|
2005
|
|
|
XI. M unduan ez du izan Satanen semerik, Pagano, Arriano
|
ez
eta Mairurik,
|
|
|
Zerbait gehiago behar da eta euskal historia egiten dugunean saiatzen gara, hein berean historia unibertsala egiten, geure unibertsala delako, unibertsoaren zatia baino ez garelako, eta ez da gutxi. Eta Euskal Herriko historiatik abiatzea iraskas kuntzako curriculumean erabat zilegizkoa da inguruko unibertsoetan txertatuz eta irekiaz pertsona
|
ez
eta herri isolaturik ez dagoelako.
|
|
|
eredu estandarra eta folk hizkeren arteko adbergentzia edo goitik beherako eragin diglosikoa, hizkera baten barreneko berregituraketa, hizkuntza arau monozentrikoen eta plurizentrikoen konstelazioak, euskalkien erabilera eta prestijioa eta herriko hizkeraren alde azken urteotan Euskal Herriko hainbat eta hainbat bazterretan sumatzen den kemena, iritzi batzuen kasuan ikuspegi idilikoa izatera ere iristen dena. Dena den, garrantzi handiko gauza da auzi hau estetika hutsa ez dela jabetzea; azken batean, hizkuntzaren kalitaterik
|
ezak
eta haur anitzen euskaran sumatzen den gaitasun murritzak etxeko eta lagunarteko hizkerak jasan duen ahultzean bai tute jatorria eta guztiz loturik dago honekin guraso eta seme alaben arteko euskararen eten edota jauzia (cf. Zuazo 1999a, 1999b, 2000; Martinez de Luna
|
|
|
Elorduik azpimarratu duenez, < <??? Orobat, prestigio eta erabilgarritasun faltak hizkuntz komunitate terminalen ezaugarri soziolinguistiko nagu siak diren erabilerarik
|
eza
eta transmisio linguistikorik eza eragiten ditu... > >.
|
|
|
|
ez
eta Azkueren galdera
|
|
|
Erahilienetarikoak dira ondokoak: lezea{ Frantzia lezearen zolara emekiño joaki); zakur errahiatuak (fraide seroren eskolak hesten ari dituzten ministro tzarrak); soka lepotik (hala darahilte etsaiek jendea hauteskundeetan). lroniazkoa da diru ontziaren heheitikoare na, hankuetan konfiantzarik
|
ez
eta jendea dirua ateratzen ari baita: beheitiko hat izigarriak hartua da gure caisse dépargne gaizoa. 1 Ba
|
|
|
(E 814,). Etsaiak degradatu nahian abereekin konparatzen ditu (otso, azeri, txakur errabiatu); Berdoly, adibidez, zahagi zahar edo barrikarekin (EO 21,). Konparazio ironikoak (oilategiko haga bezen garbi) eta hiperbolikoakere baliatzen ditu; orobat hiperbole eta adierazmolde hiperbolikoak, hitzen adieraziezintasunaren lekuko.Pipa bat tabako
|
ez
eta ere tu bat ez duela balio; hatsa gezur eta ele zuri dariola, egun gu azkar gure hatzean (ohart hatsa 1 hatzean hitz jokoari ere). 4.3 Esaldien joskerarena da agian Hiriart Urrutiren alderdi ohargarri eta bereziena. Prosa zalu edo malgu eta lasterra beharra kazetaritzan, higikorra eta askatasun handikoa ekarri digu.
|
|
|
Elipsiek, hitz erdika irakurlearekin elkar aditzea eskatzen dute nak, prosaren zalointasuna daragite eta egilea erran edo esaeren eiteko plegu biribilak sortaraztera akulatzen. Estilo eliptikoari lotuak daude asindetona eta erretizentzia ere.Errepikapenak hitz berak errepikatuta nahiz sinonimoak esanahi bera rekin Hiriart Urrutik erruz darabiltza, baina ez oroitarazteko edo arreta era kartzeko bakarrik,
|
ez
eta ideia ala mezua bortizkiago iltzatzeko beti; errepi kapena pathos en adierazle da maiz, emozio eta ironiaren eragile. Gudu giro an bizi diren kazeta alderdikarientzat beharrak dira errepikapenak.
|
|
2019
|
|
|
204). Informazio
|
ezaren
eta egoera nahasiaren erakusgarri, F. Krutwigek gutunean aipatzen zituen zenbait urgazle hilak ziren aspaldi.382 J. Urquijo eta A. Irigarayk baino ez zuten mugaz haraindiko informazio fidagarria. 1946ko otsailean, Frantziako muga ixtear zegoenean, J. Urquijo Donibane Lohizuneko (Pirinio Behereak) bere etxera itzuli ahal izan zen, eta Frantziako euskalariekin posta harremana berreskuratu zuen.383 F.
|
|
|
Caro Baroja’k dionez, Donostia’n" Sociedad Vascongada de los Amigos del Pais" zuzentzen edo darabiltenek eta Bilbao’n" Euskaltzaindia" edo" Academia de la Lengua Vasca" eraentzen dutenak ez dute ez euskaldunik ez euskerarik maite; beren nausitza eta politika baiño. Orregaitik ez da arritzeko, oraingo euskaltzaindiko [sic] diren batzuek euskeraz ez jakitea,
|
ez
eta" Sociedad V. de los A. del Pais" darabillenak ere (Ciriquiain Gaiztarro’k, alegia) (Barandiaran 2009: 761).
|
|
|
Ez gabiltz beraz jokoan
|
ez
eta denbora pasan, Gure Erria bizirik iraun arazi naiean gabiltz: zaarra berritu naiean, leenaren indarrez geroa eraiki nahiz.
|
|
|
Ezta naikhoa euskaraz ikasteko kathedrak eduki, euskara ikas obiektu bat bailizen, ezta hori naikhoa, euskaraz irakatsi beharr da, euskara irakasteko bidea delarik. Halakotz geuk euskararen duintar [z] una reivindikatzen dugu, beraren eskubideak reklamatzen ditugu, euskaldunok Elizaren gorphutz mystikoan paryak izan eztaitezen,
|
ez
eta nehon ere! 804
|
|
|
Hala ere, Akademiarekin nolabaiteko harremana bazuten, ezin etorriak justifikatu eta egiten zituzten lanen berri emateko. Kargugabetzeak, halaber, seguru asko J. M. Seminario euskaltzain zelatariari eragin zekiokeen, batzarretara joan
|
ez
eta euskaltzain asko aurka zituelako. Dena dela, agian J. M. Seminario bera batzarrean egon zelako, badirudi araudiarena ez zela eztabaidatu.
|
|
|
Dana dala, enuke nai, ez autu ortaz,
|
ez
eta Euskaltzaindi aldatze orreri dagokion ezertzaz, nere izenik ezetarako ere" Euzko Gogoa" n aitatzerik. Baldin idazleren batek bial dizaizun izenen artean, nere izen ori aurki badezazu ere borratu mesedez, onelako arazoetan gauzai iraiñago ta txarrago izan oi baita (Iztueta & Diaz 2007b:
|
|
|
Jainkoak nahi badu —eta nihundik ahal badut— Donostian hurrengo biltzarrean izanen naiz[...] Arras ongi zait Lafitte jaun apheza hartzea Euskaltzaindian Lacombe ze [n] aren ordain: ez dut uste gure eskualdean baden bertze hein hortako eskualzalerik
|
ez
eta jakintsunik[...] Lau Euskaltzain berri beharr gintuzke orduan. Mgr.
|
|
2021
|
|
|
Estatuaren botereak eta merkatuaren indarrak ezartzen duten kultur kapitalaren ezberdintasunean, euskal kultura desjabetua da, hala kultur kapitalari dagokionez —euskal kultura ez baita kultura nagusia, ez" kultura landu" gisa,
|
ez
eta hegemoniko gisa—, nola kultur kapitala sortzeko edo" metatzeko" beharrezko dituen baliabideei dagokienez: komunikabideak, kultur politika, kulturaren industria, e.a.; azken funtsean, botere politikoaren eta ekonomikoaren eskura dauden baliabideak.
|
|
|
Eztainua funditzen ere ikusi zuten Etxahun, eta Etxegoienen zaurietatik eztainua atera zuten. Alegia, emaztearen maitaleari
|
ez
eta bere lagun minari egin ziola tiro, mendira ihes egin aurretik:
|
|
|
Gehiago ere badio, ordea: "[...] jakin, badakigu gainera Iruñeako Eliz Barrutiko Artxiboari esker, ez Aldazek, ez Elizaldek
|
ez
eta Portalek ez zutela eraman bizitza oso zuzen eta zintzorik" (1997b: 12). tan.
|
|
|
123 Aranaren ortografían, garbizaletasunean eta bizkaieran oinarrituriko ereduari Azkueren ortografian, garbizalekeriarik
|
ezean
eta gipuzkeran oinarrituriko eredua gainjarriko zaio. Katedrarako lehia irabazi izanak erakusten duen bezala, badirudi hizkuntzalari gisa bigarrenak gaitasun gehiago zuela:
|
|
|
Eta Egunkaria ri diseinatutako hiru eszenategietatik okerrena bizitzea tokatu zitzaion. Hau da, ez subentziorik
|
ez
eta publizitate instituzionalik gabe geratuko zen aurrera ekin ahal izateko" (Uria, 1995: 54).
|
|
|
Eta hedabideek finkatutako estereotipoen indarraz: " Txapelketako epaileentzat, ostera, enklitxamendua derrigorrezko faktorea ei da bertsolariok epaitzeko orduan[...] astebururo saioetara joateko ohiturarik
|
ez
eta epaitu beharreko bertsolarien lanaren jarraipenik ezak fikzioan oinarritutako orokortze horien mendeko bihurtzen ditu epaile batzuk" (Paia, 2011: 124). gogoeta sotila:
|
|
|
Apalagoak ginen hizkuntza kontuetan. Hor bai, jabetzen ginen gure ahuleziaz eta pairatzen genuen ezina behin eta berriz; hartaraino ze, noizbehinka gaztelaniaz emango genituen manifestuetako ahapaldi korapilatsuenak, itzultzeko gai
|
ez
eta. Uztapideren ‘Lengo egunak gogoan’ edo ‘Sasoia joan da gero’ argitaratu berriak dastatzen genituen mirespenez, hor kazetaritzarako ere balio zezakeen kontaera bat bazegoela sumatuz, baina ez genekien hizkera hura gure kontatu beharretara egokitzen.
|
|
|
Arruerekin izango du 1965eko finalean jarri zuten gai baten egokitasunaren kontura (Arrue gai umoretsuen defentsan, Basarri bertsotan txisteak kontatzea zaila dela argudiatuz), Hernandorenarekin bertsolaritza krisian ote dagoen eztabaidatuz edo autozentsura politikoaren inguruan, Gereñorekin bertsolaria poetatzat har daitekeen edo
|
ez
eta beste.
|
|
|
Bat dator Sarduiren helburuarekin, baina ez du egingarri ikusten: "[...] tamalez, zu bertsolaria izan arren eta hamar urtez Elkarte horren alde hainbeste lan eginez, ‘gutxi edo ezer gutxi egitea lortu’ delako[...] esan nahi daut, ez zuk
|
ez
eta nik ere ez dugula ezer egingo." (Anaitasuna, 1971/VII/15," Deunororen gutun irekiari erantzuna").
|
|
|
Estatuaren botereak eta merkatuaren indarrak ezartzen duten kultur kapitalaren ezberdintasunean, euskal kultura desjabetua da, hala kultur kapitalari dagokionez —euskal kultura ez baita kultura nagusia, ez ‘kultura landu’ gisa,
|
ez
eta hegemoniko gisa—, nola kultur kapitala sortzeko edo ‘metatzeko’ beharrezko dituen baliabideei dagokienez: komunikabideak, kultur politika, kulturaren industria, e.a.; azken funtsean, botere politikoaren eta ekonomikoaren eskura dauden baliabideak.
|
|
|
Hartan, Krutwigek, garai hartarako ezin sinetsizko ausartziarekin, Franco pean Eliza Katolikoak euskararekiko zerabilen zabarkeria salatu zuen gogorki, hargatik kritika bortitza eginez[...] bertan zeuden agintari faxistetako batek, susmo txarrez, euskarazko hitzaldi hura eskuetatik kendu zion eta itzularazi, Krutwigen aurka kartzela neurriak hartzeko asmoz. Federikok baina, ‘euskaldun separatista’ gisa salatuz gero 20 kartzela urte luzeetan itzalpean egoteko gogorik
|
ez
eta[...] atzerrirako bidean abiatu nahiago izan zuen[...]" (Kintana, 1999: 8).
|
|
|
50eko hamarkadako lehen urteetan Robert Bresson zuzendariak Loiolako San Ignaziori buruzko film bat egiteko castingerako deitu zuen: " Hazparne, Maule, Baiona, Donibane Garazi eta barrualdeko beste herri askotan zehar Loiolakoaren antza zuenik aurkitzen
|
ez
eta ‘Teodoro, San Ignazioren papera egiteko ez dut ikusten zeu baino egokiagorik’, esan zion Bressonek Hernandorenari. Halaxe, Parisera joan, eta Billancourt estudiotara eraman zuten, gau batez, hitz egin, bere keinu eta jestoak aztertu eta hiru ordu luzeko kasting proba egiteko." (Iriondo, 2004:
|
|
|
Bertsotan edo kantuz, Manex Otxobi hazpandarra ari da. Otxobi ez da kantari
|
ez
eta bertsolari bereziki famatua. Haren semeek ere gutxitan entzungo omen dute kantuan.
|
|
|
Eta gaur egun begi bistakoa dirudien arren, orduan afera ez zegoen horren argi. Euskara tradizioetaz mintzatzeko erreserbatzen zen hizkuntza" maitagarria" zen, baina beste edozertaz mintzatzeko, ez zen baitezpada aproposa
|
ez
eta baliagarria. Film honekin, zineman edozein gairi buruz mintzatzeko gai zen hizkuntza bihurtu zuen Elortzak euskara." (2016:
|
|
|
Edonola ere, idazleotako gehienek ez dute euren burua itzultzailetzat,
|
ez
eta itzultzaileen kolektiboko partetzat ere (itzultzaile profesional gisa lan egin izan duten hiru idazleak kenduta); oro har, ez dute itzulpengintza prestakuntzarik jaso, eta ez dituzte ezagutzen eremuko tarifak eta lan baldintzak. Nolabait, literatur itzulpena literatur jarduerarekin eta eleaniztuna izatearekin lotutako zerbait da haientzat, sormenari eta hizkuntzari lotutako jarduna.
|
|
|
Gure ustez, bada hor garaiko itzultzailearen profilaren isla: askotariko lanbideetan jardundakoak lotu zitzaizkion itzulpenari; bestalde, itzulpenaren" definiziorik
|
ezaren
eta ikusezintasunaren" zantzua ere azaleratzen da, hurrengo pasarte honetan are nabarmenagoa dena:
|
|
|
Literatur itzulpenari dagokionez ere ez dago gaiaren inguruko datu eguneraturik,
|
ez
eta ikerketarik ere, baina gure ustea da orduko ideia hura oraindik ere indarrean dagoela; alegia, esperientziak emandako bestelako gaitasun literarioak eskatzen zaizkiola literatur itzultzaileari oro har, eta ez hainbeste unibertsitate gradu jakin bat.
|
|
|
Euskal literatura itzuliaren barne eremua erlatiboki autonomoa dela diogu: ez dago kanpo indarretatik libre, eta ez da erabat beregaina; ez da erabat espezifikoa ez eragileen ehundurari dagokionez,
|
ez
eta ehunduraren posizioari dagokionez ere. Ikusiko dugunez, euskal itzulpen eremuan erakundetzea gertatzen ari da, bai eta itzulpen eremuaren berezko erreferentziak ugaltzen ere; baina, literatura itzuliaren barne eremuari dagokionez, zehazki profesionalizazioa ez da erabatekoa, ez alderdi ekonomikoari dagokionez, ez jardueraren esklusibotasunari dagokionez.
|
|
|
Horrek ez du esan nahi, nolanahi ere den, ezberdintasun epistemologikorik ez dagoenik eredu polisistemiko eta soziologikoen artean: ezin dugu, esaterako, Bourdieu sistemen teorizatzaile bihurtu,
|
ez
eta Even Zohar soziologo ere (Grutman, 2009: 142).
|
|
|
6) arabera, kulturaren eta gizartearen arteko elkarreraginean enfasia jartzeak lagundu egin dezake dikotomizazioa saihesten eta ikuspegi deterministak ekiditen. Autore beraren ustez (idem), baina, ezin liteke sociological turn delako batez aritu, ez daudelako kultur eta gizarte praktikak(
|
ez
eta haiei buruzko kontzeptualizazio teoriko eta metodologikoak ere) banatzerik.
|
|
|
Autorearekin identifikatu
|
ez
eta itzulpen engaiatua egin ezinaz kexu da Robert. Testu txatalean argi azaltzen denez, bi balio ditu itzulpenak une horretan berarentzat:
|
|
|
Martin berriz ez da haserre bere ingelesa praktikatu ahal izanik. Herri guztietan egon ohi diren pertsonaia bitxi hori dirudi, bertakoekin harremanik
|
ez
eta plazan agertzen den lehendabiziko kanpotarrari beroa emateko salto egiten diena. Lagun mordoa dauka Donostiako ingeles eta amerikar kolonian.
|