|
2002
|
|
|
Izan ere, NUPeko ikasle euskaldun alfabetatuen kopuruarekin erkatuz gero, argi dago, kasurik hoberenean, euskaraz ikasten dutenaknekez ailegatzen direla horien heren batera. Orobat, 2000/ 01 ikasturtean
|
euskararekin
nolabaiteko lotura akademikoa zuten ikasle matrikulatuen kopuma euskaldunguztien kopuruaren zazpiren batera ere ez zen iristen. Zer esanik ez, euskarari eginzaion imzurra ez da ikasle euskaldunen utzikeriarengatik gertatu, edota haiek euskarazko irakasgaiak aukeratzen ez dituztelako.
|
|
|
Sinbolismo hori are garbiago gelditzen da konturatzen garenean erdal liburuak ere parrastan saltzen direla han. Teorian bederen liburu horiek izan behar dute, izan behar lukete,
|
euskararekin
nolabaiteko loturaren bat, baina zer pentsatu salduena ez dakit nongo mojek prestatutako sukalde errezetak direla ohartzen garenean. Moja aski euskaldunak, hori bai, eta errezetak ere euskal sukaldaritzakoak, euskal zartaginetan prestatu behar direnak, euskal sukaldeetan... baina liburua gaztelania hutsez.
|
|
2003
|
|
|
1. Duela bortz urte inork gutxik asma zezakeen zer heldu zitzaigun nafar euskaldunoi. 1997an Nafarroako Gobernuaren
|
euskararekiko
nolabaiteko permisibitatea eta sustapen epelaren politika, euskararen hedapena galgatzea eta haren erabilera soziala ez sustatzea xede zuen hizkuntz politika batek ordezkatu zuen. Harez geroztik, Gobernuak dek retuz, aginduz, ekintzez... aldez edo moldez, euskarak Nafarroako gizartean irabazia zuen tokiari mugak jarri ez ezik, murriztu ere nahi izan du.
|
|
2006
|
|
|
eta teknika, bi elementu osotara ezberdin, bere lanbidean bildu eta uztartzen dituena. Nonbait,
|
euskararen inguruan
nolabaiteko" teknikak" erabili eta aplikatzen dituena. Egia da oraintsu arte elkartu gabeko hitzak zirela bi horiek.
|
|
|
–Euskararen ziurtaziria:
|
euskararen inguruan
nolabaiteko ezagutza edo nolabaiteko engaiamendua dela-eta, ziria sartuz eta gezurra esanda lortutako ziurtagiria.
|
|
2009
|
|
|
Benetako diskriminazioa da. Lotsagarria da
|
euskararen
nolabaiteko ezagutzaren gainetik beste hizkuntzen ezagutza jartzea, esan du Bilbaok.
|
|
|
Liburu honen helburua da konputagailu bidez testuak aztertu eta manipulatu nahi dituztenei
|
euskaraz
nolabaiteko abiapuntua eskaintzea. Gaur egun testuekin lan egiteko tresna ugari diren arren (zuzentzaile ortografikoak, hiztegiak on line, dokumentu bilatzaileak, etab.), eskura ditugun tresna horiek ez diete beti gure behar zehatzei erantzuten.
|
|
|
Belaunaldi berriek modu guztiz naturalean bereganatu dute euskara, euskaraz hazi eta eskolatu dira. Guztiz normala zaie
|
euskararen
nolabaiteko presentzia beren bizi paisaian. Lagunartean edo unibertsitateko pasilloetan euskararik ez erabiltzea ez dute euskararen garapenerako arazotzat ikusten, eta are gutxiago uste dute euskarari lepoa bihurritzen diotenik.
|
|
|
Lege huts bat baino askoz gehiago delako: bistan da, Euskararen Legeak inplizituki berarekin zeramala
|
euskararen aldeko
nolabaiteko Hitzarmen Politiko eta Sozial nagusia. Hitzarmen gisa formalizatu gabeko Hitzarmen hori printzipio eraginkor eta aurreratuetan oinarritu zuten.
|
|
2011
|
|
|
...uen arabera, biztanleen %22k" ongi" zekien euskaraz" duela hogeita bost urte", eta %37, 5ek" gaur egun" (176 or.). Bistan da euskararen ezagutzak goiti egin duela, datuak oraino apalak badira ere.5 Hala ere, Jaurlaritzaren hizkuntza politika goresteko argudio nahiko kaxkarra da hori, ezagutza datuak Nafarroan ere hazi baitira.6 Horrek erran nahi du Hego Euskal Herrian
|
euskararen
nolabaiteko berpizkundea gertatu bada, batik bat 60ko hamarralditik herri mugimendu euskaltzaleak garaturiko lan erraldoiari zein herritarren engaiamenduari esker izan dela. Bertzenaz, euskararen ezagutzaren Nafarroako gorakada Foru Gobernuaren hizkuntza politikari zor diogula uste ote du Baztarrikak?
|
|
2012
|
|
|
Berriemaileek 1990 urte inguruan herrian euskararen inguruan" aldaketa" bat gertatu zela nabarmentzen dute. herriko eskolan euskara sartu zen —ikasgaitako (A eredua) nahiz irakasbidetako (d eredua) —,
|
euskarak
nolabaiteko gizarte ikusgarritasuna irabazi zuen eta orduko gazte (ego belaunaldiko) batzuek hizkuntza ikasteko hautua egin zuten. Segur aski, horretan zerikusia izan zuen egoera makrosoziologikoan, euskararen egoeran eta irudi sozialean, garai horretan gertatutako aldaketak.
|
|
2013
|
|
|
Belaunaldi berriek naturaltasunez, oharkabean, inolako erresistentzia kutsurik gabe bereganatu dute euskara. Guztiz normala zaie
|
euskararen
nolabaiteko presentzia beren bizi paisaian, eta eremu batzuetan euskara eta beste batzuetan gaztelania erabiltzea. Euskara dute hizkuntza akademiko nagusia, eta asko erabiltzen duten ustea dute.
|
|
2014
|
|
|
Oro har, federalak izan ziren euskararekiko sentsibilizazio handiena erakutsi zutenak, euskal Estatu federal baten eraikuntza justifikatzeko orduan, foruzaletasunarekin lotuta, euskal tradizio, kultura eta usadioak elementu garrantzitsuak izan baitziren, eta, ondorioz, baita euskara ere. Gainera, euskal probintzietako errepublikanismoaren oinarri ideologikoetan federalismoaren eragina ia erabatekoa izan zela onartuz gero, kutsu federal horrek errepublikano gehientsuenei
|
euskararekiko
nolabaiteko sentiberatasuna sortu ziela ondoriozta daiteke.
|
|
|
Gaztelania nagusi da, euskarari alde nabarmena ateraz. Beste hizkuntza batzuetan uste baino gutxiago entzuten da kalean: ANDOAINENSeitik bat euskaraz% 80,3 gaztelaniaz.% 18,8 euskaraz.% 0,9 beste hizkuntza batean.Andoainen Eustatek argitara emandako datuen arabera, %75a euskalduna da edo
|
euskararen
nolabaiteko ezagutza du. Gainerako %25a, aldiz, erdalduna da.
|
|
2015
|
|
|
EAE, orekatu samar batera bideratzen ariko (%50 %50 ingurukoa edo). Aitzitik, badirudi, azken bizpahiru hamarkadetako joerek indarrean jarraituko balute,
|
euskarak
nolabaiteko tokia baduen testuinguru nagusiki erdaldun baterantz joko genukeela: guztiek jakingo lukete gaztelaniaz, euskaraz dakitenak ere geroz eta gehiago izango lirateke (belaunaldi berrien artean bereziki), eta etxeko erabileran (alor horretako erabilerari buruzko datua landu dugu guk soilik) erdarak nagusitasun agerikoa izaten jarraituko luke.
|
|
2016
|
|
|
Aldi berean, inguru erdaldunagoetan aurrera egiten ari da euskararen ezagutza. «Bi fenomeno dira arnasguneen ahultzea eta erdal guneetako
|
euskararen
nolabaiteko igoera, eta horiei antzeman izana bada garrantzitsua berez. Halako gogoetarik ez zen egiten orain dela gutxi arte», adierazi du soziolinguistak.
|
|
|
Sortzen den mementotik beretik hasita, Elkargoaren estatutuetan euskararen hizkuntza eskumena jaso behar dela esan dute erakunde biek, Korsikan, Bretainian eta Ipar Katalunian egin bezala, Ipar Euskal Herrian ere
|
euskarari
nolabaiteko izaera ofiziala aitortu behar zaiola azpimarratuz. Horretarako, gogoratu dute ezinbestekoa dela baliabide aski paratzea eta hizkuntza politikarako aurrekontu propioa bideratzeaMaider Hegi (Euskal Konfederazioa) eta Xarles Bidegain (euskaltzainburordea), gaur, Baionan
|
|
|
Sortzen den mementotik beretik hasita, Elkargoaren estatutuetan euskararen hizkuntzaeskumena jasotzea? Korsikan, Bretainian eta Ipar Katalunian egin bezala, Ipar Euskal Herrian ere
|
euskarari
nolabaiteko izaera ofiziala aitortzea. Baliabide aski paratzea eta hizkuntza politikarako aurrekontu propioa bideratzeaOinarrizko hiru erabaki horiek hartu ondoan, Euskal Elkargoa hizkuntza politika eraginkorra diseinatzen, lantzen eta garatzen hasten da, euskararen eremuko gizarte eragileen iritzietan eta ekarpenetan oinarrituz eta gainerako erakundeekin elkarlan estuan arituz.
|
|
|
Bigarrenik: hemen
|
euskarari
nolabaiteko izaera ofiziala aitor dezan. Hirugarrenik:
|
|
2017
|
|
|
Familia barnean edo seme alabekin harremanean hizkuntzaren transmisio" naturala" ziurtatu ezin duten guraso erdaldunengan jarri dugu arreta, euskara ez dakiten horiengan. errealitatean ordea banaketak ez dira hain zurrunak. guraso guztiz erdaldunak elkarrizketatu ditugu, baina baita
|
euskarazko
nolabaiteko adierazpen eta ulermen maila dutenak ere, eskolan, familian eta euskaltegian ikasitakoari esker. hortaz, hizkuntzaren gaitasunaren ikuspegitik gurasoen profila ez da guztiz homogeneoa. kategoria dikotomikoak ez dira egokiak mailakatzeari eta continuumei erreparatzeko, alegia hiztunen heterogenotasuna eta haien bizi bilakaera behar bezala aztertzeko. dena dela, kategoria horiek erabile... gure xede taldeko gurasoek beren burua erdalduntzat50 dute oro har.
|
|
|
Auzitegiak jarraibide batzuk baliogabetu zituen herritarren hizkuntzaeskubideak urratzen zituztelako. Beste batzuk, berriz, langileen hizkuntzaeskubideak urratzen zituztelako. lehena, euskara planean espresuki aurreikusten dela bi hizkuntza ofizialen ahozko zein idatzizko erabilera,
|
euskarari
nolabaiteko lehentasuna ematen bazaio ere. bigarrena, hartzaileak aukeratutako hizkuntza ofiziala erabiltzeko eskubidea bermatzen dela. eta hirugarrena, euskara sustatzeko neurriek udalaren barne funtzionamenduan eragiten dutela bakarrik, langileen eta herritarren hizkuntza eskubideak urratu gabe. bestalde, epaiak gaineratu zuen zenbait jarraibide baliogabetu behar zirela, gaztelania baztertuz el...
|
|
|
– Korsikan, Bretainian eta Ipar Katalunian egin bezala, Ipar Euskal Herrian ere
|
euskarari
nolabaiteko izaera ofiziala aitortzea; eta
|
|
2018
|
|
|
Herritarrek presio handia egin zuten
|
euskararen
nolabaiteko ezagupenaren alde. Guztien buruan, Frantziak onartu zuen Euskararen Erakunde Publikoa sortzea; ez euskararen ofizialtasuna.
|
|
2019
|
|
|
Nafarroako foruzaletasuna V. Praderaren eta Acción Española aldizkariaren bide autoritario kontrairaultzailetik ulertu zuen. Hala ere,
|
euskararen aldeko
nolabaiteko jarrera izan zuen, frankismoari zion leialtasuna erabatekoa izanagatik (Berruezo Albéniz 1988; Azcona Pastor & Gortari Unanua 2001; Cantabrana 2009; Mikelarena Peña 2013; Berriochoa Azcárate 2018). 202
|
|
|
Izan ere, J. Urquijo zenaren biblioteka erosteko gestioek porrot egin eta bilduma baliotsua GPDk bereganatu izanak asko mindu zituen. Gainera, GPDk biblioteka horren inguruan SFVJU sortu berria zuen ikerketa filologikoa eta
|
euskararen
nolabaiteko sustapena bultzatzeko asmoarekin. J. Urquijoren ondarearen balioarekin ezin konparatu arren, J. M. Ruiz Salas presidente zuen BPDk uztaileko gobernu batzarrean formalki adierazi zuen atsegin handiz hartu zuela R.
|
|
2021
|
|
|
Eta urrunago doaz:
|
euskararekiko
nolabaiteko kontzientzia eta atxikimendua duen gazteak, gaur egun, ez du hedapenez euskal literaturarekiko harreman bera.
|
|
|
«Ez da babes juridiko bat, baina bai babes politiko bat. Europako Kontseiluak
|
euskarari
nolabaiteko ofizialtasun sinboliko bat emango lioke Iparraldean. Gainera, ikusgaitasuna ematen dio euskararen alde egina den lan guziari».
|
|
|
Nik esango nuke ezetz, baina interesez entzungo nuke hika/ zuka erregistroa erabiltzeko hautua egin duen itzultzaile baten justifikazioa, baldin eta erabakia justifikatuta badago eta erregistroaren beste modulazio batzuk adierazteko tresna bezala balio badu. Baina hitanoa by default erabiltzea, egileak egin ezin duen desberdintasun bat geuk egiteko,
|
euskararen
nolabaiteko nagusitasuna aldarrikatuko bagenu bezala, hori ez dut uste ondo dagoenik. Idazleak hika/ zuka aukeraren baliokiderik bere hizkuntzan izango balu zer egingo zukeen ez dakigu eta ezin dugu suposiziorik egin.
|
|
2023
|
|
|
Urteak igaro eta, A ereduko ikasle dezente" Belarriprest" ikusten ditut," Ahobizi" aleak ere badira,
|
euskararekin
nolabaiteko atxikimendua dutenak, B2 edo C1 hizkuntza eskakizunak erdietsi dutenak, makurxeago edo zuzenago baina seme alabei ere euskaraz mintzo zaizkienak, euskaraz irakurtzen dutenak...
|
|
|
Bata, Mateo Muxika apezpiku idiazabaldarraren eragina Iruñeko apezpikua izan zen urteetan(),
|
euskarak
nolabaiteko loraldia izan baitzuen biziki sustatu zuen elizbarrutiko esparru batzuetan. Horien artean, beharbada aipagarriena, Seminarioan euskara derrigorrezko ikasgaia ezarri ondoren, gai horren irakaskuntzak izandako babes ofiziala.
|
|
|
Akabuko orrialde eta paragrafoek, hain zuzen ere, zinema
|
euskaraz
nolabaiteko jarraitutasunez filmatzen hasi zeneko arora erakarri nahi gaituzte, XXI. mende honetako lehen bi hamarkadetan barna. Enparauak, nahi eta ezinak izan omen ziren," lehoiaren" orro gabeak, nolanahi ere.
|