|
2000
|
|
|
Bigarren moduluak, aldez aurretik, bere sarreran ager daitezkeen soinu guztiak, ezagutu? behar ditu, hots, hizkuntzaren soinu inbentarioa eduki behar du, baina, xehetasun honez lekora, haren funtzionamendua
|
ez
dago hizkuntza bakoitzaren menpe.Lortuko den ahots seinalearen kalitateari, prozesaketa linguistikoari legozkiokeenxehetasunak bazter utzita, erabiliko den ereduaren ontasunak eragingo dio. Gaur egunerabiltzen diren sintesi ereduetan lortu den kalitatea oso handia da; izan ere, zenbaitkasutan seinale naturaletatik zuzenki lortutako ezaugarriak dituzten elementu kateasistemari emanez gero, seinale sintetikoa eta naturala ez bereizteraino hel daiteke.
|
|
2001
|
|
|
eta asoziazio pertsonalen artekoerlazioa demostratu zuten: 1) Sare sozial sendo eta itxiak talde zehatz baten arauenaplikazioa indartzen du, baita hizkuntz portaerarena ere, horrela sare bateko kideeksare horretako arau, balio eta portaerak hartuko dituztelarik; 2) Sare irekietan, berriz, arau estandarrekin ados
|
ez
dagoen hizkuntz jokabidea bultzatzen da (Romaine, 1996); Milroy k (1980) hizkuntz erabileraren eta sare sozialen dentsitate etaanizkoiztasunaren artean erlazio positiboa dagoela demostratu zuen.
|
|
2002
|
|
|
Horrexegatik, euskara politizatua izana ezin zaio alde bati leporatu, biei baizik. Argi dago, aldeko nahiz aurkako jarre retan ideologia eta alderdi guzti guztiak bat etorriz gero,
|
ez
legokeela hizkuntzaren politizaziorako aukerarik.
|
|
2003
|
|
|
Euskarazko umoreak, euskararen eta euskal kulturaren ibilbide bera eraman du eta darama: hizkuntzarik gabe ez baitago umorerik eta umorerik gabe
|
ez
baitago hizkuntzarik.
|
|
|
\ Munduan inongo lekutan normalizatua
|
ez
dagoen hizkuntza da (desberdintasun nagusia).
|
|
|
1999ko bukaera hartan, gobernuak berak osatutako Euskararen Aholku Batzordeko kide gehienek dimisioa aurkeztu zuten. Publikoki salatu zuten gobernuan inolako asmorik
|
ez
zegoela hizkuntza politika duin eta eraginkorra bururatzeko, eta asmo politikoak nagusi zirela. Akusazioak sumindu egin zuen Sanz presidentea.
|
|
2004
|
|
|
|
Ez
dago hizkuntzaren bidez eraikitzen ez den pentsamendu eta kulturarik.536 Alabaina, eta hortxe dago gure zorigaiztoaren auzia, gaur gure herrian euskaraz jarduteak ez du esan nahi besterik gabe jarduera komunikatibo horretan pentsamendurik eta sentimendurik eraikitzen dugunik. Lan hori bi erdaren esku dago gaur egun. Bi horietan hizkuntzaren eta pentsamenduaren arteko harremanak sormenezkoak direnez, Vigotski k zioen moduan pentsamenduaren sorrera hizkuntzaren eginkizun delako, Euskal Herriko pentsamenduaren eta kulturaren oinarri eta iturri bi erdarak dira.
|
|
|
bidenabar esateko, baita bakarrizketaren eitea hartzen duenean ere. Azken funtsean, bakarrizketarik
|
ez
dago hizkuntzarik gabe eta hizkuntzarik ez dago herri komunitaterik gabe.
|
|
|
278 Lluis Aracil: Konfliktorik gabe
|
ez
dago hizkuntza aurrera ateratzerik, Argia, 1982.
|
|
|
aipatu du, baiña aipa dezake; erori zan, baiña eror zitekean. Gure ondoko erderetan fenomenu liferentzia horri
|
ez
dagokio hizkuntzazko liferentzia bat. Bestela ikusten ditugu gauzak.
|
|
|
Egunkariak eta kondairako liburuak irakurri ezkero, ordea, ez dago horrelakorik: politikazko askatasunik ez dagoenean, ethniek erresuma berezirik ez dutenean,
|
ez
dago hizkuntzazko eta kulturazko ez askatasunik eta ez berezitasunik. Bai erromatarrek beren inperio zaharrean, bai britaniarrek Irlanda’n eta Guernesey’n, bai Canada’tarrek Quebec’en, bai españolek Peru’n eta errusitarrek Karelia’n, beti eta nun nahi berdin:
|
|
|
Baita erresumaren batasuna ofizial gertatzen danean,
|
ez
dago hizkuntzaren gaiñetik egiazko batasunik; eta berezi nahia nola edo hala, berezi nahiaren izenean edo errejionalismoaren izenean, behin eta berriz piztutzen eta zornatzen da. Nun?
|
|
|
Iritzi hauxe adierazten du Woolner’ek, huni buruz diolarik: " Aspaldiko inperioetan
|
ez
zegoen hizkuntzazko katramillarik. Ez zegoen orduan nazio batasunaren ideiarik...
|
|
|
Emakumeak pantailako testua aztertu zuen. Euskaraz zegoen, baina benetako koska
|
ez
zegoen hizkuntzan.
|
|
|
Literatura bere osoan eta, areago dena, eguneroko hizkuntza bera ere ezinezko lirateke adierazpen perpausak (apofantikoak) ez direnak ez baleude. Izan ere aginte, galdera, harridura eta gisa horretako perpausik ez balego,
|
ez
legoke hizkuntza espresiborik eta esan daiteke hizkuntzarik batere ez legokeela. Kontuan izan dezagun perpaus mota horiek hizkuntzaren muinari datxezkiola, hitzak adina atxiki ere.
|
|
2005
|
|
|
Oso barneratua baitago Euskal Herrian umeek euskal ereduetan eskolatu behar direla, baina uste dugu ez dagoela horren barneratua benetan ertaineko belaunaldiak daukan garrantzia. Gure ustez ertaineko belaunaldia ez badugu euskalduntzen ez dugu transmisioa bermatuko eta transmisioa bermatzen ez badugu,
|
ez
dago hizkuntzaren geroa ere bermatzerik. Hori da bidali nahi dugun mezua.
|
|
|
Beraz, metodo honetan oinarritutako euskara eta iberieraren arteko antzekotasunak ezin dira onartu zenbait arrazoiengatik: 1) Materialak
|
ez
daudelako hizkuntza edo hizkuntza familien arabera antolatuta, lusitanierazko zeltiberiera, iberiera eta euskara nahastuta daude46; 2) Muta cum liquida egiturak euskarari zein iberierari arrotz egiten zaizkiolako; 3) euskaran latinezkoak diren maileguak ezin direlako iberierazko hitzekin harremanetan jarri, adib. ATHEGMURA (iber.), euskarazko kanpora hitzarekin parekatzen du, euskal forma latinez...
|
|
|
8 Hizkuntzalaritza mailan Zamanillo ren ekarpena ezereza izateaz gainera guztiz kritikagarria da. Hasteko, oraingoz dakigunetik euskara
|
ez
dago hizkuntza bizi zein hilekin genetikoki ahaidetuta (Trask, 1998: 82), beraz,
|
|
|
Hiruga rren alderdia, IU EB, gehitzean gobernup rograma egokitu eta eguneratu egin zuten, baina dokumentu horretan
|
ez
dago hizkuntza politikari buruzko inongo atalik; aipamen soil bat bakarrik dago hasieran, eredu eleanitza partekatzen duela esanez. Gero dokumentuak zehazten dituen puntuetan hizkuntza politika ez da lehentasunetan aipatzen, ardatz programatikoan ez da hizkuntzapolitikaren garapena aipatzen eta immigrazio politikan ez da hizkuntza integrazioa aipatzen.
|
|
|
Horrela, ikasbide filosofikoa ulertu zuen Derridak:
|
ez
dago hizkuntza hutsik, hizkuntza garbirik. Pied noir gisa, dekonstrukzioa edo deseraikuntza garbitasunaren axiomaren eta jatorriaren sinpletasunetik kanpo kokatzen zen.
|
|
|
Era honetan azaltzen du Humboldtek hau: " Horrelako zerbait hizkuntzarekin eta hizkuntzaren bitartez bakarrik da posible", ze," nahiz eta hizkuntza, ezagutu nahi dugunarekiko, subjektiboa den zerbait bezala agertzen den", egia da ere" hizkuntza bera gizakiarekiko objektiboa den zerbait bezala azaltzen dela" 122 Garbi eduki behar dugu, hala ere,
|
ez
dagoela hizkuntza bakar bat baizik eta hizkuntza asko, eta, aurrekoa oinarri bezala hartuz, onartu egin dugu ere aniztasun linguistikoa benetako aberastasun bat dela gizakiarentzat. Bat bera ere ez dago sobera:
|
|
2006
|
|
|
Bilatzaile horrek Asiako merkatuaren buru izatea lortu du, bilatzaile propio batekin. Hala ere, merkatu arabiarrak ez du txinatarraren garrantzirik, 100 milioi web orri baino
|
ez
baitaude hizkuntza horretan, kopuru osoaren %0, 2 Gainera, Internet gutxi sartzen da mundu arabiarrean. Dubai Madarko aholkularitzaren arabera, 2004an 16 milioi internautek erabiltzen zuten, eta 2008an 43 milioi internautek.
|
|
2007
|
|
|
batean pentsatzeagatik1448
|
Ez
dago hizkuntza, hizkuntz jokoak daude (pragmatikoak); ez dago mundua, baizik eta «munduak» (fisika, mito, poesiakoak). Aitzitik, hizkuntzak eta munduak, hizkuntz jokoek eta munduek orain, Lehenengoan bezain lotu lotuak segitzen dute betiere.
|
|
|
Kant-ek abertitu badu, «arrazoimenak bere egitasmoaren arabera sortzen duena baino besterik ez duela aditzen» naturan (B XIII), hau da, zientziak naturan deskubritzen duena, berak han lehenago ipinitakoa bakarrik dela, edo bestela esan, arrazoimenak bere lege iraunkorren printzipioekin aurrea hartu behar diola naturari, horrek zer izan beharra daukan gainezarriz, halako aurkikuntzak, berez kritika transzendentalarenak, filosofoak adina linguistak jakin mindu behar ditu nahitaez. Munduaren ordena pentsamenduarena da, baina pentsamenduaren ordenarik
|
ez
dago hizkuntzaren ordena gabe: munduaren ordena hizkuntzaren ordenari azpiratua ageri da322 Nolabait naturaren egiturak ez badu adimenarena berrekoitzi baino egiten, hots, naturaren arrazoizkotasuna hizkuntzaren logika baldin bada, orduan kuestioa da, hizkuntzak berak nola antolatzen dizun bere logika (azkenean naturaren logika izango dena).
|
|
|
Onarturik ere giza hizkuntzan parte natural bat, gutxienez hizkuntzaren sustraiak ezetzen, ez da erraz ulertzen nola den posible pasatzea gero sentsazio marraska aberetar horietatik kontzeptura eta giza hizkuntzara, hots, espresio (natural, irrazionaletik) adimenduzko eta borondatezkora116, hizkuntza metafisiko moderno bateraino ailegatzeko, «arrazoimen eta gizartearen emaitza»117 Ez da errazago ulertzen nola izan litekeen posible hizkuntzaren sorrera konbentzio bidez. Izan ere, adostasun edo konbentziora jotzeak hizkuntzaren eta adigaiaren balioa oinarritzeko, hizkuntzarik egon baino lehenagoko hizkuntza bat, hizkuntza posible egiten, aurresuposatzen du118 Süssmilch ek, hortaz, ongi erreparatu du, dio Herder-ek?
|
ez
dagoela hizkuntza arrazoimenaren aurretik ipintzerik, hizkuntzak arrazoimena suposatzen duela. Ordea, alderantzizkoa ere egia da:
|
|
|
(?)
|
ez
dago hizkuntzaren izaera eta funtzioaren ideia benetakorik lortzerik, hori «hitzen» bilduma soiltzat hartzen dugun bitartean. Hizkuntzen arteko benetako ezberdintasuna ez da soinuen edo zeinuen artekoa, «mundu ikuskeren» (Weltansichten) artekoa baizik.
|
|
|
Kreazio poetikoa, filosofikoa, sorkuntza artistikoa bezala, izpirituaren ariketa librea da. Beraz,
|
ez
dago hizkuntzaren hertsaketa, premiaketarik; hizkuntzak behartuko lukeen munduaren ikuskera gatiburik. Giza izpiritu, arrazoimen, adimen?
|
|
|
Whorf-en iritzian, amaitzen du Kutschera k, hizkuntzaren influentzia handia dago banakoaren pentsamenduan; baina
|
ez
dago hizkuntz determinismorik, erlatibismoa bai. Iritzi berekoa da Werlen.
|
|
|
Errore bat da hizkuntza pentsamenduaren gehigarri bigarrentiar eta kanpotarra kontsideratzea. Kontzeptuak
|
ez
daude hizkuntzatik at, beregain eta oso, gero hizkuntzazko zeinuen bidez komunikazioan agertuak izateko.
|
|
|
Zelan ebaluatu hizkuntza txiki eta gutxitu batean eginiko goi mailako produkzioa? Gaur egun
|
ez
dago hizkuntza gutxituetan ekoitzitako produkzio zientifikoa ebaluatzeko proposamenik, ez nazioartean, ez hemen, eta arras konplikatua da.
|
|
|
Bestela, eta aurrekoarekin lotuta, euskararen auzia guztiona dela azpimarratu nahi dugu: hezkuntzak badu, jakina, euskal hizkuntzaren normalizazio prozesuaren gaineko erantzukizun garrantzitsu bat —ikusi besterik
|
ez
dago hizkuntz politikak horrengan jartzen duen itxaropena—, baina garbi esan beharra dago ere berori ez dela erantzukizun osoa baizik eta erantzukizun zati bat. Azken batean, hizkuntza oro, honela adierazi dugu sarritan, gizakiarena da
|
|
2008
|
|
|
|
Ez
dago hizkuntzarik gainontzekoak baino konplexuagoa denik. Txinera gaitza gertatuko zaigu ikasteko tonala delako, baina geure ama hizkuntza tonala izango balitz, aise ikasiko genuke, eta ingelesa nekez.
|
|
|
Sintoma hor dago. Besterik da, ordea, baldintza beharrezkoa eta nahikoa den, hau da, corpusgintzan oso garatuta
|
ez
dauden hizkuntzak etorkizun beltza izatera kondenatuta dauden, edo garapen handiak etorkizuna bermatzen duen.
|
|
|
Adibidez, New Brunswickeko komunitate akadiarra testuinguru kanadarraren mikrokosmos bat dela esan daiteke (Allard eta Landry, 1998; Landry eta Allard, 1994a, 1994b). Han komunitateetako asko ia %100 frantsesak dira (esaterako, Caraquet eta Saint Quentin), biztanleetako asko elebakarrak dira, komunitateko jarduerak eta jarduera publikoak frantsesez daude eta
|
ez
dago hizkuntza asimilaziorik. Continuumaren beste muturrean, berriz, babes instituzional handia izan arren, hizkuntzatransmisio sendoa duten komunitate frankofono txikiak ditugu.
|
|
|
Normalizazio planen xedea litzateke lanpostu horiek betetzen dituzten langileek hizkuntza dagokien hizkuntz eskakizunak betetzea. Nolanahi ere, aipatu behar da Nafarroako legeetan
|
ez
dagoela hizkuntz eskakizunen derrigortasun datei buruzko aipamenik.
|
|
|
Egon ordea praxi berbera dago ia guztien artean: hots, gure herri zapaldua
|
ez
dago hizkuntza zapaltzailearen harian arituz askatu ezinik. Logika horren argitan, euskararen korapiloa geroko gerotan konponduko da berez, delako marko juridikoa eta politikoa aldatzen dugunean.
|
|
|
Gure hizkuntza ez baita flexiboa, eranslea baino. Bestalde, argi utzi behar Humboldt-ek esan zuenez,
|
ez
dagoela hizkuntzarik tipo batekoa edo bestekoa, hutsik, denik eta kontuan hartu behar dena da zein den joera nagusia. hizkuntzen gramatikan.
|
|
|
Eta nozio honetaz, aipatu behar da Greenberg ek aitortzen duela asko zor diola Pragako Eskolak landutako eta transmititutako markatu/ ez> markatu> terminoen arteko oposizioari (delako terme> marqué/ non marqué, neutralizazio nozioarekin lotutakoari). Adibidez, esaten denean
|
ez
dagoela hizkuntzarik, trial, numero duenik, dual?
|
|
|
Hola, kanpoko formetara mugatutako minimo estuen azpian aranisten idazkera kaotiko eta autokonplazientea izkutatzen zen. Eleizaldek seinalatu bezala, «iñoren laguntza barik, iñori begiratzeke, iñork egin ala esandakoaren ardurarik artzeke, norberak, bere notindasunaren erpiñetatik[...] gauza atsegiña, noski, baña utsikutsena ta antzurikantzuena da»312 Indibidualismo antiakademiko horrekin
|
ez
zegoen hizkuntza estandar bat sortzerik, ez sabindarra ez bestelakoa. Arana Goirik eskainitako arauetara mugatuz gero, onenean, Bizkairako balio zezakeen euskara estandar bat sor zitekeen(. Kirikiñok?
|
|
|
Kontuan hartu behar da informazio guztia
|
ez
dagoela hizkuntza guztietan12, eta behar den informazioa aukeratutako hizkuntzan ez badago, ingelesez agertuko dela. Zer instalatu behar den jakiteko locale terminoa bilatuko da paketeen artean.
|
|
|
Bariazioa ikus daiteke aztertutako herri bi hauetan,
|
ez
baitago hizkuntza sistema egonkorrik; hizkuntzak etengabe aldatzen doaz eta hizkuntzak bere ezaugarritzat du bariazioa. Garai bereko baina hizkuntza sistema ezberdinetako12 hiztunek elkar ulertzeko gaitasunari esker ahal izango dute zentzuzko elkarrizketa bat izan.
|
|
|
Baina azken finean, hizkuntza bat erraza edo zaila egiten duten elementuak gogoa, beharra, ikasteko dituzun motibazioak..., horiek dira. Komunikatzeko gogoa badago,
|
ez
dago hizkuntza zailik edo errazik.Nire burua behartu egin nuen hasieratik bizimodua euskaraz egitera. Hasieran, taberna batera sartu eta banekien zurito bat eskatu eta zenbat da galdetzen, baina ez nuen erantzuna ulertzen.
|
|
|
Ikusi baino ez dago ereduen eredua den eredutik nola ateratzen diren ikasleak leku batzuetan. Herri honetan
|
ez
dago hizkuntza politikarik, eta hau oso larria da.
|
|
|
[Gehiago.] Euskara hizkuntza ederra edo poetikoa zela zioten lehenago(
|
ez
dago hizkuntza ederrik edo poetikorik, zeren ez baitago hizkuntza itsusi edo prosaikorik); hizkuntza zaharra dela ere bai (hizkuntza bat, gehienez ere, leku batean beste hizkuntza bat baino lehenagokoa izan daiteke, eta besterik ez: teknikoki, ez dago hizkuntza zaharrik, zaharragorik edo zaharrenik); horrezaz gainera, hizkuntza mundu esplikatzailea, bere baitan egia haundiak (edo Egia Haundia) dakartzana, eta ezdakitnoizko edo badakitnorainoko zibilizazio baten hizkuntza, eta abar luze bat:
|
|
|
[Gehiago.] Euskara hizkuntza ederra edo poetikoa zela zioten lehenago (ez dago hizkuntza ederrik edo poetikorik, zeren
|
ez
baitago hizkuntza itsusi edo prosaikorik); hizkuntza zaharra dela ere bai (hizkuntza bat, gehienez ere, leku batean beste hizkuntza bat baino lehenagokoa izan daiteke, eta besterik ez: teknikoki, ez dago hizkuntza zaharrik, zaharragorik edo zaharrenik); horrezaz gainera, hizkuntza mundu esplikatzailea, bere baitan egia haundiak (edo Egia Haundia) dakartzana, eta ezdakitnoizko edo badakitnorainoko zibilizazio baten hizkuntza, eta abar luze bat:
|
|
|
[Gehiago.] Euskara hizkuntza ederra edo poetikoa zela zioten lehenago (ez dago hizkuntza ederrik edo poetikorik, zeren ez baitago hizkuntza itsusi edo prosaikorik); hizkuntza zaharra dela ere bai (hizkuntza bat, gehienez ere, leku batean beste hizkuntza bat baino lehenagokoa izan daiteke, eta besterik ez: teknikoki,
|
ez
dago hizkuntza zaharrik, zaharragorik edo zaharrenik); horrezaz gainera, hizkuntza mundu esplikatzailea, bere baitan egia haundiak (edo Egia Haundia) dakartzana, eta ezdakitnoizko edo badakitnorainoko zibilizazio baten hizkuntza, eta abar luze bat: gezur dohainez eta fedezko zoldaz egindako abar luze eta ustel bat.
|
|
|
benetan elurra egin du nire hitzen gainean! Aulki bat elurretan en braillezko itzulpena da, eta uste dut
|
ez
dagoela hizkuntza egokiagorik elurra irakurtzeko. Sentsazio desberdinak izan ditut, hasteko, liburuak hasieran duen eskaintzagatik:
|
|
2009
|
|
|
Lisboako Itunak esperantza sortzen dio Brezigarri, baina aitortzen du 2009a ez dela garairik onena hizkuntza kontuez aritzeko. Nazioartea
|
ez
dago hizkuntza gutxituez kezkatzeko, krisia dago guztien gogoan. Garai onak izan omen ziren 1990eko hamarkadan, 2004an estatuak gehitzearekin itxaropena piztu zitzaion, baina orain mundu mailako krisian gaude.
|
|
|
Uste dut askoz ere interesgarriagoa dela etorkizunean jarrita duzuen begirada. Balioa
|
ez
dago hizkuntzan, ezta hiztun kopuruan ere; bere gizarteak eman nahi dion balio erantsian, bere atxikimenduan dago balioa. Hor dago jokalekua.
|
|
|
Egia da
|
ez
dagoela hizkuntza politika ideala, esaten zion L k bere buruari, lurralde eta gizarte bakoitzak bere berezitasunak ditu; baina Europarrok ezin dugu onartu hizkuntza garapen eta normalizazio prozesuan atzera pausoak ematea, hizkuntza sendoari bere estatus abantailatsua itzultzeko. Hori onartezina da.30 Eskubide murrizketen azpian ez dago legezko agindurik, irizpide politiko hutsa baizik.
|
|
|
25 Nafarroako agintarien esanetan" lanbide heziketan
|
ez
dago hizkuntza eredurik, helburu nagusia ez baita hizkuntza bat ikastea edo perfekzionatzea, lanbide kualifikazio ezin hobe bat lortzea baizik" 172 orrialdea. Europako Hizkuntza Gutxituen Kartak Espainian duen aplikazioari buruzko bigarren txostenean
|
|
|
Google translatek, adibidez, itzuli baino gehiago, elkarrekin lotzen ditu 41 hizkuntza. Google translaten barruan egoteak edo
|
ez
egoteak hizkuntza globala izatea edo ez izatea esan nahi du. Horrelako tresnekin zaila dirudi gizarte mistoak, mestizoak —nahi bezala deitu—, eleanitzak sortzera goazela zalantzan jartzea, edo, alderantziz, gaur egun zailagoa dirudi edozein gizarte elebakar defenditzea.
|
|
|
Urtero legez, urruneko artistak eta ikuskizunak izango ditugu, baita etxekoak ere, gizonezkoak zein emakumezkoak. Zorionez, mundu honetan
|
ez
dago hizkuntza mugarik, eta, baleude, erraz gainditzeko modukoak dira, gure clownen lan onari esker, gaineratu du Garaizabalek.
|
|
|
Beraz, Galizian izan diren gobernuen hizkuntza babesteko politikek huts egin dutela esan daiteke. Okerrak izan dira,
|
ez
zeuden hizkuntza indartzera bideratuta. Beraz, botere publikoaren ardura nabarmendu behar dugu.
|
|
|
Eusko Jaurlaritzak helegitea jarriko du Justizia Ministerioaren erabakiaren kontra. Jose Manuel Finez Justizia sailburuordeak adierazi du uneotan
|
ez
daudela hizkuntz eskakizuna lanpostu guztietan ezartzearen alde, baina aurrerago" filosofia hori gauza daitekeela". Gainera, Jaurlaritzak dio jakinarazpenak euskaraz ere idatzi behar direla, eta euren eskariak euskaraz tramitatu nahi dituzten herritarrek horretarako aukera izan behar dutela.
|
|
|
Liberalizazioak ez du zertan izanik hizkuntza eskubideak eta hizkuntza pluraltasunaren aberastasuna bermatzeko oztopo. Eta, kontsumitzaileei dagokionez ikusi dugun antzera, hedabideen kasuan ere
|
ez
dago hizkuntza betebehar guztiak hedabide publikoen bizkar soilik utzi beharrik. Bere maila eta neurrian, baina hedabide pribatuak ere eragile aktiboak dira informazio eskubidea eta anizkoiztasuna bermatzeko lanean.
|
|
|
Komunikazio digitalak du garrantzi berezia, berak eragiten baitie herrialde bateko belaunaldi gazteei interesa eta engaiamendua, hurrengo ume belaunaldiaren guraso izango diren horiexei, hain zuzen? eta badakigu gainera
|
ez
dagoela hizkuntzarik gazteenen sostengu eta garrik gabe biziko denik. Azkenean, mundu digitalaren barruan nola kudeatuko den aniztasun linguistikoaren politika, hortxe jokatzen da bere arrakasta.
|
|
|
Alde batetik, HABEren curriculumean Hizkuntzen Europako Erreferentzia Markoko A maila finkatu eta ikas prozesuetan garatzea komeni da, erdal elebakar izateari uzteko
|
ez
baitago hizkuntza trebetasun guztietan B mailaraino iritsi zain egon beharrik. Horrekin batera finkatu behar da euskararen oinarrizko ezagutza edo gaitasunen programa bat, ikuspegi komunikatibotik erabat moldatua eta trebetasun pasiboak lantzeko berariaz pentsatua.
|
|
|
Eta honaino iritsita: non dago euskaldunon paradisu galdua,
|
ez
badago hizkuntzaren erresuman?
|
|
2010
|
|
|
Independentziaz hitz egiten du, herritarrek hartara derrigortu dituztelako alderdiak, baina aitortu du independentziak baino gehiago nortasunaren kulturak eta hizkuntzak kezkatzen duela. Masek argi utzi du
|
ez
dagoela hizkuntza eta gisako gaiak alde batera uzteko prest, ezta eskubideak urra daitezen uzteko ere. Hala, PPri hizkuntza araudiaren aurka egin izana leporatu dio:
|
|
|
Izan ere, galdera hori, inplikazio praktikorik ez daukan testuinguru batean egin izan da. Hori erantzuten duenak ez dauka berehalakoan deus frogatu beharrik, eta
|
ez
dago hizkuntza hautu bat egitera behartzen duen egoera batean. Jarrera hori, beraz, posizionamendu bat da, baina ez da batere exijentea.
|
|
|
Euskal Autonomia Erkidegoko unibertsitate mailako ekoizpen zientifiko gehiena Euskal Herriko Unibertsitateak sortzen du. Erabat estandarizatua
|
ez
dagoen hizkuntza batentzat, ikertzaileek hizkuntza horretan egin dezaketen ekarpenak derrigorrezkoak dira. UPV/EHUk arlo honetan ere ahalegin berezia egin du, eta une honetan euskaraz argitaratzen diren hiru aldizkariz gain, euskarazko Doktore Tesien kopurua eta Tesi Europarretan erabiltzen den hizkuntza ofiziala euskara izatea bultzatu nahi dugu.
|
|
|
Euskal Autonomia Erkidegoko unibertsitatemailako ekoizpen zientifiko gehiena Euskal Herriko Unibertsitateak sortzen du. Erabat estandarizatua
|
ez
dagoen hizkuntza batentzat, ikertzaileek hizkuntza horretan egin dezaketen ekarpenak derrigorrezkoak dira. UPV/EHUk arlo honetan ere ahalegin berezia egin du, eta une honetan euskaraz argitaratzen diren hiru aldizkariz gain, euskarazko Doktore
|
|
|
...nikabide izateari uzten badio bukatu dira gainerako balio guztiak. alferrik dira hizkuntzarekiko maitasun suharrenak edo identitate lotura estuenak komunikabide izateari utziz gero. garbi dago, beraz, hizkuntza bat, gurea nahiz inorena, batez ere gizarte baten mintzabidea dela. beraz, hizkuntza bat baliagarria izango da, baldin eta elkarrekin mintzatzeko eta elkarri zernahi adierazteko balio badu.
|
ez
dago hizkuntzarik berez baldarra edo motza denik; zernahitarako eta noranahiko trebe, hiztunak bihurtzen du, erabiltzaileak alegia. erabilera da hizkuntzaren sasoibide nagusia. norbanakoen komunikaziopremiak asetzeko balio duen eta erabiltzen den neurrian da tresna baliotsua hizkuntza. eta halatan bakarrik, ez bestela, biziraun dezake. euskararen erabilerari gagozkiola, azkenaldi honetako ikerket... batetik, hamarkada hauetan euskararen ezagutza ez ezik erabilera ere handitu egin da; bestetik, gaur egun elebidun direnek ez dute duela hamabost urte elebidun zirenek baino gehiago erabiltzen euskara; hirugarrenik, erabileraren gehikuntza ez da neurri berekoa izan adin multzo eta eremu guztietan; eta, laugarrenik, ingurune soziolinguistikoak eta etxeko lehen hizkuntzak zuzenean eragiten dute elebidunen hizkuntza hautuan, hots, euskararen erabileran. garbi esanda, beraz, erabilera ere hazi egin da, baina erabileraren hazkundea ezagutzaren gehikuntzari zor zaio, ez elebidunek lehen baino gehiago erabiltzeari; elebidunek, izan ere, kasu batzuetan gehiago eta beste batzuetan gutxiago erabiltzen dute, nahiz eta oro har erabilera aukera gehiago izan eskura. erabileran eragiten duten faktoreen artean, hauek nabarmendu ohi dituzte adituek:
|
|
|
Areago, euskara ikasteko zailtasuna mitoa da niretzat.
|
Ez
dago hizkuntza zailik, ezta errazik, zerbait komunikatzekogogoa da garrantzitsuena.
|
|
|
"
|
Ez
dago hizkuntza osorik, ez dago gure ideia guziak eta gure sentsazio guziak azaltzeko gauza den hizkuntzarik; ñabardura lar bereziak dira eta gehiegi... Adibidez, amodio eta gorroto deitu behar izaten diegu orokorki mila amodio eta mila gorroto desberdinei; berdin gertatzen da gure oinazeez eta gure atseginez mintzo garenean". 1384
|
|
|
Idatzita dagoena eta
|
ez
dagoena Hizkuntzarekin arnas hartzen Solas epidiktikoa Euskal literatura. Botere harremanak Ez gara moroak Ez dago ezer idatzita.
|
|
2011
|
|
|
Oroituko zarete Sanzek nola erran zuen: normalizazio politikorik
|
ez
dagoen bitartean hizkuntza normalizaziorik ez da izanen. Orain ETAren aitzakia ez baina krisiarena, independentismoarena, Nafarroaren kontrako mehatxuarena… izango dituzte.
|
|
|
Horregatik, hizkuntza iraultza da normalizazioa, beste iraultza baten alde linguistikoa. Hiztun herria gutxiagotzen duten baldintzak sakonki aldatu gabe
|
ez
dago hizkuntza desplazamendua gelditzeko modurik. Hizkuntza normalizazioari, ez ote diogu gehiegi eskatzen eta gutxiegi eskaintzen?
|
|
|
Cambridge university press. onar dezagun, hasiera hasieratik, Mikel zalbidek proposatzen digun diglosia kontzeptuaren adiera2 ez arrazoia eman eta isilarazteagatik, ez, zintzoki bat baizik. horrela, adiera hertsian, euskararen hiztun elkartea ez da, gaur egun, egoera diglosikoan bizi; euskal herrian ez dago diglosiarik. Ados. gaur egun,
|
ez
dago hizkuntzen arteko banaketa funtzionalik (functional compartmentalization), ez dago gune edo zonalde euskaldunik (euskaraz nagusiki erabiltzen duenik), hizkuntzen geroratzean, transmisioan, ez dago aurrerapenik, eta, azkenik, hizkuntzen (erabilera eremu, modu eta abarren) arteko berezitasunak ezabatzen ari dira. diglosia terminoak, beraz, ez digu balio euskal herrian bizi dugun berariazko hiz... behinolako diglosia betearen azken arrastoak baizik gelditzen ez zaizkion elebitasun partzialeko egoera mugikorra.
|
|
|
hizkuntza atzeraka doala belaunez belaun eta, egungo joera nagusiari buelta ematen ez bazaio, galtzeko arrisku bizian dagoela.3 galtzeko arriskuan (endangered) edo bizi iraupena mehatxupean (threatened) izatea, alde batetik, edo ahuldutakoa hizkuntza izatea, bestetik, ez datoz bat nire ustez. gauza bat da hilzorian edo bizirauteko mehatxuAdiera hertsian, euskararen hiztun elkartea ez da, gaur egun, egoera diglosikoan bizi; Euskal Herrian ez dago diglosiarik. Gaur egun,
|
ez
dago hizkuntzen arteko banaketa funtzionalik ez dago gune edo zonalde euskaldunik (euskaraz nagusiki erabiltzen duenik), hizkuntzen geroratzean, transmisioan, ez dago aurrerapenik, eta, azkenik, hizkuntzen (erabilera eremu, modu eta abarren) arteko berezitasunak ezabatzen ari dira. Diglosia terminoak, beraz, ez digu balio Euskal Herrian bizi dugun berariazko hizkuntza egoera izendatzeko.
|
|
|
hizkuntza bat salbatzeko, ez da hizkuntza bera salbatu behar, baizik eta haren habitata, hau da, haren garapeneremua, existentziaren testuingurua. Ildo horretatik, behin eta berriro adierazi du berdintasunaren printzipioa
|
ez
dagoela hizkuntza guztiak berdin tratatzearen baitan, egoera desberdinak berdin tratatzea bidegabekeria izango bailitzateke. ez; berdintasunaren printzipioa aukera berdinak sortzeko neurriak hartzetik hurbilago dago. Aldi berean, hizkuntzen gaiaz aritzerako alde kognitiboa kontuan hartu beharraz, edo txikia izateak munduan kokatzeko modu berezia eskaintzen duenaren ideia ere azpimarratzeko modukoak dira.
|
|
|
Hori hizkuntza izatearen baitan dago.
|
Ez
dago hizkuntza (bizirik) bere hiztunentzat nolabaiteko sinbolo eta identitate baliabide ez denik. Beraz, ez bakarrik ez da bekatua hizkuntza bat (eta euskara ere bai) sinbolo eta identitate aukera bat dela onartzea, baizik eta ona da hori ere kontuan izatea euskararen erabilera indartzeko neurriez arduratzen bagara.
|
|
|
–Oro har, normalizaziorako baldintzarik
|
ez
dago hizkuntza gutxituentzat Europan, ez dagoelako haiekin bakarrik?. Robert Dunbar,. Euskaldunek lurralde osoan eskubide berak ez izatea Europako politikaren ahuleziaren isla da?, Berria,.
|
|
|
Nolanahi ere, gure ustez, eta hemen dator egin nahi genuen ñabardura, erabilera ahalmen hori
|
ez
legoke hizkuntz nazio zapaldu guztien esku egoera politikoa irauli ondoren. Gutxienez, aurrebaldintza bat bete behar baita ahalmen gaitasun hori egia bihurtzeko.
|
|
|
Hizkuntza zaurgarriak bizirik atxikitzea giza espeziearen askotariko aniztasuna erreproduzitzea baldin bada, ez al gara ari gizatasunaren eta duintasunaren aldeko ahalegin betean? Azken batean,
|
ez
dago hizkuntza jakinetan gorpuzten ez den gizatasunik, hizkuntza delako haren izate aukera.
|
|
|
Damurik, nazioarteko erakundeen ebazpenetan hizkuntz eskubideak ez dira toki duinean ageri. Nazio Batuen Erakundea bigarren mundu gerraren amaiera aldean sortu zutenean, sortzaileen asmo zioetan
|
ez
zegoen hizkuntz gutxiengoen eskubideak formalki aitortzeko gogorik. Asmoa besterik zen, zurikeriak tarteko:
|
|
|
Esan izan da, hizkuntzak galdu, erraz galtzen direla, baina hizkuntza higatuak berpiztea ia mirari baten pareko gertakizuna dela. Herrikidetasunaren humus ik gabe
|
ez
baitago hizkuntza biziberritzerik, hizkuntzak bere osasuna osatuko duen lur landua behar du. Oinarrizko baldintzek huts egiten badute, goiz edo berandu, itzulbiderik gabeko ataka gaitzean sartuko da.
|
|
|
–Kontuan eduki behar dugu hizkuntza bat mehatxupean jartzen duten neurri politikoak, izatez eta egitez, hiztunen kontrako politikak direla aldez edo moldez, zeren eta asimilazio estrategia oso baten parte baitira. Erasoaren jomugan
|
ez
dago hizkuntza bakarrik? .
|
|
|
Émile Benveniste: ?
|
Ez
dago hizkuntzarik berez izpirituaren jarduna eragotzi edo aldeztu dezakeenik. Pentsamenduaren zer nolakoak giza gaitasunari lotuagoak daude hizkuntzari berari baino, kulturaren baldintza orokorrei eta gizartearen antolamenduari atxikiagoak; hots, pentsamenduaren zer nolakoak ez dira hizkuntzaren barne izaera bereziaren eskuko?.
|
|
|
–
|
Ez
dago hizkuntzaren kultur definizio neutrorik. Europako kide diren estatuetako hizkuntzen esperientziak baldintzatu du mendebaldean dagoen hizkuntza kontzeptua, baita hizkuntzalari profesionalena ere?.
|
|
|
Zazpi funtzio horietatik beheko biak (familia funtzioa eta identitatea) jabekuntza naturalaren pean daude. Horrela,
|
ez
balego hizkuntza bat ama hizkuntzatzat duten subjekturik, ez lirateke funtzio horiek beteko. Aurreneko bi funtzioak, berriz, bigarren mailako ikastearen menpe daude, horretarako, hau da, nazioarteko hizkuntza izateko, beste hizkuntzetako hiztunen interes kulturala litzateke.
|
|
|
Hona hemen, berriz, atal hau bukatzeko, hizkuntza aniztasunaren aldeko bi argudio (Junyent (2008), Marti et al. (2005) edo Amorrortu et al. (2004) eta Moreno Cabreraren (2000) ildoei jarraituz):
|
ez
dago hizkuntza primitiborik, atzeraturik, edo batzuk ez dira besteak baino modernoagoak, hobeagoak. Halaber, «hizkuntza» fenomenoari heltzeko abiapuntua aniztasuna da, hau da, hizkuntza forma ezberdin ugari hartzen duen gertaera da.
|
|
|
Izan ere, prozesuaren hasieratik bertatik gobernuaren esku utziz gero indarberritzea, gerta liteke komunitatean ez egotea halako prozesu baten aldeko aldarririk, babesik edo engaiamendurik. Eta komunitatearen barne babesik gabe,
|
ez
dago hizkuntza bat indarberritzerik. Komunitatearen babes horrek, aitzitik, ondoren etor litekeen prozesuaren «politizazioa» lagun lezake.
|
|
|
Skutnabb Kangasek (ibid.) dioen bezala,
|
ez
dago hizkuntza primitiborik, edo besteek baino gutxiago balio duenik. Hizkuntza denak dira baliagarriak eskolarako, edo erabilera esparru publikoetarako edo formaletarako.
|
|
|
Izan ere, kontrako argudioa ere balegoke: Interneten dauden hizkuntzetatik askok eta askok Interneten
|
ez
dauden hizkuntza askok baino ahozko erabilera tradizional gutxiago gorde dute. Baina historiaren ondarea bide bazterrean utzi duten hizkuntzak ez dira, ezta ere, balio txikiagokoak.
|
|
|
Baina eskolan hizkuntza irakastea ez da nahikoa. Hizkuntza gutxitu baten erabilera esparruak ugarituko badira,
|
ez
dago hizkuntza hori etxeko edo familiako esparruetara mugatzerik, ezta irakaskuntzara mugatzerik ere.
|
|
|
Euskarak ez du edozein merkatutan, edozein merkatu eskalatan, berezko arazorik. Eskala handiko merkatuetan ez topatzearen arrazoia
|
ez
dago hizkuntzaren baitan, baizik eta hizkuntzaren balio sinbolikoan, edo bestela esan: balio hori ezagutu ahal duen jendartearen eskalan.
|
|
|
Historiak hala erakutsi digu, XXI. mendeko Europan
|
ez
dago hizkuntza bat normalizatzerik edota berreskuratzerik corpus juridiko egoki bat aitortzen ez bazaio. Frantziako Estatuak betidanik ukatu izan dio gure hizkuntzari ezelango aitortza juridiko ofizialik, eta horrek eragin zuzena izan du gure hizkuntzaren garapenean.
|
|
2012
|
|
|
Euskara ikastea zaila da etorri berrientzat.
|
Ez
dago hizkuntza zailik ezta errazik.Txikitan hizkuntza guztiak ikasten dira adin berarekin. Gaztelania urte birekin hitz egiten hasten da Segoviako haur bat, urte birekin ikasten du txinatar batek bere hizkuntza eta berdin Mungiako haur batek euskara.
|
|
|
etxea, abaroa. Mugaz hona
|
ez
dago hizkuntza perfektuaren oroimin sendaezinik, izan ere, bertako mintzairak inperfektuak dira beti, eta aldi berean gai dira euren akats eta dohainak aztertu eta artezteko, mintzairak beti izaten baitira joko anitzeko eremu zabal eta mugaezinak. Mugaz hona, mintzairak, azal oker eta hutsalak baino, materiak dira, edukia, kolorea eta pisua dituztenak, hitzak izan praktikak direlako, jendarteko joko, jolas, jardun eta solasa. horregatik ere, mugaz hona, mintzairek ez dute gustuko denotatze hutsa (horren motza da seinalatzea!), eta konnotazio ireki eta nabarretan ibiltzen dira olgetan.
|
|
|
Garrantzitsua da hedabide horiek norbere hizkuntzan izatea? Bistan da. hizkuntz komunitate txiki askoren kasuan, hedabide propioak ez izatea galga izan da mintzoaren bizitasunerako, ez dutelako aukerarik izan beren buruaren errepresentazio publiko hori kontrolatzeko, komunitate bereko beste kideen ideiak, ikuspegiak eta arazoak ezagutzeko, eta, ondorioz, Gu aren ideia komunitate horren baitan sendotzeko. eta komunitaterik gabe,
|
ez
dago hizkuntzarik. eta komunitatea ahula bada, edo elkarren arteko harremanak eskasak edo soilik norabide bakarrekoak baldin badira, edo bakarrik maila batekoak, orduan hizkuntzak galtzen ditu berez dagozkion esparruak. eta harremanak indartsuak izanda ere, hizkuntz ordezkapena gertatu bada, hau da, harreman hori beste hizkuntza batean egiten bada, komunitatea jada ez da lehen zena:... beste komunitate batez hitz egiten ari gara. hedabideek lagundu dezakete hizkuntz ordezkapen hori gerta ez dadin, hariak luzatzen dituztelako hiztunen artean, eta hari horiek ugariagoak eta sendoagoak bihurtzen dituztelako. hedabideak, halaber, funtsezkoak dira hizkuntza arautzeko, trinkotzeko eta sendotzeko.
|
|
|
Datu horiek EUSTATetik hartuak dira. Datu horiek 2006 urte artekoak dira, handik aurrerako daturik
|
ez
dagoelako hizkuntzaren aldagaiei dagokienez EUSTATeko datu basean. Edozein modutan, joerak ikusteko baliagarri direla deritzot.
|
|
|
Ondoren, artikulu berean esanahi baliokidetza aztertzen du. Hizkuntzek mundua hautemateko eta irudikatzeko modu oso desberdinak dituztela aipatzen du, eta, ondorioz,
|
ez
dagoela hizkuntza desberdinetako kode unitateen arteko erabateko baliokidetzarik: –there is ordinarily no full equivalence between code units?
|
|
|
Euskal itzulpenarenhistoriako itzulpen asko, hain zuzen ere, euskararen garbitasun eta jatortasuna frogatzeko egin izan dira; Juan Antonio Mogelen Versiones bascongadas hartako demostración práctica de la pureza, fecundidad y elocuencia del idioma bascuence gogoratzea besterik ez dago. Miranderen itzulpenek eta intertestualitate jokoek, aldiz, guztiz bestelako zerbait erakutsi nahi dute, alegia,
|
ez
dagoela hizkuntza edota literatura garbi edo kutsatu gaberik, ezinezkoa dela historian zehar garatzen eta harilkatzen joan diren joera literario desberdinez osatutako sare konplexu horretatik ihes egitea; irakurlea, irakurtzen ari den lanaren idazlea eta itzultzailea bezala, ezinbestean dagoela harrapaturik literatura den sare erraldoi horretan.
|
|
|
Euskararen hizkuntza komunitatetik kanpoko esku hartzeak eta erabakimenak baliogabetu egingo lukete. Ikusi besterik
|
ez
dago hizkuntzaren normalizazioari begirako erabaki ausartek zer nolako debekuak izan dituzten.
|
|
|
Haur hezkuntzan ez da oso zuzena irakaskuntza/ ikaskuntza prozesuaz mintzatzea, askoz zuzenagoa da hezkuntza terminoa erabiltzea. Batzuetan bereizi gabe erabili ohi diren bi termino horiek bereizi beharra
|
ez
dagokio hizkuntzari soilik, zeren, lantzen ari garen hezkuntza maila kontuan hartuta, garrantzitsua baita bereiztea adin hauetan hezitzaile/ bitartekari gisa egin beharreko zeregina haur jakin bati laguntzea, ingurunea erakustea eta haur hori motibatzea eta estimulatzea dela, eta ez helduek hautematen duten ingurunea ikas dezaten ahalegintzea.
|
|
|
Ak erdaraz esaten badu, Bk euskaraz. Fenomeno hori
|
ez
dago hizkuntza alternantziarekin bakarrik lotuta, eta kopuru esanguratsuz ageri da ikerketetan.
|
|
|
Euskararen hizkuntza komunitatetik kanpoko esku hartzeak eta erabakimenak baliogabetu egingo lukete. Ikusi besterik
|
ez
dago hizkuntza normalizazioari begirako erabaki ausartek zer nolako debekuak izan dituzten.
|
|
|
|
Ez
daude hizkuntza eta gorputzak (corps) bakarrik; horrez gain, bada egiarik ere. Horrela ekiten dio Alain Badiouk bere obra filosofiko garrantzitsuena den Logiques des mondes (2006) bere azken liburu programatikoari.
|