|
2002
|
|
|
Mirarik ez zion erantzunik eman,
|
ez
zegoen beharrik. Begira gelditu zitzaion soilik.
|
|
2004
|
|
|
Hitzik ere ez zidan erran.
|
Ez
zegoen beharrik.
|
|
|
Zer dakit nik! Kontua da Mireiak zerbait handia aurkitu zuen gauean bertan hilda agertu dela, eta bere ordenagailua
|
ez
dagoela behar zuen lekuan.
|
|
2009
|
|
|
Jainkoarena bakarrik ez? Haurretako Jainkoa da, Michelangelok esku ahaltsuarekin Natura kreatzen pintatua, bai edo
|
ez
egon behar duena. Kreazioaren forma big bang baldin bada, eta biziarena Darwinen borroka, Jainkoak ez du ja zentzurik?
|
|
|
Bai, ama, bai, ama, Madril ez zela segurua batere, trenak lehen eta aireportuak orain, hurrengoa metroan izango zen edo auskalo, askoz hobeto nengoela Bilbon, Amaiarekin, hain txoriburua ez banintz? hiri handietan
|
ez
zegoela behar bezala, eta akaso Madril horretan nire kontra jarriko zirela orain, euskalduna izateagatik, kontuz ibiltzeko gero, eta nik baietz, baietz, arrazoi osoa zuela baina orain afaldu beharra nuela eta hitz egingo genuela biharamunean, urte berria elkarri opatuz.
|
|
|
berresten zutena, tuberkulosiak Gabinori eragin ziezaiokeèn heriotzaren hurbiltasunak anai arreben harremanak beste plano batean jarri balitu bezala, plano biluziago eta benetakoago batean, nolabait esatearren?, apaingarriak eta itxurakeriak bazter utzita. Egun batean, baina, Arte eta Ofizioetako eskolatik itzulita gero egin ohi zizkiòn bisitaldietako batean, Maria Bibiana berehala ohartu zen ezen Gabino
|
ez
zegoela behar zuèn tokian?. Ba al dakizu nor ikusi dudan kalean?, galdetu behar izan zion arrebak behin, bitan eta hiru bider, Gabinok bere begiak sabaian iltzaturik zituen bitartean, auskalo zer mundutan?, egin ere, halaxe egin baitzion hurrengo galdera:
|
|
|
Maria Bibianak Gabino zaindu zuenetik, erabatekoa zen anai arreben arteko konfiantza, haien arteko elkarrizketa egiati bezain sakonek –bizitzaren zentzuarekin lotuak sarritan– berresten zutena, tuberkulosiak Gabinori eragin ziezaiokeèn heriotzaren hurbiltasunak anai arreben harremanak beste plano batean jarri balitu bezala –plano biluziago eta benetakoago batean, nolabait esatearren–, apaingarriak eta itxurakeriak bazter utzita. Egun batean, baina, Arte eta Ofizioetako eskolatik itzulita gero egin ohi zizkiòn bisitaldietako batean, Maria Bibiana berehala ohartu zen ezen Gabino
|
ez
zegoela behar zuèn tokian –" Ba al dakizu nor ikusi dudan kalean?" galdetu behar izan zion arrebak behin, bitan eta hiru bider, Gabinok bere begiak sabaian iltzaturik zituen bitartean, auskalo zer mundutan–, egin ere, halaxe egin baitzion hurrengo galdera:
|
|
2011
|
|
|
Heriok ez dit erantzun.
|
Ez
dago beharrik, erantzuna jakinekoa baita. Baina nik, gauza bat garbi daukat:
|
|
|
–
|
Ez
dago beharrik. Zortzi minutu barru espasmo batek jo, eta azken hatsa botako du.
|
|
|
–
|
Ez
dago beharrik. Zortzi minutu barru espasmo batek jo, eta azken hatsa botako du.
|
|
2013
|
|
|
|
Ez
nengoen behar bezain erne. Komeni zena errateko partez, gogoan nuena atera zitzaidan ahotik:
|
|
2014
|
|
|
737 Absentzia inoiz
|
ez
dago behar dugunean.
|
|
2015
|
|
|
Errek ez zuen erantzun.
|
Ez
zegoen beharrik ere. Trinik, oraindik barrez, bere gorputz erraldoia jiratua zuen ordurako ditxosozko botilaren bila.
|
|
|
–Izakiak eta Bidaztiak elkarri eman zioten indarra, eta biek arkaniarrena xurgatu zuten. Baina Arkanian
|
ez
zegoen behar beste energiarik: arkaniar gutxi zegoen.
|
|
|
Eskolapioetan
|
ez
zegoen behar hainbat ikasle zientzietakoak eta letretakoak bereizteko BUPeko 3.ean; hobeto esanda, gutxiegi ziren letretakoak haiekin bakarrik gela bat osatu ahal izateko; hortaz, zientziak ikasten zituzten denek, eta, nahi zutenek, aukera zuten lengua eta literaturako ikasgaia ere hartzeko, erdibide gisa. Nik, berriz, letra garbiak behar nituela erabaki nuen eta, horrenbestez, Beasaingo Institutuan matrikulatu nintzen ikasturte hartarako, lehen esan dudan moduan.
|
|
|
Asko dira hori ulertzeko arrazoiak. Alde batetik, jendearen baitan
|
ez
zegoen behar bezain argi euskararen eta Euskal Herriaren osotasuna; nork bere herrialdea eta, gehienean ere, Pirinioak bitarteko alderdia zeukan ikusmiran.
|
|
|
euskarazko komunikazio esparrua sendotzen ari da egunez egun, baina, hala ere, txikia, ahula, hauskorra da inguruko erraldoien aldamenean. Eta, okerrena, apika,
|
ez
dago behar bezala egituratua.
|
|
|
langileak
|
ez
daude behar bezala prestatuta. Erlijioak
|
|
2016
|
|
|
Frantses ofizial zaharrak askoz ere nahasmendu gutxiagorekin jokatu zuen; zeren apur bat makurtuz eta zentinela bati buruarekin imintzio bat eginez, eta aldi berean bere behatzarekin nahigabetua seinalatuz, zentinelak nahigabetuarengana jo zuen.
|
Ez
zegoen beharrik laidoa esplikatzeko: bere kabuz esplikatzen zen; beraz, alemaniarrari bere mosketearekin atzerantz bultza eginez, ñaño gaixoa eskutik hartu eta alemaniarraren aurrean plantatu zuen.
|
|
|
«Momentu politiko jakinen gainetik aurrera eginen duen legea bermatu behar dugu, gure hizkuntzaren etorkizuna arriskuan jarriko ez den bermea bilatuz. Egun, tamalez, ez dago hori garatzeko aukerarik,
|
ez
dago behar bezalako adostasun politikorik, eta ez zaio serio eta sakonki heldu eginkizun horri». Ezkortasun kutsuz mintzo da Geroa Baiko kidea, nahiz eta nabarmendu duen lanean jarraitu behar dela.
|
|
2017
|
|
|
«Segi atzera ohera», zioen Dilseyk. «Ez al dakizu oraindik
|
ez
zaudela behar bezala jaikitzeko. Segi gora.
|
|
|
Oraindik zalantzan zegoen, Roseren arropak zarratatuak zituen, baina hori egiteko, tirazoa emateko, ez zen ausardia handirik behar. Baina hortik aurrera jarraitzeko
|
ez
zegoen behar bezalako trenpuan, Myra xaxatzeko han edukiagatik ere.
|
|
|
Eta Amy Masonekin ere gaur gauean egon beharra daukak. Dena dela, Amyrekin egoteko amorratzen hago, nahiz eta nahi ta nahi
|
ez
egon beharrik ez daukaan. Beraz...»
|
|
|
–Ofizialordeak
|
ez
daude behar bezala ordainduta armadan, izan zen haren berriketa teorika ko ikasketak egiten ari ginela.
|
|
2018
|
|
|
Helduen arteko harreman politikoak, berriz, gurasoen eta seme alaben arteko harremanez bestelakoak dira. Ez dago hazkunde eta osatze eredu naturalik, eta
|
ez
dago beharrik harreman politikoak menderakuntza edota nagusitasun (babes) bihur daitezen, baina, hain nabarmen gailentzen da molde hori, ezen ez baita erraza asoziazio politiko librerik aurkitzea. Harreman politikoak amaitu egin daitezke, baina, gehien gehienetan, etengabe berritzen dira (gaur egungo munduan, norbanakoek gobernatuak izatea ustez onartzeko eta onarpen hori berritzeko baliabide legitimotzat jotzen da botoa ematea).
|
|
|
Beste alde batetik, ordea, borroka horretan ibili beharrak ezkutatu egiten du egitate bat:
|
ez
dagoela beharrik frogatzeko emakumeak izaki libreak direla (alegia, izaki libreen gaitasunak dituztela). Patriarkatu kontraktual modernoak aldi berean ukatzen eta segurutzat jotzen du emakumeen askatasuna, eta luke funtzionatu hori gabe.
|
|
|
desegin daitekeen ezkontza kontratu batez, alegia. . Behin ugalketa eta heziketa amaitu eta jaraunspenaren ardura hartu ondoren?, aukera legoke senarra eta emaztea bereizteko,, kontuan hartuta
|
ez
dagoela behar naturalik (xedeak bete daitezen) bizitza osoan irauteko?. Segidan, esan zuen emazteak senarra uzteko aukera duela, sarritan?, eta askatasun horrek agerian uzten duela senarrak ez daukala monarka absolutu baten botere bera.
|
|
|
androzentriko eta generokeriazko. Dena dela, nahas mahas horren bitxitasunaz harago,
|
ez
dago behar bezalako arrazoirik patriarkatu, patriarkal eta patriarkalismo hitzak ez erabiltzeko. Arazoa da patriarkatu terminoa ez dela oraindik bereizi patriarkatuak haren esanahiaz eginiko interpretazioetatik, eta hortik sortzen da nahasmena, batik bat.
|
|
|
Termo batetik poto ketsu bi bete, eta eskuetan ipini dizkigute. Esatekotan egon naiz
|
ez
dagoela beharrik, ondo nagoela, gertu bizi naizela, baina ez dakit zein izaten den protokoloa halako kasuetan. Imajinatu dut polizia ere etorriko zaigula, txostena bete behar dutela eta galdezka, zer gertatu den.
|
|
2019
|
|
|
–Ezin duzu sagu zirkua ikusi, azaldu zion goiko solairuko gizonak?, oraindik
|
ez
daudelako behar bezala entrenatuta eta prest. Gainera, ez dituzte jo nahi beraientzat idatzi ditudan kantuak.
|
|
|
–Arrakasta lortzeko
|
ez
dago beharra bezalako akuilurik. Begira bestela, Errepelagako simaurtegitik sortutako gure krabelin politari.
|
|
|
Amak erregina izan nahi du bere unibertso femeninoan, aurkaririk gabe; paregabea izan nahi du, ezin ordezkatuzkoa; eta hara non bere eginkizunen orokortasun hutsera apalarazten duen laguntzaile gazte horrek. Errieta egiten dio alabari, gogor, baldin eta bi egun kanpoan igaro ondotik etxea
|
ez
badago behar bezain txukun, baina sutan jartzen da familiaren bizimoduak bere martxa ederrean segitu badu bera gabe. Ez du onartzen alaba egiaz bere doble, bere ordezko bilakatzea.
|
|
|
Esaterako, neska gazte batek pentsatzen zuen bere, beheko irekidura?
|
ez
zegoela behar zuen tokian. Pentsatzen zuen sexu harremana zilborretik egiten zela.
|
|
|
...kin hizketan aritu ziren arrotzak, bazirudien dena garbi gelditu zela Lisboako Setioaren Historia kontsultatuz, liburuak Osbernorena omen denetik ez du deus falta, ezta, gai honetan eta hau bezalako beste batzuetan, Arnulfo eta Dodequino izan ziren aditu behialakoenik ere, ezta ere, zeharka baizik ez bada, Indiculum Fundationis Monasterii Sancti Vicentiiko narrazioan ematen denetik, baina ez, ezer
|
ez
dago behar bezala azalduta, zeren, adibidez, Crónica dos Cinco Reis de Portugal delakoan, bere arrazoiak edukiko zituena esaten duena esateko eta ez beste ezer, batzuetan gauzak kentzen dira, eta beste batzuetan jartzen, eta arrotz garrantzizkoen sailean Guilhão da Longa Seta, Rolimeko Gil eta deiturarik gabeko On Gil bat baizik ez dira aipatzen, ohar bedi Lisboako Setioaren Historian, iturri o... Baliabide bat da berdinketa desegitea obra nagusia erabiliz, kasu honetan obra nagusia Crónica do Própio D. Afonso Henriques litzateke, Fray António Brandãorena, hala ere, zoritxarrez, kronika honek ez du korapiloa askatuko, aitzitik, mataza nahasiago utziko du, Guilhão da Longa Setari Guilherme da Longa Espada deitzen baitio, eta ondorengo hauek sartzen baititu, Setho Calvisioaren ikasgaiari jarraikiz, alegia, Damiako erregea omen zen Eurico bat, Bremengo apezpiku bat, Borgoinako duke bat, Teodorico bat, Flandeseko kondea, eta, baita ere, nahikoa sinesgarritasunarekin, lehen ere aipatu den Rolimeko Gil, Childe Rolim ere deitua, eta On Lichertes, eta On Ligel, eta On Guilherme eta On Roberte La Cornikoak, anaiak, eta On Jordão, eta On Alardo, batzuk frantziarrak, beste batzuk flandestarrak, beste batzuk normandiarrak, beste batzuk Ingalaterrakoak, betiere zalantzazkoa delarik, hainbaten kasuan bederik, galdetzen zietenean nazioaz horrela aitortuko ote zituzten beren buruak, kontuan hartu behar delako, garai haietan, eta ondorengo garaietan ere, luzez, gizon batek, aitoren seme izan, plebeio izan, edo ez zekiela zer lurraldetakoa zen, edo oraindik ez zuela horri buruzko azken erabakia harturik.
|
|
|
Edo enpresa handiek eta, itxuraz, prestigio anglikatua duten beren produktuek erabakitakoa.
|
Ez
gaude behar diren hitzak eskaintzen dituen eboluzio baten aurrean, gure ondare historiko eta kulturala suntsitzen duen inboluzio baten aurrean baizik.
|
|
2020
|
|
|
Ideia bat ari da sustraitzen iritzi publikoan: " Dagoeneko
|
ez
dago behar adina diru pentsio publikoak pagatzeko, eta, okerragoa dena, datozen hamarkadetan are diru gutxiago egongo da. Beraz, murriztu egin behar da pentsioen gastua, ezinbestez".
|
|
|
Batetik, indartu egin dezake kontzientzia soziala eta inbertsio publikoaren aldeko defentsa, eta, hala, pentsio duinen aldeko elkarteen aldarrikapenak sendotu: inoiz baino bistarago geratu da kalteberak garela eta komunitatearen beharra daukagula; berretsi da zaintza lanak ezinbestekoak direla eta
|
ez
daudela behar bezala aitortuta eta ordainduta; halaber, itun sozial berri baten beharraz eta neurri keynestarrez hitz egiten da, eta oinarrizko errentaren aukera ere pisua hartzen hasi da. Baina, bestetik, geldialdi ekonomikoak arazo handiak eragin ditzake Gizarte Segurantzaren eta ogasunen diru sarreretan, eta gobernuek babes publikoa –pentsioak, tartean– murrizteko bidea har dezakete, edo gehiegizko zorpetzearena.
|
|
|
Gainean kamiseta zuria eta zapi gorria, ohitura ez hain zaharrak dioen gisan. Eta uniformearen zatirik gehiena soinean baldin badu ere, aditu behar izan du
|
ez
dagoela behar den bezala jantzia. Mutil gazte batek ohartarazi dio Santespirituko zubiaren bertze aldetik, oihuka, Parisekoa edo dirudien azentuaz.
|
|
|
Deseroso, botoiak lotzeko eskatu eta umeaz galdetu dio. " Ez da komeni neskamearen gelan jarraitzea; ez du leihorik eta
|
ez
dago behar bezala aireztatzerik. Hobeto zenuke hemen zurekin".
|
|
2022
|
|
|
" Bai, berehala moztu behar zen. Baina
|
ez
zegoen behar handirik horrelakoetarako. Orokorrean, errespetu handia zegoen".
|
|
|
Harridura eta amorru apur bat nabaritu du lagunaren hitzotan Paulak.
|
Ez
dago beharrik. Edabeak ez dio inongo efekturik egin, egiaz.
|
|
|
Gurasoek nire anaiek eskola bukatzean ikasketekin jarraitzea nahi dute, baina nitaz ez dute ezer esan. Agian
|
ez
dago behar adina diru denontzat.
|
|
2023
|
|
|
Eta belaunarekin zabaldu zizkidan izterrak barrura sartzeko. Itxaron, oraindik
|
ez
nago behar bezain bustita. Orduan ahoan ipini zidan eskua.
|
|
|
Ustel bat izan banintz, gure artekoa hutsa eta putza izan zela kontatuko nuen. Kontatuko nuen ezin izan zuela nire baginan sartu ez zitzaiolako behar beste gogortu eta ni
|
ez
nengoelako behar bezain bustita. Baina niri bost.
|
|
|
–Barkatu, arrazoi zenuen. Ez dakit zergatik, txartela
|
ez
zegoen behar zen tokian...
|
|
|
Besteko, ordu luzeetan hantxe kieto paratutako gizonak, batere presarik gabeko tragoxkak, eserialdi lasaiak, denbora neurtu gabea. Alfer alferrik zen lasterka ibiltzea,
|
ez
zegoen beharrik jeneroa saltzeko eginahalak egiteko edo, are, jendeari hizpidea emateko: esaten zuten nahikoa kontu bezeroek eurek.
|
|
|
Baina, aldi berean, ezin uka daiteke euskal gizarteak adinekoen zaintzaren inguruko kontsentsu zabal bat eraiki duela. Egun
|
ez
dago behar hau lehen mailan ezartzea zalantzan jarriko duen eragilerik. Egun ez dago gizarte hau belaunaldiartekotasunean eraiki behar dugula zalantzan jartzen duenik.
|
|
|
Kolonietara neskatoen eskolak eraikitzera edo irakasleak trebatzera joandako emakume zuriak, ordea,
|
ez
zeuden behar bezala prestatuta oinarrizko kultura desberdintasunei buru egiteko; esate baterako, arropa kontuetan. Gaur egun, Europako feministak izugarri haserretzen dira emakume musulmanek gorputza estalita ibili nahi dutelako, eta, garai hartan, berdin berdin haserretzen ziren emakume hinduek ez zutelako ia beren gorputza estaltzen.
|
|
|
Hori nabarmentzeko, britainiarrek frogatu nahi izan zuten sati a kultura hinduaren alderdi nagusi eta integral bat zela eta horrez gain debekatu beharra zegoela, arrazoi humanitarioengatik. Hala, hinduen testu sakratuetara jo zuten praktika horren ebidentzia bila, eta, horretarako, vedak arakatu zituzten (3.000 urteko testuak izanda, ez zen lan erraza izango, testuok
|
ez
baitzeuden behar bezala kodetuta, garai hartako kultura ahozkoa zenez gero), eta, azkenean, erreferentzia bakar bat aurkitu zuten sati ari buruz zeuzkaten susmoak, haren izaera erlijiosoa eta gizatasun falta berresten zituena. Hala, hiru jokaldi inperialista uztartu zituzten:
|