|
2008
|
|
|
Euskararen jakintza derrigorrezkoa ez den lanpostuetarako
|
euskara
merezimenduaren balorazioa %3koa izango da eremu mistoan eta %6koa eremu euskaldunean, jakinarazi du Nafarroako Gobernuak ohar batean.
|
|
|
Deitutako plaza guztietan (37) baloratu da
|
euskara
merezimendu gisa hizkuntza eskakizuna izan ala ez, eta erdietan baino gehiagotan derrigorrezko betebeharra izan da. Kontua da hamaika pediatrek, azterketan ateratako emaitzagatik, lan eskarmentuagatik eta aldez aurreko prestakuntzagatik, plaza bat eskuratzeko aukera postuetan zeudenak, ez dutela posturik lortu 2 hizkuntza eskakizuna egiaztatu ez dutelako.
|
|
|
Ba al du arrazoirik arreta errealitatea eta ikasketa eskakizunaren arteko disparekotasunak? Ponderazio egokia du
|
euskarak
merezimendu gisa eskatzen denean, derrigorrezkoa ez den plazetarako batik bat?
|
|
|
Nafarroako Gobernuak dekretu zirriborroa egin du
|
euskararen
merezimendua handitzeko
|
|
|
Hala ere, hemendik aurrera, apur bat gehiago balioetsiko dute eremu euskaldun nahiz mistoan. Administrazioko eta haren menpe dauden erakunde publiko eta bestelako entitateetako Hezkuntza Departamentuko langileak kanpo utzita eremu mistoko langile berriei
|
euskara
merezimenduetan %3 baloratzea erabaki du Nafarroako Gobernuak, eta %6ra igo du ehuneko hori eremu euskaldunean.
|
|
|
2006an zehaztu zuten jada eremu mistoko lanpostu publikoak betetzeko euskaraz jakitea nahitaezkoa ez zenean euskaraz jakitea merezimendu gisa balioetsiko zutela, eta egokituko zitzaion puntuazioa Europako Batasuneko hizkuntza ofizialei (ingelesa, frantsesa, alemana) egokitzen zitzaiena baino %5 handiagoa izanen zela gutxienez. Oraingo dekretuak, ordea, beste hizkuntzen baldintzapena ahaztu eta
|
euskara
merezimenduaren puntuazioaren %3n zehazten du.
|
|
2019
|
|
|
Sindikatuak ohar bidez azpimarratu duenez, dekretua inpugnatzeko arrazoia ez da izan"
|
euskara
merezimendu gisa baloratzearen aurka egotea; baizik eta, aurreko gobernu nazionalistak sartutako balorazio baremoen aurka izatea, bai lekualdatze lehiaketetan, bai lehiaketa oposizio bidezko sartze prozesuetan".
|
|
2020
|
|
|
Osasun arloari dagokionez,
|
euskara
merezimendu gisa dago ia lanpostu guztietan eta hizkuntza eskakizuna duten lanpostuetan EB2 maila eskatzen da. Hizkuntza Eskubideen Behatokiak dituen datuen arabera, 2019an zehar Nafarroako Gobernuarekin lotutako 71 herritarren kexa jaso ziren.
|
|
2021
|
|
|
Oso argia da Legea, eta, beraz, Legearen kontrakoa da Nafarroako Administrazio Auzitegia egiten ari dena: galarazten ari da eremu mistoko udalek lanpostu elebidunak sortzea eta
|
euskara
merezimendu moduan baloratzea. Atzo bertan izan genuen azkeneko adibidea, Zizur Nagusian.
|
|
|
Zangozako Eskualdeko Zerbitzuen Mankomunitatea saiatu da kexa kontuan ez hartzen, eta, besteak beste, argudiatu du ezen Nafarroako Justizia Auzitegi Nagusiak irailaren 27an emandako 216/ 2019 epaian hau ezarri zela: «Eremu mistoan(...) lanpostuetan
|
euskara
merezimendu gisa baloratzeak dakar diskriminazioa Funtzio Publikoko lanpostuak betetzean(...)». Kontuan hartu behar da Mankomunitateko Lerga, Urraulbeiti eta Zangoza udalerriak eremu mistoan daudela.
|
|
2022
|
|
|
Navarra Sumak esan du PSNk botere eta erabakitzeko ahalmen gehiago ematen diela «nazionalistei», Gobernuak aurkeztu duen zirriborroarekin. Eskuineko koalizioaren arabera, «Euskarabidearen aholkularitzarekin» administrazioko zenbait departamentuk lanpostu gehiagotara zabaldu ahal izango dute
|
euskara
merezimendu gisara. «Ollori txeke zuri bat ematea da hori, nafar guztien aukera berdintasunaren aurkako politikak egin ditzan funtzio publikorako sarbidean».
|
|
|
Dekretuak zuzenean eraginen duenaz gain, zirriborroa bi urtez atzeratu izanak eragina izan du azken bi urteotan argitaratu diren oposizio lehiaketa guztietan. Izan ere, Nafarroako Auzitegi Nagusiak 2019an baliogabetu zituen
|
euskararen
merezimenduari buruzko puntuak, eta, ordutik, hutsune handi bat egon da araudian: 2020 eta 2021eko oposizio lehiaketetan, puntu eman zaizkio euskarari sistematikoki, eremu ez euskalduneko eta mistoko deialdi guztietan.
|
|
|
Baina aurrez esperientzia txar bat izan zuten. Txibitek Nafarroako Kontseiluari eskatu zion txosten bat, jakiteko legezkoa ote zen
|
euskara
merezimendu gisa baloratzea eremu ez euskaldunean. Erantzuna ez zitzaion gustatu, nonbait:
|
|
|
Izan ere, sumindura eragin dute Nafarroako administrazio publikoko merezimenduen dekretuak eta PAI ingelesez irakasteko sistema indartzeko erabakiak, eta bion kontrako aldarria ozenduko dute. Oraindik tramitazio fasean dago lehenengoa, baina, araudi horren arabera,
|
euskara
merezimendu izango da Nafarroako zenbait eremutan, eta hori ere ez beste zenbaitetan. Egoera hori salatzeaz gain, eztabaida bestelako parametro batzuetara eraman behar dela eskatuko du Kontseiluak:
|
|
|
Ez guztietan, ordea. Izan ere, deialdi publiko guztietan ez da
|
euskara
merezimendutzat hartzen, ezta gutxiago ere. Zehazki, hiru deialdi mota arautzen ditu dekretuak:
|
|
|
Gainera,
|
euskara
merezimendu gisa hartzeko irizpidea desberdina izango da Euskararen Legearen arabera banatutako eremuetako bakoitzean. Eremu euskaldunean, hautagaiek gehienez ere 11,5 puntu eskuratu ahal izango dituzte oposizio lehiaketetan, eta 4,6 puntu lekualdatze prozesuetan.
|
|
|
Oraindik tramitazio fasean dago Nafarroako administrazio publikoko merezimenduen dekretuak, baina, araudi horren arabera,
|
euskara
merezimendu izango da Nafarroako zenbait eremutan, eta hori ere ez beste zenbaitetan. Egoera hori salatzeaz gain, eztabaida bestelako parametro batzuetara eraman behar dela eskatu nahi du du Kontseiluak:
|
|
|
Ez guztietan, ordea. Izan ere, deialdi publiko guztietan ez da
|
euskara
merezimendutzat hartzen, ezta gutxiago ere. Zehazki, hiru deialdi mota arautzen ditu dekretuak:
|
|
|
Gainera,
|
euskara
merezimendu gisa hartzeko irizpidea desberdina izango da Euskararen Legearen arabera banatutako eremuetako bakoitzean. Eremu euskaldunean, hautagaiek gehienez ere 11,5 puntu eskuratu ahal izango dituzte oposizio lehiaketetan, eta 4,6 puntu lekualdatze prozesuetan.
|
|
|
Ez guztietan, ordea. Izan ere, deialdi publiko guztietan ez da
|
euskara
merezimendutzat hartzen, ezta gutxiago ere. Zehazki, hiru deialdi mota arautzen ditu dekretuak:
|
|
|
Gainera,
|
euskara
merezimendu gisa hartzeko irizpidea desberdina izango da Euskararen Legearen arabera banatutako eremuetako bakoitzean. Eremu euskaldunean, hautagaiek gehienez ere 11,5 puntu eskuratu ahal izango dituzte oposizio lehiaketetan, eta 4,6 puntu lekualdatze prozesuetan.
|
|
|
Lanpostu publikoetan
|
euskara
merezimendu gisa baloratu behar dela ebatzi zuen apirilean Nafarroako Administrazio Auzitegiak. Atezainen gaztelaniazko zerrenda osatzeko deialdian euskararen ordenantza urratu du Geroa Baiko udal gobernuak.
|
|
|
Herritar batek kexa jarri, eta Nafarroako Administrazio Auzitegiak ebazpena eman zuen 2022ko apirilaren 25ean.
|
Euskara
merezimendu gisa baloratu behar dutela ebatzi du eta Euskararen Ordenantzari jarraikiz, lanpostuak jendearekin harremana duenez, euskararen balorazioa %10a izan behar duela. Geroa Baiko udal gobernuak errekurtsoa aurkeztu dio ebazpenari, Iruñeko Administrazioarekiko Auzien 1 Epaitegian.
|
|
|
Eta zehaztu duenez," gobernuak akordio programatikoaren arabera eta legezko maniobrak alde batera utzita eratzen du bere irizpidea". ...rudi euskal hiztunok bigarren mailako herritarrak garela eta gogaikarriak garela; gehiago jakiteari prestigioa eman beharrean hobe da gutxiago jakitea". Ruizek adierazi duenez," Bi urte baino gehiago igaro dira Nafarroako Justizia Auzitegi Nagusiak epaia eman zuenetik", eta denbora horretan," Anomalia nabarmena gertatu da, eremu mistoko lanpostu bakar batean ere ezin izan baita
|
euskara
merezimendu gisa baloratu bi urte hauetan". Bere ustez, araudi horrekin" atzerapauso bat eman da, eta horrek ez dio mesederik egiten ez gizarte kohesioari, ez bizikidetzari, ez aukera berdintasunari". " Dekretuaren zirriborro hau Administrazioko lanpostuak betetzean euskara baloratzeari buruzkoa da soilik, baina 2017ko dekretua zabalagoa zen, euskararen erabilera arautzen zuen", adierazi du.
|
|
|
Horren bidez dekretuko zenbait artikulu baliogabetu zituen. Zehazki baliorik gabe utzi zituen eremu mistoan, eremu ez euskaldunean eta Foru Erkidegoko Administrazioko zerbitzu zentraletako lanpostuetan
|
euskara
merezimendu gisa baloratzeari buruzkoak, sarrera oposizio lehiaketa bidez egiten denean. Horren ondotik, Txibiteren gobernuak lan deialdi publikoetan sistematikoki ez dio baliorik eman euskararen ezagutzari ez eremu ez euskaldunean ez mistoan ezta Administrazioko zerbitzu zentraletakoetan ere.
|
|
|
Herritarrekiko Harremanetarako kontseilariak zehaztu du Lehendakaritza departamentuaren esku dagoela administrazioan euskararen erabilera arautuko duen dekretua. Indarrean dagoena edukiz hustu zuen Nafarroako Auzitegiak, 2019an; eta egun ezin da
|
euskara
merezimendu gisa hartu eremu misto eta ez euskaldunean.
|
|
|
Bitartean lan eskaintza publikoak bata bestearen atzetik ateratzen ari dira, zeinetan euskararen balorazioa ez den egiten ari. Indarrean dagoenaren zati bat baliogabetu zuen Nafarroako Auzitegiak 2019an, eta geroztik ezin da
|
euskara
merezimendu gisa hartu eremu misto eta ez euskaldunean. Hala gertatu da, esaterako, otsailaren 6an izanen den erizainen oposizioarekin.
|
|
2023
|
|
|
Sindikatuaren esanetan, euskara «oso egoera delikatuan» dago Nafarroan eta bertako administrazio publikoetan, eta «oztopo andana» ditu: «Zonifikazioa betikotzea, hizkuntza paisaian gabeziak izatea, euskara eskakizuna duten plazak oso gutxi izatea,
|
euskara
merezimendu gisa ia ez baloratzea...». Bide horretan, salatu du azken asteetan Hezkuntza Departamentuak euskara ikastaro trinkoetara joateko baimenak ukatu dizkietela langileei, «arrazoi zentzugabeak» emanez; hala nola, esanez Hezkuntza laguntzako espezialista lanpostuetarako ez dutela hizkuntza eskakizunik behar, edota ez dutela behar adinako euskara mailarik egiaztatu.
|
|
|
Haur Eskolako hiru hezitzaileek eta euskara teknikariak. Gainerakoetan,
|
euskara
merezimendu gisa ere ez da baloratzen.
|