|
2001
|
|
|
• Euskal kantagintza berria ere,
|
Ez
dok amairu bezalako taldeen eskutik, garai hartan indartu zen.
|
|
2002
|
|
|
argitaletxe berriak sortu ziren eta, horren ondorioz, euskarazko literatur produkzioa areagotu egin zen, batez ere, 1970eko hamarkadan (garai horretan sortu ziren argitaletxeen artean dauzkagu, besteak beste, Gordailu [1969], Lur [1969], Etor [1970], Iker [1972], Gero [1973], Elkar [1973]). Honetaz gain, Euskal kantagintza berriari5 eman zitzaion hasiera,
|
Ez
dok amairu (1965) taldearekin; 1965ean egin zen Durangon lehen Euskal Liburuaren Azoka; dantza talde (Argia) edo antzerki talde (Jarrai) berritzaileak sortu ziren..., eta argitalpen politika serioa eskatu zuenik ere izan zen, euskara kultura eremu guztietara irits zedin lortzearren. Garai hartako ortodoxia kulturalari heterodoxia kultural eta politikoa kontrajarri zitzaiola esan izan da, G. Aresti, K. Mitxelena (1915) filologo entzutetsu eta J. Oteiza (1908) eskultorearen eskutik, besteak beste.
|
|
2005
|
|
|
Barrutiaren Acto para la nochebuena eta Leizarragaren Euskal Protestantismoa zer zen lanak. 1968az geroztik euskal kantari askok,"
|
Ez
dok amairu" eta" Oskorri" taldeak tartean, Arestiren olerki askori musika jarri diote.
|
|
2006
|
|
|
Handik hilabete batzuetara, 1965 urte amaieran,?
|
Ez
dok amairu, taldea antolatuta zegoen, gutxieneko puntu nagusietan behintzat.
|
|
2008
|
|
|
Oroitzen naiz, kanta zaharrekiko nire zaletasuna dela eta, zinta batzuk entzuten ari nintzela Bizkaiko mugetakoak, Orozkokoak eta erdal mugetakoak. Hor baziren adin handiko pertsonak"
|
Ez
dok amairu" erromantzea kantatzen zutenak goitik behera. Euskaldun puru puruak.
|
|
2009
|
|
|
Etxera eraman eta Mikeli aipatu zion abesti baterako egokia zela. Harrigarria, Joxan Artze adiskide izanik,
|
Ez
dok amairu taldeko jardunkide, zeharkako bide horretatik ezagutu zuen poema Mikelek. Berehala doinua sortzeari ekin zion.
|
|
|
Eriz Zapirain-en gidaritzapean eta Amets Arzallus kazetariaren mintzoetan apailatua. Sei egunetako bidaiaren bidez,
|
Ez
dok amairu talde abangoardistak 1965tetik 1972ra esperimentatutako hainbat arteren espresioa eskaintzen dute sei dokumentalek.
|
|
|
Egileek lau urtez lan fina eta delikatua harildu ondoren, ETBk eskainiko du abendu honetan.
|
Ez
dok amairu, artisten hitzak eta musikak elikatutako espresio kulturalaz gain, hil hurrena sentitu zuen herri honen fenomeno soziala izan zen.
|
|
2010
|
|
|
|
Ez
dok amairu 233, 236, 238
|
|
|
Irratietan Euskaraz kantatzen zuten lehenengoak izan ziren eta Michel Labeguerie lapurtarrarengan eragin zuzena izan zuten. Honek, 1962an, bere ibilbidea hasi zuen kantautore gisa, 1965ean Hegoaldean sortu
|
Ez
dok amairu taldearentzat aitzindari bilakatuz.
|
|
2011
|
|
|
Jarraian, aurtengoa Xalbador eta Xabier Leteren oroimenez antolatutako eguna baitzen, Xabier Leteri zegokion bideo bat eman zen herriko eskolako aretoan, eta
|
Ez
dok amairu taldearen sorreraz hitz egin zuen Joxemari Iriondok, entzuleen galdera guztiei erantzunez azkenean.
|
|
|
Oteiza izan zen 60 hamarkadako ameslari haien erreferente mitogile eta mitomanoa. Berak bataiatu zuen
|
Ez
dok amairu taldea, eta haren itzal luzearen babespean hasi zuten haiek beste euskal herri horren bilaketa: iragan mitifikatuan —ezinbesteko iraganean—, eta baita hego euskal herrikoentzat geografikoki ere gure bestaldea den ekialdeko euskal herrian.
|
|
|
Ez nau harritzen" Baga biga higa" izatea
|
Ez
dok amairu taldearen ibilbidean, azken" sentikaria" ren izen eta ardatza. Eta talde hura hautsi zenean, Artze Laboak osatutako lerroak hari horri tiraka jarraitu zuen" ikimilikiliklik" izeneko emanaldietan.
|
|
2012
|
|
|
|
Ez
dok amairu eta ikastolen mugimenduarekin, baina lorpen literarioei dagokienez, 50eko hamarkadakoa ez zen interesik gabekoa izan, eta eztabaidei dagokienez, bateredudarik gabe interesgarria oso, eta horiek ezagutu gabe ezin 60ko hamarkadakoaulertu?, gerrak dira, Espainiako gerra zibila eta Bigarren Mundu Gerra.
|
|
|
Ikuskizun aparta iruditu zitzaidan hura, gogoangarria, halako zirrara artistikoa ordura arte euskal kulturaren munduan beste ezerekin sentitu ez nuenasorrarazi zidana.
|
Ez
dok amairu taldetik sortutako jendea zen, ez baitzeuden han denak, eta ikuskizunari Baga, biga, higa deitu zioten. Gerora, eta hau hobexeago gogoratzen dut, Tolosako Leidor aretoan ikusi nituen berriro beste ikuskizun zoragarri bat eskaintzen.
|
|
|
Oraingo hau Ikimilikiliklik deitzen zen, eta egin zitzaidan aurrekoa baino landuagoa, are" modernoagoa" eta, hau ere, bestea bezain ederra, hunkigarria eta ezin gaurkoagoa zela. Duela gutxi hori guztia berriz gogoratzeko aukera izan dut Euskaltzaindiak, Bilboko egoitzan,
|
Ez
dok amairu taldeari omenaldi modukoa egin dionean erakusketa bikain batez. Bertan ikusi izan dira garai hartako argazkiak, testuak, diskoak, kartelak...
|
|
|
Lurra.
|
Ez
dok amairu. Borobilan sartuz gero.
|
|
2013
|
|
|
Badok amairu?
|
Ez
dok amairu!
|
|
2014
|
|
|
Jose Angel Irigarayk (Rodriguez, 2011: 14) gogorarazten digu, gainera, Lourdes Iriondo jada kantuan ari zela
|
Ez
dok amairu mugimendua sortu aurretik.Baina, talde mugimenduez hitz egitean itzalean geratu izan dira emakume bakarlarihoriek gehienak, Ez dok amairu mugimenduarekin gertatu bezala. Euskal musikarenhistoriaren transmisioak ez du haien ekarpena behar bezala hedatu, eta gizonezkobakarlariak bilakatu dira garai bateko musika mugimenduaren ikur (Mikel Laboa, Xabier Lete, Benito Lertxundi).
|
|
|
Jose Angel Irigarayk (Rodriguez, 2011: 14) gogorarazten digu, gainera, Lourdes Iriondo jada kantuan ari zela Ez dok amairu mugimendua sortu aurretik.Baina, talde mugimenduez hitz egitean itzalean geratu izan dira emakume bakarlarihoriek gehienak,
|
Ez
dok amairu mugimenduarekin gertatu bezala. Euskal musikarenhistoriaren transmisioak ez du haien ekarpena behar bezala hedatu, eta gizonezkobakarlariak bilakatu dira garai bateko musika mugimenduaren ikur (Mikel Laboa, Xabier Lete, Benito Lertxundi).
|
|
|
Labeguerieren alde kultural abertzalea,
|
Ez
dok amairu k laudatzen duena, bere karrera politikoaren aitzinekoa da, ondotik euskaltasuna baliatu du zerbitzatu duen baino gehiago. Jean Louis Davant mintzatzen balitz eta ez da orain ariko errauts horien harrotzen, bake gizona da eta demokrata giristinoa, nahiz eta busti den sozial borrokengatik ezkerrari asimilatua izan, Davantek nahi balu, erran lezake dezepzio ikaragarria jasan duela abentura horretan.
|
|
|
Ez du kentzen jakintza kolektiboak izartzen duela ez aspaldiko metodo batekin eta bortxatzen duela publikoaren epaia. Esplika daiteke hemengo kantagintza
|
Ez
dok amairu zitatu gabe. Xirristi mirristi ugartea ez daukan mapa bati so nabigatuko du antzerkilari gazteak iparraldeko publikoaren iritzian?
|
|
|
|
Ez
dok amairu taldeko sortzale Lertxundi eta Laboarekin, (eta ez bakarrik kide) izana, Lurdes Iriondo joan zaiku. " Euskal Herriko Joan Baez" deitu dute.
|
|
2015
|
|
|
Kultura arlora ere hedatu zen egoera iraultzeko gogoa. Eskultore eta margolari zenbaitek Gaur taldea sortu zuten, eta
|
Ez
dok amairu, berriz, musikari sail batek. Aldizkari berriak agertu eta zaharrak eraberritu ziren (Jakin, Zeruko Argia, Anaitasuna...), eta idazleak ere gizarte berriari egokitutako lanak plazaratzen hasi ziren:
|
|
|
Euskarari laguntzeko ekin zion Saizarbitoriak idazteari. 1966ko urtarrilean
|
Ez
dok amairu taldearen lehenbiziko donostiar emanaldia aurkeztu zuen, Victoria Eugenian. Hauxe esan zien oholtzatik ikus entzuleei:
|
|
2016
|
|
|
Bizitza paralelo bat asmatu genuen: gu
|
Ez
dok amairu taldekoak ginela, argazkian ez ginela azaldu, baina han geundela. Ikuspegi pertsonala erakusten genuen, nahiz eta dena gezurra zen.
|
|
|
Bada, horiek profesionalizatuz joan ziren, eta
|
Ez
dok amairu taldekoen
|
|
|
|
Ez
dok amairu taldearen erakusketa bat egin zen 2007an, eta,
|
|
|
Gogoratzen al dituzu Koka Kola eta barea antzezlanean
|
Ez
dok amairu taldearen emanaldiei buruz
|
|
|
Peio ta Pantxoa edo Etxamendi ta Larralde eta ere talde batzu:
|
Ez
dok amairu, Oskorri, Arrantzaleak, Guk taldea eta abar... Garaikide batzuk aipatzeko parada ere ukanen du mintzatzaileak, bereziki emazte ahotsetan:
|
|
2017
|
|
|
Gogoratzen al dituzu Koka Kola eta barea antzezlanean
|
Ez
dok amairu taldearen emanaldiei buruz esaten zituztenak? " Managerrik gabe, afaldu gabe, fokorik gabe, anplifikadorerik gabe, mikrofonorik gabe, gitarra bakarrarekin&" Hala aritzen omen ziren.
|
|
|
nitatearen hasieran ikusi genuen Koka Kola eta barea antzezlanean, garai bateko ikuskizun xumeez hitz egiten ziguten. Bada, horiek profesionalizatuz joan ziren, eta
|
Ez
dok amairu taldekoen jaialdiak geroz eta forma txukunagoa hartuz joan ziren:
|
|
|
|
Ez
dok amairu taldearen erakusketa bat egin zen 2007an, eta, haren harira argitaratutako artikulu batean jasotzen dira ikuskizunari buruzko hainbat ohar: sorrera, antolaketa, kritikak, etab. Interesa baldin baduzu, hemen duzu esteka:
|
|
|
Julian Lekuona, Cinsa. Julen Lekuonaren hirugarren diskoa"
|
Ez
dok amairu" zigilupean. Hamalau kantu aurkeztu zituen diskorako zentsuran, hamaika debekatu zizkioten.
|
|
|
Ez dakit Letek laguntzen uzten zuen, edukiko zuen bere fiertasun oskola.
|
Ez
dok amairu ahoa betean. Hil zen Julen Lekuona.
|
|
|
Zer dio gure memoriak?
|
Ez
dok amairu ahoa betean. Karrika baten izena, plaka hura, kantaria" artista" zela dioskuna...
|
|
2018
|
|
|
|
Ez
dok amairu taldeak behin Agoitzen kantatu zuen eta, garaian osoki erdalduna izanik, kanten erranahia erdaraz azaldu zuten hasi baino lehen. Kantu haietariko bat (Aita ttunttun, ama ttunttun, ttunttun dun ere alaba.) argitzen hasi zen taldekide bat:
|
|
2019
|
|
|
Hizkuntzaren azterketari dagokionez ere, Mitxelenak landutako teoria berritzaileek erabat aldatu zuten euskararen ikerketa eta hizkuntzaren ikuspegia. Bukatzeko, artearen alorrean Jorge Oteiza eskultorearen eskutik, bultzada handia hartuko du euskal musikan
|
Ez
dok amairu taldeak, eta euskal kantagintzan sustrai herrikoiak eta abangoardia elkartzeak eragin onuragarria izan zuen literaturaren arloan, irakurlegoaren arreta erakarriz.
|
|
|
4 Azken (1964),
|
Ez
dok amairu (1966), Bertolt Brecht (1969) eta Haika mutil (1969).
|
|
2020
|
|
|
Lozorrotik esnatzen ari da dinosauroa katutxoa, esango dute errealistenek. Kolpetik agertzen da JosAnton Artze delako bat, Zeruko Argian eta kolaboratu izan duena, harako
|
Ez
dok amairu hartan txalaparta berreskuratzen aritu izan dena; baina liburu argitalpengintzan artean birjina duguna. Eta ateratzen du Isturitzetik Tolosan barru izeneko, xuabe esatearren, zera bat.
|
|
|
Ofizinista, batxillerra egina. "
|
Ez
dok amairu" taldeko kantaria, 1966 eta 1967 ko" Agora" ko poesi sariak eraman zituen. Bere poema liburuak:
|
|
2021
|
|
|
|
Ez
dok amairu k, era berean, bertsolaritzaren jite poetiko eta kalitatezkoa aldarrikatu zituen, bertsolaritzaren izaera herrikoia zela-eta, literatur beheretzat gutxiesten zuten zirkulu askotan. [...] sakabanatu eta gero ere, Txirritaren bertsoak en (1975), Letek eta Valverdek egin zuten Txirritaren kanonizazioa oso da efektiboa[...] Era berean Benito Lertxundiri eskerrak[...] maitasunezko lirika tradizional edo herrikoiak musikologiaren liburuak eta apalak utzi zituen, euskal abertzaletasunaren memoria kulturalean, geruza emozional eta afektibo ezin zentralagoa sortuz eta jalkiz.
|
|
|
Euskaraz jarduteak jartzen gintuen euskal kulturaren eremuan baina erabiltzen genuen kodea diferentea zen, berria. Oso zaila zen gu"
|
Ez
dok amairu" batekin bateratzea, adibidez. Gutasun hori, guk, beste abiapuntu batetik ulertzen genuen.
|
|
|
Eta hausnarketa bat egin nuen:
|
Ez
dok amairu, adibidez, zer izan zen. Gu salbatzera etorri ziren super heroiak, edo nork bere sorkuntza erakusteko eratu zuten taldea?
|
|
|
Edo posea. Eta zilegia da, baina kulturak benetakotasuna ezinbestean behar du izateko eta, beraz, sinistu behar dut, kasu horretan, Ni-aren eta Gu aren arteko bilaketa bat egon zela eta
|
Ez
dok amairu taldea sortu zela bien arteko konfluentziak ikusi zituelako: Gu aren ahalmena oso indartsua zela eta Ni-a desegin zela Gu aren mesedetan.
|
|
2022
|
|
|
Garaiko kantautore ezagunen eran, Euskal Herrian ere molde hori jarraitzen duten musikariak euskaraz abesten hasiko dira, hain garrantzitsua izan zen Euskal Kantagintza Berriari hasiera emanez (Larrinaga, 2014; Aristi 2020). Michel Labeguerie lehena, berebiziko fama hartuko dute
|
Ez
dok amairu talde kolektiboak eta bertako zenbait kidek, beste hainbatekin batera (Larrinaga, 2014; Aristi, 2020).
|
|
|
Basterretxeak eta bere ikurrak euskara orduko beste gertakari eta egitate batzuekin jarri zuen harremanetan. Nestor Basterretxea"
|
Ez
dok amairu" talde sortzailearen bueltakoa zen5, besteak beste. Are gehiago, Remigio Mendiburuk sortutako" Txalaparta" eskultura berak bilakatu zuen" Ez dok amairu" taldearen logotipo edota ikur (San Telmo Museoa, 2021).
|
|
|
Nestor Basterretxea" Ez dok amairu" talde sortzailearen bueltakoa zen5, besteak beste. Are gehiago, Remigio Mendiburuk sortutako" Txalaparta" eskultura berak bilakatu zuen"
|
Ez
dok amairu" taldearen logotipo edota ikur (San Telmo Museoa, 2021).
|
|
|
"
|
Ez
dok amairu" berezia izan zen. Frankismo garai ilunenetan poza eta ilusioa piztu zuen taldeak, eta horretaz gain, kideak arte talde sortzaile eta abangoardista gisara definituak izan ziren; nolabait ere, Euskal Herriak izan nahi zuen hori ordezkatzen zuten (Auñamendi Eusko Entziklopedia, 2018).
|
|
|
Baina garai berdintsukoa den K04 testuak ere abangoardia edota intelektualismo hori inspiratzen digu. " 24 orduak euskaraz" jaialdia iragartzeko kartela"
|
Ez
dok amairu" taldetik oso gertu zegoen, Jose Luis Zumeta margolariak sortua baita.
|
|
|
Idatzi izan dugu kulturgintzak ekoitzi izan duela euskalgintzaren" erregai sinbolikoa", eta gure idazleek,
|
Ez
dok amairu batek, musika taldeek edo bertsolaritzak funtziotxoa jokatu dutela komunitatearen ametsa, bizinahia eta engaiamendua elikatzen. Intuizio horretan dabiltza hauek ere.
|
|
2023
|
|
|
Izan ere, Txikia, herri honek bere askatasuna erdiesteko bide berri bat imajinatu zuen belaunaldi hartako kide esanguratsuenetako bat izan zen.
|
Ez
dok amairu sustatu zutenen belaunaldikidea, Arantzazun euskara batuaren oinarriak jarri zituztenena, edota ikastolen sorreran buru belarri engaiatu zirenena. Txikia, egun euskal askapen mugimendua denaren oinarriak jarri zituztenen belaunaldikoa izan zen.
|
|
|
Eta hausnarketa bat egin nuen:
|
Ez
dok amairu, adibidez, zer izan zen. Gu salbatzera etorri ziren super heroiak, edo nork bere sorkuntza erakusteko eratu zen taldea?
|
|
|
Edo posea. Eta zilegia da, baina kulturak benetakotasuna ezinbestean behar du izateko eta, beraz, sinistu behar dut, kasu horretan, Ni-aren eta Gu aren arteko bilaketa bat egon zela eta
|
Ez
dok amairu taldea sortu zela bien arteko konfluentziak ikusi zituelako: Gu aren ahalmena oso indartsua zela eta Ni-a desegin zela Gu aren mesedetan".
|