|
2000
|
|
|
Euskara (Lingua Navarrorum) zabartu egin zuten eta okerhorrek ondorio tragikoak ekarri dizkio Euskal Herriari. 1225 urte inguruan, GaztelakoFernando III. erregeak, bere erresumako agiri publiko guztiak gaztelaniaz idatziakbehar zutela izan agintzen zuen bitartean, bere seme Alfontso X.ak berraginduzuena?, nafar erregeek euskara
|
ez
beste hizkuntza guztiak erabiltzen zituzten ofizialkibere erresuman: latina, gaskoinera, Nafar Aragoiko erromantzea; gero gaztelania erebai eta, azkenaldian, frantsesa ere.
|
|
2001
|
|
|
Izan zuen gainera, Eskoliak hain zuzen, bere itzultzailea, nahiz eta
|
ez
beste hizkuntza batera. " Itzuli det, dio hemengo zerrendan ageri den Gregorio Arruek?
|
|
2002
|
|
|
Kontzertuek eta diskoek programazioaren tarte handia bete zuten arren, beste ekitaldi kultural batzuk ere eskaintzen ziren: hala nola, antzerkiari edo zinemari buruzko kritikak, eta, ahal zenean, protagonistei egindako elkarrizketak; gaztelania
|
ez
beste hizkuntzei buruzko eskolak, baita euskarari buruzkoak ere, batzuetan, eta ipuinen edo eleberrien irakurketa.
|
|
2004
|
|
|
Lapurdi, Nafarroa Beherea eta Zuberoako foruak ezabatu ondoren, Frantziako prozesu zibilari buruzko kodea onetsi zen 1807 urtean, eta horixe izan zen aplikagarri, harik eta 1975 urtean egun indarrean dagoen legea onetsi arte. Kodegintza horren ondorioz, euskararen erabilera guztiz debekatuta geratu zen prozesu zibilean, Iraultzako xedapenek agindu baitzuten egintza publiko guztiak (eta horien artean, jakina, prozesua bera) frantsesez egitea, eta
|
ez
beste hizkuntza batean, zigorra egintzaren deuseztasuna izanik.
|
|
2007
|
|
|
Ezeizak, ikas-materialak aztertzeko metodologia bat diseinatu zuen (2004, 2006a). Metodologia horren bidez euskara irakasteko materialak ez
|
ezik
beste hizkuntzak irakastekoak ere azter daitezke. Tresna baliotsua da hainbat eta hainbat adierazle multzo kontuan hartzen dituena ikas-materialak xehe xehe aztertzeko.
|
|
|
Historiaren irakurketa horri hizkuntzen mundu ikuskeraren filosofia gehituz osatua da Barère en arrazoi erabakigarria: frantsesa
|
ez
beste hizkuntzak, eta hizkuntzon mundu ikuskera Erdi Arokoa dela. Ez apaizak edo nobleak, hizkuntzak berak dira kontrairaultzaileak (ezjakintasunaren kausa, «instruments d, erreur», etab.):
|
|
2008
|
|
|
Australiar jaio eta hazia, gurasoekin ingelesa
|
ez
beste hizkuntza batean berba egiten zenuena… Nola hartzen zuten hori zure lagunek?
|
|
|
Frantziako Estatuak legezko hizkuntza bakarraren derrigortasuna besterik ez du ezartzen txosten berezitu honen arabera. Horrela, ‘Code de la consommation’ delakoak kontsumitzaileen eta erabiltzaileen eskubideak arautzen ditu, eta ohikoa den moduan frantsesa
|
ez
beste hizkuntzaren erabilerarik ez da jasotzen.
|
|
|
Nolanahi ere, nabarmentzekoak dira Elortzaren gutunean aipatzen diren zenbait kontu. Hola, ohargarria da Espainiako erregearen jarrera negatiboa gaztelania
|
ez
beste hizkuntzen aurrean. Horretan Primo de Rivera diktadorea bera baino zurrunagoa omen zen.
|
|
2009
|
|
|
Aurrena, euskarak balio ez duelako; bigarren (euskararen sintaxi eta lexiko ez latinoengatik baldin bada, katalanak balio ahal izan luke; baina ez) zeren eta, el castellano se ha convertido en español y hasta en hispanoamericano; es una lengua tan nuestra como de los demás españoles, tan del catalán como del gallego o del vascongado?. Espainola berez eta naturalki nagusitu omen da,
|
ez
beste hizkuntzenganako Estatuaren desfaboreagatik edo(, el Estado no ha hecho presión aquí?). –Ni en Cataluña ni en el país vasco se ha opuesto nunca nadie a que se hable y se escriba el idioma regional?.
|
|
|
Autoan sartu gara, bideari ekin diogu, eta Terryk ez dit ez ingelesez
|
ez
beste hizkuntza batean ere egiten. Gidatzeari eskaini behar diodan arretaren zati bat desbideratu eta atzerako ispilutik begiratzen diot.
|
|
|
Pariseko Gobernuak ere parte hartzen du herri erakunde guztiekin batera Euskararen Erakunde Publikoan, eta badute hitzarmen bat, 2007an sinatua, Eusko Jaurlaritzarekin euskararen sustapenean elkarlanean jarduteko. Frantziako ordenamendu juridikoak eta herrialde horretako zentralismoak ikaragarri mugatzen du, ordea, jarduera publikoa, frantsesa
|
ez
beste hizkuntzek ez baitute oraindik lege babes berariazkorik ere. Kontuan hartzekoa da Frantziak oraindik ez duela berretsi Hizkuntzen Euroituna bera ere.
|
|
|
Garbi izan genuke, bada, gaztelania ez
|
ezik
beste hizkuntza bat ere ofiziala duten erkidegoetan, neurri bateko edo besteko hizkuntz murgiltze sistemak legezkoak eta konstituzionalak direla, baldin eta ikasle guztiek gaztelania" behar adina" ezagutzea bermatzen bada. Ez konstituzionala, hain zuzen ere, gaztelania ez beste hizkuntzak alboratzea da, aipaturiko Auzitegi Gorenaren epaiak argiro finkatu duenez.
|
|
|
Garbi izan genuke, bada, gaztelania ez ezik beste hizkuntza bat ere ofiziala duten erkidegoetan, neurri bateko edo besteko hizkuntz murgiltze sistemak legezkoak eta konstituzionalak direla, baldin eta ikasle guztiek gaztelania" behar adina" ezagutzea bermatzen bada. Ez konstituzionala, hain zuzen ere, gaztelania
|
ez
beste hizkuntzak alboratzea da, aipaturiko Auzitegi Gorenaren epaiak argiro finkatu duenez. Besterik da, lehenago esan dugunez, Euskararen Legeari dagokionez gertatzen dena.
|
|
|
Gizabanakoak hizkuntza aukeratzeko duen askatasuna nagusitzen da eremu pribatuan. Espainiako Konstituzioak berak ere" gaztelania ezagutzeko obligazio" formala ezartzen du, ez ordea erabiltzekoa, nahiz eta konstituzio aurreko jarreretara itzuli eta bestelakorik esan ohi duen gaztelania
|
ez
beste hizkuntzak basamorturik lehorrenera kondenatu nahiko lituzkeen antipluralista ugarik. Euskararen Legeak ere zernahi jardueratan euskara erabiltzeko eskubidea aitortzen dio herritarrari, baina ez du eskubide horiei loturiko obligaziorik ezartzen eremu pribaturako.
|
|
|
Ondorioz, munduko ezein bazterretan bezala, Europan eta Espainian hizkuntza aniztasuna gorde eta sendotu nahi bada, ezinbestekoa izango da Europako eta Espainiako gizarteetan aipatu berri ditugun hiru faktore horien uztarketa gertatzea, neurri batean bederen. ...di uste izatea Europa batua (pluraltasunean oinarrituriko Europa batua esan nahi da) edo Espainia plurala bezalako aldarrikapenak ez datozela inondik ere bat kontinenteko erakunde politikoek Europako hizkuntza pluraltasunaren kudeaketa ia soilik Estatu bakoitzaren esku uztearekin edota Estatuko erakunde politikoek Espainiako hizkuntza pluraltasunaren kudeaketari bizkarra erakustearekin, gaztelania
|
ez
beste hizkuntza propioren bat duten autonomia erkidegoen egiteko esklusiboa bailitzan. Izan ere, beste hitzetan esanda, kohesio sozialaren eta hizkuntza aniztasunaren interesaren ikuspegitik begiratuta, ez baita osasungarria, ez eta onargarria ere, Europako eta espainiar Estatuko erakunde politikoak bere eremuko hizkuntza aniztasunaren aurrean nolabaiteko behatzaile neutralak balira bezala jardutea; izan, argi eta garbi, protagonista eta agente eragile erabakigarriak baitira, onerako bezala txarrerako.
|
|
|
Zergatik eta zertarako, biak dira, beraz, joko zelaia zedarritzen duten marrak. Joko zelai horretan saihetsezina gertatuko da ingelesa
|
ez
beste hizkuntzen arteko lehia, eta bistakoa da lehia horretan arrakasta lortzeko aukera handiagoak izango dituztela hegemonikoak diren hizkuntzek eremu urrikoek baino. Fishmanek aurreikusitako moduan, ingelesari gaur egun duen hegemoniaren murrizketa eta eremu urriko hizkuntzei estualdiak eragin diezazkiekeen egoera izan liteke hori.
|
|
|
Lehenik eta behin, beraz, 1958ko europar araudiari jarraiki, espainiar Estatuari dagokion erabakia da Europako erakundeetan euskarak, katalanak, galizierak edo valentzierak ofizialtasuna eskuratzeko erabakia. Gaztelania
|
ez
beste hizkuntzen europar ofizialtasunaren partida, hortaz, lehenik Espainian jokatu eta irabazi beharreko partida da. Eta ez da partida erraza, kontuan hartzen badugu espainiar Estatuko erakundeetan (Kongresua, Senatua, Justizia, eta abar) oraindik ere ez dela arautu eta finkatu hizkuntza horien erabilera normalizatu edo ofiziala.
|
|
|
Esan nahi dut, inoren defentsa beharrik ez duen gaztelaniaren defentsa egiteko ez dela beharrezkoa, ez eta bidezkoa ere, katalana, galegoa eta euskara deserosotasun iturritzat kontsideratu eta bigarren mailako hizkuntza txikitzat jotzea. Gaztelania
|
ez
beste hizkuntzak elebakartasun hegemonikoan bizi direnei deserosotasunik eragiten ez dieten neurrian soilik babestu beharreko bitxikeriatzat hartu, eta komunikazio funtzio arrunt zein jasoak gaztelaniarentzako esklusiban gordetzeak berez ez dauka zerikusirik hizkuntza komunaren egokitasuna defendatzearekin. Baina, hain zuzen ere, gaztelania ez beste hizkuntzak arbuiatu eta mespretxatzeko saioa da aipaturiko hizkuntza komunaren defentsaren izenean egin dutena eta egiten jarraitzen dutena.
|
|
|
Gaztelania ez beste hizkuntzak elebakartasun hegemonikoan bizi direnei deserosotasunik eragiten ez dieten neurrian soilik babestu beharreko bitxikeriatzat hartu, eta komunikazio funtzio arrunt zein jasoak gaztelaniarentzako esklusiban gordetzeak berez ez dauka zerikusirik hizkuntza komunaren egokitasuna defendatzearekin. Baina, hain zuzen ere, gaztelania
|
ez
beste hizkuntzak arbuiatu eta mespretxatzeko saioa da aipaturiko hizkuntza komunaren defentsaren izenean egin dutena eta egiten jarraitzen dutena.
|
|
|
Gaztelania
|
ez
beste hizkuntzak arbuiatu eta gaztelaniarekiko gutxietsi nahi dituenak ez beza, beraz, halako bidegabekeriarik gaztelaniaren komuntasunaren izenean egin, komuntasunak ez baitu hartara behartzen. Halakorik egiten duenak onar beza, garbi esan dezagun?, guztien komunikazio tresnak ez badira ere, guztien ondare behintzat badiren hizkuntzak mespretxatzen dituela, eta, gaztelaniaren erabilera lehenetsiz eta nagusituz hizkuntza horien erabilera zangotrabatzen duen neurrian, hizkuntza horiei bizi arnasa ukatzen diela, edozein hizkuntzaren bizi arnasa ez baita erabilera besterik.
|
|
|
alde batetik, espainiar guztiek nahitaez jakin behar dute gaztelania; ez dute, ordea, gaztelania erabiltzeko obligaziorik, eskubidea baizik. Bestetik, elebitasuna bermatzea ez da, ez behintzat Konstituzioaren arabera, gaztelania
|
ez
beste hizkuntzaren bat duten autonomia erkidegoek soilik beren bizkar egin behar duten eginkizun bat. Egia da Estatuak eta Estatuko erakunde zentralek, demokraziaren mende laurden pasatxo honetan, hitzak hitz, praktikan, oro har, bizkarra erakutsi diotela elebitasunari, ez ordea Konstituzioak hartara behartu dituelako.
|
|
|
Orain ere hizkuntza hegemonikoaren nagusitasuna sutsuki defendatzen dutenek su beraz adierazi ohi dute beste hizkuntzak. Espainiako kasuan gaztelania
|
ez
beste hizkuntzak, aurrerapenerako traba baino ez direla.
|
|
|
Meritu gutxi izan dute horretan, ordea, espainiar gobernuek eta administrazio zentralek. Hori horrela gertatzearen" errudun" nagusiak gaztelania
|
ez
beste hizkuntza bat ere ofiziala duten autonomia erkidegoak baitira. Hizkuntzen Euroitunaren aplikazio praktikoan gertatu diren aurrerakada nabarmen eta erabakigarriak autonomia erkidegoen eskutik etorri baitira; eta, aldi berean, Euroituna betetzerakoan, gabezia eta atzerapenik handienak espainiar Gobernuaren eta Estatuko zenbait administrazioren jarduera esparruetan aurkitzen baitira.
|
|
|
Estatu mailako hedabide idatzietan zein irrati telebistetan hizkuntza aniztasuna aberastasun iturri moduan plazara dezan eskatzen baitzaio Estatuari, era horretara susta ditzan Espainiako hainbat lurraldetan erabiltzen diren hizkuntzekiko errespetua, tolerantzia eta onarpena. Ebaluazio txostena egin duen Adituen Batzordearen esanetan, oraindik ere premiazkoa da hizkuntza aniztasunaren balioa Espainia osoan zabaltzea, batez ere" gaztelania
|
ez
beste hizkuntza ofizialik gabeko autonomia erkidegoetan bizi diren espainiar herritarrek hizkuntza pluraltasunaren kontua ez dezaten arazotzat har, sustatzea merezi duen kultur aberastasun legez baizik". Adituen Batzordeak ebaluazio txostenean jaso dituen honako hitzok ere kezka eta eskaera bera azpimarratzera datoz, eta, aldi berean, eremu urriko hizkuntzetako hiztunen aurrean ere hizkuntza anizkoiztasunaren balioa azpimarratzera:
|
|
|
Estatuak bere erakundeetan gaztelania
|
ez
beste hizkuntza ofizialen erabilera ahalbidetzeko neurriak har ditzan bultzatuko dute, bereziki hauetan: Kongresuan, Senatuan, Justizia Administrazioan, sozietate estataletan, zerbitzu enpresa publikoetan (Correos eta Renfe, adibidez) eta titulartasun publikoa duten Estatuaren eremuko hedabideetan.
|
|
|
Estatuaren Administrazio Periferikoak autonomia erkidego bakoitzean berezko hizkuntzen erabilera normalizatzearen aldeko politika aktiboak abian jar ditzaten bultzatuko dute, bai eta tokian tokian indarrean dagoen legeria bete dadila ere. (...) Behar diren egintzak sustatuko dituzte batera, Espainiako Gobernuak unibertsitatez kanpoko nahitaezko irakaskuntzan, gutxienez, gaztelania
|
ez
beste hizkuntza berezkoen gaineko oinarrizko ezagutza sar dezan. (...) Espainiako Gobernuak ikasketa plan estatalean eskualdeetako edo eremu urriko hizkuntzetan islatzen diren historiari eta kulturari buruzko elementuak sar ditzan bultzatuko dute.
|
|
|
Justiziari erreparatzen badiogu, ohartuko gara are makurragoa dela egoera. Aginte Judizialaren Kontseilu Orokorrak muzin egin die, beti muzin, arlo honetan dituen betebeharrei, ez baitu neurririk hartu edo proposatu gaztelania
|
ez
beste hizkuntza ofizialak Justizia Administrazioan zerbitzu eta lan hizkuntza moduan normaltasunez erabil daitezen. Ez aipaturiko Kontseilu Orokorrak ez Espainiako Gobernuak berak ere ez dute deus arautu epaile, fiskal eta idazkariek izan luketen euskara gaitasunari buruz, nahiz eta, legeriaren arabera, herritarrak eskubidea izan, berak hala nahi badu, prozedura judiziala euskaraz egin dadin.
|
|
|
Oker lebilke uste duena, Estatuaren erantzukizuna eta eginbeharra betetzeko, aski dela gaztelania
|
ez
beste hizkuntzak gutxi edo gehiago errespetatzea edo toleratzea. Hori ez da nahikoa.
|
|
|
Hain zaila al da ulertzea eta onartzea, Espainiako hainbat lurralde edo herrialdetan, gaztelaniaren ondoan, bertako hizkuntza propioak daudela, eta, beraz, espainiar Estatuko milioika herritarrek hizkuntza propio bat dutela, ez bakarra baina bai propioa, normaltasunez erabili nahi dutena eta, gaztelania bezala, erabili ahal izan behar dutena? Hain zaila al da ulertzea, eta onartzea, gizarte bizitzako ezein arlotan eta edonon, normala dela, galdera edo eskaera bat katalanez, galegoz edo euskaraz egiten duenari, inola ahal bada, erantzuna eta arreta hizkuntza berean ematea, eta
|
ez
beste hizkuntza batean, ezta gaztelaniaz ere, normala, gaztelaniaz egiten duenari hizkuntza horretan erantzutea den modu berean. Hain zaila al da ulertzea eta onartzea ulergaitza eta onartezina dela, erabat, gizarte bizitzako hainbat gunetan, esate baterako ingelesaren erabilera guztiz normaltzat eta ulergarritzat eman eta, aldiz, haserrebide eta gogaikarri izatea hizkuntza propioen erabilera?
|
|
|
Espainiar Estatuan biztanleen ia erdia, %40 pasatxo, bizi da gaztelania
|
ez
beste hizkuntza propioren bat gaztelaniarekin batera ofiziala duten erkidegoetan. Hamazazpi autonomia erkidegoetarik hamar, hizkuntza bat baino gehiagoren jabe dira:
|
|
|
Oso mekanismo sotil eta ia ikusezinen arrosario luzea dago irakurtzea bezalako ekintza itxuraz xume baten atzean, eta mekanismo sotil horiek automatizatuko badira, ez naiz aditua baina senak esaten dit ez dagoela beste biderik: euskararen erraien ezagutza behar du irakurketa mekanismoen irakaskuntzak; euskararen didaktikak eta metodologiak euskararen beraren erraietan euskarritu behar dituzte erroak,
|
ez
beste hizkuntza bateko metodologien kopia hutsean.
|
|
2010
|
|
|
Etxeko zakurrak dira. Ez dute euskaraz egiten, baina euskara ulertzen dute, eta
|
ez
beste hizkuntzarik. Horregatik diogu elebakarrak direla.
|
|
|
Arabistak, jakina. Badut lagun bat, oso idealista, nire liburuak arabiera
|
ez
beste hizkuntza batetik gaztelaniara itzultzea onartzen ez duena. Arabieratik zuzenean egin behar dela dio.
|
|
|
Euskarak, iraungo badu, bere hizkuntza eremuan hizkuntza nagusi izatera iritsi behar du. Baina, era berean, euskaldunok euskaraz ez
|
ezik
beste hizkuntzak erabiltzeko gauza izan behar dugu; bestela, euskara bera ere arriskuan bailegoke. Eta bi elementu horiek uztartzeko era bakarra eleaniztasunaren eskutik dator?.
|
|
2011
|
|
|
–Tratu txarrek arrastoa uzten dute historian menderaturik bizi izan diren taldeen mundu ikuskeran. Horregatik,, juduek, demokrata txiletarrek eta Espainiako Estatuan gaztelania
|
ez
beste hizkuntzetako hiztunek sufrituriko tratu txarrak bukatuagatik ez da segurtatuko arazoa bukatu dela?. –Askatasunaren fanatikoak?, Berria,.
|
|
|
Orixek Krutwig-i 1951 urtean idatzitako eskutitzean, adibidez, argi adierazten zuen euskara landu behar zela Filosofia edo Hizkuntzalaritzan, baina ez zientzietan aritzeko. Jakintza horiek hizkuntza izorratzen zuten eta, hobe zen, euskara
|
ez
beste hizkuntza bat erabiltzea:
|
|
|
Mitoari erantzutea ez da oso zaila: egia balitz ere ingelesa
|
ez
beste hizkuntzetan adierazi den guztia ingelesez adieraztea posible dela, oraindik ere ez da hori guztiz egitea lortu, eta ez da lortuko ere. Gainera, itzultzen den horrek garrantzia izatea ez da itzulpengintzan pisua handiena duen irizpidea, ezta gutxiago ere.
|
|
|
Gailu honek Microsoften bideo-kontsolarekin interakzioan aritzea, agintea, gehien bihurtu da azkar saldu da elektronikako produktuen historian, lehenengo bi hilabeteetan zortzi milioi baino gehiago ipintzean unitateak. Hurrengo eguneraketa batean, Kinect ek ingelesa ez den beste hizkuntza batzuetako ahotsak ezagutu ahal izango ditu Hurrengoan eguneratzea, Kinect ingelesa
|
ez
beste hizkuntza batzuetako ahotsak ezagut ditzakezu, besteak beste, haiek, gaztelania, frantsesa eta alemana. Horrela, erabiltzaile espainiarrek ahotsa ezagutzea, orain arte honi bakarrik zegokiona ingelesezkoak.
|
|
|
Baina, jakina, beste hizkuntza batean jardunez gero, beste izen batzuk, beste definizio batzuk ageri zaizkigu. Azken 2000 urteotan, Euskal Herriaz euskaraz ez
|
ezik
beste hizkuntza batzuetan pentsatzen zutenek eman ohi dute interpretazioa, izana eta izena ere. Baina, bestalde, Euskal Herrian, euskaldunen esparruan, hiztun desberdinen esparrua izan delako azken mila eta bi mila urteotan, ohikotzat hartu behar ditugu beste izendapenak, geureak ere badirelako.
|
|
|
Laboa eta Achiaryren kasuetan ere euskara
|
ez
beste hizkuntzetan aritzea ohiko kontua da, baina ariketa horrek ez du izan inorengan Imanolengan izan zuen zeresan eta barne nahiz kanpo izaera gatazkatsurik:
|
|
|
Nicholaik zekien zazpigarren hizkuntza, euskara, ordea, ez du ikasteko inolako beharrizanik izan: kasualitate hutsez euskara eta
|
ez
beste hizkuntza bat ikastea suertatu zitzaion. Nicholaik, bere aitaordea hiltzeagatik Japoniako espetxean zegoelarik, isolamendu hartatik irteteko liburuak eta papera eskatu zituen, emango zizkiotelako esperantzarik izan gabe.
|
|
2012
|
|
|
frantsesaren erabilerabermatzeko sortua da. Hortaz, frantsesak
|
ez
beste hizkuntzek ez dute lege babesik, baizik eta tolerantzia hutsa (Bilbao eta Casares 2010: 25).
|
|
|
" Hizkuntza gutxituak maite direlarik, ezin da proposatu Europako Hizkuntza Gutxituen Ituna berrestea". Oso bitxia Sarkozy jaunak frantsesa
|
ez
beste hizkuntzei maitasuna adierazteko zer nolako proposamenak aurkezten dituen. Badiote, bai, maitasunaren eta gorrotoaren arteko muga oso estua dela, eta Sarkozyren hitzek berretsi egiten dute hori.
|
|
2013
|
|
|
Definizio hori bera da Eusko Jaurlaritzako Euskararen Adierazle Sisteman (EAS) erabiltzen dena: " euskaldun berria da ama hizkuntza euskara
|
ez
beste hizkuntza izanik, euskaraz ondo ulertu eta hitz egiten duena". Baina, gertatzen da definizioak biltzen dituen kideen artean hainbatetan, euren burua ez definitzea modura, aurrerago ikusiko dugun modura.
|
|
|
1949a zen. Kooperatiba batzuetan agiriak euskaraz eta gaztelaniaz egiten zituztela ikusirik, horren kontrako agindu bat argitaratu zuten, esanez «erabat debekatuta» zegoela gaztelania
|
ez
beste hizkuntza batzuk erabiltzea enpresen izenetan eta agiri guztietan.
|
|
2015
|
|
|
Oso kasu agerikoak dira: gaztelania
|
ez
beste hizkuntza batean idazten dute hirurek, baina merkaturatzea beste modu batean egin dute, eta begira akademiak nola hartu dituen... Estandarizazio prozesu bat gertatu da".
|
|
2016
|
|
|
Inguruko hizkuntzetan ez dago antzeko tradiziorik eta, hartara, ikasleek naturaltzat jotzen dute inprobisazioa katalan hutsean egitea. " Raparekin, adibidez, ez da hori gertatzen, katalanez ez
|
ezik
beste hizkuntza batzuetan ere badela ikusten baitute".
|
|
|
boterea. Hizkuntza menperakuntza tresna indartsu bat da,
|
ez
beste hizkuntza bateko hiztunari inposatzen zaiolako bakarrik, eta hiztun minorizatuak sortzen dituelako bakarrik, eta hiztun horiek herritar eta hiritar gisa ere subordinatu egiten dituelako. Hizkuntza menekoak sortzeko makina bat izan da leku askotan, eta izaten jarraitzen du.
|
|
|
Liburu honetara iritsi den euskal irakurleari lagundu nahi nioke honakoan ez entretenitzen eta, istorioan barneratuta, nabarituko duen bakantasunari azalpen aukera bat eskaintzen. Irakurle askok berea
|
ez
beste hizkuntza batean idatzitakotzat hartuko baitute Ohe hotzak hau, hain dira bestelakoak erabiltzen dituen erreferentziak, hain dira ezohikoak darabiltzan kezka estetikoak, isiluneak, hain dira bitxiak eta gogoangarriak egiten dituen hainbat hausnarketa bidenabarreko. Hori bakarrik aski motibo da eleberri hau pozez jaso dezagun.
|
|
|
... Orain naizen puntuan gehienik interesatzen zaidan antzerkia ez da Parisen baina Baionako festibalean ematen, beste hizkuntza batean, gazteleraz gehienik, mintzo den obra behar baitiote jendeari preziarazi. Hobeki erranik,
|
ez
beste hizkuntza baina publikoko jendeak desberdinki, batere, gaizki edo ontsa ulertzen duena. Hots barnealdean euskarak bizi duen egoera berean gara.
|
|
2017
|
|
|
Landa eremukoak baitziren! Kontua da Ingalaterran gerla sasoi hartan inor ez zela fida ingelesa
|
ez
beste hizkuntza batean hitz egiten zuen hartaz, bateko espioiak eta besteko salatariak, inor ez zen inortaz fida, eta, ondorioz, haur haiek ez ziren guerneseyeraz mintzatu.
|
|
|
Tokiko eragile politikoek alderdiak buruan buru lortuko duten adostasunen arabera behartuko dute frantziar legaltasuna. Konparazione, Hexagonoan frantsesak
|
ez
beste hizkuntzak ez du izaera ofizialik, beraz, euskarak ere ez. Lehen batzarrean, Hendaiako hautetsi (EH Bai) Iker Elizaldek euskara eta frantsesa erabiltzea galdatu zuen.
|
|
|
Eta bertsioak ere, irizpide jakin bati lotuak: ingelesez
|
ez
beste hizkuntzatan, batez ere anglofonoa den eszena baten ifrentzu modura edo. Kantatu zuen gazteleraz, katalanez, portugesez, alemanieraz, galegoz, italianoz, eta, noski, euskaraz; ingelesa, izenburuan besterik ez No english, please.
|
|
|
Horrekin lotuta, bi kasutan, haurrak eta batzuetan gurasoekin, hizkuntza hori erabiltzen hasi dira, nahiz eta gerora jatorrizko hizkuntza berreskuratu duten. zentzu horretan, muda gutxi batzuk atzeman ditugu euren ingurunean nagusi zena
|
ez
beste hizkuntza bat hitz egiten zuten umeen artean. kasu horietan, pertsonek azkar hartzen dute hizkuntza nagusiaren erabilera soziala eskolako lagunen artean: gaztelania hiztunek katalana hartzen dute, eta alderantziz. horrekin lotuta, bi kasutan, haurrak eta batzuetan gurasoekin, hizkuntza hori erabiltzen hasi dira, nahiz eta gerora jatorrizko hizkuntza berreskuratu duten. beste hizkuntzaren hiztun ezohiko horiek sarri ikusezinak izaten dira kideentzat, testigantza hauek erakusten duten moduan:
|
|
|
] alegia horrekin bai ikusten dut · bai ikusten dut bi mundu desberdinetan moduan · berez da izango banitu bezaez bizitza paraleloak ze hori txorrada bat da baina bai bi konpartimentu banitu bezala ez[? ...lania hiztunak eta seme alabei katalanez hitz egitea erabaki dutenak, eta %4, 9 dira jatorriz elebidunak eta erabaki bera hartu dutenak; hau da, biztanleen %22, 5i eragiten die umeekin muda horrek. halaber, horri gehitu behar zaio %11, 2 hasten direla gaztelaniaz hitz egin ordez bi hizkuntzetan hitz egiten. biztanleriaren heren batek hitz egiten du seme alabekin eurek gurasoekin hitz egiten zutena
|
ez
beste hizkuntza bat. egindako elkarrizketen arabera, zera pentsatu behar da: kasu askotan haurrei katalanez hitz egiteko apustua ez da ulertu behar asimilazio prozesu klasiko bat bezala, ezpada elebitasunaren aldeko apustu gisa. gurasoen desioak azal dezake hori; izan ere, gurasoek nahi dute seme alabak eskolan ongi egokitu daitezen eta haiek bizi izan direnaren moduko testuinguru linguistikoki hibrido batean erosotasunez mugi daitezen. halaber, desioa dute ikaskuntza prozesu aberatsagoa izan dezaten, bat etorriz gaur egun eleaniztasunaren alde dagoen jarrera orokorrarekin:
|
|
|
152. Hizkuntza menperakuntza tresna indartsu bat da,
|
ez
beste hizkuntza bateko hiztunari inposatzen zaiolako bakarrik, eta hiztun minorizatuak sortzen dituelako bakarrik, eta hiztun horiek herritar gisa ere subordinatu egiten dituelako. Hizkuntza menekoak sortzeko makina bat izan da leku askotan, eta izaten jarraitzen du?.
|
|
|
Gutxitan galdetu diote bertsolariari zergatik kantatzen dituen bertsoak euskaraz. Kasu horretan galderak beste norabide batzuk hartzen ditu; lehenik eta behin, beste hizkuntzetan ere bertsotan egiten ote duten, eta bigarrenik, eta hauxe izan ohi da itaunketaren benetako motiboa, bertsolaria gauza ote litzatekeen euskara
|
ez
beste hizkuntza batean bertsoak kantatzeko, saiatu al den inoiz horretan eta abar.
|
|
2018
|
|
|
Esaldi horrek nolabait animo edo antzeko zerbait esan nahi du, eta denok gora bultzatzen gaitu", adierazi du Balenziagak. Zergatik, ordea, alemanez, eta
|
ez
beste hizkuntza batean. Seguik du erantzuna:
|
|
|
Hori inkonstituzionala da, ordea! Inkonstituzionala da, Konstituzioaren 3 artikuluak esaten duelako gaztelania
|
ez
beste hizkuntza bat hitz egiten den erkidegoetan, bertako hizkuntzen ofizialtasuna autonomia estatutuaren arabera arautuko dela. Konstituzioak berak dio!
|
|
|
Konare Bak aipatzen duen bezala, frantsesa
|
ez
beste hizkuntzetan ekoitzitako literatura indartsua da Malin, baina ahozkoa da gehienbat gaur egun. Hampate Ba eta haren belaunaldikoen lorpena izan da ahozko literatura hori idatziz jartzea frantsesaren laguntzaz.
|
|
|
euskaldun jakin bat[...]. Gaia da, gaur egungo euskaldun tipologia berriaren arabera, nerabeen gehiengo zabal baten hizkuntza identifikazioa euskaraz
|
ez
beste hizkuntza batekin dela, nahiz eta eredukoentzat zifrak kolektibo horren erdira jaisten diren. Baldintza horietan, asko dira euskararekiko identifikazio funtziotan ongi sozializatuak izatetik lekutan egongo diren ikasleak." (Ibidem, 124).
|
|
|
Hau da zuzendari hautagaien zerrenda: Martin McDonagh (Three Billboards Outside Ebbing, Missouri), Christopher Nolan (Dunkirk), Ridley Scott (All the Money in the World), Steven Spielberg (The Post) eta aipatu Del Toro.Ingelesa
|
ez
beste hizkuntzetan egindako filmen atalean, Sebastian Lelioren Una mujer fantástica, Angelina Jolieren Moun dambaung Khmer Krahm samleab ba robsa khnhom, Fathi Akinen Aus dem Nichts, Andrei Zviagintseven Nelyubov eta Cannesen Urrezko Palma irabazi zuen Ruben Ostlunden The Square lanak dira hautagai.Telebista ekoizpenen arloan, Big Little Lies ek bildu du izendapen gehien:... lau.
|
|
|
Baina XVIII. mendean, zentralismo borboikoak gaztelar kultura bultzatu zuen. Testuinguru honetan, gaztelania
|
ez
beste hizkuntzetan argitaratzea debekatu zen. Honen ondorioz, euskarak prestigioa galdu zuen, eta desagerpenaren bidea hasi zuen (Apat Echebarne, 1974; Elgoibar, Zubizarreta eta Gaminde, 1987; Jimeno Jurio, 1996; Martinena, 2001, 101).
|
|
2019
|
|
|
legelariak, sendagileak, agintariak, elizako buruak? denak euskaldunak eta denak euskara
|
ez
beste hizkuntzetan idazten. Eta ikusirik besteek ez zutela urrats hori ematen, berak ematea erabaki zuen.
|
|
|
Euskara
|
ez
beste hizkuntzetan dauzkat erreferentzia literarioak, eta itzulpen automatiko halako bat egin behar dut etengabe. Itzultzaile mentala naiz.
|
|
2021
|
|
|
Jarrera horrek ez zuen luze iraungo, eta 1795eko ‘2 Thermidor’ dekretuak frantsesa
|
ez
beste hizkuntza guztiak debekatuko ditu bizitza publiko nahiz pribaturako. Tartean Grégoirek eta Barrerék bigarren konbentzioan aurkeztutako txostenak leudeke, aurreko mendeetan estatuak frantsesa lehenesteko eraikitako ideologia muturrera zeramatenak:
|
|
|
Azkenik, badira, aldez edo moldez, historiografia berezi egiten duten bi azpiatal: euskarara itzulitako literaturari eskainitako azpikapitulua (López Gasenik idatzia) eta" Beste Euskal Literatura batzuk" izenburupean Ezkerrak emandakoa, hain zuzen ere euskararen eremu geografikoan eta diasporan euskara
|
ez
beste hizkuntzetan emandako literaturari eskainia.75 Orain arte aztertutako historiografien aldean, berritu egiten du horrek euskal literaturaren ikuspegia, edo, gutxienez, Ezkerrak berak azaltzen duenez, ordura arte Mitxelenak zein Lasagabasterrek iradokitakoa praktikan jartzen (329). Itzulpengintzari dagokionez ere halatsu gertatzen da:
|
|
|
Behin eta berriro errepika daitekeen baliabidea da hitz elkarketa. Gramatikaren ikuspegitik ez dago horretarako mugarik, ez euskaraz eta
|
ez
beste hizkuntzetan ere; alegia, bi osagaik eratutako elkartua, aldi berean, beste elkartu bateko osagai bihur daiteke; eta hau, aldi berean, hirugarren elkartu bateko osagai eta abar. Euskaltzaindiak adierazi bezala, lan bilera mahaia, bide laguntza elkartea, dantza talde mota, harri jasotze txapelketa, landare izen zerrenda, lansari igoera, mendi portu izenak, pinu adar muturrak, udal musika eskola, gurdi ardatz aldaketa, administrazio hiztegi batzordea, ganadu lehiaketa erakusketa, esne hauts saltzailea, euskal aldizkari zuzendari bilera edo soinu uhin hedapenabiadura moduko izen elkartuak ez dira ezinezko euskaraz.
|
|
|
Ez dugu lekurik hizkuntza hauei guztiei buruz hitz egiteko, baina, labur esanda, hizkuntza hauek gehienak familia transmisio ona mantentzen dute eta eguneroko bizitzan asko erabiltzen dira, nahiz eta eskoletan ez diren irakasten eta ez duten idatzizko formarik. Aldiz, hizkuntza ofizial ia guztiak (tatera kenduta) gutxienez ikasgai moduan ikasten dira Dagestango eskoletan; gainera, agulera, nogaiera, rutulera eta tatera
|
ez
beste hizkuntza ofizialak irakaskuntza tresna dira lehen hezkuntzan. Hala ere, Dagestango hizkuntza guztien egoera ez da erabat ziurtzat hartzen, eta arrazoietako bat herrietatik hirietarako migrazioa eta horrek dakarren hizkuntzak erabiltzeari uztea da.
|
|
|
Alfabetatze ikastaroekin batera eskola" nazionalak" sortzen ari ziren, non tokiko hizkuntzetan irakasten zituzten gai guztiak. Horrez gain, errusiera
|
ez
beste hizkuntzak administrazioan erabiltzeko ahaleginak egin zituzten, eta hainbat eskualdeetan nahiko arrakastatsuak izan ziren (Alpatov, 2000). Aipatutako neurriak korenizatsia (errusierazko korennoi hitzak" bertako" edo" jatorrizko" personari egiten dio erreferentzia) izeneko politikaren barruan gauzatu zuten.
|
|
|
1958an onartutako lege baten arabera, gurasoek hauta lukete, beren umeek lehen eta bigarren hezkuntzan ikasiko duten hizkuntzari dagokionez; praktikan, gero eta pertsona gehiagok errusierazko ikastetxeetara eramaten zituzten haurrak, etorkizunean ikasteko eta lan egiteko aukera hobeak izateko. Ondorioz, errusiera
|
ez
beste hizkuntzetan irakasten zuten eskolak desagertzen jarraitu zuten hurrengo hamarkadetan: 1960ko hamarkadaren hasieran 47 hizkuntzatan ikasteko aukera zegoen Errusiako SESen5; 1982rako, aldiz, 17ra murriztu zen hezkuntzan eskaintzen ziren hizkuntzen kopurua (Belikov eta Krysin, 2001).
|
|
|
Zentzu horretan, irakasleari dagokio malgu jokatzea literaturaren kasuan, eta bidelagun izaten saiatu (IEE1, NE1). Modu berean, zerekin eta norekin ari garen lanean garbi izatea inportantea dela argitzen dute LIR1 ek nahiz IIR1 ek; hau da, oso kontziente izatea euskal literaturaz ari garela, eta
|
ez
beste hizkuntza batzuetan ekoitzitakoaz, gazteek euskal literaturarekiko duten harremana edo gaztelaniaz nahiz frantsesez ekoizten denarekikoa, haien ustetan, hizkuntzarekiko harremana eta atxikimenduarekin gertatzen den moduan, ez baita batere berdina. Eta urrunago doaz:
|
|
|
Azkenik, bizitzaren zientzietako eta diziplina anitzeko aldizkari bana argitaratzen dira(% 5, bi arloak batuta). Ingelesa
|
ez
beste hizkuntzetan ohikoa den banaketa da, zientzia huts eta osasun zientzietan ohikoa baita ingelesez argitaratzea eta argitaletxe komertzialetan argitaratzea (Melero, Laakso, eta Navas Fernandez, 2017: 147).
|
|
|
Egoera desberdina da Mendebaldeko eta Iparraldeko Europa, eta Erdialdeko eta Ekialdeko Europako herrialdeetan, 8 herrialdetako argitalpenen nazionalak aztertuta ikusi ahal izan dutenez. Ingelesa
|
ez
beste hizkuntzak hitz egiten diren herrialdeetan, giza eta gizarte zientzien argitalpen eredu eta hizkuntzak ez dira lotzen diziplina bakoitzaren idiosinkrasiarekin bakarrik, baita herrialde bakoitzaren kultura eta ondare historikoarekin ere.
|
|
|
Euskarazko aldizkarien indexazioa gorabeheratsua da, eta normalean ez dira ebaluazio lanetarako erabiltzen diren indexazio iturri nagusietan agertzen, horiek ingelesa eta zientzia puruak, osasunarlokoak eta teknologikoak lehenesten baitituzte. Azken urteotan nazioarteko ingelesa
|
ez
beste hizkuntzetan eta giza eta gizarte zientzietan argitaratzen diren aldizkariak gehitzeko saiakerak egin dituzte; horren adibide da Web of Scienceren ESCI3 datu basea. Horretaz gain, badira hutsune hori bete nahirik, estatu mailan zein nazioartean sortutako datu baseak (CARHUSPlus, ERIHPlus, Latindex, DOAJ, CIRC, eta abar eta abar).
|
|
2022
|
|
|
Euskarari dagokionez, Eusko Jaurlaritzako Euskararen Adierazle Sisteman (EAS), definitzeko," ama hizkuntza euskara
|
ez
beste hizkuntza izanik, euskaraz ondo ulertu eta hitz egiten duena" erabiltzen da, nahiz eta, Ortega eta bestek (2013) esaten duten bezala, batzuetan definizioak biltzen dituen kideek euren burua ez duten definitzen modura, euskaldun modura baizik.
|
|
|
Beste datu interesgarri bat: euskara edo gaztelania
|
ez
beste hizkuntza batzuen erabilera adin talde honetan da handiena, nahiz eta oso mugatua den(% 3); batez ere adinkideen artean erabiltzen da.
|
|
|
Hala salatu dute hizkuntza gutxituen eskubideen alde jarduten duten hainbat eragilek; tartean, Euskalgintzaren Kontseiluak. Haien arabera, legeak ez die «inolako aipamenik edo aitorpenik» egiten gaztelera
|
ez
beste hizkuntzei. «Hori dela eta, haurrei, gazteei eta, oro har, ikusleei galarazi die beren hizkuntza gozatzea telebista saioen, telesailen eta filmen eskaintza zabalaz».
|
|
|
1896 Posta eta Telegrafo Zuzendaritza Nagusiaren galaraztea, gaztelania
|
ez
beste hizkuntza batean telefonoz hitz egiteko.
|
|
|
2 art.: «Aginpidez inbestitutako pertsonek dute gaztelania
|
ez
beste hizkuntzarik erabili (…) tokiko nahiz eskualdeko korporazioak derrigortuta daude erregistro liburuak gaztelaniaz idaztera».
|
|
|
1950 Ikasleei, apaizei eta apaizgaiei gaztelania
|
ez
beste hizkuntzarik erabiltzea debekatzeko dekretua.
|
|
|
Agirrek uste du euskararentzat ez
|
ezik
beste hizkuntza gutxitu batzuk dituztenentzat ere baliagarria izan daitekeela egiten ari direna, hots, haiek ahalduntzeko balio dezakeela, euskararen kasuan islatuta ikusi ondoren. «Badakigu akaso ez daudela euskararen egoera berean eta ezkutatu egiten dutela hizkuntza gutxitu hori daukatenik.
|
|
|
Presentearen abenidara etorrita, hizkuntza propioa ia inon nagusi
|
ez
beste hizkuntzen artean. Euskararen hotsen uniformetasuna.
|
|
|
Badaude graduak euskaraz egiteko aukerak (batez ere EAEn, batez ere UPV/EHUn), baina ohikoagoa da ikasgai batzuk espainieraz, frantsesez edo ingelesez hartu behar izatea. Karrera osoa hizkuntza normalizatu batean egitea naturalizatu dugun modu berean naturalizatu dugu gradu eta graduondokoak euskara
|
ez
beste hizkuntzetan kurtsatzea, Lehen eta Bigarren Hezkuntzan ez bezala. Egoera desiragarria izan daiteke ikasle eleanitzaren ikuspegitik, baina asimetriaren naturalizazioa ebidentea da... eta hazkorra.
|
|
2023
|
|
|
Jarrera horrek ez zuen luze iraungo, eta 1795eko ‘2 Thermidor’ dekretuak frantsesa
|
ez
beste hizkuntza guztiak debekatuko zituen bizitza publiko nahiz pribaturako. Aurreko mendeetan estatuak frantsesa lehenesteko eraikitako ideologia muturrera zeramaten garaiko intelektualek:
|
|
|
Errepidea igaro berri zuen jende tropelaren artetik, turistak begiratu batean baztertu —funtsean, gurpildun maletak arrastaka dakartzatenak, mapa eskuan noranzko guztietara begira gelditzen direnak, multzoan doazen berritsu eta zalapartariak, frantsesa
|
ez
beste hizkuntzatan mintzo direnak... — eta bi emakume jo nituen begiz. Patxadan zihoazen, bulegotik atera berri, itxuraz, eta ogitarteko bana eskuetan, bazkaltzeko tartea paseorako hartu izan balute bezala.
|
|
|
Azkenik, ELAk uste du akordioa «euskararen kalterako» dela. Jokin Bildarratz sailburuak berriki adierazi du ez dagoela hizkuntza ereduen sistema gainditzeko asmorik eta ikastetxeek euskara
|
ez
beste hizkuntzetan eman ahal izango dituztela eskola orduen %80 ELAren ustez, LABek, akordioa sinatuta, babesa eman dio horri: «Bereziki larria iruditzen zaigu LABek ontzat ematea euskarazko murgiltzea baztertu izana».
|
|
|
Baina, azkenean, diktadurak sei urte eta erdi iraun zuen. Konstituzioa bertan behera utzi zuten, Gorteak eta diputazioak desegin zituzten, eta irailaren 18an «separatismoaren» kontrako dekretu bat onartu zuten, gaztelania
|
ez
beste hizkuntza guztiak jarduera ofizialetatik egozten zituena eta Espainiaren menpeko nazioen ikurrak debekatzen zituena.
|
|
|
Aipatu ditugun aurrekarien lorpenak ontzat ematen direla eta egungo gizartearen lurzoru finko eta segurutzat hartzen ditugula maiz. Musikan euskara
|
ez
beste hizkuntzen erabileraren bilakaera da, akaso, horren adierazle argiena, baita gurean ohikoa zen konfrontazioaren ordez molde atseginagoak dituzten artisten sona ere; Izaroren arrakasta da horren guztiaren adibide paradigmatikoena.
|