|
2008
|
|
|
Elektroiak Demokritoren ideia betetzen du ikuspuntu batetik, guk dakigula
|
ez
baitago partikula txikiagoz osatuta, baina arazoa da elektroiak ez direla materia puska guztien osagaia. Fisikariek aurkitu zuten protoia eta neutroia, adibidez, beste partikula batzuez osatuta daudela, eta partikula txikiago horiek ez dira elektroiak edo elektroiaren taldeko partikulak.
|
|
|
Alde horretatik, oraindik ez dakigu unibertsoaren %96aren osaera, zergatik ez dagoen antimateria gehiago edo beste dimentsio batzuk dauden. Era berean, LHCak unibertsoaren hasierako lehen uneei buruzko xehetasun gehiago jakiteko aukera eman lezake, Big Bang ak gaur egun
|
ez
dauden partikulak sortu ahal izan zituenean. / imgs/ 2008/ 09/ lhc505.jpg Hala ere, esperimentu horiei errendimendu praktikoa eman nahi dietenentzat, zientzialariek azaltzen dute oinarrizko zientzia esperimentuetan hasten direla herritarrengana iristen diren aplikazioak sortzen, eta azken helburu hori ez dela haietan gauzatzen.
|
|
2009
|
|
|
Hala, DVDaren zati bat grabatuta gelditzen da. Laser horren norabidean orientatuta
|
ez
zeuden partikulak, ordea, erabili gabe gelditzen dira.
|
|
|
neutrinoak eta materia iluna, besteak beste. Neutrinoak karga elektrikorik ez duten oinarrizko partikulak dira; hau da, guk dakigula, behintzat, partikula sinpleagoz osatuta
|
ez
dauden partikula batzuk. Elementu erradioaktibo batzuek igortzen dituzte desintegratzean, adibidez, izarren nukleoetako erreakzioetan, supernobetan nahiz zentral nuklearretan eta partikula azeleragailuetan.
|
|
2015
|
|
|
Tamaina eta formarik ez duela, ezta masa eta pisurik ere, kolorerik eta gusturik ere ez, eta abar luze eta negatibo bat. Gogamena
|
ez
dago partikula fisikoz osaturik eta ez ditu natur legeak betetzen, esaterako, energiaren kontserbazioarena?. Dualistak ibilbide negatiboa aukeratzen du:
|
|
2020
|
|
|
229; Zuazo 2014; cf. Unamuno eta beste 2012). Hori dela eta, ezin da erdialdeko al partikularekin batera agertu, perpaus mota berekoak diren arren; hots, euskalki desberdinetakoak direnez,
|
ez
dago partikula biak erabiltzen dituen hiztunik. Hala ere, ahal eta ote partikulekin bateragarria izan daiteke, eremu geografiko eta sintaktiko bera baitute.
|
|
|
Hori aintzat hartuta, ote hori ez litzateke, alde batetik, sintaktikoki aditz jokatuari atxikitako buru bat eta, beste alde batetik, perpaus mailako sintaxiaren parte. Jarraian erakutsiko dut analisi hori ez dela zuzena ebidentzia sintaktiko eta prosodikoetatik abiatuta; gainera, sintaxiaren aldetik
|
ez
dago partikula horiek perpaus berean agertzeko murriztapenik, argudiatuko dudan bezala, gune desberdinetan kokatzen baitira.
|
|
|
Bestalde, murrizketa semantiko pragmatikoa baztertu behar da (45) adibideetan oinarrituta; izan ere, interpretazio bateraezinak eduki balituzte, nekez ager litezke perpaus berean, sintaxia desberdina luketen arren. Hala ere, lehenengo begiratuan proposizioari egiten dioten ekarpenaren aldetik partikula horiek ez bide lirateke oso bateragarriak izango ahal ek segurtasun handia eta ote k zalantzak adieraziko balituzte; dena den, Monforteren (2021) ildotik ote ren bitartez hiztunaren barne hausnarketa adierazten dela onartuz gero,
|
ez
legoke partikula biak bateraezinak izateko arrazoirik. Gainera, (45) adibideak galderak dira, are gehiago (46) galdera erretoriko argia da.
|
|
2021
|
|
|
Nolanahi ere, euskararen kasuan oraindik lan asko dago eginkizun diskurtso markatzaileen azterketaren arloan. Gaztelaniari buruzko ikerketetan, esaterako, ia
|
ez
dago partikula bat bera ere azterketa monografikoren bat ez duenik (Vázquez Veiga 2011). Euskaraz, berriz, diskurtso markatzaile asko daude oraindik deskribatu gabe (Alberdi 2014b:
|
|
|
Etxepare). Nolanahi ere, al beti da aukerakoa;
|
ez
dago partikula horren beharrik galdera adierazteko, intonazioa bera nahikoa da.
|