|
2013
|
|
|
Garaia dugu onuzkero txorakeri oiek al [bo] batera uzteko. Erriak ez du euskerarik irakurtzen, ez popularrik
|
ez
eta bertzerik, ain ederki Orixe' k esan zuenez. Beaz alper lan ori utzite, obe dugu gere bidetik euskera goi mailatara iasotzen ekin, bakoitzak bere almenaren neurriak.
|
|
|
Aldea nabarmena da?. Aski
|
ez
eta berriz ekin genion: –Hitzaurrea itzultzaileak idazten du LU bilduman.
|
|
|
haren ustez, ez da harrigarria itzultzailea itzulpenaz hain gutxi aritzea; izan ere,, orain arte itzultzaileak oso barneratuta izan du ez zuela liburuan bere arrastorik utzi behar? eta, ohiturarik ez dago, ez egiteko,
|
ez
eta irakurtzeko ere?.
|
|
|
Horrela bada, bertsopaperek edo aldizkari, liburu eta Lore Jokoetako bertso idatziek ez zuten estatus berbera, ez maila poetikoari zegokionean
|
ez
eta hedapenari zegokionean ere. Teorizazio horretan areago joatea zilegi da ziurrenik, iduri baitu ahozko generotik idatzizkora dagoen jauzian literaturaren instituzionalizaziorako pauso garrantzitsu bat identifika daitekeela.
|
|
|
Artean aurkezturiko ereduetatik zenbaitek bizitza luzeagoa izan zuten jesuiten poesiagintzan behintzat, baina ez euskaraizeneko molde honek, itxura guztien arabera. Jose Ignacio Aranak osaturiko jesuiten poesia bilduman ez da euskaragehiago ageri Kardaberazek ondutakoen ostean (Altuna, 2000),
|
ez
eta Aranak berak osaturiko Tratado de métrica vasca (1872) azterlanean ere (Altuna, 1992). Arana, gainera, Mikoletaren beraren berri izatera heldu zen, Dodgsonek 1895ean berari idatzitako gutunek erakusten dutenez, baina ordurako metrika azterketa burutua zuen (Altuna, 2002, 428).
|
|
|
Bigarren ondorioa lexikografiari dagokio. Hiztegiek ez dute jasoa euskarahitzaren adiera metriko poetikoa
|
ez
eta vascuencehitzarena ere. Adiera hori erabilera mugatukoa izan arren, hiztegietan batzeko modukoa ere bada, aipatutako lekukoek erakutsi dutenez.
|
|
|
Bigarren mailako ikastetxeetan eta unibertsitatean euskal literaturaren historia egiterakoan erabilia den ereduan, ez da adostasunik periodizazioaz. Ez Hegoaldeko eta Iparraldekohistoriagileen artean,
|
ez
eta ere eskualde berekoen artean iraupen luzeko ikuspegia hartuz. Lan honetan, periodizazioari buruzko bi puntu nagusi aipatuko dira:
|
|
|
Autore batetik bestera euskal literaturaren periodizazioa ez da lineala
|
ez
eta ere homogeneoa, ez molde diakronikoan ez eta ere molde sinkronikoan.
|
|
|
Autore batetik bestera euskal literaturaren periodizazioa ez da lineala ez eta ere homogeneoa, ez molde diakronikoan
|
ez
eta ere molde sinkronikoan.
|
|
2014
|
|
|
lehen aldikotz jakin da hari esker, ura badela hormatua edo karroindua Marteren gainean, alde batean segurik. Haren azalean bide da ur hori, nahiz oraino ez dakiten zenbat,
|
ez
eta ere sasoinka den hormatua, baititu Marzok ere bere gisako uda neguak. Bestalde, hango mendien berri ere badaki orai gizonak, gero ta gehiago, hots, hemengoak baino hiruetan goragoak direla bana beste:
|
|
2015
|
|
|
Tomas eta Amelek bueltatzea erabakitzen dutenerako, Agaton eta Genarek ere, diru egarri handiagorik
|
ez
eta, prest daude hauekin batera etortzeko. Ardibason ondo bizi izateko beste baliabide daukatenean, Sabas eta Julek bezala, herriratzea dute jomuga.
|
|
|
Ez ziren gelditu erantzunik gabe Leteren hitz haiek
|
ez
eta ordura arte eginiko euskal teatroarekiko beste batzuk gogorxkoagoak zirenak. Piarres Larzabalek 1965eko ekainaren 25ean eman zuen Donostian hitzaldi bat Gure Pastoralatitulupean.
|
|
2016
|
|
|
Symonsek zehazki deskribatu ditu garai horretan idatzitako detektibe nobelen ezaugarriak. Oro har, ezin zen sen hutsa erabili, edota inoren susmoak, arazoa argitzeko,
|
ez
eta kointzidentziarik ere. Ordea, aztarnak aurkeztu behar zitzaizkion irakurleari eta hortik ondorioak atera.
|
|
|
Ustekabean argitutako enigmak ez ziren zilegi detektibe nobela klasikoan; horregatik, egileak kontu handiz eman behar zituen argibideak irakurleak ere arazoa argitzeko aukera izan zezan. Era berean, hiltzailea ezin zen etxeko zerbitzari bat izan,
|
ez
eta gaizkile profesional bat ere (142).
|
|
|
Txominen zein Pirminen lan nekaezina, Iñaxi andrearen zuhurtasuna eta Garaidiren beraren joan etorri eta tratuak. Nolanahi ere, ez da gaitzesten gizatalde horretatik kanpo dagoen pertsona batekin harremanak izatea,
|
ez
eta atzerriko eragina ere, euskal nobela kostunbristetako egileen gaitzespenaren ordez, begirada irekiagoa eskainiz.
|
|
|
Diagnosi horri erreparatuta, lehenik eta behin nabarmendu behar dugu errealitate ezberdinak ditugula lurraldeka eta lurralde bakoitzaren baitan ere errealitateak ez direla berdinak. Bakoitzaren abiapuntua ez baita bera,
|
ez
eta erabilerak gerora izan duen bilakaera ere. Hori erakutsi digute, besteak beste, kale neurketen datuek.
|
|
2017
|
|
|
euskal literaturaren nolabaiteko, sekularizazioa?. Erakutsi du, modu apurtzailean, ez dela espezialista izan behar euskaraz idazteko; ez linguistika aditua
|
ez
eta apeza, gogotsu baizik.
|
|
|
Ageriko kasu marka daramaten argumentuen pluralari begira jartzen garela, bada, ezin esan daiteke kø marka denik inongo pluralaren adierazle, ez ergatiboa dagoenean,
|
ez
eta datiboa dagoenean ere. Horrela, bada, azpimarratzekoa da tartean plurala dagoenean oso desberdin jokatzen dutela absolutibo kasuak, batetik, eta ergatibo/ datibo kasuek, bestetik.
|
|
|
Gramatika aldaketaz edo, nolabait esateagatik, gramatika sorreraz aritu gara orain arte, eta lehenbailehen esan behar dugu hemen ez garela arituko zehazki determinatzaileen sorrera fisikoaz edota fonikoaz. Hau da, ez ditugu aztertuko ez idatzi aurreko euskararen determinatzaile sistema,
|
ez
eta eu eta o izatera nola iritsi ziren. Berez, zuzenean joko dugu egun eskura ditugun aldaerek eskaintzen dizkiguten irakurketetara.
|
|
|
Alegia, Gorozikako hizkeretan gizon, ume eta mendibezalakoek ez dute singular/ plural bereizketa egiten, ez absolutiboa tartean dagoenean,
|
ez
eta ergatibo edo datiboaren kasuan ere. Bestela esanda, e azaltzen da kasu guztietan ere.
|
|
|
–ez da gizonik erori? ?, ez da erori ez gizon ezagunik,
|
ez
eta ezezagunik ere?.
|
|
|
Partitiboaren auziari bukaera emateko, esan beharrekoa da absolutiboa økasu markadunei lotzen zaiela de facto (Trask 2003), eta horretaz gain, aspaldi esanda dagoela (Laffitte 1944: §150) marka honek ez duela adierazten ez plurala,
|
ez
eta singularra ere.
|
|
|
Bukatzeko,[+ hurbila] tasuna dela eta, bukaera horretankokatu behar dugu, eta beraz, singularrean nekez bereiz daiteke izena erakusle atxikigabea (gizon hau) eta izena erakusle atxikia (gizoneu). Horretatik at, erakuslea izena ahau gizona egiturak() ez bide du[+ hurbila] tasuna, ez morfologiaren ikuspegitik,
|
ez
eta semantikaren ikuspegitik ere.
|
|
2018
|
|
|
Gainera, gau euritsu batean, abere zenbait inguratu zituzten eta, izuturik, kabalak amildu eta urak eraman zituen. Hori aski
|
ez
eta Zuriak gau bat edo beste ziegan pasatu behar izan zuen alkateen aginduz.
|
|
|
Era honetako poemen aurkikuntza berriek esango dute hemen ateratako ondorio behin behineko hauek onetsi ala gaitzetsi beharrekoak diren. Burdinaren topikoa kontzientzia bikoitzaren adierazle bakarra ez denez gero,
|
ez
eta garrantzitsuena nahitaez, pentsatzekoa da topiko horren arakatzeari hain hertsiki ez lotzeak bestelako ondoriorik ekarriko zukeela. Era batera edo bestera, euskal subjektu literarioaren kontzientzia bikoitzaren genealogia luzean gogoan izan beharreko emaitzak dira.
|
|
|
Beraz, zentsurak eragiten dion itzulpen prozesuak edo itzultzaileak ez du zertan beti guztiz ezabatzailea eta guztiz sortzailea izan,
|
ez
eta alderantziz ere. Gauza bera gertatzen da zentsura aparatuarekin ere:
|
|
|
Euskal literaturaren eremuko fenomeno zentsorea Francoren erregimenpeko Espainiako estatuaren zentsura instituzionalak gauzatutako errepresio neurri zuzenen bidezko debekuetara mugatzen duen planteamendu teorikoa ez da nahikoa Miranderen literaturgintzan eragin zuten indar zentsoreak azaltzeko,
|
ez
eta, oro har, 50 euskal literatur eremuan izan zirenak azaltzeko ere; izan ere, errealitate hori Francoren erregimenpeko garaiaren osotasunera heda daiteke. Bestela, ikuspegi hori onartzeak eskatuko luke Frantzia aldeko euskal eremuan edota erbestean topaturiko hainbat oztopo zentsura gisa ez sailkatzea, bai eta 1936ko estatu kolpearen aurretik eta Francoren erregimenaren ostean ez dela zentsurarik izan aitortzea ere5 Ikuspegi honek are zentzu gutxiago dauka literaturaren kasuan, esparru susmagarritzat jo izan baita, Catherine O’Learyk Censorship Across Borders:
|
|
|
Euskal liburuak eta Francoren zentsura (2000) lanean, adibidez. Nazioarteko hainbat ikerlarik nabarmendu duten bezala (Muller, 2003; Freshwater, 2003; Darnton, 2014; Bunn, 2015 eta abar), azken hamarkadetan zentsuraren ikuspegi postestrukturalistak nahiz honekiko erreakzioek emandako eztabaida, kritika eta teorizazioak azaleratu dira, baina ez da literatura hispanikoaren eremuan honen oihartzunik nabaritu,
|
ez
eta euskal literaturarenean ere. Hala, fenomeno zentsorearen kontzeptualizazioa gaurkotzeko nahiz zabaltzeko beharra azaleratu eta hutsunea betetzeko oinarriak proposatu nahi dira lan honetan, euskal literatur eremuko zentsura indarrak ahalik eta modu zehatzenean ikertu ahal izateko.
|
|
|
Ez dago, era berean, hutsune hori betetzeko tankera akademikoko zentsuraren inguruko bestelako teorizazio diziplinartekorik ere, literaturarako baliagarria izan litekeen kultur eta komunikazio ikuspegi zabal batetik egindako ekarpen teoriko kritikorik, alegia. Horrek ez du esan nahi euskal literaturaren, kulturaren eta, oro har, komunikazioaren eremuan zentsurarik existitzen ez denik,
|
ez
eta fenomeno horri buruzko azterketa bat ere argitaratu ez denik ere, kopuruaren txikitasuna nabarmena izanagatik. Laburbilduz, euskal testuinguruko zentsurari buruzko ikerketen gabeziaren abiapuntua edo horietariko bat, behintzat, honako hau da:
|
|
|
Laburbilduz, euskal testuinguruko zentsurari buruzko ikerketen gabeziaren abiapuntua edo horietariko bat, behintzat, honako hau da: euskal eremuan ez da komunikazioari orokorrean,
|
ez
eta, zehazkiago, euskal kulturari, literaturari, erreparatzen dion zentsuraren teorizazio zabalik egin, baina horrek ez du zertan zuzenean zentsurari buruzko teorizaziorik eza, hau da, erabateko hutsunea, adierazten. Fenomeno bati buruzko muga teorikoak eta definizioak esplizituki ezartzen ez direnean, litekeena da inplizituki egitea.
|
|
|
Konpara dezagun gaur egungo gizartearekin, ez dauka zerikusirik. Horrela gaitegia eskastu egiten da, elkarrizketarik ez dago, debaterik
|
ez
eta hori guztia desgiroarekin pareka liteke. Hori baino gehiago, zuek, literaturan zabiltzatenok ere, begia jarriko diozue gaiari, estiloan eta idazkeran bertan zentsurak aldaketak sortzen baititu.
|
|
2019
|
|
|
* dh (e) gh em m, gen.* dhgh m es. Deklinabide hau (edo oso antzeko bat) ez da inon bere osotasunean gorde,
|
ez
eta hititeraz ere, hizkuntza partikularretan analogiazko berrikuntzak egon direlako. Aurrerapen hauek guztiak, alde batetik filologiak eskaini duen materiala eta bestetik hizkuntzalaritzak proposatu dituen azalbideak, jasoak izan dira azken urteetan argitaratu diren hiztegi etimologikoetan, hititeraren hiztegian esaterako ikus daitekeenez (Kloekhorst 2008, s.v. tekan/ takn).
|
|
|
2 Esan dudan bezala, ez naiz hiztegigilea
|
ez
eta euskal zein erdal hiztegigintzaren ikertzailea, aurkezpen honetan parte hartu duten batzuk bezala. Gehien jota, hiztegi erabiltzaile arrunt bat naiz, edo nahi bada, hiztegizalea.
|
|
|
Ahoskeraz ez arduratzeko aitzakietako bat izaten da ezagutzarik
|
eza
eta eremu teknikoegietan sartu beharra ahoskeraz aritzeko. Litekeena da ordea teknikoegitzat jotzea ohiturarik ezagatik.
|
|
|
Hizkera bizietako kanta galdu
|
ez
eta hizkera zaindu batura ere iristea da helburu. Analizatzen hasita, zailtasuna silaben multzokatze eta hitzen neurri desberdinetan legoke.
|
|
|
ezcara personetan sartcen; asuntuba bera da precisua eta criticua. Eztezala permiti gure Jangoicuac, ceñec icusten tuben guciyen barrenac, unelaco bajezaric eguitia,
|
ez
eta pensatcia ere. Guciyen ona edo gaitza dua.
|
|
|
Gure amorez urtcen zauden, Jesusen Bihotz1011 ederra, nai guenuque gueldi litezen1012 gure, ta gucien bihotzac1013 su orretan urtuac, amorez erantzuteco zure amoreari. Ez arren hau1014 ucatu,
|
ez
eta orain escatcen dugun gauzaric ere. Ala guerta dedilla.
|
|
2020
|
|
|
Ea euskara eta gaztelania ikastea lagungarria izan daitekeen lana bilatzeko orduan: bai,
|
ez
eta zergatik.
|
|
|
Martiñaren kanporako begirada oso baldintzatua da, gainerakoen beharra du errealitateari begiranarraziogintzan Eider Rodriguezek idatzi zuen" Eta handik gutxira gaur" (2004) ipuina. Ez da halabeharra Aulki jokoa gaztelerara Miren Agur Meabek itzuli izana,
|
ez
eta Eider Rodriguezen Idazleen gorputzak. Egiletasuna ezbaian literaturaren joko zelaian (2019) saiakeran, besteren artean, Uxue Alberdi idazleari jasotako hitzak bildu izana.
|
|
|
XX. mendeko bi gerrateen artean, Europan eleberri modernoa eraberritu zelarik, euskal literatura kostunbrismoan murgildurik zegoen. Hortaz, euskal eleberrigintzak ez du bizi izan XIX. mendeko errealismoa eta naturalismoa,
|
ez
eta XX. mendeko lehen herenean gertatu zen nobelaren eraldaketa sakona ere, teknika narratiboen berrikuntzaren bidez kontakizuna hankaz gora jarri zuena (hala nola Proust, Woolf, Joyce).
|
|
|
Gramatiken auzi batzuk zuen izenburu nire hitzaldiak. Esan beharrik ez dago gramatikek auzi asko eta mota askotakoak dituztela; ez dagoela astirik ez hitzaldi batean,
|
ez
eta luzexeagoa izan daitekeen artikulu batean ere guztiak jasotzeko. Baina interesgarria iruditu zait nabarmentzea nola azaldu diren zenbait gramatika auzi XVII. mendetik gaur arteko gramatiketan, eta argitaratzear dagoen Euskararen Gramatikan.
|
|
2021
|
|
|
1) Ez ditugu aztertuko diskurtso mailako unitate fraseologikoak (ez hala eta guztiz ere bezalako esapideak, ez egun on bezalako errutinazko formulak,
|
ez
eta zozoak beleari ipurbeltz bezalako atsotitzak).
|
|
|
Ipar Euskal Herrian gertatzen ari den familia zein komunitate transmisioaren atzerakadak ezaugarritzen duen testuinguru soziolinguistiko batean (OPLB, GN eta GB 2017), koofizialtasun
|
ezaren
eta dagokion hizkuntza politika faltaren ondorioz (Urteaga 2004), euskara frantsesa irakaskuntza elebiduna eta murgiltzearen bidezko euskararen irakaskuntza erronka nagusiak bilakatu dira euskararen biziraupena eta biziberritzea bermatzeko (Unesco 2010; 2017). 1 Ildo horretan, nahiz eta, 1992az geroztik, frantsesa Errepublikaren hizkuntza izan, Konstituzioaren 2 artikuluak dioen bezala (Conseil C... Horri esker, ordu parekotasun eta murgiltze bidezko irakaskuntza elebidunak, lehen zein bigarren mailetan, hazten joan dira denborak aurrera egin ahala, eta irakaskuntza horren eskaintza handitu bezain ugaritu da denboraren poderioz.
|
|
|
Funtzio exekutiboen kontzeptuaren esanahiaren zehaztugabetasunak eta elebidun kontzeptuaren harira argitaratu diren lan horiek guztiek zalantzan jartzen dute ea elebitasunaren abantailak ikertzeko orduan parte hartzen duten pertsona elebidunak kategoria berean sailkatu daitezkeen edo
|
ez
eta ea garuneko funtzio berak neurtzen ari garen edo ez. Alde horretatik, kritika hauek garrantzi handia hartzen duten kritikak dira, ikerketa horietan oinarrizkoak diren galderak egiten dituztelako.
|
|
2022
|
|
|
Dena dela, ikusitako guztia kontuan hartuta, bi ondorio nagusi atera daitezkeela begitantzen zaigu: lehenengoa da euskal komunitate akademikoak oraindik ez duela adostu laburpenak idazteko konbentziorik; bigarrengoa da laburpenak idazteko modurik ez dela sistematizatu eta, gainera, azterketa kontrastiborik egin ez den arren, badirudi ingelesaren eredu erretorikoen transferentziarik ere ez dela gertatu,
|
ez
eta maila geografikoan hurbilago dauden hizkuntzenik ere, hala nola gaztelania edo frantsesarenik.
|
|
2023
|
|
|
gaitzetsi (gatxitxi) adj./ iz. Arkumak, amak artu
|
ez
eta biberoiakin azten zien; gero exkaxagok izaten zien. OEH:
|
|
|
ezer
|
ez
eta festa. ‘Harroxkoa’ Ezer ez da festa.
|
|
|
Kataluniako hezkuntza sistema ele bitan antolatzen da, eta murgiltzeprogramak dira, katalana lehen hizkuntza ez dutenek bigarren hizkuntza eskuratzeko indarrean dagoen eredua. Hala, ama hizkuntzak galera izan gabe,
|
ez
eta errendimendu akademikoan kalterik eragin gabe, Kataluniako murgiltze ereduaren arrakasta ikerketa lan askok berresten dute (Serra et al. 2005). Horregatik, atzerritar jatorria duten haurren eskolatzean murgiltze ereduaren aldeko apustua egiten dute bertako hizkuntza politikek.
|