|
2001
|
|
|
Horren harira, txalotzekoak dira, gure ustez, bestelako ekimenak. Horien artean aldarrikatu behar Euskal Idazleen Elkartekoa,
|
euskarazko
prosa zientifikoan aurreratzeko asmoarena. Horixe izan daiteke biderik egokiena, euskaraz dugun tradizioa berreskuratu eta premiaberrien aldetik egokitzea.
|
|
2003
|
|
|
Era berean, J. R. Etxebarriak (2002),
|
euskarazko
prosa zientifikoari dagokionez mugarria XIX. mende amaieran kokatzen du.Ñabardura zera da, azken honek muga Sabino Aranaren proiektu politikoaren agerrerari lotzen diola, eta guk piska bat atzerago kokatzen dugula, 1876 bueltan, esan bezala positibismoaren agerrerari etagarai hartako giro foruzale euskaltzaleak ekarritako kultur loratzeari atxikiz. 10 Historia lanen definizio hori jasotzen du Sánchez Prietok (1993:
|
|
2007
|
|
|
Kepa Altonagak, arrazoi osoz,"
|
euskarazko
prosa zientifikoaren aurrendari" gisa aurkezten dituen lagun horien artean —gutxi edo aski— ezagun geratu direnetan aipatu behar ditugu: Albert Constantin Atharratzeko medikua, Dominique Iribarne, hori ere adopzioz atharraztarra eta, besteak beste, lehendabiziko gasnategi kooperatibaren sortzailea, Xemark eta Marcelin Zugun Zalgizeko etxeko jaun osaba ilobak, Grazien Istillart Makeako jaun auzapeza, eta Felix Larrieu medikua, sortzez mauletarra baina gazte gaztetik Paris aldera bizitzera joan zena eta Montfort l’Amaury hiri entzutetsuko auzapez bilakatu zena.
|
|
2011
|
|
|
17). Euskal Idazleen Elkarteak 2002 urtean Prosa Zientifikoari buruzko Biltzarra antolatu zuen,
|
euskarazko
prosa zientifikoaren problematika aztertzeko. Aditu bakoitzaren urteetako esperientziatik abiatutako ekarpenetik, arazoaren diagnosi bateratua eskaini ahal izan zen, baina konponbide gutxi irten ziren biltzarretik.
|
|
|
Neurri batean epe honen hasiera, gutxi gorabehera, bat dator Jose Ramon Etxebarriak
|
euskarazko
prosa zientifikorako proposatutako periodizazioarekin (Etxebarria, 2002). Etxebarriak 1970 urte ingurua hartzen du euskarazko prosa zientifikoaren historiaurrea eta historia bereizi zireneko unetzat.
|
|
|
Neurri batean epe honen hasiera, gutxi gorabehera, bat dator Jose Ramon Etxebarriak euskarazko prosa zientifikorako proposatutako periodizazioarekin (Etxebarria, 2002). Etxebarriak 1970 urte ingurua hartzen du
|
euskarazko
prosa zientifikoaren historiaurrea eta historia bereizi zireneko unetzat. Lehenengo epean, historiaurrean alegia, euskarazko prosa zientifikoa lantzeko eta garatzeko saiakerak izan arren (adb.
|
|
|
Etxebarriak 1970 urte ingurua hartzen du euskarazko prosa zientifikoaren historiaurrea eta historia bereizi zireneko unetzat. Lehenengo epean, historiaurrean alegia,
|
euskarazko
prosa zientifikoa lantzeko eta garatzeko saiakerak izan arren (adb. Jean Etxepare, Jokin Zaitegi, Gabirel Jauregi eta abar), ekimen horiek norbanakoek gauzatzen zituzten eta ez zuten jarraipenik izan.
|
|
2015
|
|
|
Niri, Jokin Zaitegi aipatzen den bakoitzean Jean Etxepare datorkit burura, Aldudeko medikua. Izan ere, bi biok,
|
euskarazko
prosa zientifikoaren historiako basamortu kiskalian, halako batean, ia ia urte berean gai berberaz idatzi zuten, lehenengoak Hegoaldean besteak Iparraldean. Jokin Zaitegi jesuita eta irakasleak" Kizkiña" idatzi (itzuli egia esateko) zuen 1933an.
|
|
|
Esanak esan, ondorio bat: nire ustez, oso zalantzazkoa da Sagua, eulia eta gizakiaren eredugarritasuna
|
euskarazko
prosa zientifikoaren ikuspegitik, eta, beraz, baita ere prosa arruntari dagokionez.
|
|
2017
|
|
|
Moskorrak nabarmendu nahi dut orain, eta era horretara argi apur bat ekarri
|
euskarazko
prosa zientifikoaren historiaren gela ilunera. Artikulu laburra da izatez, 1200 bat hitzekoa, baina argitaratu zenean La Vasconia aldizkariaren arduradunak jabetuta zeuden idazlanaren transzendentziaz, eta ondoko azalpen esanguratsuaz hornitu zuten:
|