|
2002
|
|
|
Badirudi gaur egun, mesederako ala kalterako, gure institutuetan kultura klasikoaren ezagutza nahikoa baztertua geratu dela, hizkuntza horietara zuzentzen diren ikasketetan
|
ez
bada behintzat, eta kultura klasikoarekin batera Grezia eta Erromako mitoak, garai batean hain ezagunak, zokoratu eta ahaztu egin direla.
|
|
2004
|
|
|
Euskalgintzaren arazoa ez da hizkuntzalaritzaren eremuko auzia, mendeko osagaietan
|
ez
bada behintzat. Ezta jakite kontu hutsa ere.
|
|
|
Kotxeak, oraindik, gutxi. Eta garai eskasetan, jakina, jendeak edozer egiten du diru batzuk aurreztearren, arrazoiz gainera; eta gero eta gehiago dira bizikletak konpontzen ikasi dutenak, eta ez dituzte tailerrera eramaten, gauza larriren bat
|
ez
bada behintzat.
|
|
2006
|
|
|
Ez izatea ahal eta libre duzun zerbaitez? Zeren eta, Espartero eta Canovas ezkero, zure espainoltasun politikoa, ez izan ezin duzuna da,
|
ez
bada behintzat karlistaden ondoko emigrazio uholdeari zuk ere jarraituz edo. Eta galderak zinez galdetzen dizuna da, gogobeterik eta pozez al zaren izan beharra daukazuna, galeriano zoriontsu.
|
|
|
Zeharbidez, beraiek dira identitate dominatzaileak razional, liberal, moderatu bezala jendaurrean justifikatua agertzeko, hots, arazoa estaltzeko, behar duen berme baliotsuena. Paraleloan ordea, abstentziozko espainolista" moderatuon" disgusturako, inkontziente axolagabea bai, baina euskotasun edo euskaltzaletasun kontziente bat ez agresiboa ez da ematen eta ezin da eman (euskaltzaletasun nahiz nazionalismo oportunistak bai, espainolistoak bezalaxe), contradictio in adjecto da, bere izaeraz beraz errebindikatiboa izan beharra baitauka, jada total etsia
|
ez
bada behintzat, edo estetiko edo zientifikoki soil soil interesatua. (Honek berak nahikoa erakusten du alternatiben abiapuntuko bertako desoreka).
|
|
2010
|
|
|
Izan ere, lurra zeruarekin nahasten dugunean, hodeiak hartzen ditugu maindiretzat, eta horrek ez du funtzionatzen. Lurrean ez bederen, bronkitis edo pneumonia bat harrapatu nahi duenarentzat
|
ez
bada behintzat?.
|
|
2011
|
|
|
Indarkeriaren aurrean itsuak izan gara luzaroan?. Itxuraz Jaspersengan bermatuz, diot, ez Jaspersen testutik eta ez Jon Sudupek berak aurretik egin duen haren azalpenetik horrelako ondoriorik ez baita jalgitzen (ETA jada euskal Estatua dela suposatzen
|
ez
bada behintzat): –Estatu kriminal baten erru politikoaren erantzule Estatu horretako herritar guztiak dira?, dio Jon Sudupek itxuraz Jaspersekin.
|
|
|
Ez du ematen, adiskidetzea denik denek nahi dutena. Ozta sinets daiteke bakea denik ere nahi dutena, garaileen bake armatu hala moduzkoa
|
ez
bada behintzat,? 25 años de paz, haren antzekoa.
|
|
2012
|
|
|
Indarkeriaren aurrean itsuak izan gara luzaroan?. Itxuraz Jaspersengan bermatuz, diot, ez Jaspersen testutik eta ez Jon Sudupek berak aurretik egin duen haren azalpenetik horrelako ondoriorik ez baita jalgitzen (ETA jada euskal Estatua dela suposatzen
|
ez
bada behintzat): –Estatu kriminal baten erru politikoaren erantzule Estatu horretako herritar guztiak dira?, dio Jon Sudupek itxuraz Jaspersekin.
|
|
|
Ez du ematen adiskidetzea denik denek nahi dutena. Ozta sinets daiteke bakea denik ere nahi dutena, garaileen bake armatu hala moduzkoa
|
ez
bada behintzat,? 25 años de paz, haren antzekoa.
|
|
|
Horretarako, torturak jasan dituztenen testigantzak jaso eta publiko egiten ditu. Badakigu testigantza bat errigortsuki ez dela froga bat (tortura salatzeagatik bakarrik hamar urte kartzela arriskatzeko kemena aski froga
|
ez
bada behintzat!), baina egon ere ezin egon liteke frogen zain, historiak sobera irakatsi digunean apenas direla posible. Dagoen esperientziarekin, inortxok aipatu orduko torturatua izan dela, obligazio morala eta politikoa da beste gabe egia dioelako suposizioa; eta obligazio morala eta politikoa da torturarik egotea bidera lezakeen oro lehenbailehen eliminatzea.
|
|
|
«Gerrari buruz kontatu didazunak», esan zidan ugazabak, «benetan miragarriro erakusten ditu zuek ba omen duzuen adimenaren ondorioak; halere, eskerrak lotsa arriskua baino handiagoa den eta Naturak zeharo ezgaituta utzi zaituzten kalte handirik egiteko! Zeren eta, ahoa ez duzuenez aurpegian irtenda, nekez egin baitiezaiokezue hozka elkarri, helbururen batekin ados jarrita
|
ez
bada behintzat. Aurreko eta atzeko hanketako azazkalei buruz, berriz, hain motz eta bigunak direnez, gure yahooetako batek ihes eragingo lioke zuetako hamabiko bati.
|
|
|
Nitaz eduki nahi zuen iritzi onarengatik esker onik apalena adierazi nion jaun agurgarri hari; baina, aldi berean, sortzez jatorri apalekoa nintzela baieztatu nion, guraso zintzo eta xumeengandik jaioa, ozta ozta eman ahal izan zidatenak hezkuntza egoki samarra; gure arteko noblezia ez zela hark buruan zuena bezalakoa; gure aitoren seme gazteak alferkerian eta luxuan hezten direla haurtzarotik; adinak ahalbidetzen duenean beren sasoia hondatu eta eritasun higuingarriak hartzen dituztela eme lizunengandik; eta aberastasunak ia xahututa dituztenean, jatorri apal eta itxura desatsegineko emakume gaixokaren batekin ezkontzen direla, diruarengatik bakarrik, emazte hori gorrotatu eta mespretxatu egiten badute ere. Ezkontza hauetako emaitzak gehienetan haur gangailadun, hebain edo itxuragabetuak izaten direla, eta horrela familiak nekez irauten duela hiru belaunaldi baino gehiago, emaztea
|
ez
bada behintzat auzokoen edo morroien artean aita osasuntsu bat aurkitzeaz arduratzen, askazia hobetu eta iraun dezan. Gorputz ahul eta gaixotia, aurpegi isuria eta azal horixka direla odol noblekoen benetako ezaugarriak; eta itxura osasuntsu eta sendoa guztiz lotsagarria dela goi mailako batengan, benetako aita zamaltzain edo gurtzainen bat izango zuela pentsatzen baitu mundu guztiak.
|
|
2013
|
|
|
–Amaia, etxe barruan ikusi duzuen gizona nekez izan daiteke eskalea, Olentzeroren antzera tximiniatik behera sartu
|
ez
bada behintzat...
|
|
2015
|
|
|
emaitza ezin hobeak eman omen ditu beti. Alegia, prestakinaren lurrunak nahikoa omen dira emakumeak itzaltzear zeukan sua berpizteko, alboan daukan gizona oheko kontuetarako bi eskuetatik besamotza
|
ez
bada behintzat?
|
|
|
Horrez gain, iruzur intelektualik egin gura
|
ez
bada behintzat, zera gogoratu beharra dago, Jaume Rusinyol ek gogoratzen duen moduan (Txillardegik aipatua, in Alvarez Enparantza, 1978a: 547):
|
|
|
gehiago garestitzen
|
ez
bada behintzat! Hala ere, bookinga garaiz eginez
|
|
2016
|
|
|
Denbora gugan bizi da hiltzen garen arte, guk diogu ematen soka eta hatsa, eta hil egiten gaitu gero, egunez egun apur bat baina segadarik gabe, den guztia ematen digula, inon ikusi ez den eskuzabaltasunez. Denborak min ematen digu, izurik ez, larridura sortzen digu eskuen dardarizoan eta begi ninietan, ezin dugulako atzeman, ezin diogulako errezatu, poema baten bitartez
|
ez
bada behintzat. Denbora huts mina da badoalako, argiz egindako txori bat delako, alderrai dabilena eta ihesi, baina inoiz ez atzeraka, inoiz ez hil zizkigunen altzora.
|
|
|
Lehen ere esana dugu, badirela zenbait ekintza, eguneroko bizimoduan guztiz arruntak eta hala ere literatur lanetan inoiz agertzen ez direnak; komun barruko zereginez ari ginen, zehatzago esanda gure gorputz barruko soberakinen hustuketaz, baina bada eguneroko bizitzako beste ekintza mota bat ere, aurreko horiek bezain ezkutu eta ia ia madarikatua literaturari dagokionez, komunean egin litekeena, edo ohean, edo beste edozein bazterretan, normalki bakarka gauzatu ohi dena, bakardadeko lagunen mamuez inguratuta: masturbazioaz ari gara, ez hitza eta ez ekintza ez baitira liburuetan usu agertu ohi, are gutxiago emakumezkoena, istorio pornografikoa
|
ez
bada behintzat; gure hau ezin esan pornografikoa denik, ez da erotikoa izatera ere iristen, banaketa horiek kontzientzia txurien eskrupuluak lasaitzeko baizik ez diren arren; ez da erotikoa baina ez dugu isilduko zer ari den egiten Alsina bainuan, urteek eta praktika jarraituak ematen dituzten lasaitasun, trebezia eta segurtasunarekin, bere gorputzean barrena elektrizitate txinpartak piztuz estre... Gizonekiko beldurra, masturbazioaren babesera jotzea, lehen ia ezer ez genekien eta orain berriz ia gehiegi eta guzti emakume honen bizitzaz, are alderdi intimoenez ere; orain baten batek eska liezaguke mamu horietan sakontzeko, beste sexuarekiko harreman zuzenerako zailtasun horretan aztarrika jarraitzeko, baina liburu erotikoa ez den bezala ez dugu nobela psikologikoa egin nahi ere; hortaz, arazoaren aipamen hutsarekin konformatu behar, baldin eta arazo deitzerik badago, izan liteke aukera pertsonala ere, nork bere bizimodua nahi duen eran antolatzeko askatasuna behar baitu, are gehiago aukeren eta askatasunen herria omen diren Estatu Batuetan.
|
|
|
Bizitza bizi ordez, idazleak literaturarako harrobi hutsa bihurtzeko tentazioa izan dezake, etengabe apunteak hartzeko beharra sentitzeraino, eta horrekin bizitakoa bera baldintzatzen amaitzen baitu, autofikziorako helburu bihurtzen den bizitza bat nekez dei baitaiteke zinezko bizitza. Juan Forn idazle argentinarrak idazlea definitzeko erabili zuen adagio tristea haragitu nahi
|
ez
bada behintzat: –festa batean horrenbeste dibertitzen den morroi bat, ezen festatik joaten baita hari buruz idazteko?.
|
|
2017
|
|
|
Nire jabea kontserba enpresa bateko komertziala da, armairuko atea azkenekoz zabaldu zuenetik lanbidez aldatu
|
ez
bada behintzat?, eta istorio honetako protagonista ergela. Erosi ninduenetik bi urte eta erdira gertatuko zen.
|
|
|
–Bihar bertan nahi ditiat, Martin, hiretzako endredo handia
|
ez
bada behintzat.
|
|
2018
|
|
|
Paraleloan, ordea, abstentziozko espainolista, moderatuon? disgusturako, inkontziente axolagabea bai, baina euskotasun edo euskaltzaletasun kontziente bat ez agresiboa ez da ematen eta ezin da eman (euskaltzaletasun nahiz nazionalismo oportunistak bai, espainolistoak bezalaxe), contradictio in adjecto da, bere izaeraz beraz erreibindikatiboa izan beharra baitauka, jada total etsia
|
ez
bada behintzat, edo estetiko edo zientifikoki soil soil interesatua. (Honek berak nahikoa erakusten du alternatiben abiapuntuko bertako desoreka).
|
|
|
Ez izatea ahal eta libre duzun zerbaitez? Zeren eta, Espartero eta Canovas ezkero, zure espainoltasun politikoa, ez izan ezin duzuna da,
|
ez
bada behintzat karlistaden ondoko emigrazio uholdeari zuk ere jarraituz edo. Eta galderak zinez galdetzen dizuna da gogobeterik eta pozez al zaren izan beharra daukazuna, galeriano zoriontsu.
|
|
|
Bai, badakit batzuek esaten dutela izenaz deitzeak zorte txarra ekartzen duela: oraindik hiru hilabete falta dela librantzarako, erditzea aurreratzen
|
ez
bada behintzat. Bide batez, Mertxek eta biok konpartitzen dugun kontu korronteari begiratu bat eman behar diot, Jasminari diru sarrera garaiz egin ote dioten konprobatzeko; joan den hilean atzeratu egin ziren, zenbaki gorrietan egon ginelako egun gutxi batzuetan, eta istilu txiki bat izan genuen.
|
|
2019
|
|
|
–Eta ez zaitez postu teknikoekin soilik konformatu, hori zure helburua
|
ez
bada behintzat. Gero halako batean, teknikoegia?
|
|
|
Pare bat geldialdi eginak dituzte dagoeneko, bosna minutu ingurukoak, arnas hauspoak pittin bat lasaitzeko lain baino ez. Basotik noizbehinka auzo kaminoa ikusten da, zeinaren paretik ibiltzen ahalegintzen diren, bazterretik, behin ere ez agerian, baldin eta guztiz ezinbestekoa
|
ez
bada behintzat. Manuelek oinak arrunt handituta sentitzen ditu orain, bere bota trauskilak lehertu beharrean.
|
|
2020
|
|
|
Guri, ordea, ez zitzaigun sekula ibairik izoztu, ez zitzaigun halako aukerarik ireki, tropikoetatik zenbat eta gertuago bizi, desagertu egiten direlako izotza ikusteko aukerak. Munduaren gerri inguruetan apenas agertzen delako izotzik, kasu bereziren bat suertatzen
|
ez
bada behintzat. Eta, hortaz, ibaiaren gure betiko zatiketarekin jarraitu genuen aurrera, koadrante batek edo ibaia zatitzeko gurea ez zen beste modu arbitrario batek gure maitasun eta galerak nola itxuratuko lituzkeen jakin gabe, bestalde batekin nahikoa zela iritzita, muga gehiago ezartzen ibili beharrean.
|
|
|
Guri, ordea, ez zitzaigun sekula ibairik izoztu, ez zitzaigun halako aukerarik ireki, tropikoetatik zenbat eta gertuago bizi, desagertu egiten direlako izotza ikusteko aukerak. Munduaren gerri inguruetan apenas agertzen delako izotzik, kasu bereziren bat suertatzen
|
ez
bada behintzat. Eta, hortaz, ibaiaren gure betiko zatiketarekin jarraitu genuen aurrera, koadrante batek edo ibaia zatitzeko gurea ez zen beste modu arbitrario batek gure maitasun eta galerak nola itxuratuko lituzkeen jakin gabe, bestalde batekin nahikoa zela iritzita, muga gehiago ezartzen ibili beharrean.
|
|
|
Mosketoi baten tiramenean dutela taxutu du Txarrok, hor nonbait. Ez oso tarte luzea, maldan beheitikoan gurdia iraultzen
|
ez
bada behintzat. Halako batean, karraska hotsak aditu dituzte bide ertzeko sasitzaren artean, eta, hirurek belarriak ernatu eta burua biratu dutela, hara non atera zaien gizon bat bide erdira, hanka zuriak dituen zaldi beltz eta dotore baten gainean.
|
|
2021
|
|
|
Xiringa xorrotik atera, orratz lodia jarri, bilgarria erantzi, kaputxa kendu; ondoren bialean sartu, pixkanaka likidoa botatzen joan enboloari bultza eginez, enboloa askatu gabe bueltak eman bialari hautsa hobeto disolbatzeko, baina kontuz, mugimendu zakarrik egin gabe, kontuz, astiro eragin, eta kontuz, inoiz biala jiratu gabe, astiro
|
ez
bada behintzat, eta horrela, mugitu biala mugimendu geldo eta suabeekin, bueltak emanez, hautsak eta likidoak bat egin arte, askotan maitasunak eta gorrotoak egiten duten bezala, elkarrekin disolbatuz eta hirugarren disoluzio bat sorrarariz, zeina maitasun huts hutsa edo gorroto purua baino errealagoa eta gizatiarragoa den, eta orduan, xiringako azken inozentzia apurrak disolbatu direnean, ez bur... astiro, oso astiro), eta gero jarri orratza bialaren ahoaren parean, halako moldez non ertzean egongo den baina era berean bialetik tupustean ateratzeko arriskuari aurre egingo dion, hogeita hamarrak pasata denok bizi garen modu horretan, erortzeko zorian baina erori gabe, eta orduan bai, kontuz kontuz kontuz, enboloa askatzen joan hutsak egiten duen presio negatibo horren ondorioz xiringaren barruko espazioak bialeko likidoa jan dezan, baina tentuz ibili amildegiarekin, horrek ere presio negatiboa egiten baitu, berarengana erakarriz zu eta hogeita hamarrak pasatako beste guztiak, eta, hortaz, xiringak likido guztia hartu duela iruditzen zaizunean, begiratu ea dosi guztia irentsi duen, ziurtatu dosi osoa hartu duela, dena sartu behar baituzu tripan, zilborretik hiru zentimetrora (hatzak erabil ditzakezu neurtzeko) eta gerriaren ekuatorearen hegoaldean, gune horretan nerbio terminazio gutxiago baitago eta beltzune txikiagoa egingo baituzu, beraz, gunea alkoholez igurtzi ondoren eta noski (noski!) eskuak ondo eta luze garbitu ostean, eta bidean ezer ukitu gabe, hobeto eskuak garbitzera prakak eta kuleroak jaitsita baldin bazoaz, horrela ez baitituzu esku garbitu berriak berriz kontaminatuko zilborretik hiru zentrimetrora eta ekuatorearen hegoaldean dagoen leku hori agerrarazteko arropa baztertzen duzun bitartean, baina hori hurrengo pausoa da, dosia nola jarri atalean aurki dezakezuna, aurreratu egin zara, orain horren aurreko atalean gaude, dosia nola prestatu atalean hain zuzen, zentra gaitezen bada dosia prestatzean, beraz, esan bezala, dosi osoa xiringa barruan dagoela ziurtatu eta berziurtatu duzunean, orratz handia kendu duzu, kontu handiz hau ere, ez dadin xiringatik tantarik atera, eta orratz handia kendu ondoren txikia jarri, kontu mililitrikoz, eta berriz bilgarria erantzi, ostera ere kaputxa kendu, eta orain dator dosia nola prestatu ataleko pausorik zailena, izan ere, xiringari airea kendu diozu baina medikazio ttanttarik galdu gabe, gutxi gorabehera laurogei bat euro eta obulu pare bat balio dituelako medikazio horren ttantta ttipi bakarrak, eta behin orratz txikia jarrita eta bilgarria erantzita eta kaputxa kenduta gehi soberako aire burbuila aterata daudela, orduan, esan bezala, bilatu bost pauso eta zazpi azpi atal lehenago aipatutako sabeleko zonalde hori, garbitu ezazu alkohol turunda batekin (bere faltan, kotoia eta alkohola erabil ditzakezu, baina, medikazioan egindako gastua bi mila eurotik gertu izanda, seguru zaude turundak balio duen euroa aurreztu nahi duzula eta kotoi batek daki nahikoa higienikoa den batekin garbitu gunea?
|