|
2004
|
|
|
hots, sortzaile berriak plazaratu ahala, toki falta sumatzen dela:
|
ez
dago idazle guztientzako adina zutabe eta telebista saio, kantari guztientzako adina plaza, aktore guztientzako adina antzerki, pintore guztientzako adina erakusleku.
|
|
2008
|
|
|
Idazle eta kritikarien artean oso iritzi zabaldua da (erantzuleen% 42,9) hierarkiak kaltegarriak direla erdigunean
|
ez
dauden idazleentzat; hierarkien eraginez, literatur ekoizpenaren zati handi bat (periferian dagoena) galdu egiten da. Horixe gertatu da, erantzule batzuen iritziz, belaunaldi oso batekin:
|
|
|
Haiek hierarkia literarioei buruz dituzten iritziei dagokienez, hamar aditutik lauk dio eraginak kaltegarriak direla. Euskal literaturak irakurle gutxi ditu, eta ondorioz, erdigunean
|
ez
dagoen idazlea irakurri ere ez da egiten sarritan.
|
|
|
Literatur zentroaren izaeraren gainean, adituak ados zaudete zentroaren txikitasunarekin, baina zurruntasuna ez da erabatekoa. %20k aipatu du periferiaren eta zentroaren arteko idazleen multzoa, hots, zentroan bai baina Hasier Etxeberriak proposaturiko bost idazle horien mailan
|
ez
dauden idazleak:
|
|
2009
|
|
|
idazle on batzuk ere atera dira. Baina
|
ez
dago idazle onik, ez badago askatasunik, eta askatasuna behar da baita euskara bera askatzeko eta garatzeko ere! Hizkuntza bat barrutik hazten eta hedatzen delako.
|
|
2010
|
|
|
Hori onartu egin behar da.
|
Ez
dago idazle bat jende guztiari gustatzen zaiona, ezta musikari bat ere. Benetan, edozein musikari, maitatuena ere, denei ez zaie gustatzen, eta idazlea ere ez.
|
|
|
Sermoiaren eginkizuna Logos aren aurkezte eta interpretazio lanak egitea da. Ikusi besterik
|
ez
dago idazleak zer nolako interpolazioak, gehiketak, egokitzapenak, zehaztapenak, egin ohi dituen.
|
|
2012
|
|
|
Egiazko arazo edo problema berri bat agertü zaigü hor azken hogei urteetan:
|
ez
dago idazlearen eskü.
|
|
|
Horri lotuta, aipatu da ezinbestekoa dela erdigunearen eta periferiaren artean maila gehiago bereiztea. Bestela, arriskua dago erdigunean
|
ez
dauden idazle guztiak modu berean tratatzeko:
|
|
|
Hedabideek eskaini behar dute idazle eta lanen informazio sakona eta gaurkotua (alegia, ez da komeni denbora gehiegi igarotzea lana argitaratzen denetik hedabideetan tartea eskaini arte). Bukatzeko, saihestu egin behar dute erdigunean
|
ez
dauden idazle guztiei leku bera ematea, horien artean ere badaude-eta aldeak.
|
|
|
Beti bigarren saria irabazten duen batek baduela bere xarma eta bere epika.
|
Ez
dagoela idazle handirik ez baldin badago idazle bigarren mailakorik: piramide bat bezalakoa dela literatura, baina piramideak erpina izango badu, beharrezkoa duela oinarri sendoa.
|
|
|
Hiletan zegoen irakurle zein idazle batek baino gehiagok pentsatuko zuen: "
|
Ez
dago idazlerik, izen hori merezi duenik, behintzat, bere literaturan bere bizi esperientzia adierazten ez duenik".
|
|
2014
|
|
|
Jakin izan banu hainbeste ipun egongo zirela
|
ez
nengoke idazle batekin.
|
|
2015
|
|
|
Migel Anjel Elkoroberezibarrek (2004) ongi azaldu bezala, gabezia haren baitan uler litezke Lurrek argitaratu zituen lan kolektiboak, oraindik orain aipatutakoak. Lurren hastapenetan, beraz,
|
ez
zegoen idazleen lanak errazki publikatzeko bidea ematen zuen aldizkaririk. " 1959an amaitu zen Euzko Gogoa, 1963an Igela eta 1969an egin zuen etena Karmelen gehigarri moduan sortutako Olertik, beraz 70eko hamarkada hasieran lehortea nabarmena da" (Elkoroberezibar, 2004).
|
|
2017
|
|
|
Ilunpean ari zen irakurtzen, eta nik zutikako argia piztuagatik ez zen kontua aski hobetu. Gela haiek
|
ez
zeuden idazle egoitza bezala pentsatuta, barren. Disimuluz saiatu nintzen liburuaren izenburua itzal artean bereizten.
|
|
|
Oro da, ordea, literaturagai, eta
|
ez
dago idazle baten sena frogatzeko arrago hoberik urteetako erabilerak herdoildutako gai bati herdoilak kendu eta itxura berri bat emateko saioa baino. Ironia izaki herdoilak erre eta askatzen dituen disolbenterik eraginkorrena, ironiaren sutan goritu du Txilikuk bere idazkera.
|
|
2019
|
|
|
Berpiztutako Gure Herria aldizkaria zuzentzeaz gain, Le Courrier de Bayonne egunkarian ere idatzi zuen artean. Gure Herrian 19501951 artean frantsesez argitaratu zituen artikuluak ikusita, zalantzarik
|
ez
dago idazle gaitasunari eutsi ziola: " Ignace ou Inigo?"," L’antique ceinture des basques"," Chronique des Etudes Basques"," Le duel de Bayonne et du Labourd au XIVe siècle"," Trois mois avec les basques d’Amérique"," Le basque dans les actes publiques" edota" Chirmi charma pues".
|
|
|
Beraz, merkatuan inpaktu handia duen autorea da. Hala ere, kontuan hartu behar da idazle honek Euskal Literatura Itzuliaren katalogoan 19 fitxa edota sarrera dituen bitartean, Bernardo Atxagak adibidez, 325 sarrera dituela, Mariasun Landak 122, Patxi Zubizarretak 71 etab14 Beraz, itzulpenak badituen arren,
|
ez
dago idazle itzulienen zerrendan eta ondorioz, gure literaturatik kanpo ezaguna bada ere, ez du oihartzun handirik izan. Hasier Etxeberriaren Bost idazle Hasier Etxeberriarekin berbetan (2010) lanean bildutako hitzek horixe berresten dute:
|
|
|
Hrabalen mundua baztertuena da, galtzaileena, eskala sozialeko ezinduenena. Haren nobeletan
|
ez
dago idazle elitista baten distirarik, baina bai baztertuekin bat egiten duen baten benetakotasuna. Nor naiz ni?
|
|
|
Idazle izateko modu asko daudela eta denak aldarrikatu behar direla esan zuen Tolosan," baita komuneko atean idazten dutenak ere!". Zoritxarrez, ordea, instituzioek ez dutela laguntzen, eta, ondare immaterial izendatuagatik, aurrekonturik
|
ez
dagoela idazleentzat.
|
|
2020
|
|
|
Izen haiek ez diote ezer esaten, ordea; bizi direla eta profila dutela sare sozialetan, besterik ez. Baina
|
ez
dago idazlerik edo Espainiako historia garaikideko pertsonaiarik izen horrekin, bat ere ez. Kontuz biluzi, eta bainura eraman du liburua.
|
|
|
|
Ez
gaude idazleen bila.
|
|
2021
|
|
|
Bestalde, Canok berriki aitortu duenez,
|
ez
dago idazle izaterik itzultzaile izan gabe, bere gustuko idazle guztiek itzuli izan dute, eta idazleei itzultzaile ere izateko eskatzen dio; bestela, ez omen dira benetako idazleak.80
|
|
|
" Ikusi dugun moduan,
|
ez
dago idazle izan beharrik literatura sortzen hasteko. Eta, gainera, zuen lanek seguruenik guztioi hainbat emozio eta ideia sorrarazi dizkigute.
|
|
|
Horretarako, editatu egin behar dira. Horretarako prest
|
ez
dagoen idazleak ez luke argitaletxe bat bilatu, inprenta bat baino. Eta bere poltsikotik pagatu.
|
|
|
Beste batzuk, sumindurik, ez dira fidatzen Suediako batzorde zaharkituaren abangoardismo itxuratiaz. Susmoa dute hemen
|
ez
dagoela idazle kontzeptua desakralizatzeko edo hedatzeko asmorik, ezta literaturaren lurraldearen aduanan zaindari dauden eta bertara sartzeko pasaportea eskatzen duten mugazain uniformedunen porrotik ere; erabaki horretan oportunismo hutsa eta oihartzun mediatikoa izan nahia besterik ez dute ikusten. Sutuen daudenek nahiago dute esan banalizazioa izan dela, eta eskandalizaturik galdetzen dute zein izanen ote den hurrengo urratsa halako zentzugabekeria larriaren ondoren.
|
|
2022
|
|
|
Txalo egiten duen jendeari so egiten hasita, halabeharrez, haien eskuetan arreta jartzera goaz oharkabean. Eskuek, beti uste izan dut horrela, eskubide bidezko esku guztia dute aurpegiko atal bat gehiago direla aldarrikatzeko, belarriak edo sudurra aurpegiko parte diren neurri berean; ikusi besterik
|
ez
dago idazleek argazkietako poseetan nola jartzen duten beti eskua kokotsean edo hatza lokian. Eta, hala ere, eskuak langintzarako, sorkuntzarako, plazererako, borrokarako, eraso fisikorako eta hilketarako bitarteko ezinbestekoak ere badira.
|
|
|
Ez da aski: oroitzapen propioak birziklatu gabe
|
ez
dago idazlerik.
|
|
2023
|
|
|
Paco Etxeberria auzi medikuak Nerudaren gorpuzkiak ikertu zituen taldean parte hartu zuen 2013an, eta, bai orduan eta baita 2017an ere, agertu zuen
|
ez
zegoela idazlea pozoitu zutela edota hiltzeko bakterio bat injektatu ziotela adierazten zuen inolako frogarik. Atzo ere bere iritziari eutsi zion, eta BERRIAri azaldu zion auzi medikuntzaren ikuspegitik ezinezkoa dela Neruda nahita hil zutela frogatzea.
|
|
|
Eleberria 1980ko hamarkadako Glasgowko langile auzoetan girotuta dago; aurkibidea auzo horien zerrendatzea da. 1994an James Kelmanek (Glasgow, 1946) How Late It Was, How Late (Zein berandu zen, zein berandu) lanarekin saria eskuratu zuenetik,
|
ez
zegoen idazle eskoziarrik irabazleen artean. Kelmanen liburuak eztabaida bizia piztu zuen:
|