|
2001
|
|
|
Jendearekin ez al haiz egoten edo zer? Nik erabakia hartu behar izan nuen Bilbon
|
ez
erdarazko hitzaldirik gehiago ematekoa; bestela ezinezkoa baitirudi Bilbon euskaraz zerbait egiteak, beti bada aitzakiaren bat (hitzaldira kanpotarrak etorri direla...). Egoera hori da; ghetto batean gaudela.
|
|
|
egile bakoitzak bere buruarekin, lehenbizi; liburu bakoitzak bereirakurlearekin, gero. Ika mika isil hori inoiz gutxitan ailegatu da hedabideetara, etasekula
|
ez
erdarazkoetara. Hala ere, nago egun batez izanen dela gure artean ikertuko duenik, euskal idazle horietariko batzuek beren literatur lanetara eraman dituzten planteamenduek zer pisu izan duten azken urte honetako gertakarietarako lurraongarritzerakoan.
|
|
|
Nik âneronen burua hobeki ezagutzen dut besterena bainoâ zenbait gai ukitzen dituzten idazlanak, ezer balio baldin badute, irakurri  egiten ditut, nahiz euskaraz egon nahiz irispidean dudan edozein erdaratan; beste zenbait sailetakoak, berriz, ez ditut irakurtzen
|
ez
erdaraz ez euskaraz, ezin utzizko eginkizunen batek behartzen ez banau. Jende zentzu  dunak horixe berbera egiten zuelakoan nengoen:
|
|
|
Gure hizkuntza opa diogunaz osorik jabetuko balitz ere, ez lituzke erdarak erabat baztertuko: erdarez ari naiz (hona, aldamenean, frogatxo bat), eta
|
ez
erdaraz. Ez dituzte behinik behin baztertu gu baino larriago, aberatsago eta ikasiago diren inguruko eta urrutikoek.
|
|
|
Zorioneko Zenbait hitzaldi horiek ez nituen nik erdaraz idatzi8 Egin, erdaraz egin nituen, hala eskatu zidatelako, nahiz ondoko elkarrizketak erdaraz eta euskaraz izan ziren. Neure kabuz, ez  nituen sekula argitarako,
|
ez
erdaraz ez euskaraz. Ez nien, ordea, eskatu zidaten baimenik ukatu.
|
|
|
gaztelaniaz txukun antzean idatzi nahi dutenek ez dute sekula categorÃa hitza adiera horretan erabiltzen, eta ez dut ikusten zergatik hartu behar duen euskarak erdal gaiztoaren kutsurik. Aristotelesen, Kanten eta besteren kategorien beharrean gara; hor aipa  tzen direnen premian,
|
ez
erdaraz eta ez euskaraz, ni, behintzat, ez. Ez nintzateke hemen hitz kontutan sartuko, Kintanak" soziologia", dagoen  bezala inguraturik eta biribildurik, erabili izan ez balu11.
|
|
|
Baina gure artean inork apurtzen ez zuen isiltasunak garbi erakusten zuen arazoak ez zuela zerikusirik euskararen aldaera diatopiko edo diakronikoekin,
|
ez
erdararen presioak eragindako isoglosa ezabatze tamalgarri batekin, ez euskal bokalismoaren galerarekin, ez autogorrotozko agerpen batekin, ezta mintzagaiaren auzi ia metafisiko eta hainbeste eta hainbeste aldiz eztabaidatuarekin ere.
|
|
2003
|
|
|
Baina auzitegietara lekuko deitua izan naizen bakarretan, estatu ordezkariek ez naute utzi hitz horien errepikatzen, ez latinez,
|
ez
erdaraz, ez euskaraz. Alta, baliteke hor bi gogoeten bazka, bai estatujabe diren frantsesentzat edo espainolentzat, bai eta ere estatugabe garen euskaldunentzat edo kurduentzat!
|
|
2004
|
|
|
Berboaren ekintzaz ere, ez ditugu danok berdin berezten fenomenuak. Euskaldunok, esate baterako, euskeraz ari geranean (eta
|
ez
erderaz xoillik, edo... anti erderaz!), nabarmen berezten ditugu gure berboetan ekintza gertatuak eta gertakizun dauden ekintzak: aipatu du, baiña aipa dezake; erori zan, baiña eror zitekean.
|
|
2006
|
|
|
Nire seme nagusienak esan zidan: " Hauei hitz bat ere
|
ez
erdaraz, Euskaraz dena!". Eta orain dena euskaraz!
|
|
|
210 Ib., 64 Unamuno-rentzat dudarik ez dago," la literatura vasca" euskaraz egina bakarrik dela(
|
ez
erdaraz egina, euskoek egina izanik ere), ik. 64 or. Euskal literatura modernoan" bi poeta eta erdi" ezagutzen du: Iparragirre eta Bilitx, eta hirugarren erdi bat," uno que vive y por eso no le nombro" (Arrese Beitia, nik uste).
|
|
2007
|
|
|
Euskaldunontzat idatzi bear dugu, ez kanpotarrentzat. Eta euskeraz, eta
|
ez
erderaz. Kultura ta euskera egiazkoa:
|
|
2008
|
|
|
Erdaraz herri euskaldunaren alde egin litekeen guztia eginda ere, deus gutxitarako dela, euskarazko herririk ez baldin badago eginkizun haren ardatzean kokatua. Euskaraz jardunda bakarrik bihurtzen baita euskara gizarte hizkuntza normaldua,
|
ez
erdaraz pentsatuta eta ekinda. Euskal Herria, euskal hitzaren lantegian ez bada, ezin da eraiki, erdal hitzaren lantegian ekoiztutako gizarte eredua ezin delako euskalduna izan.
|
|
|
Hala ere, bazen berrikuntzarik, irakaskuntza tokiko ardura izateko eskatzeaz gain, euskal hezkuntza proiektu bat errebindikatzen baitzen: euskaraz (edo gutxienez) eta curriculum propioa irakats zedila,
|
ez
erdara hutsez eta Espainiakoa; irakasleak atzerritarrak barik bertokoak izan zitezela, eta batez ere euskal irakaskuntzarako prestaketa izan zezatela (behinolako euskal maisu «mertzenarioengandik» bereiztuz).
|
|
2009
|
|
|
Orain bertan, behin baino gehiagotan lanak ditut gauzak nahi dudan eta nahiko nukeen era suelto sakonean esan ahal izateko: ez didate uzten... erdarara presionatzen naute eta bortxatzen, eta
|
ez
erdaraz bakarrik. Baina hori ez da azkura baten pareko biktimadura besterik.
|
|
2010
|
|
|
Euskaraz ari denak, ordea, hautu bat egin du, eta egoera eta solaskide askorekin erabilera guztiz mekanizatua, ohikoa, eta arrunta izatera iritsi arren, oraindik ere sarritan iruditzen zaigu euskaraz egiteko hautuak baduela erabaki kontzientearen nolabaiteko ukitua edo kutsua. Alegia, euskaldunak euskaraz egiten duenean, badaki eta ohartzen da euskaraz egiten ari dela eta
|
ez
erdaraz, eta horrek haren gogoan nolabaiteko isla izan behar du: nekea batzuetan, satisfazioa beste batzuetan...
|
|
|
Testigutza Don Fco Ignacio Aranibar y Don Pascual Antonio de Huarte, presbiteros naturales y residentes en esta Villa jaunek egin zuten, eta
|
ez
erdararik ez firmarik ez zekiten Eskuderotarrei, eskribauak berak leitu zien eskritura: la leà y dà a entender en el ideoma bascongado desde su principio a fin.
|
|
|
Era eta garai berean idazten hasia zen erdal (ahozko) literaturak, aldiz, deus ez. Emeki emeki, administrazioaren eginkizunak saihestezinak bilakatu ziren herritar guztientzat, baina hastapenetan zen erdal literatura idatzia guztiz baztergarria zen gehiengoarentzat, ez irakurtzen
|
ez
erdaraz ez zekitelako, liburuak aski bakanak izateaz gain. Honengatik guztiagatik, ahozko literatura bizi bizirik zegoen euskaldunen artean, gainerako herrien artean bezala, bestalde.
|
|
2011
|
|
|
Ondoko urteetan UPV/EHUk euskarazko ikastaroen kopurua laupabostean mantendu du, baina
|
ez
erdarazkoekiko% 25eko proportzioan, baizik eta horren azpitik kokatu da beti.
|
|
|
Euzko Gogoaren hizkuntza eredua gerraurrekoa zen, baina ez sabindar hertsien moldekoa, baizik eta Azkuek proposatutako gipuzkera osotuaren ildokoa (garbizalea baina ez hiperpurista). Aldizkariaren bidez euskal hizkuntzarentzat estatus berria aldarrikatzen zuen, baina
|
ez
erdararen bidetik, euskararenetik baizik, bidenabar euskararen corpusa osatuz.
|
|
|
1/ Euskeraz idatziko dut beti abertzale aldizkarietan. Sekulan
|
ez
erderaz.
|
|
|
Euskaldunontzat idatzi bear dugu, ez kanpotarrentzat. Eta euskeraz, eta
|
ez
erderaz. Kultura ta euskera egiazkoa:
|
|
2012
|
|
|
A. Gerraosteko hasierako urteetan behintzat bada jende sail handi bat, euskaldun izanik, irakurtzeko ohiturarik ez duena; ez euskaraz
|
ez
erdaraz irakurtzen ez duena. Jende hau, beraz, ahozkotasunean bizi da.
|
|
|
6Zergatik? Itz oiek bizi baitziran latiñean.Zergatik
|
ez
erdera berrian. Erriko itz ez dalako, ele elkor dalako.10
|
|
2014
|
|
|
Biak dira egoera kezkagarriak, baina guri, guraso bezala, gehiago eragiten digu pediatraren kasuak. Izan ere, gure umeek euskaraz dakite,
|
ez
erdaraz, eta horrek ez du komunikazioa ahalbidetzen.
|
|
|
Biak dira egoera kezkagarriak, baina guri, guraso bezala, gehiago eragiten digu pediatraren kasuak. Izan ere, gure umeek euskaraz dakite,
|
ez
erdaraz, eta horrek ez du komunikazioa ahalbidetzen.
|
|
|
Ez dirudi horrek guztiak herritarren arteko ahozkotasuna gehiegi bultzatzen duenik. Ez euskarazkoa
|
ez
erdarazkoa, bai; baina egoera diglosiko desorekatu, ezegonkor eta gutxituan dagoen euskal hiztunen komunitateak askoz nabarmenago pairatuko ditu beti eragin horiek.
|
|
2015
|
|
|
Izango badugu, itxura denez dirurik badagoelako izango da, jakina, eta dirurik badago zergatik
|
ez
erdarazko egunkari abertzale bat egin?
|
|
|
jokoan jarri behar diren praktiken artikulazio, definizio eta ilusio komun eta sozialen adierazpena. Adierazpena, diot, euskaraz, eta
|
ez
erdarazko ex pression horren ordez, adi erazi aditzak ez du jardueraz aurreko edo haragoko entitaterik suposatzen, jarduera jakin baten bidez agerraraz litekeenik, eta ondo markatzen du, berriz, adieratzaileak aditzaileari zerbait aditu arazten diola.53 Eta soziala den aldetik, eta adierak irekiak diren aldetik, adieraztea esanahia eta zentzua egiteko antagonismo edo elkarlana izan daiteke.... Identitatea adierazpena dela diodanean, praktika soziala dela esan nahi dut, askoren arteko praktika esanahi eta zentzugilea.
|
|
2018
|
|
|
Hori horrela ikustean, Krutwig Azkuerengana hurbildu zen eta lekeitiarrak miresmenez hartu zuen gazte hura, eta bien artean berehala Akademiako gauzak aldatu eta berritzeko plan bat eratu zuten. Alde batetik, euskara egunero eta edonon erabiltzeko hizkuntzatzat jotzen zuten biek, eta
|
ez
erdaraz aztertzeko ikergai soiltzat. Bestetik, ordura arte Euskaltzaindiaren barruko bilerak erdaraz egiten ziren arren, ordutik aurrerantzean euskaltzainen arteko harremanak euskaraz egitea proposatu eta ideia hori aurrera atera zen, Krutwigen ekintzari esker.
|
|
|
Ba, honatx bat, larria: euskarara (ezen
|
ez
erdaretara) itzuliriko guztiaren kontrako aurreiritzia, zenbaitek batuari dion mespretxu jatorristikoarekin batera agertu ohi dena. Hala, batek baino gehiagok berez gauza txartzat hartzen du itzulpena izate hutsa... itzulpen esplizitua, jakina, zeren, hizkuntza minorizatu baina bizinahia izanik, euskaraz sorturiko guzti guztian etengabe itzultzen baitira euskal mundutik kanpoko beste mundu guztiak.
|
|
2019
|
|
|
Bestalde, diskurtso bakoitzak bestearen oinarri bana onartu du: batetik, euskara ez dela hemengo hizkuntza bakarra; eta bestetik berdintasuna, ez diskriminatzea eta hizkuntzaren hautu askea euskarari ere badagozkiola, eta
|
ez
erdarei bakarrik.
|
|
|
Bilboko mutiko bat eta biok. Eta bioi eskatu zigun, mesedez,
|
ez
erdarara jotzeko, hitz egiterakoan arazoak baldin bagenituen ere, eta saiatzeko, nola edo hala, euskaraz egiten. Taldeko beste haur gehienak ikastoletan zebiltzan jada, baina ni eskolaratu nintzenean Tolosan ez zen ikastolarik.
|
|
|
euskaraz ez dakiten barojazaleen arteko ilustratuenak ere ez du Mitxelenak Barojari egindako elkarrizketa ezagutzen. Sarean ez dago Mitxelenaren elkarrizketaren aipamenik
|
ez
erdarazko jardun akademikoetan ez bestelakoetan (Barojak eman zuen azkeneko edo azkenetako elkarrizketaz ari gara; nori, eta Koldo Mitxelenari). Gauza bera gertatzen da Mitxelenak Escuderori edo Oteizari egin zizkien elkarrizketa mamitsuekin ere.
|
|
2021
|
|
|
Ostiral batez, Estherren eraginez, liburu baten aurkezpen ekitaldira joan ginen. Alemanian bizi arren, idazleak arabiarra izan behar zuen, damaskoarra, baina nik argiro adierazi nion Estherri sekula santan ez nuela liburu oso bat irakurri, ez arabieraz
|
ez
erdaraz, eta nekizkien ipuin eta alegiak oro entzunaren entzunaz ikasi nituela. Alabaina, Esther tematu egin zen eta, gisa hartan, Herrikoia Rafik Schami ezagutu ahal izan genuen, eta bereziki Gaueko ipuin kontalariak bere liburua.
|
|
2022
|
|
|
Zeren, begira: nahi dugu euskaraz egin dezaten eta
|
ez
erdaraz, baina mugarik ezarri gabe nahi dugu erdaren erabilera murriztu; hizkuntzak ez direlako berez txarrak, baina min ematen digu haurrak espainolez edo frantsesez entzuteak; eta ez diegu hala ere min horren arrazoia azaltzen, hori politika litzatekeelako, eta haurrak politikatik at utzi behar baitira, badakizue; baina arrazoi politikorik gabe, zer argudio egon liteke espainolaren eta frantses... Baina ez, ez, gu ez gaude kontra, hizkuntza guziak dira aberasgarriak, baita hemengo erdarak ere, hori bai, euskara denen artean hobetsita....
|
|
|
Zergatik
|
ez
erdaraz?
|
|
|
Euskarazko produktu gutxi ekartzeaz aparte, gainerako herrietan euskaraz eskainitakoa gurean gaztelaniaz eskaini dute behin baino gehiagotan. Euskarazko eskaintza
|
ezak
erdarakoen gorakada dakar".
|
|
|
Aitak nahi izan zuelako matrikulatu zuten Ugutz Escuelan, eta bertan egin zituen ikasketak Haur Hezkuntzatik. Han ikasi zuen gaztelaniaz hitz egiten, eta
|
ez
erdaraz, bere bizilagun askok esaten zuten moduan. " Erdara okupatzaileek ekarritako izena da, ez gurea...".
|
|
2023
|
|
|
Debeku hutsak ez, baina mugak ezarri behar direla garbi dago. Muga jartzen diegu sakelako telefonoaren erabilerari, jarrera matxistei, eta zergatik
|
ez
erdararen erabilerari. Ikasleek aukera dezakete beste eredu batean izena ematea –ez dago haien esku, gurasoenean baizik, badakit–, baina ulertu behar dute gurean egoteak dakarren inplikazioa, gure identitatearen funtsa euskara dela argi adierazi behar diegu, hitzez eta ekintzaz, hala dela, eta ez dugula onartuko horren kontra doan jarrerarik.
|
|
|
Noizean behin gurasoen abisua jasotzen dute," astiroago, Alinak ulertzeko moduan". Baina hitz bakar bat ere
|
ez
erdaraz. Mantsoago batzuetan, mimikaz askotan edota adibideen zerrenda baliatuta beste batzuetan, lortzen dute hala edo nola Alina ere afalorduko elkarrizketan murgiltzea.
|
|
|
Lehengo egunean testu bat itzultzeko pasa zidaten; hitzen artean bazen bat inoiz ere,
|
ez
erdaraz, ez euskaraz, entzuna ez nuena: " tifloteka".
|