|
2000
|
|
|
telebistako albistegia sortu zuen, France 3k Ipar EuskalHerriari buruz ematen dituen gaurkotasunezko berriak beste ikuspuntu batez eskainiz; are gehiago La Semaine du Pays Basque astekariaren agerpenarekin, tokiko prentsaSud Ouest eskualdeko egunkariaren euskal argitalpenera mugatuz. Hala ere, gehienetan ezin dugu aniztasunaz hitz egin gaien aukerari zein aurkeztu eta komentatzekoerari dagokienez,
|
ez
eta zuzendua zaien irakurleei eskaintzen zaizkien gaurkotasunezko berrien begirada eta ideia nagusiei dagokienez ere. Hauxe gertatzen zaie bereziki deszentralizatuak diren hedabide publikoei (France 3 Euskal Herri, Radio FrancePays Basque) baina baita ere, maila txikiago batean baina?
|
|
|
Hala ere, Frantzian Sud Ouesten irakurlegoaren gehiengoaren adina 40 eta 60urte bitartekoa da, PQReko (Presse Quotidienne Regionale, Eskualdeko EgunerokoPrentsa alegia) egunkari gehienen antzera. Irakurlegoa zaharkituz doa hamabost urtehauetan gutxienez18 Alabaina, egunkariaren erredakzioak ez du ez artikuluenaurkezpena,
|
ez
eta bere edukia aldatu. Sud Ouesten zuzendaritzak bere jarduerakdibertsifikatzeko hautua egin du, elkarte berriak sortuz nahiz jadanik existitzen direnhedabideen elkarteetako parteak erosi edota berrerosiz.
|
|
|
EL MUNDO DEL PAIS VASCO eta EL PAIS DELPAIS VASCO Hegoaldean, eta SUD OUEST Iparraldean. Lehen bietan, jakina, ezdira herri eta hiriburuetako albisteak nagusitzen,
|
ez
eta probintziakoak ere. Bainahonek ez du esan nahi Euskal Herriaren osotasuna islatzen dutenik, probintziareneta Euskal Herriaren arteko mailan geratzen baitira (gehienbat, geroago ikusikodugunez, Euskal Autonomia Erkidegoan eta, zenbait kasutan, Hegoaldeko EuskalHerrian).
|
|
|
Esleipena, hortaz, zerbitzuen edo kanalen arabera egingoda, banan banan, eta ez multiple osoen arabera19 Oraindik ez da zehaztuemango diren kanalen kopurua. Azterketen arabera, launa kanaleko 6 multipleleudeke erabilgarri epe laburrera telebistaren lurrazaleko difusio digitala egiteko, baina ez da finkatu nolakoa izango den horien erabilera,
|
ez
eta kanal guztiak hasieratik emango diren ere. Hori bai, irrati telebista analogikoetan bezala, Estatu mailako eta inguru lokaleko zerbitzuak sortzea aurreikusi da20 Edozeinmodutan, CSAk zehaztuko ditu zerbitzu kategoriak eta horien hedapen geografikoa, bai eta bakoitzean eskainiko diren frekuentziak ere.
|
|
|
Euskal Herriak, jakina da, ez du erabateko batasun politiko administratiborikeduki bere historian.
|
Ez
eta hizkuntzaren erabateko batasunik19, aro modernoagoan.Baina bistakoa da, gure herriaren bizimodua eta kultura ezagutzen dituen edozeinentzat, euskal herrialdeen artean beti izan dela zelanbaiteko lotura. Batasun politikorikeduki ez arren, ezagunak dira Pirinioez alde bietako euskal komunitateen arteko loturakulturalez eta idiomatikoez gain izan diren eta badiren erlazio ekonomikoak (delaartzaintza, dela baso ustiaketa).
|
|
|
Espainiar Estatuan, euskal gatazkari dagokionez behintzat, botere legegileakez du gaur egun botere exekutiboa kontrolatzerik,
|
ez
eta hori botere judizialetikbereizterik ere. Dena dugu gubernaculum (agintea), eta inola ere ez jurisdictio (estatu boterearen kontrola).
|
|
|
Erabili zutenen artean, Ingalaterra aldean haurrentzat eratu ziren kanpamenduetan lanean izanzen Maria Dolores Goya andereñoa dugu. Alabaina, gerra zela eta, dokumentu haiek behar bezalazabaltzeko aukerarik ez zen izan?
|
ez
eta gerora erabiltzeko ere?.
|
|
|
Hogei urte beranduagoko Espainiako konstituzioak, bere bigarren artikuluan hau ere,, zatiezintasunaren hastapena? aldarrikatzen duargi eta garbi, batere logikarik ez duen (ez arruntik,
|
ez
eta juridikorik ere), nazioa, ren (espainola) eta menpekoak diren bigarren mailako, nazionalitateen, arteko bereizketa kontzeptuala ondorioztatzeko.
|
|
|
Berau abian jartzen ez den bitartean, gainerako estaturik gabeko hizkuntza, kultura, herri eta nazioen antzera, euskaldunok ere beti menpekoak izango gara etaezin izango dugu ez eguneroko bizitza
|
ez
eta etorkizunik ere behar bezala kudeatu, gauzatu, biziberritu...
|
|
|
Hauxe zioten: Bosgarren Biltzarreanonarturiko testua arbuiatzen zutela,
|
ezenez
eta ETA erakundea sozialismo zientifikoa (iraultzailea edota marxista, ez naiz zehatz gogoratzen) bilakatua baitzen. Ondorioz, alde egiten zutela ETAtik.
|
|
|
Gure herriko etxaldeetako bizitza ez zen idilikoa izan, ez alde materialetik,
|
ez
eta espiritualetik ere. Tentsio sozialak ez ziren falta, eta horien adierazgarri da sorginkeriarensinestea.
|
|
|
Ezagupen eremukoak izan ez badira ere, ulermenarekin batera sentimenduak ibili dabiltza aberri defentsan, nortasun propioarendefentsan, gu eta gutarrak garenon ezinbesteko maitasun eta afinitatean. Ez dagonortasunik
|
ez
eta kulturarik sentimendurik gabekorik. Teorian izan liteke, agian, bainapraktikan gizakiarenak izanik, ezin dira sentimenduak sentsazioetatik bereizi, eztasentsazioak errealitatearen eraginetik aparte laga.
|
|
|
Orain arte argi esan ez badut ere, sumatuko zenuten dagoeneko, neronek Txillardegi ikusten dudala, historikoki eta hein handi batean, baina ez bera bakarrik, euskara eta askapen politika suturatzeko joeraren abiapuntuan. Baina, nire irudiko, ezkontza hori ezinbesteko bihurtzeak ez die, ez euskarari
|
ez
eta askapen politikari, onik ekarriko. Historikoki, sutura horiek ez dira inoiz jositako bi parteentzako mesedegarriak izan, eta bai bien kalterako.
|
|
|
Kontuaez da gureak diren egitekoak gazteen, horien heldutasunak har dezakeen neurrian etagainera, horien zintzotasuna eta leialtasuna dugulako? esku uztea,
|
ez
eta garaia heldubaino lehen bereiztea ere, hori egoztea bezainbatekoa bailitzateke. Gureak dira, haiekberen eskuko direlako.
|
|
|
Euzkadi sortzen jakinez dugulako gaude gure huntan. Ez gaitu galdu, hitz batez, < politika> ren gehiegiaketa < soberaniak>,
|
ezak
eta eskasiak baizik! Eta lehen herri batek mende batzutaniraun bazezakean ere, erresuma bat bere zerbitzuko izan ez arren, gaur hori ez daposible?
|
|
|
Bertan geldoak, sendoak, jeminatuak, lerden airosak gisako epitetoak. Irudi hauekez dira, nahitaez, modernoak,
|
ezen
eta izterren zuridurari, marfilezko zutabe, deitzea, agian, ez da hain txokantea, edonongo tradiziotan marfila kolore, zuriaren?
|
|
|
Lekuonak, kopla zaharren egitura profitaturik (XX. mendeko poeta gisa), bortiztuegin du Erdi Aroko pasarteen kera, ilogiko sinbolikoa?. Kera hori bigarren alderdiraere igaro bide da,
|
ezen
eta, gorri ederrak irudi zuritan/ gaua/ luzatzen dabiltza?. Kopla zaharretako mintzoa apalagoa da, baina hemen (nahiz egitura poetiko antzekoetan) hizkera ausartago, irrazionalago bihurtzen da.19
|
|
|
hitza karakterizazio anatomiko bati aplikatzea inferentzia, irrazionala? da (eta ausarta),
|
ezen
eta eskuek (izaki ezkonsziente gisa) ez duteerantzukizun psikologikorik. Pasarte honetan bi linea espresibo daude elkar tindatu edokutsatu nahiz; bat norabide anatomiko fisikoa, hau da, A maila errealean doana, etabestea norabide, irrazionala?, B mailan, espresatua, eskuak dimentsio psikologikoanezarriz.
|
|
|
Morse gabe, ez zen telefonoa existituko; Edison gabe, ez zen izango baterako transmisio jasoketarik; Fessenden gabe, giza ahotsak ez zuen Morse ordezkatuko; David Sarnoff gabe, ez zen etxeko irrati hargailurik egingo; H.P. Davis gabe, ez zen informazio saiorik, ez hezkuntza saiorik
|
ez
eta saio komertzialik ere egongo. Irratihedapena kate bat bezalakoa izan zen, eta mailak lotzeko hamarkadak pasatu behar izan ziren.
|
|
|
Irrati partaideek, edozein gaitan adituak bailiran, aburuak eta aieruak plazaratzen dituzte, sarritan gaiaren background az ahantzirik eta argudiatzeko egitura kaskarrak erabiliz. Informazioan background a aintzakotzat hartu behar da beti, nahiz eta batzuetan mikrofonotik islatu
|
ez
eta buruan gorde. Eta iturri guztiak ez dira berdinak, gertakarien inguruko datuak emateko orduan.
|
|
|
Hemen proposatutako ibilbideen artean, batzuk besteak baino luzeagoak dira, baina edozein modutan, ez da inolako material berezirik behar,
|
ez
eta prestaketa fisiko apartik ere. Ibilbide bakoitzaren deskribapenak fitxa bat dakar ibilbidearen datu orokorrak adieraziz.
|
|
2001
|
|
|
Horiek galtzea, aberririk gabe gelditzea daChamisso rentzat, eta horretaz bazekien zerbait frantses jaio, aleman bizi etainondar sentitzen zen Chamisso k: hain zuzen ere, kritikariek harreman zuzenaikusi izan dute Chamisso ren sorterri
|
ezaren
eta Schlemihl en itzal galduarenartean. Itzala galdurik, bakar bakarrik eta maitasunerako aukerarik gabe geratzenda Schlemihl.
|
|
|
Euskal gizarteari bagagozkio, ez dut uste ene baieztapen horrek azalpenhandirik behar duenik. Hona, berriz ere oroitarazi behar diot neure buruari, literaturaz aritzera etorri gara, eta
|
ez
ETAren su etenaz, kale borrokaren amaierazedo Lizarra Garazi akordioak ekar litzakeen bide eta aukera berriez. Ezjakinenakere badaki, ordea, gizartearen joan etorriek gizarte horren beraren baitan mamitzenden literaturari ere eragiten diotela.
|
|
|
Azkenhogeita hamar urteotan Iparraldeko idazkintzak literaturaren konzeptuaren inguruanpairatzen duen, inbisibilitateak?, beste elementu sozio-kultural askotan bezala, aldaketa sakonak gertatu direla frogatzen digu. Alabaina, ezer galtzekorik
|
ez
eta, gaur egun, borondate herrikoi xoil eta nahitara pobrez, zorrik ez diogun arren, ametsetik errealitatera pasatu zen mugimendu polifazetiko zabal haren ondorengoak gara.
|
|
|
Zer esanziezaioketen bi emazte frakasatuk batak besteari?
|
Ezen
eta, azken finean, Murielekbere burua horrela ikusten baitzuen une hartan: maitasunaren behatzak sekulaseinalatuko ez zuen emazte errari bat, amak aspaldi urraturiko ildo mingotsarenbarne barnetik abiatua zena, patu maltzurra zuelarik itsu txakur gisara».
|
|
|
iada ez da izar bortitz/
|
ez
eta gar handia,
|
|
|
Hala eta guztiz ere, bizitasun etnolinguistiko subjektiboaren aldagai psikosozialen eragina bakarka aztertu denean, esan beharra dago esanguratsua gertatudela kasu gehienetan (euskararen eta gaztelaniaren euskarri eta kontrol instituzionala, estatusa eta demografia, euskaldunekiko uste exozentrikoak, euskararekikouste egozentrikoak, erdaldunekiko exozentrikoak eta gaztelaniarekiko uste egozentrikoak). Beraz, lan honen emaitzetan ez da aurkitu bizitasun etnolinguistiko subjektiboan bereizi ohi izan diren zenbait prozesu psikosozialen (hautemateak etausteak) eragin ezberdina, ez hizkuntza portaeretan,
|
ez
eta euskararen erabileranere, beste ikerketa batzuetan aurkitu den bezala (Allard eta Landry, 1994), moduhonetan: bizitasun etnolinguistikoa hautemate bezala baino gehiago uste sistemabezala ulertuak, hizkuntz portaerak azaltzeko ahalmen gehiago izatea.
|
|
|
bizitasun etnolinguistikoa hautemate bezala baino gehiago uste sistemabezala ulertuak, hizkuntz portaerak azaltzeko ahalmen gehiago izatea. Uste egozentrikoak eta exozentrikoak alderatuz, ordea, beste ikerketetan aurkitutako emaitzak ez dira baieztatzen, ez psikologia sozialaren tradizioan (Allard eta Landry, 1994),
|
ez
eta euskarari buruzko ikerketa tradizioan ere (Ros, Azurmendi, Bourhiseta Garcia, 1999; Romay, Garcia Mira eta Azurmendi, 1999): gure lan honetan ezbaita lortzen uste egozentrikoak (agian inplikazio pertsonala adierazten dutelako) exozentrikoak baino ahalmen gehiago dutela bestelako prozesu psikosozialekinlotzeko, identitate etnolinguiskoarekin kasu, eta hizkuntz portaerak azaltzeko, hizkuntz erabilera adibidez.
|
|
2002
|
|
|
Energiaren eskasia larria eta garapen teknologikoaren maila mugatua zituenekonomia batean, autohornikuntzaren konponbiderik gabeko obsesioa, garaikopolitika industrialaren orientabide guztien burua izan zen. Gainera, praktikan, Ardatzaren potentzien aldeko jarreraren ondorioz, herrialde neutrala edo ez beligerantea izateari buruzko deklarazio guztiak gorabehera?, Espainiako diktadurakezin izan zuen petrolioaren, kotoiaren edo bestelako lehengaien hornidura onartu,
|
ez
eta Estatu Batuen edo Erresuma Batuaren laguntza ere, nahiz eta horiek interesaturik egon Espainia gerran sar ez zedin. Alemaniaren ahuldade argi eta garbiaikusi ondoren, Franco-ren erregimenak aliatuen bandora hurbildu nahi izan zuenean, berandu zen, eta nazioarteko isolamenduak, gerra bukatu ondoren ere bost urtezbaino gehiago luzatu zena?
|
|
|
Horrek administrazio guztien arteko koordinazioa eskatzen dusarea diseinatzeko, garatzeko eta kudeatzeko orduan. Hala ere, gaur egungoesparru instituzionalak, euskal lurraldea hiru administraziotan zatitzen duena (EAE, Nafarroa eta Ipar Euskal Herria, azken hori esparru instituzional propiorikgabe), elkarlanik
|
eza
eta kooperazio falta kezkagarria ekarri du, sarritan interespolitiko hutsengatik. Gainera, EAEri dagokionez, alor horretako eskumenak ForuAldundiei dagozkie; ondorioz, errepide sare koherente baten garapena ziurtatzeko, erakunde desberdinen arteko kooperazio iraunkorraren beharra areagotu da, lehentasunak eta proiektu desberdinen erritmoak bateragarri izan daitezen.
|
|
|
Beste linea aipagarri batzuk Bilbo Miranda Tutera eta Gasteiz Altsasu IruñaCastejon ibilbideak dira, Ebroko haranarekin eta Mediterraneorako burdinbidearekin eta Madrila doanarekin ere lotzen direnak. Hego Euskal Herria estatuarengainerakoarekin lotzea izango lukete helburu, baina praktikan horien garrantzia ezda oso handia, hain zuzen ere, beste arrazoi batzuen artean, trenbide konbentzionalak beste garraiobideekiko izan dezakeen lehiakortasuna handitzeko inbertsio politikarik
|
ezaren
eta kudeaketa arduratsu baten faltaren ondorioz.
|
|
|
Euskal Herriko sistemak, aipatutako bien tartean gelditzen den heinean, ez du enpresen aniztasuna erabat kontuan hartzen,
|
ez
eta egoera makroekonomikoaere soilik. Baina, tarteko ereduak, akordio zentralizatuen kontra, beharrizankonkretuak errazago izango ditu kontuan eta, era berean, enpresa akordioetanbaino errazagoa da arazo orokorrak barneratzea.
|
|
|
Behin eta berriro esan behar da ezen oraingo konstituzio estatutuen markoanezin direla aldatu ez sarreren egitura eta arauketa,
|
ez
eta gastuena ere. Arlo fiskalean badaude arautegi propioa izateko ahalbide erlatiboak, baina gai horretan ezdago inolako aukerarik, eta horregatik, lehen emandako arautegia betetzean, transferentziak halako gestio hoberen bat erabiltzea baino ez du uzten.
|
|
|
Eskaeraren hazkundeak irakasle gehiagoren beharra ekarri zuen, baina hainbat agintariren borondate edota kezkarik
|
ezak
eta unibertsitateak bizi zuen krisi egoerak oztopatu egin zuten irakasleen kontratazioa (Iztueta, 1997: 25).
|
|
|
Ez dugu neurtu idatzizko komunikazioa, baina ez da egongo zalantza handirik,
|
ez
eta oker handirik, Euskal Herriko unibertsitate guztietan idatzizko komunikazioaren %95 inguru erdaraz dela esaten badugu.
|
|
|
Osasunaren ikasketetan euskararen garapena ez da lehen mailako kezka izanunibertsitate agintarientzat,
|
ez
eta gobemuko osasun sailburuentzat ere8, eta horregatik dago hain gutxi garatuta.
|
|
|
egindako plangintza ere. Ez ditut datu horiek hemenerrepikatuko, ordea,
|
ez
eta dauden oztopoak eta segurutik bidean oraindik oraintopatuko ditugun eragozpenak ere.
|
|
|
egindako plangintza ere. Ez ditut datu horiek hemenerrepikatuko, ordea,
|
ez
eta dauden oztopoak eta segurutik bidean oraindik oraintopatuko ditugun eragozpenak ere.
|
|
|
delakoaren euskalduntze ez zelanbaitekoa, batetik, eta, era berean, Deustuko Unibertsitatean egin diren aurrerapenak bestetik. Zuzenbidean, bertan dauderi zenbait irakasleren eraginez lortuak?, handiak izan arren oso apurrak direnak Euskal Filologiatik aparteko beste ikasketaguztietan. Ez du aipatzea merezi Nafarroako unibertsitateetan, hala publikoan nolapribatuan, dauden zailtasun eta behaztopagarriak,
|
ez
eta Ipar Euskal Herrikosisteman euskal ikasketetatik kanpo ageri den eremu latza ere.
|
|
|
2 Bere aldetik, Udako Euskal Unibertsitateak bere bidea egiten segitu du, etaliburuak argitaratzeaz gain, funtzio sozial berebizikoa bete du, zalantzatan inorkezin jar dezakeena, beste unibertsitateetan aritzen garen ikasle eta irakasleoktrebatzeko gune historikoa izatea hain zuzen. Izan ere, seguru asko, jende gutxibaitagoke unibertsitate horietan, euskaraz lan eginda UEUren ikastaroetatik igaroez denik, ez irakasle,
|
ez
eta ikaslerik ere. UEUk aurrerapen handiak lortu ditu, bestalde, hala nola oraintsu Eibarko udaletik jasoriko. Markeskoa?
|
|
|
egiten hasi diren eskolak. Oraindik ezdakigu zer nolako aitzineramendua lortuko duten,
|
ez
eta arrakasta benetakorikerdiestera helduko diren ere. Arizonako Unibertsitateak hasiriko, lerroko ikasketak?
|
|
|
izatea titulazio horien bermea. Egiunea ongi etalasaitasunez eginez gero, ez dut uste nik arazoa konpontzea lar gatx izandaitekeenik, hau da, Udako Euskal Unibertsitateak beregaintasuna galdu beharkolukeenik,
|
ez
eta ekintza autonomiarik ere.
|
|
|
–ez da? Hego Euskal Herriko errealitate soziologikoari dagokiona,
|
ez
eta irakasleria garatzeko sistemarik onena eta proiekturik integratzaileena ere. Dena den, irakasleria euskalduna osatzen dugunok elebidunakgarenez gero, euskara hutsean funtzionatuko lukeen unibertsitate elebidunaezar genezake, edo. Ipar Euskal Herriko errealitatea integratuz?
|
|
|
Telefonoz ari garen bitartean, proposatutako lan komunikatiboak egiten dira; azalpen gramatikalik ez diogu ematen,
|
ez
eta zuzenketarik egiten ere. Dena dela, batzuetan beharrezkoa da:
|
|
|
zuzenki hilotzekin eta horien inguruko hiletekin erlazioandauden elementuak izango lirateke. Eskuarki, ganberan kausitzen den harrizko industria ondo definituta dago tipologikoki (gezi puntak, geometrikoak, ijekiak, apaingailuak); eta aurkitzen diren harrizko materialen proportzioek ez dute zerikusirik bizileku batean gertatuko litzatekeenarekin,
|
ez
eta tumuluan agertuko direnekin ere; eta nabarmentzen den ezberdintasunetako bat da, hemen ia lanketa hondakinik ez dela idoro.
|
|
|
buruzko polemikarekin lotuz, Espainiako historia garaikidea ere, bide berezi, modura aztertu dut. Izan ere, XIX. mendeko Europan nazio estatuek bilakaera arrakastatsua ezagutzen zuten bitartean, eta inperialismoak munduaestatu horien artean banatzen zuen unean, Espainian kontrakoa gertatu zen: inoiz nazioarte mailan estaturik indartsuena izan zena, krisi, ahulezia, legitimitaterik
|
eza
eta barneko zatiketak markatutako krisi latzean zegoen.Krisi horren ondoriotako bat nazionalismo periferikoen sorrera izan zen (Mees, 2000a). Halere, aipatutako ekarpen horiek guztiak beharrezkotzatjotzen dudan azterketa zabalago baten hastapenak baino ez dira.
|
|
|
Hori ulertzeko, estatu sozialaren testuinguruan kokatu beharra dago. Pentsamendu nagusiak ezkutatzen duena agerian jarri eta kontzientzia hartzea beharrezkoa da, zoriontasunerako aukera gehiago dagoelako aitzakian estaltzen den askatasunik
|
ezaz
eta kultura menperatzaileaz ohartzeko.
|
|
|
Marjinalizazioa ulertzeko, enplegu
|
eza
eta zuzeneko ondorio materialak ez ezik, sare harremanak ere oso garrantzitsuak direla aipatu da. Horren ildotik, bazterketa oso kontzeptu zabala dela jabetzeko eta pertsonaren lehen bizipenetan ere pairatzen dela frogatzeko (denborarekin areagotu egingo dena noski), Arartekoaren tesia berretsiz, Euskal Autonomia Erkidegoko (EAE) Eskola Kontseiluak bere azken txostenean esandakoa aintzakotzat hartzekoa da:
|
|
|
Bestetik, arriskuaren gizarte honetan ikusteko dago zer nolako ondorioak ekar ditzakeen, soldatadun lana kanpoan eta familia lana etxean? bereizketa garbia iluntzeak, enpleguaren erregulazio
|
ezaren
eta sare elektronikoen ondorioz, besteak beste.
|
|
|
Arrisku ekologikoaz hitz egitean ere, komeni da arazoa eztabaida maila honetan kokatzea. Arrazionaltasunaren inguruko oinarrizko egitura, joera eta jarrerak kolokan jartzen badira, aurrezarriak, zehaztuak eta bide bakarrekoak (unilateralak) diren ordena arazoen ordez, behin betiko irtenbiderik
|
ez
eta anbibalentzia ezaugarri nagusitzat duten arrisku arazoak agertzen dira.
|
|
|
Gainera, biztanleriak onartu ditu aurrerapenak ezinbestekoak dituen kalteak eta arriskuak. Alegia, sortzen dituen abantailak nahikoa
|
ez
eta, ohitura bilakatu denez, aurrerapena ez dago tradizioa baztertzeko prest.
|
|
|
Hemendik aurrerako lerroetan ikusi den moduan, gizartea subjektuekiko askea marrazten zuen teoria sistemiko klasikoa autoritate gabe geratu da. Kontzentzurik
|
ez
eta, ondorioz, legitimitate guztia galdua duen gizarteko botere esparruetan aldaketak ematen hasi dira.
|
|
|
Horiek hedabideetara heltzen direnean, airean gelditzen dira botere politikoaren eta ekonomikoaren arteko harreman sekretuak. Zilegitzat jotzen
|
ez
eta ongi gorde nahi izan diren lotura eta harremanak paperetara edo uhinetara jauzi egitean, eragile politikoak dar dar hutsean hasten dira euren karguetan eta bulegoetan.
|
|
|
Era berean, txostenaren beraren titulua esanguratsua da: . Zentsura, propaganda, ofizialtasuna, orekarik
|
eza
eta desinformazioa TVEn?.
|
|
|
Egun onetan eta txarretan ez dugu arrakasta bera komunikatzean: nekeak, lorik
|
ezak
eta euforiak eragin jakinak dituzte harreman komunikatiboa garatzean.
|
|
|
esanikoa egia dela eta benetan lapurtu diozula; b2: eskuagaz egindako keinua gustukoa izan
|
ez
eta antzarak ferratzera bidali duzula.
|
|
|
Masa komunikazioaren berrausnarketa honetan, balio estetikoak ere kontuan hartzekoak dira. Balio estetiko modernoenen artean, moral indibidualista, gizarte egiturak aldatzeko gogorik eza, ekintza kolektiborako zaletasunik
|
eza
eta pasibotasuna izan daitezke aipatuenak. Media produktuetan erraz aurkitzen dira balio horien goraipamenak.
|
|
|
dohainak,
|
ez
eta basazko edalontzi garbikoak ere.
|
|
|
|
ez
eta hitz goxoak esatea ere burua ileurdin dagoenean.
|
|
|
Behean ez dago galtsororik,
|
ez
eta mahasti landurik ere, soilik Zerbero
|
|
|
|
ez
eta zure klasekoena baino xinpletasun handiagorik ere.
|
|
|
Venusen jai-eguna iritsia zen, Zipre osoan ospetsuena, eta adar erakargarriak urrez jantziak zituzten txahalak elurrezko lepondoan jota eroriak ziren, eta intsentsua kea zeriola zegoen, bere oparia eskaini eta aldare ondoan jarrita, lotsaz «jainkook dena eman ahal baduzue, nahi dut nire emaztea izan dadin...» eta «marfilezko neskasoa» esaten ausartu
|
ez
eta «marfilezko neskasoaren antzekoa» esan zuenean Pigmalionek. Bere jaietan han bertan zen urrezko Venusek ulertu zuen zer nahi zuen eskari hark eta aldeko erabakiaren aurrerapen gisa hiru bider biztu zen sugarra eta airean eraman zuen muturra.
|
|
|
Baina erreginak zainetako odolez elikatzen ditu aspaldiko maiteminaren zauriak eta ezkutuko su batez kizkaltzen da. Ezin ditu burutik kendu gizon honen sendotasuna eta adorea,
|
ez
eta bere leinuaren ospea. Bular barruan josiak ditu haren begitartea eta haren hitzak.
|
|
|
Denek bat batera zulatzen dituzte ildoak eta ur zabaldiaren gain osoa irekitzen da arraunek eta hiru hortzeko ontzi muturrek urratuta. Behor gurdiak lauan ere ez dira hain bizkor oldartzen,
|
ez
eta irteera hesitik jaulkitzean ere; gurdilariak ere ez dira hain sutsu aritzen orga abereen hegaldia xaxatzen, edo euren gainean uzkailirik zigorraz jo eta aho uhal kulunkariak eragiten.
|
|
|
Bizitza aski luzea eman zaigu, eta, gauza handiak burutzeko nahikoa luze, dena egokiro erabiliz gero. Baina luxuan eta axolagabekerian joan doanean, ezein gauza onuratsutan eman gabe, azkenean azken gertabeharrak estuturik, joan doala ohartu
|
ez
eta igaroa dela sentitzen dugu. Halaxe da:
|
|
|
bizargabea bera,
|
ez
eta are seme ordura arte lotsa galdu gabea ere;
|
|
|
Norberarengaitik ardurarik artu
|
ez
eta besteak aolkatu naia astakeri dala, itz neurtu gitxitan erakutsi bear dogu. Ara gaia:
|
|
|
Lanpetuta ebillen erritar bateri jolaserako gogoz ondoratu yakon garai
|
ezean
eta, ez bide yakola iruditu agure ari oso gizon.
|
|
|
Zein herrialdetakoa zen galdetu omen zitzaion eta ez dakit zer erantzun omen zuen doinu aztoratuaz eta ahots nahasiaz; ez omen zitzaion hizkuntza ulertzen: ez omen zen ez grekoa, ez latina,
|
ez
eta inongo herri ezagunen hizkuntza ere.
|
|
|
Zulaturiko lurrean buruak sartuta aurkitu zituzten batzuk, eta agerian zegoen bakoitzak bere zuloa egina zuela, eta aurpegia estalita gainera botatako lurrarekin arnasa geldiarazi. Gainean hildako erromatar bat zuela, sudurra eta belarriak janda baina bizirik zegoen numidiar batek ohartarazi zituen guztiak bereziki, eskuak azkona hartzeko gauza
|
ez
eta sumina amorru bihurtuta etsaia haginekin urratuz hil baitzen erromatarra.
|
|
|
– Bildots bat ari haiz ikusten, ez astoa; eginkizun guztietarako otzana duk, ez dik horzkarik egingo,
|
ez
eta ostikadarik jaurtiko; astotxo horren larruaren barnean aiurri oneko gizon bat bizi dela esan zitekek. Ez duk zaila hori ikustea; aurpegia hanka artean sartzen badiok, heuk igarriko diok zer nolako egonarria erakusten duen.
|
|
|
Neska laguna ez zaio inoiz lar leial izango mutil lagun maitaleari,
|
ez
eta atseginegia edo grinatsuegia ere.
|
|
|
Eskino ez da bart afaritik itzuli,
|
ez
eta bere bila joan diren esklaboetako bat ere. Jakina, ondo esanda dago baten bat nonbaitera joan edo nonbait luzatuz gero hobe dela hartaz emazte haserretuak pentsatzen duena egia izatea, eta ez guraso onberek irudikatzen dutena.
|
|
|
ikusten duten izarrak beste. Katulo eroak gainez egin dezantzat, hola musuka nazazu, begiluzeek ez dezaten zenbat,
|
ez
eta ere mihi luze gaiztoz.
|
|
|
Horregatik nahikoa izango da gauza bakar bat esatea hortik ulertu ahal izateko zein handia izan zen gizon hura: Italian izan zen bitartean, ezin izan zion inork guda lekuan eutsi,
|
ez
eta Cannaseko gudaldiaren ondoren, haren parean, lurra zen zabalean kanpamendurik jarri.
|
|
|
Bestalde, gure gogo eskergabearen gurariak bazkatzen beti aritzea, gauza onez bete eta inoiz ez asetzea, urtaroek egin ohi duten moduan, beti itzuliz eta uztak eta deneriko atseginak ekarriz, eta, hala ere, bizitzako fruituekin inoiz nahikotzen ez garela, horixe da, nik uste, lore adineko neskatoek gogoratzen dutena, inola ere bete ez daitekeen edontzi zulatura ura botaz. Zerbero eta Furiak eta argirik
|
eza
eta Tartaro, ahotik gar izugarriak ok eginez, ez dira inon eta izan ere ez daitezke benetan. Baina bizitza honetan gaizkintza larriei penen beldur larria dagokie, eta krimenaren zigorra, espetxea eta haitz erpinetik behera jaurtitze lazgarria, idizilkadak, borreroak, lakioa, bikea, xafla goria, zuziak; eta honelakorik ez badago, gogoak, hala ere, gaizkintzen jakitun, aurrez beldurturik, berak bere burua eztenkatzen eta zigorkadaz erretzen du eta ez dakus bere gaitzen muga zein izan daitekeen ez zein izango den bere penen azkena, eta beldur da penok ez ote diren hiltzean handituko.
|
|
|
mutiko,
|
ez
eta dantzak ere,
|
|
|
Hogeita hamar urte eskas izan ziren Lavinium eraiki eta Alba Longako koloniak sortu bitartean. Baina aberastasunak, etruriarrak garaitu ondoren batez ere ugaritu zirenarekin, ez Eneas hiltzean, ez gero andrazkoaren tutoregoan,
|
ez
eta umearen agintaldiko hastapenetan ez ziren ausartu armak hartzen ez Mezentzio eta etruriarrak ez gainontzeko alboerrietako garau bat ere. Bake hitzarmenean erabaki zen Albula ibaia, gaur egun Tiber deitzen dutena, izan zedila etruriarren eta latinoen arteko muga.
|
|
2003
|
|
|
Bigarren kontua prezioa da. Une honetan, mundu osoan baserritarrak kobratzen duena kostuen azpitik dago, eta hori ez da ekonomikoki jasangarria, ezsozialki,
|
ez
eta ekologikoki ere.
|
|
|
Hori guztia inoiz baino premiazkoagoadugu: ekin diezaiogun gaurdanik eta geure kontraesanak onartuta, praxi zehatzetara inoiz jaitsi
|
ez
eta, maximalismoen ezkutuan babestuta, lantzean behinbotatako aldarri perfektuekin lasai geratu beharrean. Has gaitezen, beraz, lanean, eta has gaitezen koherente eta aldi berean seduktore izaten, lilura bultzatzen, proiektu erakargarriak taxutzen; saia gaitezen, azken batean, eraiki gura dugun horigaurdanik eraikitzen eta eder bihurtzen, kontua biharko utzi beharrean.
|
|
|
Luzarragaren artikuluak hiru arlo desberdin jorratu zi tuen. Lehenik eta behin zalantzan jarri zuen UEUn irakatsitakoaren balio zientifikoa, «Tarteko izan
|
ez
eta iriztarau zorrotzez diharduen» aztertzailearen ikuspuntutik. Luzarragaren ustez, UEUren barne xedeak, gainera, hizkuntza kezkekin lotuta zeuden (hizkuntza gaitzea, irakasleak trebatzea eta ikasleak kontzientziatzea) eta ez behar beste, jakintza arlo bakoitzaren garapenarekin.
|
|
|
antifrankismoa, abertzaletasuna eta gizarte berdintasunaren aldeko aldarrikapenak. Bigarren multzoa unibertsitateen antolaketa akademiko autoritarioarekin eta azpiegituren gabeziekin lotuta zegoen, hala nola, tasen igoera, irakasleriaren egonkortasunik
|
eza
eta araudien zorroztasuna ziren arazo nagusiak. Hirugarrenak, azkenik, euskararen eta euskal kulturaren irakaskuntzaren aldarrikapenean zuen sorrera.
|
|
|
Beharrezkoa da, bide honetan, zera gogoraraztea: EAEren Autonomia Estatutuak sortutako itxaropenak eta martxan jartzeko zailtasunek, EAJk bere gobernu jardunean erakutsitako nagusikeriak, Espainiako gobernuen jarrera zentralistak, ETAren bi adarren eta talde parapolizialen ekintzek ekarritako ehundaka hildakoek, eta erakunde sortu berrien zilegitasuna eta indar korrelazioa onartu
|
ez
eta kontrabotere bilakatu nahi zuen Ezker Abertzale indartsuaren portaera rupturistak ez zutela ezertan lagundu garaiko eztabaidak giro baketsu eta arrazionalean gertatzen.
|
|
|
Gobernu autonomoak zenbait urte bete ditu eta egitasmo kultural baten organigramarik ez dugu jaso, oraindik,
|
ez
eta gure artista, idazle, musikagile, hizkuntzalari edo antropologoen oraingotasunarekiko oinharrizko azpiegituraren aurreko urratsak eman ere, gure kulturaren berezitasuna, arazo politiko guzien atorkia, mundura zabalduz.16
|
|
|
Euskaldun unibertsitariek beste egitekorik behar lukete, beste helbururik, ideia horiek gizartea bortxatxetan badute ere: ez gara, ez ideologia baten zerbitzuko,
|
ez
eta oposi zio hutsezkoak izanen ere, baina gure herriaren neurrian, gure Izadiaren aberasta sunekin, jende bakoitzaren garapena ta eskubideak, ahal bezain ongi, zainduko dituen gizarte egitura bat pentsatuz.
|
|
|
Antzeko jarrera zuen Euskal unibertsitatearen inguruan. Are gehiago, 1979an egindako mahai inguru batean Ander Manterolak, Labayruko buruak, zera azaldu zuen, kultura erakundeen zeregina unibertsitatearen osagarri izatea zela, haren malgutasun
|
eza
eta zurruntasuna zuzentzeko. Egin,. Alternativas a la integración de Deusto?.
|
|
|
Baina, antza, nahikoa
|
ez
eta, uztailaren 18an, berriz, Iruñeko Gobernu Zibilak zera adierazi zion UEUren idazkaritzari:
|
|
|
Hildo honetatik, Udako V. Euskal Unibertsitatea prestatzen aritu ginenean, zenbait jende hurbildu zen Idazkaritzara eta jendea hemen elkartu ahala osatuz joan zen, ala gaiei zegokienez ala irakasleeei zegokienez, Programaketa. Ez zen egon, beraz, ezertariko hautapenik baizik eta hurbildu ziren guztien onarpen soila;
|
ez
eta ere, jakinez gain bederen, inor baztertzeko gogorik. Guttiengo urri bat kezkaratzen duen euskal kultura ez dago horrelako lujoetarako.
|
|
|
eta. Euskal Herriaren Unibertsitatea?. Bestetik, Mitxelenak, testua ezagutu ondoren, era gordinean azaldu zuenez, idatzi horretan ez zen zehazten zer bide hautatu behar zen Euskal Unibertsitatea lortzeko,
|
ez
eta Euskal Herriak zeraman borrokan non kokatu behar zen Euskal Unibertsitatea.
|
|
|
Koldo Mitxelenak 1975eko azaroan Donostian emandako. Unibertsitatea eta irakaskintza Euskal Herrian? gaiaren inguruko hitzaldian bildutako jende andana dugu kanpainaren arrakastaren lekuko, «orain denbora gutti arte ez dugulako sekula antzeko interesik,
|
ez
eta urrik eman ere»91 Handik egun gutxira Txillidak diseinatutako «euskal unibertsitatea bai, bai Sí, sí, universidad vasca» eranskailua abiada handian zabaldu zen euskal lurraldeetan. Zeruko Argia ren kalkulu, zientifikoaren?
|
|
|
Unibertsitatea eta administrazioa elkarri lotuak ikusi bear dira. Onengatik diogu ez dela Euskal Unibertsitaterik izango, eta
|
ez
eta Euzkadiko Unibertsitate ofizialik, Euzkadik bere erritasun eta nortasun osoa lortu arte.
|
|
|
Ez dugu oraindik, ez, Euskal unibertsitatearen eredu zabal eta konsistenterik plazaratu,
|
ez
eta gehiegi landu ere. Sofritu eta sofritzen dugun erdal unibertsitatea kritikatzeko habilezia hori aldebreskeria bihurtzen zaigu Euskal Unibertsitatearen oinarriak eraikitzen hasten garenean29.
|
|
|
Larrazabalen azterketa zorrotzagoa zen: UEUri ez zitzaion behar bezalako garrantzirik aitortu, eta ez zuen oihartzun zabalik euskaldungoan, ez klase ertainen artean,
|
ez
eta langile, kuadro sindikal, politiko, ikastoletako irakasle edota unibertsitateko ikasle, irakasle eta ikerleen artean. Irakasle/ ikasle erlazioak «beste edozein unibertsitate klasikoetan bezain autoritario eta hierarkikoak» ziren UEUn eta «hau dela eta, produkzio modu kapitalistari dagokion sistema sozial osoaren erroak berproduzitzen ari gara».
|
|
2004
|
|
|
Zergatik irekitasuna? Ezer egotekotan, intuizio eta praxi askotarikoen multzoa dago autoeraketaren proiektuarenazpian, eta, lehen esan dugun moduan, bere lausoan ez du gorputz teorikomonolitiko sendorik,
|
ez
eta etorkizun bisio oso definiturik ere. Ideia aldetikirekita egotera darama horrek autoeraketaren proiektuan engaiatuta dabileneragilea:
|
|
|
Interesgarria da, Kasmir ek (1999) hauxe egiaztatzea kooperatiba eta sozietate anonimo baten arteanegiten duen konparazioan: langileen interesen defentsan, ez Kontseilu Soziala ezeta Batzar Orokorra ere ez dira Enpresa Komitea baino langileen ordezkari hobeak,
|
ez
eta eraginkorragoak ere. Sindikatuek presentzia indartsua duten enpresa pribatuetan, negoziazio kultura garatuagoa izaten da eta enpresa erabakiak baldintzatzekogai izan ohi dira.
|
|
|
Kontseilu Sozial desberdinen arteko harremanik ez dago. Gabezia horrek, funtzionamendu isolatua, zereginen bikoizketa, sinergien desaprobetxamendua, feedback motibatzaile
|
eza
eta bazkideak gaitzekoeta parte hartzea eraginkortzeko aukerak galtzea eragiten du. Salbuespen bakarraFagor Taldea litzateke, bertan Kontseilu Sozial zentrala baitute.
|
|
|
«Kontseilu Sozialaren balizko hutsune estrukturalak: ordu libre gutxi, sindikatuen kanpo laguntza
|
eza
eta zuzendaritzaren aurrean langileen ordezkari gisa eta langileen aurrean zuzendari gisajokatu beharreko rol bikoitza» (Kasmir 1999, 223).
|
|
|
batetik, herrialde bakoitzeko lege xedapenak; etabestetik, herrialde horietako sektoreko enpresen jokatzeko modua, batez erebeste enpresa multinazionalena. Bi erreferentzia nagusi horiez gain, ez daerraza lan erregimen kooperatiboaren arrastoa aurkitzea,
|
ez
eta lankidetzaikuspegitik elementu bereizgarririk ikustea ere.
|
|
|
MCC ren arrakasta ekonomikoa ez du inork zalantzan jartzen; baina emaitzasozialaren inguruan, kooperatiba ikuspegitik bederen, bada bai eztabaida. Arrasateko kooperatibak ez dira gai izan beren eredu kooperatiboa nazioarteko jardueretarazabaltzeko,
|
ez
eta, zenbait kasutan, inguru hurbilenera ere. Horrek guztiak zerbaitgaldetzera garamatza:
|
|
|
Nolanahi ere, gaur egun Korporazioak filialekin duen politikaren lehentasuna ez da antolaketahoriek kooperatiba bihurtzearena; ez Estatuko filialak,
|
ez
eta, eta are gutxiago, atzerrikoak ere.Atzerriko filialen kasuan, arazoak biderkatu egiten baitira, urruntasunagatik ez ezik, baita legedidesberdintasunagatik ere. Baina, ziur asko gakoa ez da hori.
|