
Ez
erran, ez baitizut sinetsiko.
|
|
|
–
|
Ez
erran biraorik, Joanes, xuxurlatu zidan?. Ez, bederen, hain ozen.
|
|
2014
|
|
|
eta azken ukitua eman nion artelanari.
|
Ez
erran ez zela ederra gelditu!
|
|
|
–Joder, Asiain,
|
ez
erran gaua hemen eman duzula.
|
|
|
–Hi beti hain exajeratua, Elisa!
|
Ez
erran niri gero loreak entzutea gauza txarra denik??. –Niri, azkenean, tripako mina ematen zidatenan, eta hobe huke hik ere zuhurragoa eta helduagoa bahintz??.
|
|
2015
|
|
|
Mihiari kosk egin behar izan nion benetan pentsatzen nuena
|
ez
errateko.
|
|
|
Nork erran du hango sukaldaritza astuna eta zakarra dela? Halakorik uste duenak hobe luke Azeriaren eta bion aurrean
|
ez
erratea, badaezpada ere. Hilabeteak neramatzan behar bezalako mokadurik ahoratu gabe.
|
|
|
–
|
Ez
erran txorakeriarik! –suminak ahaztarazi zidan Maisuari nion begirunea?.
|
|
|
Liburua txikia zen, lodi samarra, larruzko azal beltz beratzak zituen, erabiliaren poderioz nahiko pitzaturik zeudenak, eta sudurra haren orrien artean sartuta arnasa hartzean halako mindu usain bat hartzen zitzaion, gure karrikako altzari denda zaharrari (eta, zergatik
|
ez
erran, haren jabea zen agureari berari ere) zerion sundarekin antz harrigarria zuena. Liburua, oro har, antzinako xake partida anitz eta anitzen bilduma zen, xakearen estrategia ugarien adibide gisa hautatuak denak ere.
|
|
|
Ezagutu nuen egun hartarako ez dakit begiz jota ote ninduen. Agian ni hari begira begira, eta, zergatik
|
ez
erran, lerde jario harrapatu izana izan zen nigana etortzeko arrazoia. Ez dakit.
|
|
|
esan(
|
ez
erran). Euskal Herriko mendebalean eta erdialdean erabiltzen da.
|
|
2016
|
|
|
–Ni ez naiz zuen mundukoa, ez nator bat zuen munduarekin, hau nirea da erraten duzuelako, eta hura ere bai, eta ez bada nirea berea da, baina zurea ez. Beraz,
|
ez
erran zuen mundua nire mundua denik, ez dudalako sinisten, eta, gainera, ez dudalako sinistu nahi.?
|
|
|
–Argazki bat bidaliko dizut, erran zion Asiainek?. Landetxea alokatu zenion emakumea den ala
|
ez
erratea nahi nuke.
|
|
|
–
|
Ez
erran harritu zaituela. Joder, espero izatekoa zen:
|
|
|
–Mesedez,
|
ez
erran Nagoreri, eskuak elkartu zituen, eta Asiain beldur izan zen belaunikatuko ez ote zitzaion?. Berak ez daki ezer.
|
|
|
Parada ederra baita elkartasunaren, laguntasunaren bai eta adiskidantzaren biziarazteko, batzuen eta besteen berriak kontatzeko, ideiak eztabaidatuz berritzeko ere eta zabaltzeko? Eta nola
|
ez
erran, askotan gitarra baten edo trikiti baten laguntzarekin, zer kantu xaramelak ez ziren airatzen gure Etxalai zaharretik! Giro berak berdin jarraitzen du geroztik ere?
|
|
2017
|
|
|
Jendetasunekin begiratzen nion baina, berriz ere, haren hitzen haria ez nezakeen segi.
|
Ez
erraten zuena konplikatua zelakoz, baizik eta, bat batean, tristurak gaina hartu baitzidan. Ikaragarriko tristurak.
|
|
|
ez dakit? Arras gutxitan ateratzen naiz zentrotik, inoiz
|
ez
errateagatik.
|
|
|
–Ez dun Historia ikasi, ados, baina
|
ez
erran ez ditunala Egiptoko marrazkiak inoiz ikusi, Asterix eta Obelixen komikietan bada ere?
|
|
|
Eta, Uxue:
|
ez
erran inori, e. Inori ere ez.
|
|
|
–Tira, ama,
|
ez
erran Uxueri ihesi joan zinela Benidormen bizitzera...
|
|
|
–Ikusi ditut albisteak.
|
Ez
erran zeure gain hartu nahi duzula gripe epidemia hori.
|
|
2020
|
|
|
Zer erranen dio amatxiri lehenbiziko gauean goizaldera itzulita?
|
Ez
lerrake gezurrik erranen balio buelta bat ematera zihoala eta azkenean luzatu egin dela. Nahi gabe, baina aldi berean nahiari jarraikiz; beraz, nahita?
|
|
2022
|
|
|
–Jainkoarren, Dolores,
|
ez
erran tontakeriarik.
|
|
|
–Poliziak berria eman arte hobe deus
|
ez
erratea etxean.
|
|
|
–Norentzat da arrosa hori, jakiterik badago? Eta
|
ez
erran zure amarentzat dela, urduriegi zaude horretarako.
|
|
|
Ni gogotsuago joaten nintzen hurrengo asteburuan lanera, eta elkar bilatzen bukatzen genuen beti. Ingurukoei deus
|
ez
erratea alferrik zen: usaindu egiten zitzaigun.
|
|
|
|
Ez
erran ez dunala sekula probatu.
|
|
|
|
EZ
ERRAN INORI
|
|
|
|
EZ
ERRAN INORI
|
|
|
|
Ez
erran inori zer egin dugun.
|
|
2023
|
|
|
•
|
EZ
ERRAN INORI
|
|
|
Duda hori aski izan da uler dezaten baietz, baina ez duela horretaz mintzatzeko gogorik. Berantegi da ukatzeko, eta, engoitik, bere adinean, zergatik
|
ez
erran egia. Isiltasun deserosoa hautsi du.
|
|
|
Ez zaitezte nigatik kezka. Erran amari ontsa naizela nagoen lekuan, baina
|
ez
erran non nagoen.
|
|
|
–Zure bi alabak, Izar eta Orreaga, karrika bazter batean harrapatuko ditugu, eta nahiago dizut
|
ez
erran zer eginen diegun!
|
|
|
–Anje, bai, oroituko ez naiz, ba!
|
Ez
erran hemengoa zarenik.
|
|
|
Zuk jakin zenuke medikua, suhiltzaileak edo nor deitu behar duzun. Medikua bada,
|
ez
erran biktima sendatzeko aukerarik dagoenik. Gorpuak luze darama hila, kirats izugarria dario.
|