|
2004
|
|
|
Uste sendorik gabeko
|
euskara
praktika egiten du euskaldunak gehienbat. Euskaldun izatearen harrotasun imintzioak egiten ditu, batetik, eta bere berea duen hizkuntza nortasunarekin ez daki zehazki zer egin eta zertaraino hitzeman, bestetik.
|
|
|
Iparraldeko ahots gisa, oraingoan, Itxaro Borda, engaiamendu ezaren salatari: . Familia bidezko transmisioa hautsia da eta
|
euskararen
praktikak mugak dauzka, euskaldun direla dioten taldeetan berean. Oro har euskaldunak konfiantza gutxi du bere hizkuntzaren baitan.
|
|
2010
|
|
|
Euskara ikasi eta gero eguneroko bizitzan praktikan jartzeko zailtasunak izaten dituzte ikasleek, eta hain juxtu horren harira, gabezia hori saihestu nahian sortu zen Mintzalaguna egitasmoa duela 12 urte. Beraren funtsa zubi lana da, eguneroko bizitzan
|
euskara
praktikan jartzeko. Euskaldun berriak lotsa galdu behar du, eta" solaskide programa hizkuntza komunitatean integratzeko atea da" aipatu digu programa honen arduradunak.
|
|
2011
|
|
|
euskararen alde egiten dugu (deklaratiboki) baina euskarari inongo esparru berritan leku zentralik emateko asmorik gabe, horietan naturaltasuna gazteleraren esku utzita, proiekzio internazionaleko egitasmo ekimenetan salbu, non ingelesak hartuko duen toki nagusia. Horixe da Bilboko Udalaren
|
euskararen aldeko
praktikaren oinarria. Asignazio funtzional eta espazial zehatz hauen adibidea izan daiteke Turismo Sailaren ekimen guztien izenena (denak ingelesez).
|
|
|
Izena euskaraz jartzeko hautua, bada euskararen indar bat, baina (xeheago aztertuko dugu zergatik), euskararen indar hura agian ez da
|
euskarazko
praktiken indarra. Beste indar hori, alegia hizkuntza biziaren indarra, hizkuntza praktiken indarra beste maila batean ikusi behar da:
|
|
2014
|
|
|
Teoria edo utopia horiek finka daitezen lurralde honetan ez litzateke gaizki
|
euskararen
praktikak irauten balu poxi bat. Optimista porrokatua izanik ere, onartu behar da, jendea euskaraz ari baldin bada oraino hemen gaindi, mintza badaiteke euskaraz sobera insistatu gabe, onartu behar da halarik ere, turistarena egiten badugu guhauren etxean, saltegietan, bi lagun oinbidean geldituak entzuten baditugu, arroilean hodi finkatzen ari diren langileak aditzen, onartu behar da, lerratzen dela... enfin ez da lerratzen, frantsesez ari dira denak aldebat.
|
|
2015
|
|
|
Orain arte, nazioaren burujabetza izan dugu adierazle eta zentzu emaile, baina hemendik aurrera seguruenera ez da hura izango. Funtsezkoa, beregaintasunari eustea denez (anomaloaren bestetasunari, esan nahi baita),
|
euskarazko
praktikek beraiek eduki dute berezko zentzu immanentea, bai eta artikulazio zabalagoetan uztartu Identitateaz bestelako errealitate beregain baten adierazle gisa. Errealitate horren kudeaketan zailduko dira, nire ustez, euskal subjektibitate berriak (eta horri, egitasmo politiko, ontologiko eta semiotiko horri, nik euskal errepublika deitu nahi diot:
|
|
|
Kontuan hartu behar dugu irakaspen hori, izan ere, hemendik aurrerako eszenatokietan euskarak sarriegi jokatu baitu, izango bada, anomalia gisa. Hortaz, ezinbesteko izango dute
|
euskarazko
praktika konkretuek zentzu integral osoa bere soinean eramatea eta baliokide izan daitezkeenekin artikulatzea. Antzeko gogoeta dut euskal Zerarentzat, nekez iraungo du bereiz eta berez, egitura unibertsal bat eraikitzeari uko egiten badiote Zereko arizaleek.
|
|
|
Baina izan daiteke euskal edozeren artikulatzaile. Bizigarria izango da, ostera, postpornoak erakutsi modura,
|
euskarazko
praktikek beraiek izatez, egitez eta esatez zentzu osoa dutenean, alegia, barne bizitza bat antolatzeko gai direnean eta bere burua bertan lantzen den kodearen eta sentieraren arabera juzgatzen duenean. Beharrik ez dagoela uste badut ere, berriro errepikatuko dut:
|
|
|
Ekintza hori egun batekoa da, urrunago joateko haurreri eskaintzen ahal zaizkie batzutan herrian berean diren pilota edo dantza euskarazko jarduerak, oporretako egonaldiak, UDA LEKU edo Perkain elkarteek antolatuak adibidez, baita herri elkargo, mediateka, elkarte kulturalek urtean zehar eskaintzen dituzten ikusgarri edo gertakariak.
|
Euskararen
praktika emendatzeaz eta hobetzeaz gain, euskara bizi den tokietara haurrak ekartzeak laguntzen du hizkuntzaz duten ikuspegia zabaltzen eta baikorra bihurtzen. Badu orai lau urte BIGA BAI elkarteak holako egunak antolatzen dituela eskola publikoetan Euskal Herrian gaindi (azkenekoa Azkainen zen apirilean).
|
|
2016
|
|
|
Gainontzeko udalerri kopurutsuenek normalean lurraldeko dinamikaren eredua jarraitzen dute. Horrela, 1 Udalerri askotan
|
euskara
praktikan ez egotetik %20 ingurura igo da eta beste muturrean oso ezagutza altuagoetatik hasitakoek igoera leunagoa ezagutu dute.
|
|
|
dispositiboak, gogora dezadan, jendarteko egituraketak dira eta ikusi dugunez, formalak beti izaten dira erakunde baten alderdi partzial eta mugatua, ez formaletan ezin da zuzen zuzenean eragin. Baina edozein aldaketa iraunkorren gakoa praktika bera denez, hau da, praktika onartuak eragile seguruenak direnez, zeharka sortu ditu alderdi ez formalerako eta curriculum ezkuturako
|
euskarazko
praktika guneak eta euskarazko praktiken (konpromiso) sareak.• ohArrAK
|
|
|
dispositiboak, gogora dezadan, jendarteko egituraketak dira eta ikusi dugunez, formalak beti izaten dira erakunde baten alderdi partzial eta mugatua, ez formaletan ezin da zuzen zuzenean eragin. Baina edozein aldaketa iraunkorren gakoa praktika bera denez, hau da, praktika onartuak eragile seguruenak direnez, zeharka sortu ditu alderdi ez formalerako eta curriculum ezkuturako euskarazko praktika guneak eta
|
euskarazko
praktiken (konpromiso) sareak.• ohArrAK
|
|
2017
|
|
|
sarbide berezikoak direlako, dispositibo bereziak behar dituelako, edota jarduteko logika bereziak ezartzen dituelako. horregatik ez dugu bizitza sozial zabalaren isla edo ordezkotzat jotzen. aitzitik, berezko jardute eremu sozial bat da eta han gertatzen dena bertakoa da; gizarte bizitzan txertaturik egonda ere, ezin da partea osoaren ordezkotzat hartu. ezaugarriak bereziak omen ditu: gazteak dira erabiltzaile gehienak, ikasmaila altuagokoak... hala izanik, galdetzekoa da lurralde emankorra den
|
euskarazko
praktikentzat. alde horretatik, errealitate soziolinguistikoaren ordezkoa edo adierazle ziurra izan barik ere, praktika eremu esanguratsua izan daitekeela uste dugu. horrez gain, metodologikoki abantaila handia du. erreza da eremua zehaztea eta han gertatzen den guztia monitorizatzea, alegia, erregistratu ahal dira praktika guztiak eta errez jakin nor den eta norekin modu batean edo bestean ari d...
|
|
|
Eduardo Apodaka eta Jordi Morales – Hiztun kategorietatik hizkuntza praktiken erregistroetara: ...sgarri egiten diren neurrian, batez ere, espazio publiko eta zabaletan. twitter, alde horretatik, begirada makro eta mikroa nahasten dituen teknologia da; baina zaila da erabiltzaile batentzat berak ehuntzen dituen sareei buruzko begirada makroskopikoa lortzea. uMapen arrastoan, beraz, honelako ikerketek sustatze politikak antolatzeko baliabideak emateaz gain, ikusgarritasun zabala eman ahal diete
|
euskarazko
praktikei. bestetik, getxoko udal kontuak hautatu genituen. getxon, zuberogoitia anaien iritziz," elkarlana ipar" izan dute udalak eta euskalgintzako elkarte eta taldeek, alegia, aspaldi hasi zen getxon euskara biziberritzeko ahalegina eta gehienetan elkarlanean aritu dira udala eta herriko euskalgintza antolatua, egonkortasunez garatu den ekimen ildo batean27 beste herri askotan bezala...
|
|
|
...u. hiztunak auto egozpen horien arabera kategorizatzeari uztea, eta horren ordez, euskaraz aritzeko aukera, baliabide eta betebeharren dispositiboak aztertzea, neurtzea eta ebaluatzea, hizkuntza praktiken eremuen erregistroak eginez. hori, errealitate soziolinguistikoaren eraikuntzarako politikei dagokienez. baina, jendearen errealitatera hurbiltze aldera, hori dena osatu da joko sozial zehatzetan
|
euskarazko
praktikak sustatzen edota laguntzen dituzten disposizio psikosozialak (nahiak, beharrak, arauak, zentzuak, narrazioak, irudiak...) zein diren ikertuz. azkenik, bi ikerketa mota horietan lortutako emaitzak alderatu eta gogoeta intentsiboetan sintetizatu lirateke.
|
|
|
Antropologia Feminista Ikerketa Taldea (AFIT) Balioen Filosofia eta Gizarte Antropologia EHU laburpena. artikulu honetan generoa eta hizkuntza lotzeko ahalegina egin dut, sozializazio sexistak
|
euskararen
praktika sozialean duen eragina aztertuz. horretarako, pasai donibane eta lezoko 12 eta 16 urte bitarteko nerabeekin egindako ikerketa etnografiko batean oinarritu naiz, gazteen perspektiba erdigunean jarriz. hizkuntzapraktiken inguruan genero perspektibarekin egindako ibilbide etnografiko honetan, emakume eta gizonen arteko desberdinkeria azalarazi dela esan daiteke. hizkuntzaren bidez nerabeek ... • Hitz gakoak:
|
|
|
BEHAKETAK, ElKARRIzKETAK, TAlDE EzTABAIDAK ETA DOKUmEnTAzIOA ikerketa honen xede nagusia nerabeen hizkuntza praktiketara eta diskurtsoetara gerturatzea izan zen genero rol araberako ezberdintasunik ematen ote den esploratzeko. horretarako hiru helburu zehaztu nituen: (1) sozializazio sexistak 12 urteko nerabeen
|
euskararen
praktika sozialean duen eragina esploratzea; (2) nerabe horiek bizipenetan eta diskurtsoetan genero rolen araberako hizkuntza ezberdintasunik identifikatzen eta deskribatzen ote duten jasotzea eta (3) hizkuntza ezberdintasun horien nolakotasuna aztertzea eta genero ikuspegi baten bidez ulertzea. ikerketan gazteen perspektiba erdigunean jartzeko ahalegina egin nuen; aktoreen iritzia eta hausnarket... lezo eta pasai donibaneko nerabeekin egon nintzen. behaketa hauek gipuzkoako bi herritako" kuadrillategi" 3 aisialdiko egitasmoaren baitan garatu nituen. guztira, 12 eta 16 urte arteko 65 gaztek parte hartu zuten. lezon lau ostiral arratsaldetan izan nintzen, eta pasai donibanen beste lau arratsaldetan, denak 2015eko udazkenean. behaketak aisialdiko programa honen barruan egiteko arrazoiak bi ziren:
|
|
|
Politika abertzalean euskararen inportantzia beti presente egotea nahi genuke. Baina
|
euskarak
praktika politikoan izan behar du inportantea, ez dauka zergatik diskurtso politikoan inportantea izan. Euskaltzaleok euskaltzaletasun gehiegi eskatu ote diogu politika abertzaleari?
|
|
|
Ikerketa lan honetan generoa eta hizkuntza lotzeko ahalegina egin dut, sozializazio sexistak
|
euskararen
praktika sozialean duen eragina aztertuz. Pasai Donibane eta Lezoko 12 eta 16 urte bitarteko nerabeekin egindako ikerketa etnografikoa izan da, euren perspektiba erdigunean jarriz.
|
|
|
Sozializazio sexistak 13 urteko nerabeen
|
euskararen
praktika sozialean duen eragina esploratzea.
|
|
2018
|
|
|
* Hezkuntza esparruaren eta lan munduarekiko zubiak eraikitzea,
|
euskarazko
praktikak areagotuz eta lankidetza proiektuak bultzatuz.
|
|
|
San Fermin ikastolan, bitartean, Jesus Atxa aretxabaletarra izan zen zuzendari; Atxa jauna deitzen zitzaion ikastolako munduaren barruan; instituzio bat zen Iruñeko eta Nafarroako euskalgintzan. Garaikoetxeak
|
euskarako
praktikak egiteko lagun izan zuen Jesus Atxa.
|
|
|
ama hizkuntza euskara (bera bakarrik edota beste hizkuntza batetik) duen euskalduna edo euskaldun zaharra; eta euskara ama hizkuntza izan ez duen euskalduna, edo euskaldun berria. Bi kategoria horietako euskaldunek oso jokabide ezberdina dute
|
euskararen
praktikari eta euskarazko kultur produktuen kontsumoari dagokienez, Siadecoren inkestaren arabera.
|
|
2020
|
|
|
lehen urrats batzuk emateko prest baldin bazaude, baina ikusten baduzu ahobizi aren konpromisoak urrutiegi dauzkazula, tarteko etapa bat daukazu. Tarteko etapa hori zenbat eta handiagoa izan, orduan eta aukera gehiago sortuko ditugu euskaraz egiteko, eta orduan eta jende gehiago hurbilduko dugu
|
euskararen
praktikara.
|
|
|
Euskaraldia palanka sendo bat da hurrengo urteetan erakundeetakoek, eragileek eta euskaltzaleek erabil dezaten beren erakundeetan euskararen biziberritze prozesuak indartzeko. Hizkuntza Politikarako Sailburuordetzak bezala, udalek hartu dute parte, eta denek aztertu dute zertan hobetu dezaketen haien
|
euskararekiko
praktika. Hor dauka indargunea, aurten hasitako bideari bi urtean segida eman zaio, batez ere entitateen ikuspegitik.
|
|
|
Euskaltegietan ikasitako
|
euskara
praktikan jartzea da mintzalagunen funtsa. Euskara erabiltzea, alegia; eta, bidenabar, lagunarteko giroa sortzea.
|
|
|
Izan ere, bi rol dituzte mintzalagunen taldeetan: bidelariek
|
euskara
praktikan jartzeko jo ohi dute mintzalagun taldeetara, ez dutelako euskaraz hitz egiteko espaziorik inguruan, normalean; eta euskaraz maiz hitz egiten dutenek, bidelagunek, bidea egiten laguntzen diete bidelariei. Baina Agirrek argi utzi du zein den euren rola:
|
|
|
Izan ere, 60ko hamarkadan literaturaren hiritartzea erraztu zuten zenbait baldintza sortu ziren, aurreko garaiekiko kontrastean
|
euskarazko
praktika kultural bat jaiotzea eragin zutenak, horien artean garrantzitsuena euskara batuaren sorrera, eta horri lotuta ikastolen ugaltzea eta komunikabideetan hizkuntzak hartu zuen presentzia. Ondorioz, euskararen aldeko mugimenduak prestigioa eta bultzada eman zion gutxinaka haziz zihoan ekoizpen literarioari.
|
|
2021
|
|
|
Eremu horietan araututa eta nahiko finkatuta dago hizkuntza praktika, eta gorabehera gutxi izaten dira. Familiako kideekin ohiturak egonkortuta daude eta nekez aldatzen dira4 Eskolaren eremua ere zutabe sendoa da
|
euskararen
praktikarako, baina ez da beti horrela. Derrigorrezko zikloetan euskarazko irakaskuntza oso hedatua dagoen arren, unibertsitatean eta lanbide heziketan egoera irregularragoa da, eta denek ez dute aukerarik erdiedo goi mailako ikasketak euskaraz egiteko.
|
|
|
gurasoen artean gehien erabiltzen den hizkuntza gaztelania izan arren, euskara dakitenak edota zerbait dakitenak klubeko beste agenteekin erabiltzen saiatzen ziren. Gurasoek bazekiten klubak euskaraz egiten duela lan, eta horrek beraien arteko
|
euskararen
praktika areagotzen zuen.
|
|
|
Gaurdaino zazpi probintzietan egin ditut erakusketak, gehienak Bizkaian ziren, Markina Xemeinen, Gernikan, Ondarroan, Lekeition, baita ikusiko dugunez, Bilbon ere, guziak Mikeli esker. Niretzako topaketa hori inportantzia handikoa izanen da,
|
euskararen
praktikan zein bide artistikoan.
|
|
2022
|
|
|
Lehen bilkuran 3 eta 4ko talde ttipitan banatu ziren, beren arloaren ikuspegitik bost gai nagusi jorratzeko: ondarea, erreberritzea eta sorkuntza, hedapena,
|
euskararen
praktika eta transmisioa. Taldeak egoera eta etorkizuna lantzeko hogei minutu zituen.
|
|
|
Hor badago, eragile nagusi bat, funtsezkoa dena, galtzen baldin bada pastoralak ez duena irauteko ziorik, eta hori euskara da.
|
Euskararen
praktika galtzen bada pastorala galduko da, eta Xiberoan galtzen ari da, hori argi eta garbi erran behar da. Ez da batzuek uste duten bezain sendoa.
|
|
|
Goiatz Urkijo Kastañares Euskaraldiko koordinatzaileak gogora ekarri du Euskaraldiaren helburu nagusia hizkuntza ohiturak aldatzea dela. Berretsi du
|
euskarazko
praktika linguistikoak areagotzeko lekuak lortu behar direla euskararentzat. Bankuak biztanleriaren eguneroko bizitzaren parte dira, eta, horregatik, bertan hiztunentzat leku erosoak eratzeak berebiziko garrantzia duela azpimarratu du Urkijok, «bide erakusleak izan daitezkeelako».
|
|
|
Aldi berean, egokia izan daiteke ariketa prestatzeko baliabideak ematea parte hartzaileei. Entitate barruan
|
euskarazko
praktikak bultzatzeko lehentasunezko neurri edo pauso berriak ematea erabaki daiteke, eta hala eginez gero, Euskaraldiak horiek gizarteratzera animatzen du. Ariketa soziala despeditu ondoren, balorazioa egin eta aurrera begirako neurria erabakitzeko garaia izanen da.
|
|
2023
|
|
|
Aldaera ezberdinak izan ditu formazioak: ahalduntze tailer eta saioak,
|
euskarazko
praktika linguistikoei eusteko gomendio eta irizpideak, ahalduntze eskolak, podcastak eta era guztietako komunikazio ekintzak. Praktika eredugarriak identifikatu, bultzatu eta ikusgarri egiteari ere garrantzia handia eman zaio ekimenetan.
|
|
|
Euskararen alde egoteko baino, euskaraz egiteko premisarekin sortu zen Laba. Garrantzitsua da euskararen bandera astintzeaz harago
|
euskara
praktikan jartzea. Baina egon ere egon behar da.
|