|
2000
|
|
|
Eta han
|
ez
zegoen jada abenikoaz eta gizonen arteko bakeaz mintzatzerik, eta ez zuen ezpatak, erran komunak dioen bezala, ezpata maginan sarraraziko, zeren biak baitzeuden —haserretzailea eta haserretua— kolera handi batean itsutuak eta irakinak, eta ez zegoen kolera haren ematzerik ez hozterik. Eta istant haietan kolera hura zen auziaren auzia eta bien arteko gorabehera guztia, baita handik gutirat gertatzerat zihoàn tragediaren gakoa ere.
|
|
|
Eta bakarrik nengoen, baina
|
ez
nengoen jada bakarrik, zeren eta, aita Bartolomek ene imajinazinotik alde egin bezain fite, neska beltz hura hurbildu baitzitzaidan, Nenbo zeritzana eta Gunberen arreba zena... Eta Nenbok dei egin zidan bere sufrimendutik eta bere bizigogotik, baita bere gorputz zati bakoitzetik ere... eta gero eskua luzatu zidan, eta nik ez nion ezezkorik erran, zeren ez bainuen urka bilur batez ito nahi haren alde sentitzen ari nintzen amorioa... eta zeren ene lehen manamendua —lehenetan lehena— bertzeen maitatzea baitzen, nork bere burua bezainbat.
|
|
|
Izan ere, bizi berri baterat jaio nahi nuen eta jaio beharra nuen, zinez, zeren —ene kontzientziaren hertsiak errerik, elkorturik eta idorturik—
|
ez
bainengoen jada lehengo gogoan eta sinestean, eta zeren iraganetik hastandu eta iraganarekin hautsi nahi bainuen, amarekin eta geure etxearekin, leinuarekin eta etorkiarekin, aita Bartolomerekin eta eliza katolikoaren harrokeriarekin... baita liburuekin ere, zeren kapitainak, zeinak etxean dozena pare bat liburu baitzituen, itsasoari buruzkoak gehienak, baina baita Montaigneren Entseiuak ere, hal... " Liburuz inguratua bizi izan haiz orainokoan, baina, hemendik aitzina, liburuak alde baterat utzi eta heure bizitzaren liburua skribatzen hasi huke, ez letraz, baina heure hatsaz eta heure odol kolpeez...
|
|
2002
|
|
|
Atea... Aterik
|
ez
zegoen jada.
|
|
|
Etxean sartu bezain laster, afarian errezitatutako poema aintzakotzat hartzen zuelarik, esaldi bat parafraseatu zuen Emmanuelek: " Erbestean nago bakarrik, baina
|
ez
nago jada bakarrik: zu, Sara, ene jainkosa...".
|
|
|
jan zizkionan Emmanueli giltzurrunak, jan zionan gibela, jan zionan bihotza eta jan zizkionan errai guztiak. Eta han
|
ez
zegonan jada eskeleto bat baizik, garrasi batean esnatu nintzenean. ‘Zer gertatzen zaizu? ’, galdetu zidanan Emmanuelek, asaldaturik.
|
|
|
Handik ordubetera edo itzuli nintzen. Baina Sara
|
ez
zegoen jada etxean. Haren ohar bat nuen, haatik, eskuz idatzia:
|
|
2004
|
|
|
Emaztea eta semea
|
ez
zeuden jada Muxikan, baserrian. Bonbardaketaren hurrengo egunean esan zien Martinek alde egiteko handik, eta uda Busturian pasatzen zuen familia baten etxera joan ziren, Algortara, frankistek oraindik hartu gabeko lurretara.
|
|
2007
|
|
|
Ez zenekien, baina jokoz kanpo utzi zenuen gajoa. Izokinik
|
ez
zegoen jada haren irribarrean.
|
|
|
Beso biluziak eskuekin berotzeko ahalegina egin du. Albo batera eta bestera begiratu eta konturatu da Miguel
|
ez
dagoela jada bertan. Baina ez da kanpora irtengo haren bila.
|
|
2008
|
|
|
eta, halere, alboan zuèn maiordomo konfiantzazkoari begiratzen zion aldika, baina ez erdigunea bazterraren mende jartzeko, alderantziz baizik, markes jaunak burua gora eta behera mugitzen baitzuen halakoetan. Diego Hurtadori ez ezik, kontsul jaun irudizkoari ere baietz esaten ari ote zitzaion memento haietan?, zeren bals batek ez baitzuen, ausaz, cantaorak dantzatzen zuèn dantza flamenko haietako baten laurdenik balio?, esanahi garbia zuèn keinu nahastezin batean. Neskak, azkenik, buleria batzuk kantatu zituen, ikusleetako asko eta asko, baita markes jauna eta Diego Hurtado ere, erritmoak kutsatuta seguruenik (zerk, bada, bestela?), esku zartaka eta oihuka hasi ziren orduan, bakoitzak zekièn moduan, barruan sentitzen zutèn bizipoza (han
|
ez
baitzegoen jada minarentzako lekurik) kanporatu nahian edo?, emanaldia amaitu eta txalo zaparrada nagusitu zen arte, ikusleen bihotzak astindu zituèn cantaoraren, artistaren, ohorez.
|
|
|
Markes jaunak, beraz, neska hura zuen bere gogoaren erdigune, antza... eta, halere, alboan zuèn maiordomo konfiantzazkoari begiratzen zion aldika, baina ez erdigunea bazterraren mende jartzeko, alderantziz baizik, markes jaunak burua gora eta behera mugitzen baitzuen halakoetan –Diego Hurtadori ez ezik, kontsul jaun irudizkoari ere baietz esaten ari ote zitzaion memento haietan?, zeren bals batek ez baitzuen, ausaz, cantaorak dantzatzen zuèn dantza flamenko haietako baten laurdenik balio–, esanahi garbia zuèn keinu nahastezin batean. Neskak, azkenik, buleria batzuk kantatu zituen –ikusleetako asko eta asko, baita markes jauna eta Diego Hurtado ere, erritmoak kutsatuta seguruenik (zerk, bada, bestela?), esku zartaka eta oihuka hasi ziren orduan, bakoitzak zekièn moduan, barruan sentitzen zutèn bizipoza (han
|
ez
baitzegoen jada minarentzako lekurik) kanporatu nahian edo–, emanaldia amaitu eta txalo zaparrada nagusitu zen arte, ikusleen bihotzak astindu zituèn cantaoraren –artistaren– ohorez. Gero, Diegok galdetu zion:
|
|
2009
|
|
|
Oroigarri bat gorde nahi zuelako?
|
Ez
zegoen jada jakiterik. Arropak baino ez ziren geratzen, iragana bezain mutu eta hotz.
|
|
|
Zakur zaharra zen gero. Davidoffaren zuztarra ezpainetara eraman nuen, baina han
|
ez
zegoen jada kea nondik atera. Hautsontzira botatzen nuen bitartean, Ugarteri begiratu nion zeharka.
|
|
|
hori esaten ari baitzitzaion Teofilo Maria, funtsean: . Lehendabizi erre egingo zaitut, Ada, grina gaizto hori daukazulako, eta gero bakeak egingo ditugu??; ala ez??; halako egoera batean sartuta behar zuen Adak, haren begitartean
|
ez
baitzegoen jada begi mugimendu urduririk, tristura handi bat baizik; baina, bakartua zegoen arren, Ada ez zegoen bakarrik: esan nahi baita guztien begiradapean zegoela; izeba Ernestinak, adibidez, noiznahi begiratzen zion, harenak beti begirada diskretu bezain iheskorrak baziren ere; halako batean, baina, begiraden maiztasuna areagotu zuen, harik eta esan zion arte:
|
|
|
Domingoren bultzada gero eta bortitzagoek, ordea, are tentsio handiagoa barneratu zioten Adari, harik eta balantza barneratzearen aldera makurtu zen arte, orekaren muga hautsita: pozik zegoen, beraz, Ada, baina
|
ez
zegoen jada pozik, jarraian egindako garrasiak egoera aldaketaren adierazgarri: geldituuu, geldituuu?!
|
|
|
bere betebeharra zintzo bete zuela, alegia, arauak agindu bezala, halako eran, non bai baitzirudien ezen begitartea ere halakoa zuela, zurruna, gihar bakoitzean hari ikusezin bat balu bezala, giharretik tiraka ari zena, jarrera ezin hieratikoago batean; ohartu zenean, baina, guztiak isildu zirela, eta ohartu zenean, halaber, Ada arnasarik gabe geratu zela, masailak tenkatzen zituztèn hariak lasaitu zituen apur bat: mugimendu ezdeus bat izan zen, guztiz inkontzientea, baina aurpegieraren konfigurazioa aldatu ziona, masailak ez ezik begiak ere
|
ez
baitzeuden jada bere lekuan, ezta ezpainak ere; bazirudien, beraz, kontzientziaren azpitik zihardutèn beste faktore batzuk eszeneratu zirela Maria Bibianaren psikearen agertokian, aurpegi aldaketa hura eragiteko: buru estimua eta boterea, adibidez. Maria Bibiana guztiz sentitzen zen une hartan ahizparen gainetik, bistan da?, sentipen ezin garbiago bat eragiten ziotenak:
|
|
|
Ez zion inork aurretik esan, ez amak ez izeba Ernestinak, eta
|
ez
zegoen jada atzera egiterik, berak ere, naturaren parte zen neurrian, ezin saihestuzkoak baitzituen naturaren legeak, bere emetasunaren bideak eratzen zituztenak egunez egun, etengabe, harik eta sabelaren gordelekurik gordeenean odol iturri bat jariatzen hasi zitzaion arte; une hartan, pianoa jotzen ari zen Maria Bibiana, izeba Ernestinaren gidaritzapean. Beethovenen Ilargi Zuri sonata ezagunaren lehenengo mugimenduarekin ari ziren?, noiz eta, bat batean, bainugelara joateko beharra nagusitu baitzitzaion:
|
|
|
Gabinok, kontu haietan hasiberri bat zen heinean, nekez uler zezakeen poema bere osotasunean eta nekez bereganatu ñabardura guztiak, baina Gabino sorginduta zegoen, eguzki bete bat zen haren irria behinik behin?, poemaren menera, hitzek eraikitako eta itxuraldatutako beste mundu baten jabe; edo alfonbra magiko bat ote zen, bada, poema hura, hitzen hariek ehundua, zeren, hantxe zegoen arren,
|
ez
baitzegoen jada han, eta alfonbrak, hegan eta hegan, beste lur batera eraman baitzuen, itxura guztien arabera?; lur hura, non guztia baitzen posible, baita hitzak sukarri bihurtzea ere, elkarri igurtzitako sukarrien txinpartak suzko arrosa bihur zitezen?
|
|
|
bere betebeharra zintzo bete zuela, alegia, arauak agindu bezala, halako eran, non bai baitzirudien ezen begitartea ere halakoa zuela, zurruna, gihar bakoitzean hari ikusezin bat balu bezala, giharretik tiraka ari zena, jarrera ezin hieratikoago batean; ohartu zenean, baina, guztiak isildu zirela, eta ohartu zenean, halaber, Ada arnasarik gabe geratu zela, masailak tenkatzen zituztèn hariak lasaitu zituen apur bat: mugimendu ezdeus bat izan zen, guztiz inkontzientea, baina aurpegieraren konfigurazioa aldatu ziona, masailak ez ezik begiak ere
|
ez
baitzeuden jada bere lekuan, ezta ezpainak ere; bazirudien, beraz, kontzientziaren azpitik zihardutèn beste faktore batzuk eszeneratu zirela Maria Bibianaren psikearen agertokian, aurpegi aldaketa hura eragiteko: buru estimua eta boterea, adibidez –Maria Bibiana guztiz sentitzen zen une hartan ahizparen gainetik, bistan da–, sentipen ezin garbiago bat eragiten ziotenak:
|
|
|
erreketa sinboliko hura, baina, erreketa errealetik pauso batera baizik ez zegoen, pauso bat baino gutxiagora, ausaz... arrazoibidea aurrera eramanez gero, bera ere sorgin ehiztarien biktima izan baitzitekeen noizbait, Domingoren aldeko grina hura zuelako, dibortzioa bera baino hagitzez okerragoa zena –urratzaileagoa eta hausleagoa bai behinik behin–, Ada guztiz sublimatzen saiatzen zen arren, sublimazioak kontzientziaren ahotsa isilaraziko ziolakoan... hori esaten ari baitzitzaion Teofilo Maria, funtsean: " Lehendabizi erre egingo zaitut, Ada, grina gaizto hori daukazulako, eta gero bakeak egingo ditugu..."; ala ez...?; halako egoera batean sartuta behar zuen Adak, haren begitartean
|
ez
baitzegoen jada begi mugimendu urduririk, tristura handi bat baizik; baina, bakartua zegoen arren, Ada ez zegoen bakarrik: esan nahi baita guztien begiradapean zegoela; izeba Ernestinak, adibidez, noiznahi begiratzen zion, harenak beti begirada diskretu bezain iheskorrak baziren ere; halako batean, baina, begiraden maiztasuna areagotu zuen, harik eta esan zion arte:
|
|
|
...nok, kontu haietan hasiberri bat zen heinean, nekez uler zezakeen poema bere osotasunean eta nekez bereganatu ñabardura guztiak, baina Gabino sorginduta zegoen –eguzki bete bat zen haren irria behinik behin–, poemaren menera, hitzek eraikitako eta itxuraldatutako beste mundu baten jabe; edo alfonbra magiko bat ote zen, bada, poema hura, hitzen hariek ehundua, zeren, hantxe zegoen arren,
|
ez
baitzegoen jada han, eta alfonbrak –hegan eta hegan– beste lur batera eraman baitzuen, itxura guztien arabera?; lur hura, non guztia baitzen posible, baita hitzak sukarri bihurtzea ere, elkarri igurtzitako sukarrien txinpartak suzko arrosa bihur zitezen... erantzun ere, horregatik erantzun zion irakasleari, ausaz, erantzun ziòn moduan:
|
|
|
Domingoren bultzada gero eta bortitzagoek, ordea, are tentsio handiagoa barneratu zioten Adari, harik eta balantza barneratzearen aldera makurtu zen arte, orekaren muga hautsita: pozik zegoen, beraz, Ada, baina
|
ez
zegoen jada pozik, jarraian egindako garrasiak egoera aldaketaren adierazgarri: geldituuu, geldituuu...!
|
|
|
Ez zion inork aurretik esan, ez amak ez izeba Ernestinak, eta
|
ez
zegoen jada atzera egiterik, berak ere, naturaren parte zen neurrian, ezin saihestuzkoak baitzituen naturaren legeak, bere emetasunaren bideak eratzen zituztenak egunez egun, etengabe... harik eta sabelaren gordelekurik gordeenean odol iturri bat jariatzen hasi zitzaion arte; une hartan, pianoa jotzen ari zen Maria Bibiana, izeba Ernestinaren gidaritzapean –Beethovenen Ilargi Zuri sonata eza... joan zen neska izebari baimena eskatu ondoren, sartu zen bainugelan, jaso zituen gonak, jaitsi zituen galtzoinak, eta, ikustekoa ikusi zuenean, guztiz larritu zen, ai ene eta ai ene... zorabiatu ez zenean, gaitz erdi!
|
|
2010
|
|
|
...toki duen heinean, ezin ikus baitezake sutatik haratago dagoen errealitatea; itsutua nengoen, zinez, Helenaren aldeko maitasuna gurasoen aurkako gorroto nuela, eta hauen aurkako gorrotoa haren aldeko maitasun; urrun nuen Helena eta urrun izango nuen aurrerantzean, gurasoek eta hala erabakita, baina bihotzean ere banuen, eta bihotzaren suzko hizkuntzan ezabatuko nituen urruntasunak; Helena eta biok
|
ez
geunden jada elkarrekin, baina bageunden, eta inoiz baino estuago geunden; eta maitasun suak arintzen zidan bekatu egin nuelako sentipena, eta, gurutzearen aurrean belauniko jarrita, eskerrak ematen nizkion Goikoari. Helena ere suzko ikusten nuen bere eztei jantzi gorrian?, proba haren aurrean jarri ninduelako?
|
|
|
Nik ez dakit nola hartu zuten gurasoek eta izebak erabaki hura, baina gauza bat garbi dago: gure ingurutik eta gure begiotatik urrun nahi zutela anaiatxoa; zergatik?; bazirudien, itxura guztien arabera, hilzorian zegoena
|
ez
zegoela jada hilzorian; baina, gauzak hala baziren eta hala zirudien, zergatik ez ziguten anaiatxoa erakusten?; hain itsusia ote zen, bada?; edo munstro bat ote zen, Domingok behin edo behin aditzera eman zuen bezala, harik eta Teofilo Mariak paparretik heldu eta isilarazi zuen arte: berriro hitz egiten baduzu, aitari esan eta orduan ikusiko duzu??
|
|
|
Elexpuruk idatzi zuen batzuk faltsuak izan daitezkeela, eta beste batzuk benetakoak. Nik ere uste dut piezen artean batzuk benetakoak direla, baina konplikatua da, susmoak baldin badaude
|
ez
dagoelako jada garantiarik. Arkeologoarengan fedea galtzen baldin bada, aurkikuntzetan ezin da sinetsi?.
|
|
|
–Arjun Baba nei? izan da argi atera dudan gauza bakarra, gurua tenpluan
|
ez
dagoela jada. Horrez gain, haien keinuen arabera, Varanasiren kanpoaldean ashram bat eratu duela ulertu uste izan diet.
|
|
|
Nik ez dakit nola hartu zuten gurasoek eta izebak erabaki hura, baina gauza bat garbi dago: gure ingurutik eta gure begiotatik urrun nahi zutela anaiatxoa; zergatik?; bazirudien, itxura guztien arabera, hilzorian zegoena
|
ez
zegoela jada hilzorian; baina, gauzak hala baziren eta hala zirudien, zergatik ez ziguten anaiatxoa erakusten?; hain itsusia ote zen, bada?; edo munstro bat ote zen, Domingok behin edo behin aditzera eman zuen bezala, harik eta Teofilo Mariak paparretik heldu eta isilarazi zuen arte: berriro hitz egiten baduzu, aitari esan eta orduan ikusiko duzu...?
|
|
|
...toki duen heinean, ezin ikus baitezake sutatik haratago dagoen errealitatea; itsutua nengoen, zinez, Helenaren aldeko maitasuna gurasoen aurkako gorroto nuela, eta hauen aurkako gorrotoa haren aldeko maitasun; urrun nuen Helena eta urrun izango nuen aurrerantzean, gurasoek eta hala erabakita, baina bihotzean ere banuen, eta bihotzaren suzko hizkuntzan ezabatuko nituen urruntasunak; Helena eta biok
|
ez
geunden jada elkarrekin, baina bageunden, eta inoiz baino estuago geunden; eta maitasun suak arintzen zidan bekatu egin nuelako sentipena, eta, gurutzearen aurrean belauniko jarrita, eskerrak ematen nizkion Goikoari —Helena ere suzko ikusten nuen bere eztei jantzi gorrian—, proba haren aurrean jarri ninduelako...
|
|
2012
|
|
|
Ahalegin guztiak eginak zituen. Orain
|
ez
zegoen jada zer eginik; eta Charles azaltzean, berak esan zion beraz:
|
|
2013
|
|
|
Halako batean, Rasputin
|
ez
zegoen jada bere mahaian, ezta pistan dantza egiten ere. Berarekin mahaian afaltzen egondako bi emakumerekin restauranteko goiko solairura igoa zen, erreserbatu berezira.
|
|
|
oso sentitzerainoko bidean?!
|
Ez
baitzegoen jada ilargiaren eta izarraren artean distantziarik, ez, nire, eta, zure?
|
|
|
izeko ilobek, ordea, Paula moja egin zenetik, behin bakarrik kointziditu zuten etxean, zoritxarrez; zoritxarrez, halaber, 2002an itzuli zen Paula etxera? izekorekin berba egiteko posibilitaterik
|
ez
zegoenean jada, hiru urte lehenago hil baitzen hura, malariaren ondorioz.
|
|
|
Halaxe egina nion nik, pare bat aldiz, gau luzean, nire besoa burukotako erabilirik, harendako.
|
Ez
nengoen jada gisakorik egiteko maneran. Ezta nire laguna ere, itxuraz.
|
|
|
Etxekoen artean, berriz, izeko Josefina zen konfiantzazko pertsona bakarra, zeinari Paulak karta bat idatz baitziezaiokeen; haiek, baina, ez ziren kartaz tratatu beharreko kontuak, bertatik bertara berba egitekoak baizik: izeko ilobek, ordea, Paula moja egin zenetik, behin bakarrik kointziditu zuten etxean, zoritxarrez; zoritxarrez, halaber, 2002an itzuli zen Paula etxera... izekorekin berba egiteko posibilitaterik
|
ez
zegoenean jada, hiru urte lehenago hil baitzen hura, malariaren ondorioz.
|
|
|
jaso ez zuten, bada, haiek guztiek zerutik argiaren fruitua, kosmosaren zati bat izatetik –atomo bat, bertzerik ez– oso sentitzerainoko bidean...!
|
Ez
baitzegoen jada ilargiaren eta izarraren artean distantziarik, ez" nire" eta" zure" artean amildegirik, ez sorkarien artean etenik...
|
|
2014
|
|
|
ez nekien han kanpoan erretzea baimenduta zegoen ala ez, baina berdin zitzaidan. Kaleko giroa
|
ez
zegoen jada horren bero, eta polen elurteak jarraitzen zuen, malo malo: eskua balkoitik atera eta segundo batzuen buruan, mugitu gabe, hainbat ale bildu nituen.
|
|
|
811 R: jr 276 Egun batetik bestera, Alemanian
|
ez
dago jada talenturik, ez jeinurik: –(...) L. Allemagne, depuis qu, elle s, est donnée tout entière à la vie militaire, n, aurait plus de talent, si elle n, avait les juifs, envers qui elle est si ingrate?
|
|
2015
|
|
|
Alferrik ordea. Urik ere
|
ez
zegoen jada. Erorketa anitzek hoditeria ere eten bide zuten punturen batean.
|
|
|
Hura errepidean eserita zegoen, autoa konpontzen, eta Mintak erremintak ematen zizkion moduagatik, ganoraz, artez, jator?, poliki zebiltzan.
|
Ez
zeuden jada «maitemindurik»; ez, Paul adiskide egin zen beste emakume batekin, emakume seriosa, buruan mototsa eta eskuan kutxatila bat. Mintak jatortasunez deskribatu zuen, ia mirespenez?, batzarretara joan eta Paulen ikuspegi berdinak zeuzkana, zorroztuz joan ziren, higiezinen eta kapitalen gaineko zergaz.
|
|
|
Bai berak nahi. Baina ez... auskalo zergatik, gizona
|
ez
zegoen jada umorean. Bera saiatu bai, baina hark erantzun ez.
|
|
|
baina
|
ez
dago jada;
|
|
|
Lengoaia zinematografikora ohitzeko orduan izan zituen arazoak aitortzen ditu Chandlerrek bere gutunetan. Kasu zehatz bat aipatzeagatik, kontatzen du zer nolako buruhausteak izan zituen, adinean sartutako gizon bat eta haren adin bereko emaztea
|
ez
zeudela jada elkarrekin maiteminduta, irudien bidez adierazteko, modu sinple eta eraginkor batean. Azkenean topatu zuen modua:
|
|
|
Begiaren kokapena lekuz aldatu izanak ematen du zer pentsatua. Garai bateko argazki kameretan ez bezala, egungo kamera digital gehienetan begia
|
ez
dago jada argazki kameraren miran, erretratu bat ehizatzera doan eskopeta izateari utzi dio argazki kamerak. Garai batean, miran barrena errealitateari aukeratzen genion zatia ikusten genuen zuzenean, filtrorik batere gabe.
|
|
|
Baleazalerik
|
ez
dago jada gure artean, Luis Gaizto hura joan zen antzina. Baina baleazaleen zerbait geratzen da, eta ez armarrietan bakarrik.
|
|
|
Azkeneko hiru mendeetan hedatu den arrazionalitatea krisian dago, eta hartan oinarriturik zeuden ideologiak ere krisian sartu dira.
|
Ez
dago jada gizartea antolatzeko, arrazoi bateratzailerik, diskurtsu zatikatuak baino, ez dago etika elkarkide eta solidariorik, alderantziz, norberekeriaren morala baizik? (Sudupe, 1991:
|
|
2016
|
|
|
eta balkoian
|
ez
dago jada inor
|
|
|
Pozik konturatu nintzen ez nuela sentitu egun hartan bidaia haietan jasan ohi nuen egonezin deseroso hura, haurtzaroko paisaietara inguratu ahala gogoa iluntzen zidan ezinegon hura. Daniel
|
ez
zegoen jada mundu honetan, eta zidan ezer ere egin inoiz, sekula santan.
|
|
|
Hantxe sartuko ditut orriok, idazten amaitzean.
|
Ez
dago jada salbaziorik niretzat, baina zu eta beste batzuk salbatzeko lagungarri izan daitezke lerrook: ostatu honetan orain daudenak eta gerora etortzen direnak.
|
|
|
Lehen, ulertzekoa zuan hire jokabidea, bazakiat errespetu handia hiola Dólarri. Baina txakurra
|
ez
zagok jada, eta ez duk zertan ibili horrelako kontu handiz.
|
|
|
–Normala. Hemen
|
ez
dago jada lotzen zaituen ezer.
|
|
|
Ezustean harrapatu duela ihes horrek. Bilatu behar duen laguna, mundu guztiak dakienez,
|
ez
dagoela jada han.
|
|
|
Ezin izan diot barkatu neure buruari gauzak hobeto ez antolatu izana. Eta barruko suge pozoitsuari aurre egitea
|
ez
dago jada nire esku. Medikuek esana didate luzapena ari naizela jokatzen.
|
|
|
–Mauro Valle jaun kaballeroa
|
ez
dago jada gurekin. Inoiz egon baldin bada, orain ez.
|
|
|
Idazle klasikoaren eta popularraren arteko balizko hautabidearen aurrean, dena dela, zilegi bekit aitormena?, nik, benetan izan nahi nukeena, handitan, idazle ukiezina da. Behin entzun nion Beñat Sarasolari, Sautrelan,
|
ez
dagoela jada idazle ukiezinik, eta harritu ninduen pixka bat adierazpenak, nik gutxienez bat ezagutzen dudalako inguruotan, gai dena, hitzik esan gabe, hatz bat ere mugitu gabe, kritikari baten dimisioa eragiteko, artikulu bat astebetez atzeratzeko, edo iritzi zutabe batean esaldi oso bat ezabarazteko. Nola lortzen den estatus hori, ordea, ez dakit:
|
|
2017
|
|
|
Hala, hemezortzigarren mendetik aurrera, gobernuak eta soberania
|
ez
zeuden jada lurraldearekin loturik, ezpada gauzekin (jabetzekin) eta norbanakoekin, norbanako horien arteko harremanak barne. Horrela sortuko da, populazioa?, gerora, nazioa?
|
|
|
Gizonen begiak
|
ez
zeuden jada elkarri begira, eta bakoitzak bere bizitza berreskuratu zuen.
|
|
2018
|
|
|
John Stuart Millek honela idatzi zuen Emakumeen menpekotasuna lanean: ?
|
Ez
dago jada esklabo legalik, etxe bakoitzeko etxekoandreaz aparte?. Handik urtebetera, 1870ean, zera adierazi zuen Laura Curtis Bullard feminista estatubatuarrak:
|
|
|
–Ez dago jada euskal kulturarik, ez dago euskal kultura gorpuzten duen masarik, ez behintzat zentzu modernoan?;(...) esan dezakegu herri euskalduna mamu bihurtu zaigula, lurrinkorra(...).
|
Ez
dago jada euskaldunik, espektroak bilakatu dira?. Bizitzaren eta heriotzaren artean higitzen diren izakiak dira euskaldunak.
|
|
|
botatzen digu, hasteko. ?
|
Ez
dago jada euskal kulturarik, ez dago euskal kultura gorpuzten duen masarik, ez behintzat zentzu modernoan?;(...) esan dezakegu herri euskalduna mamu bihurtu zaigula, lurrinkorra(...). Ez dago jada euskaldunik, espektroak bilakatu dira?.
|
|
|
Baina, zer egingo du ba berak, beste lanik topatu ez badu informatika gradua amaitu eta gero, eta gidabaimena ordaintzeko gurasoek ez badiote diruz lagunduko? Itsasorako enbarkerik ere
|
ez
dago jada, sasoi batean bezala, nahiz eta aurtengo ikasturtean patroi ikasketak egiteko aurrematrikula ere egina duen. Baina hori urrun ikusten du.
|
|
|
Hori, baina,
|
ez
dagoela jada aldatzerik erabaki du. Iragan denbora berriro itzuliko balitz zer egingo genukeen pentsatzen aritzea alferrikako ariketa da.
|
|
|
Orea moldean botatzen laguntzeko eskatu nahi diot Enidi, baina buelta ematen dudanerako
|
ez
dago jada sukaldean.
|
|
|
jope, aspaldidanik? Gure aitak taberna pasatu zidanean
|
ez
zegoen jada, pentsa, azken ohar hori, berarentzat baino gehiago, neska hegoamerikarrarentzat dela uste du.
|
|
|
Jendea
|
ez
zegoen jada, ez denak, ez beti, bere denbora herriari eskaintzeko, ez behintzat garai batean bezala, edo garai bateko fedearekin. Eta borroka armatuaren behin betiko bukaera bozkarioz hartu izana, ezin jakin zergatik izan zen, etikoki ezin zelako babestu, askok esaten zuten bezala, edo militantziaren amaiera esan nahi zuelako eta bide soilik politikoen erabiltzea (uler bedi sistema parlamentarioa).
|
|
|
Memoria egitea esaten zaiona, eta egunero badago gogoratu beharreko zerbait, berez ez da erabat ahaztua geneukana orainera ekarri, hautsa kendu, une batez gogoratu eta berriro ahanzturaren zulora botatzea besterik. Gauzak arinago hartzera, iraganarekin lotzen gaituena gogora ekartzeko ariketa dela esan genezake, baina horixe, ekartzekoa, hemen
|
ez
baitago jada, aspaldi joana baita. Bere baitan iragana eta etorkizuna eraman arren, orainak ez du oraina baino ezagutzen.
|
|
2019
|
|
|
Ez zegoen dudarik: gorputz abaildu hartan
|
ez
zegoen jada indarrik gaitz akigarri hura eta berehalako hondamena borrokatzeko. Hurrengo egunean jakinaraziko zion bere jaunari ezen ez zuela asko itxaron, bi hiru aste gehien jota, altxor sekretua eskuratzeko, dukatak eta dukat bikoitzak, urrezko rosenobleak eta dobloiak.
|
|
|
Liburu hau etorkizunari buruzkoa da eta, ordea, bere krudelkerian badu oso gaurkoa den kolore bat. Gaur, eleberrian bezala,
|
ez
dago jada XIX. mendeko eta XX.eko Arrasate hura. Ez dut argituko nolakoa den, liburua dago horretarako.
|
|
|
Isiltasunaren erdian Bragako artzapezpikuaren ahotsa entzun zen, eskribauari ematen zion agindua zen, Fray Rogeiro, ez ezazu jaso mairu horren esana, haizeari botatako hitzak izan dira, gu
|
ez
baikeunden jada hemen, ordurako Santo Andréko maldan behera gindoazen, erregea gure zain dagoen tokira bidean, erregeak ikusiko du, guk ezpatak zorrotik ateraz eta eguzkitan dirdiraraziz, gatazka hasia dela, hau bai, hau idatz dezakezu.
|
|
2021
|
|
|
Baina, mintzatu natzaizun arren gaua otoitzean eman zuen jendeaz, itsasontzietara igo zenaz eta lurralde menditsuetara alde egin zuenaz, ez zenuke okerreko irudirik atera behar: mundu osoa
|
ez
zegoen jada izarrak izuturik. Egia esan, ohiturak eta usadioak gobernatzen zuen oraino mundua, eta, atsedenaldietako berriketak eta gauaren ederra alde batera utzita, gizakien hamarretik bederatzi ohiko zereginetan lanpetuta zebiltzan oraindik.
|
|
|
Txikiak ginenean, kemenez irakatsi zigun gezurrik ez esaten; baina bera ere
|
ez
zegoen jada ezertaz ziur: ez zuhurtasunaz, ez karitateaz, ez eta egiaz ere.
|
|
2022
|
|
|
Azken batean, ez da bera arriskuan dagoena, bera munduratu zuen emakumea baizik, non eta
|
ez
dagoen jada hilda, besteak bezala.
|
|
|
Lumak tantarik isurtzen ez zuela ziurtatu ostean, paperean karrankaka hasi zen. Ezpaina luzatu zuen, baina putz egiteko beharrik
|
ez
zegoen jada, eulia belarrian lurreratu baitzitzaion.
|
|
|
Eta gero itzultzen. Iruditzen zait
|
ez
dagokidala jada. Sukaldea jaso behar dut".
|
|
2023
|
|
|
Ibiltzeari utzi gabe, Paulitaren burmuinean sartu da berriro Lima. Hura
|
ez
dago jada sukaldean eserita, etxe atarian baizik. Paulitaren barruan egotea bestelakoa imajinatzen zuen Limak:
|
|
|
Irudiak emango digu egia, elkarrizketarik gabeko egia isila. Egia esatea
|
ez
dagokio jada etikari: beste batek ikusiko du, guk geuk baino gehiago eta hobeto, egiten dugun oro.
|
|
|
gurea materiarik gabeko mundua da, informazioz betea. Gauzarik
|
ez
dago jada eta, gauzen ordez, informazioak inguratzen gaitu. Izan ere, berez, zer da selfiea?
|