|
2001
|
|
|
Bestalde, Lafitte Frantziari lotuago ageri zen, bai mundu gerra baino lehen eta baita mundu gerra bitartean ere Petainen gobernu kolaborazionistak agindutako Frantzia eskualdekatzeko xedean itxaropena izan zueino. Xarr itonek berak aipatua du handik urte askotaraAintzin akogaraian Iratzederren bidez eskuratu zuela Engrazio Aranzadiren La Nacion Vasca, eta honek erakutsi ziola" nazionalismoak" politika bide asko zabal ditzakeela, independentzia ez
|
ezik
autonomia mota franko3.
|
|
2005
|
|
|
4 1917an Araba, Bizkaia eta Gipuzkoako Diputazio Probintzialek foruak berreskuratzea eskatu zuten edo besterik
|
ezean
autonomia politikoa
|
|
2006
|
|
|
Literaturaren autonomiarik
|
ez
Autonomiarekin (hezkuntzarekiko morrontza trukean) eta kanporako zabalpenik ere ez. Pako Aristik (Berria,) ozenago agian, garbiago ezin:
|
|
2007
|
|
|
Lege dekretu horien eta horiek gaitzen dituen legearen konstituziotasuna aztertzean, doktrinaren gehiengoak konstituzioaren aurkakoak direla adierazi du; izan ere, batzuen iritziz, Autonomia Estatutuak soilik, eta
|
ez
autonomia erkidegoko lege batek, sar dezake lege dekretua autonomia erkidegoko iturrien sisteman.
|
|
|
Baina hori ez da eginbeharra soilik, jakiteko eginbeharra? (EKren 3.1 artikuluaren arabera, jakiteko eginbeharra gaztelaniaren ingurukoa baino ez da, eta
|
ez
autonomia erkidego batzuetan koofizialak diren gainerako hizkuntzen ingurukoa; hori ez da bereizkeriazkoa Konstituzio Auzitegiaren arabera, ekainaren 26ko 82/ 1986 KAE?), eskubidea ere bada, erabiltzeko eskubidea?; oinarrizko hezkuntza jasotzeko eginbeharra (27.4 art.), lan egiteko eskubide eginbeharra (35.1 art.), gurasoek seme alabei laguntza emateko duten eginbeharra (39.3 art.), guztiek osasu...
|
|
|
Lege horiek eta EKren 149.1 art.ko oinarrizko legegintza bereizteko, bi xehetasun hartu behar dira kontuan: lehenengo eta behin, estatuaren eskumeneko arloetan ematen direla,
|
ez
autonomia erkidegoekin elkarbanatutako gaietan; eta, bigarren, esparrua (hau da, printzipioak, oinarriak, gida-lerroak, etab.) Gorteek onetsitako lege batean ezarri behar dela (eta ez erregelamenduen bidez), eta autonomia erkidegoek egin beharreko garapena ere legegintza arauen bidez egin behar dela.
|
|
|
lege organikoak/ lege arruntak. Lege organikoek Konstituzioan aldez aurretik zehaztutako gai jakin batzuk arautzen dituzte, eta Gorte Nagusiek soilik onetsi ditzakete(
|
ez
autonomia erkidegoetako Parlamentuek). Horiek onesteko prozedura berezia behar da, eta hori ere Oinarrizko Arauan ezarrita dago.
|
|
2008
|
|
|
Ordutik milaka erbesteratu eta ehunka hildako izan dira. Mende berriko akordioek jende asko etxera itzultzea, amnistia eta minak kentzeko egitasmoa ekarri arren, ez independentzia
|
ez
autonomia izpirik ez dira iritsi lurralde aberats eta pobretu honetara.
|
|
|
Han ez dago duda handirik, zenbait lexikologia saiok besterik badio ere: lexema autonomoa da talde,
|
ez
autonomia lexikalik gabeko atzizkia. Besterik da, ordea, alde rekin gertatzen dena:
|
|
2009
|
|
|
Bizikidetzarako exijentzia etiko eta demokratikoa da. Horrela bakarrik, Konstituzioa bera ez
|
ezik
Autonomia Estatutuak ere aintzakotzat hartuz alegia, bete eta errespeta dezakete legeria eta bloke konstituzionala, herri aginte horiek ez bailukete ahantzi behar Autonomia Estatutuak ere konstituzio blokearen osagaiak direla.
|
|
|
Premisa horiek kontuan harturik soilik uler daiteke kantagintzak lehen mailako kultura erresistentzia gisa betetako funtzioa bai Euskal Herrian bai Herrialde Katalanetan. Izan ere, esan beharra dago
|
ez
autonomia erkidego batetik ez bestetik ez zela mugimendua bultzatzeko ahaleginik egin. Horren froga argia da 1980ko hamarraldian Kultura Departamenduak urtean batez beste erabiltzen zituen 600 milioi pezetatik 39 baino ez zirela xedatzen herri musika sustatzera.
|
|
2010
|
|
|
Estatu Nazionalismoa edo Konstituzioa Askatasuna. Nazionalismoa edo abertzaletasunaren izatearen funtsa Euskal nazioan datza eta
|
ez
autonomian edo erregionalismoan. Horretarako, lehenik, beharrezkoak zaizkio bere eskubide historikoak herri bezala aintzat hartzea.
|
|
2011
|
|
|
Baina David Cameron britainiar lehen ministroak argi esan du «Eskoziako herria eta gobernua merezi duten errespetuarekin» tratatuko dituela, eta «erreferenduma egin nahi badute, Erresuma Batua elkartuta gorde dezagun egingo dut kanpaina nire indar guztiz». Ez espetxe,
|
ez
autonomia etete, ez armada mehatxurik. Zuk egin independentziaren kanpaina, nik unionismoarena, eta herritarrek erabaki dezatela.
|
|
|
Urte batzuk lehenago ez zegoen belaunaldien arteko erreleburik eta erlezain eta erlauntzen kopurua murrizten zen. Gaur egun, erlezain ez profesionalen eta erlauntzen gorakada dago, baina
|
ez
autonomia erkidego guztietan berdin. Herrialde batzuetan apikultura zabaltzen hasi da hiri betean.
|
|
2012
|
|
|
Lehengo ildo beretikjarraituz, 149.1.3 artikuluak dio harreman horiek estatuaren eskumenesklusiboa direla.
|
Ez
Autonomia Estatutuak ez Foru Hobekuntzak ez duteinolako aipamenik egiten autonomia erkidegoek nazioarteko harremanetanparte hartzeaz. Aipamen bakarra Autonomia Estatutuaren 20.5 artikuluanagertzen da, alegia:
|
|
2013
|
|
|
zentralista da bat erabat eta kanpo harreman guztiak nazioarteko harremanak direla diote. Konstituzioak dioenez nazioarteko harremanak estatuaren eskuduntza direla,
|
ez
autonomia erkidegoek ez beste tokiko erakundeek ezin dutela ezer egin alor horretan. Beste ikuspegia irekiagoa da, estatuari nazioarteko harremanen nolabait zati gogorrena uztearen aldekoa da, eta autonomia erkidegoek beste zatia lantzearen aldekoa».
|
|
|
Amorrua da ekimen publikoen bidez eta
|
ez
autonomia erkidego guztietan aplikatzen den txerto bakarra
|
|
|
Horrela ulertzen da ETBren arduradunak eta beste zenbait denbora luzean arduratu dituen kezka: nola egin" 600.000 lagunentzako telebista?" (euskaldunen kopuruari erreferentzia eginez, eta
|
ez
Autonomia Erkidegoko zein Euskal Herri osoko populazioari: 2 milioi baino gehiago eta ia 3 milioi, hurrenez hurren).
|
|
2014
|
|
|
Jaime Mayor Orejak euskal gizartean ere Kataluniakoa badatorrela iragartzen du. " Dagoeneko ez gaude
|
ez
autonomian ezta autodeterminazioan ere, apurketan baizik. Katalunia dago abangoardian, baina Euskal Herrian Otegi espetxetik atera zain daude, eta hori udal hauteskundeak eta autonomikoen artean gertatuko da.
|
|
2015
|
|
|
Frantses hezkuntza dute, edozein lanpostutan egon daitezke, azkenean anglofono baten aukera berdinak ukan ditzakete. Autonomia indibidualaren alde dabiltza borrokan,
|
ez
autonomia kolektiboaren alde. Zerbait galdu da bidean.
|
|
|
Izan ere, oraindik 1978ko hastapenetan zeuden, konstituziorik ere ez zegoen onartua, zer esanik
|
ez
autonomia. Hala, esan daiteke, neurri batean, 1993an Euskal Eskola Publikoaren Legea onartu zenean piztu zen eztabaidaren senidea dela hor planteatzen zutena; hamabost urte lehenago, hori bai.
|
|
2017
|
|
|
Hegoaldean ikerle edo politiko batzuek diote Iparraldeko bide hori eredugarria dela. Baina, diot nik, jende horien biltzeko gure eskakizun guztiak apaldu ditugu, ez amnistiarik baizik presoen hurbiltzea, ez negoziaziorik baizik armagabetze orekatua, ez euskararen herririk baizik zentzu bakarreko elebitasuna,
|
ez
autonomiarik baizik hiri elkargo zabala… Ez gara arima saltzen ari?
|
|
|
...ezarri zuen administrazioan lan egiteko katalanaren ezagutzaren legezko derrigortasuna. horrek erakusten digu gaur egun autonomia erkidego bateko administrazio publikorako sarbiderako berezko hizkuntzaren ezagutza derrigortzea borondate politikoaren araberakoa dela neurri handi baJon Ander Kuartango Atxa – Euskararen Ofizialtasuna Euskal Autonomia Erkidegoko Administrazio Orokorrean tean, eta
|
ez
autonomia erkidegoaz haratagoko legeek berez debekatu edo behartzen dutelako.
|
|
|
Baina esentziarik ez den heinean, ez dago esatea euskal diferentzia halako edo halako egituraketa politikori berez dagokionik. Euskal diferentziak izan litzakeen egituraketa politiko posible guztien espektroan ez dago bat ere besteak baino berezkoagorik zaionik,
|
ez
autonomia, ez konfederazioa, ez independentzia, ezta beste ezein ere.111 Posible da, beraz erabat zilegizkoa, gainera euskal diferentzia zaindu eta iraunarazten saiatzea aukera horietako jakin baten aldekoa zein aurkakoa izatearekin batera, baldin eta onartzen bada, noski, aukera horietako guztiak direla zilegi. Atutxaren argudiora itzuliz, beraz, gakoa litzateke zer esan nahi duen" neutralizatu" hitza erabiltzean.
|
|
|
Funtzioen artean ez dago etenik, funtzio lokalak ez dira beregainak. Komunitate lokalaren bizitza soziolinguistikoak ez dauka
|
ez
autonomiarik, ez kemenik bere burua antolatzeko eta kontrolatzeko.
|
|
2019
|
|
|
Emakume ezkongabearen kondizioa berezia zen Frantzian; lege aldetik zuen independentzia kontrajarria zegoen, harrigarria izateraino, emakume ezkonduaren mendekotasunarekin; ezkongabea, gainera, bakana zen; usadioek ere bat egiten zuten hari kentzeko legeek emaniko guztia; ahalmen zibil guztiak zituen, baina eskubide abstraktu eta hutsalak ziren; ez zuen
|
ez
autonomia ekonomikorik, ez duintasun sozialik; alaba nagusiak aitaren familiaren gerizpean segitzen zuen, edo bat egiten zuen bere gisakoekin komentu baten barrenean: han, ez zuen desobedientzia eta bekatua beste askatasunik, gainbeheraldiko emakume erromatarren askabide bakarra bizioa zen gisa berean.
|
|
|
Onura guztien ifrentzua zama da; zama astunegia baldin bada, ordea, onura ez da morrontza baizik; langile gehienentzat, zeregin gaizto esker txarrekoa da lana: emakumeari, gainera, ez dakarkio duintasun sozial konkreturik, ez bizimoldean askatasunik,
|
ez
autonomia ekonomikorik; naturala da lanerako eskubidea obligazio bat iruditzea emakume obrero eta enplegatu askori, eta ezkontza, berriz, hartatik libratzeko bidea. Nolanahi ere, bere buruaren kontzientzia hartu eta lanaren bitartez ezkontzatik ere libra daitekeela jabetzen denean, emakumeak ez du hain otzan onartzen mendekoa izatea.
|
|
|
Kultura egitateak garrantzi handia eta aurrerago aipatuko dugun ondasun juridiko bezaladaukan araugintza konplexutasunak izan arren, kulturarako sarrerak ez du izan, ez estatumailan,
|
ez
autonomia erkidegoan, eskubide hau sistematizatuko eta muga juridiko argizzehaztuko duen lege garapenik. Onartu berri den 1/ 2019 Foru Legea, Nafarroako KulturaEskubideei buruzkoa, Estatuak eskaini behar dituen betebeharrak zehazteko legegile estatal etaautonomikoek erakutsi duten ausardia faltaren aurrean salbuespen bat da.
|
|
2021
|
|
|
Gidak, gomendioak eta araudia Espainian’, 2021eko urtarrilean Espainiako Pediatria Elkarteak (AEP) argitaratua, datu kezkagarri bat azpimarratzen du: ez dago
|
ez
Autonomia Erkidegoko ez Estatuko legerik haur eskoletako menuei buruz (hiru urte arte). Eskolako jantokiko zerbitzua duela hiru hamarkada finkatu zen 1992ko azaroaren 24ko Aginduan.
|
|
|
Hauteskundez hauteskunde botoak metatuz. Eta nork ziurtatzen du metatzen diren boto horiek, metatzen badira, independentziaren aldekoak direla, eta
|
ez
autonomian jarraitzearen aldekoak. Ez dago modurik...
|
|
|
Ez diote ez ordainik, ez ohorerik,
|
ez
autonomiarik, ez zentzurik ematen.
|
|
2022
|
|
|
" guretzat, Koroaren balio berezi eta berariazkoa da beren burujabetza mugatzen duten herri askeen elkargune eta batasun lotura izatearena3 Aurrerago, Arzallusek berriro lasaitu zituen Espainiaren batasun zatiezinaren aldekoak: " Ez dugu bilatzen ez ´nazionalitateak´ terminoan, errepikatzen dut,
|
ez
autonomian, sezesiorako tranpolina" 4.
|
|
|
Kontseilu Nazional Kurduko ordezkariek alde egin zuten Kairon egindako bileratik, arabiarrek inolako konpromisorik hartzen ez zutela ikusita:
|
ez
autonomia, ez federalismoa, ez eta hizkuntzaren aitortza txikienik ere ez zuten onartu.
|
|
|
Horrekin loturik, unibertsitatea bera ere izan liteke herri kohesio hori marraztuko lukeena, bere ekoizpenetan. Hots, ikerketaren esparrua Euskal Herria izanen litzateke(
|
ez
autonomia erkidego bat), Euskal Herriaren osotasunaren argazkiak aterako lituzke eta zatiketa administratiboari aurre eginen lioke. Gisa horretan ere, Euskal Herria nazio gisa marraztuko luke barnera eta kanpora begira.
|
|
2023
|
|
|
Toki erakundeen aurrekontu araubideari dagokionez ere, ez da berariaz izendatzen eskumen titulu gisa,
|
ez
Autonomia Estatutuan, ez Ekonomia Itunean. Hala ere, LHLren bigarren xedapen gehigarriaren 3 zenbakiak, gai horri dagokionez, xedatzen du, EAEko Ogasun Orokorra eta foru organoen ogasunak EAEko toki erakundeen ogasunekin erabat artikulatzeko, erakunde horiek eta haien organismo eta erakundeek" Euskal Finantza Publikoen Kontseiluak zehaztutako moduan, Euskal Autonomia Erkidegoko erakunde erkideek aurrekontu prozedura publikoaren arloan erabiltzen dituzten irizpide homogeneoak aplikatuko dituztela".
|
|
|
Modu honetara, ARIAS ABELLANk adierazten duen moduan: " Argi dago, konstituzioak finantza nahikotasuna aitortzen duela esan ondoren, eta
|
ez
autonomia, auzitegiak aukera kontrol egokiak onartzen dituela, printzipio konstituzionalen aplikazioa bermatu nahi denean" 428 Toki erakundeentzako sortu den kontrol sistema jardueraren arabera ezberdina izango da eta, jarduera horrek izaera ekonomiko finantzarioa duenean, orduan, legezkotasun kontrolez gain aukera kontrolak ere ezartzeko modua egon daiteke. Behintzat legeak autore berdinari jarraituz eta baimendutako aukera kontrolen esparruan zera adierazten du:
|