|
2005
|
|
|
Ikastaroak seminarioan egiteak, Bizkaiko
|
euskarari
lehentasuna emateak, horrek kutsu berezi bat eman zizuen euskara batua zabaltzen ari zen sasoirik beteenean…
|
|
|
Jakingo duzuenez, azaroren 19tik 26ra Ezabaketa Egunak ekimena abian jarriko du Euskal Herrian Euskaraz erakundeak. Nazio mailako ekintza hori"
|
Euskarari
lehentasuna eman! Guztion esku dago!" lelopean gauzatuko da, hain zuzen ere gure asmoa euskararen ofizialtasuna eta normalizazioa, hizkuntz gatazka gainditzea eta hizkuntza eskubideen defentsa guztion artean gaur egungo eztabaida politikoaren erdigunean kokatzea baita.
|
|
|
Euskara!". Eta horrelaxe hasi nintzen
|
euskarari
lehentasuna ematen.
|
|
2006
|
|
|
Izan ere, politikaren zakuan lagun hurkoa entenditzeko, prozesuak konpartitzeko dauden ahaleginak ez dira igartzen euskararen aldeko jardunean.
|
Euskarari
lehentasuna ematen ahalegindu ordez, epe laburrean protagonismoa bilatzeari begira, alde bakarreko eta atxikimendua ez besterik bilatzen duten estrategia politiko jakineko ekimenak dira abian jartzen direnak, gure hizkuntza indarberritzeko ahalegina beste eszenatoki batera eramateko eragingarritasunik ez erakutsiz, euskara jendartera, paseoan ateratzen den txorimaloa bailitzan baliatuz....
|
|
2009
|
|
|
EAEko gobernu berriko lau kontseilarik euskaraz egin dute zin beren kargua, eta batek euskaraz eta erdaraz. Horrek zer esan nahi du bost kontseilari horiek oso aintzat hartzen dutela euskara eta beren ardurapeko sailetan
|
euskarari
lehentasuna emango diotela edo gutxienez bi hizkuntzak berdin tratatuko dituztela ala itxura egin nahi dutela, herritarrek euskararen aurkakotzat jo ez ditzaten. Aurrekoek ere euskararen kontuan itxura eta hipokresiatik gehiago zuten, eta hauek gutxiago izango dira itxurakerian eta hipokresian?
|
|
|
Euskara! Eta horrelaxe hasi nintzen
|
euskarari
lehentasuna ematen?.
|
|
|
albisteak, Guraso Elkarteak, elkarrizketak, barne informazioa, ikasleen txokoa, laburrak... Hori guztia aurrera eramateko ikastolaz kanpoko babesa ere jasotzen dute.Hizkuntzari dagokionez,
|
euskarari
lehentasuna ematen zaio, baina ezagutzen ez duten gurasoei begira, artikulu gehienak gaztelerara itzultzen dira.Teknologia berriek eskaintzen dituzten aukerak baliatuz, aurrerantzean Aballarri aldizkaria Interneten ere izango da irakurgai egape orrialdean. Aldizkariek hain garai zaila bizi duten honetan harro egoteko modukoa da hamar urte bete izana. Zorionak.
|
|
|
Alderdi gehienek egiten duten kanpainan ez du ikusten euskararen etorkizuna bermatzeko benetako asmorik. Gaur egungo menpeko egoeran eduki nahi izatea leporatu die, baita
|
euskarari
lehentasuna ematearen aldeko hitz gutxi egitea ere. Gauzak ongi egiteko aldaketa sakon baten beharra defendatu du.
|
|
|
Araba, Bizkaia eta Gipuzkoako Gobernu Sozialista berriak ekarri eta ekarriko duenak ere ez dio esperantzari leku askorik uzten.Eta euskaldunok, beti bezala, bigarren mailako herritar gisa jarraitzen dugu, euskaraz bizitzeko ezintasunean murgilduta, baina inolaz ere itota. Euskaraz bizitzearen aldekotasuna bizirik mantentzea lortu dugu, eta hau garatu ahal izateko kohesioa eta elkarlana jorratzeko apustua egin behar dugu, apustu sendoa.Beraz, EHE sortzera eraman gintuzten arrazoiak indarrean dira egun oraindik, eta zentzu horretan euskaldunok bigarren mailako herritar izateari utzi eta
|
euskarari
lehentasuna emango dioten politika burujabeen bidez Euskal Herri euskaldunera heltzeko bidean irmo jarraituko dugu aurrera.Euskaraz biziz, Euskal Herri euskalduna eraiki!!!
|
|
|
Hauteskunde kanpainan murgildu ginen duela astebete pasatxo, nahiz eta ezberdintasunik ez genuen nabaritu azken aste hauek atzera jasan dugun bonbardaketa mediatiko guztiarekin. Promesak, gurariak eta hitz faltsuak nagusi diren garai hauetan, hamaika baieztapen entzun ahal izan dugu euskararen etorkizunaren inguruan; hori bai,
|
euskarari
lehentasuna ematearen aldeko hitz gutxi. Gaur egun euskarak bizi duen menpekotasun egoera larria agerian utzi izan du EHEk.
|
|
|
Bigarren deia, herritarrei egin nahi diegu. Euskal Herri euskaldunaren bideak bere fruituak eman ditzan,
|
euskarari
lehentasuna emanaz gure eguneroko jarduna aldaketa hori etengabe elikatzera bideratu behar dugu. Kalean, etxean, jolasean, borrokan, eskolan zein lanean herri bat osaturik euskaraz bizi nahi dugula aldarrikatu, eta hori horrela izan dadin neurriak eskatzea eta hartzea dagokigu.
|
|
|
Bide horrek bere fruituak eman ditzan,
|
euskarari
lehentasuna emanaz gure eguneroko jarduna aldaketa hori etengabe elikatzera bideratu behar dugu. Kalean, etxean, jolasean, borrokan, eskolan zein lanean herri bat osaturik euskaraz bizi nahi dugula aldarrikatu, eta hori horrela izan dadin neurriak eskatzea eta hartzea dagokigu beraz.
|
|
|
Bukatzeko, datozen asteetan Araba, Bizkaia eta Gipuzkoan ospatuko diren hauteskundeetan ez dirudi
|
euskarari
lehentasuna ematearen aldeko hitz asko entzungo dugunik. Alderantziz, badirudi gaur egungo egoera mantentzearen aldeko apustua egiten duela gehiengoak.
|
|
|
Egoera honen aurrean euskaraz bizi nahi dugunok ezin dugu gora begira egon. Gaur eguneko egoera mantentzearen alde azaltzen diren horien iruzurrak agerian utzi eta
|
euskarari
lehentasuna emateko deia lau haizetara zabaldu behar ditugu.
|
|
|
Bestalde, herri euskaldunaren bidean erdarekiko asimilazioa gainditzea ezinbesteko pausoa izango da, eta maila guztietan
|
euskarari
lehentasuna emanez garaitu behar dugu asimilazioa. Hortaz, euskarak behar duen ofizialtasuna asimilazioa gainditzeko halabeharrezko tresna moduan irudikatu behar dugu.
|
|
2010
|
|
|
Nazio proiektuaren abiapuntua hizkuntza aniztasunezkoa da derrigorrez.
|
Euskarari
lehentasuna eman arren, Manuel Larramendik Pirinioetako Herrialde Batuetarako lau hizkuntza proposatzen zituen. Gaurko latina ingelesa da, jakina.
|
|
2011
|
|
|
Euskal Herria «hizkuntza ordezkapena oinarrian duen asimilazio prozesu batean» dagoela salatu, eta horri aurre egiteko giltza zein den argi utzi zuten:
|
euskarari
lehentasuna eman behar zaio, inolako mugarik gabe, «esparru guztietan». Horretara bideratuko dute EHEren jarduna.Euskarari «lehentasunezko estatusa» emateko prozesuan Sasi guztien gainetik, euskaldun eta burujabe!
|
|
|
Bestalde, baldintza pleguak behartzen du errotuluak eta idatzizko elementuak bi hizkuntz koofizialetan jartzera,
|
euskarari
lehentasuna emanez. Horrela, elemento horiek ezin izango dira gaztelaniaz soilik egon, baina ezta euskara hutsez ere.
|
|
|
Hizkuntzaren ikuspegitik, bi baldintza baino ez ditu jarri Udalak. Alde batetik, errotulazioa elebiduna izatera derrigortu du,
|
euskarari
lehentasuna ematen. Beste aldetik, %0, 58ko garrantzia eman dio euskarari balorazio irizpideetan.
|
|
2012
|
|
|
Beste ETB bat posible baita, borondatea izanez gero:
|
euskarari
lehentasuna ematen diona, kalitatezko saioekin ikuslea asetuko duena. Eta euskarazko beste telebistekin elkarlanean ariko dena.
|
|
|
Eta gero gaztelaniaz. Alegia,
|
euskarari
lehentasuna emanez, nahiz eta entzuleen artean Euskal Herritik kanpoko jendea egon. Txalo!
|
|
|
Euskaldun bakoitzak eman behar dio lehentasuna euskarari, ondoren herri moduan ere lehenesteko. Eta Euskal Herrian aldaketaren alde ari direnengan eragin behar dugu, botere guneetan ere
|
euskarari
lehentasuna eman eta euskaraz bizitzeko urrats sendo eta atzeraezinak ausardiaz eman ditzaten.
|
|
|
“Jaietako egitaraua euskaraz egingo da eta gaztelaniazko laburpena egitarauaren amaieran jarriko da. Letra tamainaren aldetik,
|
euskarari
lehentasuna emango zaio. Diseinuak egitarauaren orri guztiak hartu behar ditu bere baitan”, dio araudiak. Aurreko urteetan bezala, lanaren neurria librea izango da eta “formatu artistiko guztiak onartuko dira:
|
|
|
Halaber, hiztunen dentsitatea ez da nahikoa, zeren gauza bat da euskara menperatzea eta beste bat erabiltzea. Argi badago administrazio publikoentzat zailagoa dela erabilera sustatzea hizkuntza gaitasuna bermatzea baino, ezinbestekoa da borondate politikoa erakuts dezaten eta
|
euskarari
lehentasuna eman diezaioten beraien jardun guztietan.
|
|
2013
|
|
|
Ueman sartu, eta otsailaren 27an hizkuntza irizpideak berritu zituen. Irizpideetan
|
euskarari
lehentasuna ematen dio udalak, euskararen normalizaziorako beharrezko dena. Gainera udaleko alderdi guztiek, PPk izan ezik, bat egin zuten irizpide hauen onarpenean".
|
|
|
Harago jo du Wertek: onartu du
|
euskarari
lehentasuna eman dakiokeela, hizkuntza gutxitua delako, baina argi dio gaztelaniak pisua behar duela ordutegian, eta «orekara» jo behar dela. Euskarari egindako beste keinu bat gehitu behar zaio xedapen horri:
|
|
|
Berriak biltzen zituen, hautatzen zituen eta idazten edo bere gisara berridazten zituen. Euskara ereduaren aldetik, idazleei euskaraz pentsatzeko eskatzen zien, eta «frantsesezko fraseologia» baztertzeko; halaber, Hegoaldeko garbizaletasunarekin ez zuen bat egiten, eta gisa horretan, Luis Villasanterenarabera,
|
euskarari
lehentasuna eman zion «kazetari bakarra» izan zen.
|
|
2014
|
|
|
Baina akats horiek aldizkari ofizialetan, triptikoetan, iragarki erraldoietan eta prentsa oharretan ikusten ditugunean zalantzan jartzen dugu. Iritsiko da gure instituzioetara egunen batean euskararen marka, eta espero, Gipuzkoako Foru Aldundiak bezala,
|
euskarari
lehentasuna ematea, saihestea espainieraz bakarrik aritzea, eduki garrantzitsuak beti euskaraz azaltzea. Badu Bada, erakusketa izateaz gain, espazio egokia eta iradokitzailea izango da hizkuntza gutxituen ezagutza, onarpena eta promozioa ahalbidetuko duten ekintzak burutzeko.
|
|
|
Bi deialdietan berariaz baloratuko dira, gainera, beste ekintza batzuk ere: proiektuetan
|
euskarari
lehentasuna ematea, taldean eta sarean lan egitea bultzatzea, herritarrek lan prozesuan parte har dezaten sustatzea, eta ahultasun egoera handiagoan dauden emakumeen parte hartzea bultzatuko duten estrategiak definitzea.
|
|
|
Euskara gehiago A ereduan Erdibidean azaldu da Uriarte. Batetik, EH Bilduk proposatutakoaren bidetik,
|
euskarari
lehentasuna eman nahi dio. «Euskara ardatz duen hezkuntza eleaniztuna defendatzen dugu».
|
|
|
Horri dagokionez, azpimarratzeko modukoa da UEMAren eskariari erantzunez EITBko zuzendaritzak, urratsak? agindu izana ETB2n apurka apurka euskara sartzeko eta euskaldunak kate horretan erdaraz berba egitera ez behartzeko (ikus Urkizu, 2014), azpimarratzekoa den bezala Gipuzkoako Foru Aldundia (2014) egiten ari den ahalegina
|
euskarari
lehentasuna emateko.
|
|
|
GIPUZKOAKO FORU ALDUNDIA, 2014,?
|
Euskarari
lehentasuna emateko dekretua onartuko du Gipuzkoako Foru Aldundiak?. Hemendik jasoa:
|
|
|
Agur! Bai, Jainkoak, hizkuntza guzien asmatzaileak, badaki ama
|
euskarari
lehentasuna eman behar dela, bederen gure herrian. Eta guk, gure hizkuntzari esker, egin ditzagun maitale leialak, gizon eta emaztearen loturari esker, haurño maiteak izan diten.
|
|
2015
|
|
|
2015EKO URTARRILAEuskara planari helegite iragarpena Urtarrilaren 8an, Gipuzkoako Foru Aldundiak sektore publikoan
|
euskarari
lehentasuna emateko plana aurkeztu eta hurrengo egunean, Carlos Urkijok iragarri zuen Estatuaren abokatuari eskatu diola planari helegitea jartzeko. Bigarren hizkuntza ofizialari kalte egiten diola eta Espainiako Konstituzioak jasotzen duen koofizialtasuna urratzen duela uste du Urkijok.
|
|
|
" Euskara lehenestea beste hizkuntzen aurrean. Egunerokotasunean erabiltzea"," Gaztelania eta euskara ez jartzea maila berean, hots,
|
euskarari
lehentasuna ematea" eta" Euskarazko zerbitzua (harrera, artapena, agiriak, zehaztasunak...) lehenestea, batez ere eremu euskaldunetan".
|
|
|
Euskararen eta gaztelaniaren arteko desoreka «berdintzea» izango du helburu Gipuzkoako Diputazioaren euskara plan berriak. Bi hizkuntzak ofizialak diren arren, alde handia dago bien artean, eta, hori orekatzeko,
|
euskarari
lehentasuna eman asmo dio aldundiak. «Ereduzko jokabideak izateko erantzukizuna hartu nahi dugu», azaldu du Martin Garitano ahaldun nagusiak.
|
|
|
Hau da, Frantziako eta Espainiako konstituzioek diotenaren menpe daude, eta horietan lehentasunezko hizkuntzak dira frantsesa eta gaztelania; gure hizkuntza bigarren mailako bihurtzen da. Argi dago hori iraultze aldera beste inoren mende ez dagoen hizkuntza politika bat behar dugula, euskaraz bizitzea bermatuko duena eta
|
euskarari
lehentasuna emango diona, benetako ofizialtasuna emango diona, ez soilik paperean.Eta izan du esku hartzerik gabekoa; ikusi dugu zenbait udalek hartu izan dituztela hainbat neurri euskaraz bizitzeko eta helegiteak jarri dizkietela, izan Espainiako Gobernuaren ordezkaritzak, izan suprefetak. Hainbat erabaki hartu direnean, ikusi dugu etorri direla esanez erdaldunen hizkuntza eskubideak ez daudela bermatuta eta konstituzioen kontra doala.Beraz, badago Euskaraz Bizi eguna egiteko eta euskara ospatzeko beharrik. Bai; jaia eta aldarrikapena uztartu nahi ditugu honekin.
|
|
|
Gazte beroen eraginez,
|
Euskarari
lehentasuna ematen ziotenei ez zieten konfiantxa aski egiten zeren eta Enbatatik jalgirik, gehiago kulturari emanen zen Amaia muimendua sortuko zuten. Enbata bere ixurgia naturalera itzuliko zen:
|
|
|
alemanez, ingelesez, gaztelaniaz? ere idatzi eta hitz egin; baina
|
euskarari
lehentasuna emanez, betiere. Horren erakusgarri nabarmenena Andolinen produkzio literarioa dateke.
|
|
|
Guk aurrera egingo dugu eta orain hirugarrenari emangodiogu hitza. Esan bezala Euskal Herrira gatoz, eta orain aztertu genuke zer aukera edomuga juridiko dugun gurean udal administrazio mailan
|
euskarari
lehentasuna emateko. Gurean, eremu batzuetan, EAEn eta Nafarroako eremu batean euskara ofiziala da, eta egia da hor normalean pertsonaltasun printzipioa aplikatzen dela, eta horrek ere zailtasunak sortzen dizkiola gurehizkuntzari lehentasunezko hizkuntza izateko.
|
|
|
Hizkuntza politiketan azken aldian Estatuen zein Nafarroako Gobernuaren bidez jasandako injerentziak salatzea eta hainbat administrazioetako arduradunek aurrera egiteko hartu duten determinazioa txalotzea da mobilizazioaren helburua. Euskaraz bizi nahi duten herritar guztiak manifestazioan parte hartzera gonbidatu dituzte. UEMA: "
|
Euskarari
lehentasuna emateagatik zigortu nahi gaituzte" “Estatu espainiarrak EAEn duen ordezkariarekin helegiteak jaso ditugun hainbat udaleko ordezkariak bildu gara, hemen. UEMAko udalok hartua dugu hizkuntza politika aurrerakoiak egiteko erabakia.
|
|
|
Horregatik, asko gara Carlos Urkixoren errekerimendu eta helegiteak jaso ditugun udalak. Eta oinarri oinarrian
|
euskarari
lehentasuna emateagatik zigortu nahi gaituzte. Horrela, euskararen balio ofiziala ari dira zalantzan ipintzen, eta hori, oso larria da”, azaldu du Maren Belastegi, Bergarako alkateorde eta UEMAko lehendakariak.Helegiteak helegite, udalek aktak euskaraz bidaltzen jarraitzen dutela azaldu eta bat egiteko beharra azpimarratu du.
|
|
|
...merezi lukeen hizkuntza jardunean eragiteko aginpide publikoek hartutako plangintza oro, eta Xabier Mendiguren Bereziartu EABko batzordekideak gogorarazi egin zuen XXI. mende hasierarako hizkuntza politikaren oinarriak dokumenturako oinarrizko txostenari egin zizkion iruzkinetan.91 Dena den, hizkuntza berezkotasunaren eta ekintza positiboaren kontzeptuak nahasi egin ohi ditu herri mugimenduak, 92
|
euskarari
lehentasuna emateko neurriak oinarritze aldera euskarak nozitzen duen egoera minorizatura jota. Nire iritziz, egoera soziolinguistikoak ahalbidetzen duen lekuetan lurraldetasunaren irizpidean oinarritutako hizkuntza politika da jarraitu beharreko bidea.
|
|
2016
|
|
|
Bigarrenik, sustapeneko neurriak daude: lehen hitza euskaraz egitea, bezeroak kontrakorik adierazi ezean euskaraz egitea agiriak, karteletan
|
euskarari
lehentasuna ematea... Gazteekin beste bide bat urratzeko asmoa ageri da, ikusita ezagutza ia erabatekoa dela:
|
|
|
Bost urte baino lehen, bi finantza erakundeek euskaraz bakarrik bidaliko dizkiete dokumentuak 30 urte baino gutxiagoko bezeroei. Haiek kontrakoa adieraziko balute, bi eletan bidaliko lizkiekete agiriak, betiere
|
euskarari
lehentasuna emanez. Bezero berriak hartzerakoan irizpide hori segitzeko hitza hartu dute.
|
|
|
|
Euskarari
lehentasuna emateko modurik ez dute uzten Espainiako auzitegiek, beraz. Eta legeetan ez daude maila berean euskara eta gaztelania.
|
|
2017
|
|
|
|
Euskarari
lehentasuna eman nahi nioke 2017an. Hizkuntza zergatik den inportantea helarazi behar zaio jendeari, gure kultura zer den jakin dezaten, bestela ez dute ikasiko.
|
|
|
Euskaraz bizitzeko hautua eta determinazioa gauzatu genuen
|
euskarari
lehentasuna eman zion praktikan. Horretarako arrazoi teknikoak genituen (eta ditugu), bi hizkuntza ofizial izanik, hautatu egin behar baita zein jarri lehenengo eta zein gero.
|
|
|
Hizkuntzaren inguruan alderdien arteko akordioak lortzeak, garrantzi handia izango du herrietan ere, bidegurutzea gainditu eta urrats sendoak emate aldera, nahiz eta jakin, alderdien arteko goi mailako harremanek tokian tokikoak baldintzatzen dituztela. Akordio horien oinarrian behar dute,
|
euskarari
lehentasuna ematea agenda soziopolitikoan eta hizkuntza normalizazioaren aurrerabiderako oinarriak adostea hurrengo belaunaldiari begira. Eta, ahal bada, ez alderdi abertzaleen artean bakarrik.
|
|
|
Horregatik, legearen aldekotzat ebatzi zituen
|
euskarari
lehentasuna ematen dioten planaren atalak, batez ere euren funtzioak euskaraz nagusiki egiten dituzten euskarazko administrazioatalei buruzkoak.
|
|
|
9.11 Euskal Autonomia Erkidegoko Justizia Auzitegi Nagusiaren maiatzaren 29ko 238/ 2017 epaia bukatzeko, epai irmoa ez den arren, aipagarria iruditu zait azkeneko hilabeteotan puripurian egon den epai baten azterketarekin amaitzea, hain zuzen ere, gipuzkoako Foru aldundiko euskararen erabilera planaren aurka jarritako helegitearen gainekoa. epai hau ere, egitasmoaren aztergaien ikuspuntutik aztertuko dugu. estatuko abokatuak helegitean argudiatu zuen euskara planak euskarari ematen ziola gaztelaniaren gaineko zilegitasunik gabeko lehentasuna. horren gainean, auzitegiak ebatzi zuen euskara planak hizkuntzaren errekuperazio eta sustapen politika bat jasotzen duela, gaztelania eta euskararen arteko euskararen kalteko asimetria egoeratik hasita, bi hizkuntza ofizialen berdintasuna helburu duena. horregatik, plana bera ezin dela arrazoi horregatik, legez kontrakotzat jo, betiere, bi hizkuntzen koofizialtasun egoera eta gaztelania hiztunen hizkuntza eskubideak errespetatzen baditu. (6 oinarri Juridikoa) horregatik, gaineratzen du legezkotzat jo behar zituela euskararen erabilera sustatzen duten planaren atalak, betiere herritarren hizkuntzaeskubideak bermatzen badituzte. ondorioz, legearen aldekotzat ebatzi zituen
|
euskarari
lehentasuna ematen dioten planaren atalak, batez ere euren funtzioak euskaraz nagusiki egiten dituzten euskarazko administrazio atalei buruzkoak. atal horien hiru adibide aipatuko ditugu jarraian. lehenik, gipuzkoako Foru aldundiko euskara planaren bigarren artikuluaren lehenengo atalak, auzitegiak legezkotzat jo zuena, honela dio:
|
|
|
EH Bilduk,
|
euskarari
lehentasuna eman eta hirian botoen ehuneko hogeitik gora ateratzea lortu zuen, orain hamabi urtekoarekin alderatuz zortzi puntu igoz. Podemosek, berriz, kanpaina erabat elebiduna egin zuen hirian, gazteei zuzendutako ekitaldi batzuk ia erabat euskaraz eginez, eta bi zinegotzi lortu zituen, hirugarren zinegotzirako hamarreko gutxi batzuen faltan.
|
|
2018
|
|
|
• Prentsari begirako komunikazioa euskaraz egiten da, edo
|
euskarari
lehentasuna emanda.
|
|
|
• Udalak hizkuntza betebeharrak jartzeak bultzatu egiten ditu taldeak eta elkarteak euskara erabiltzera jendearen aurreko ekitaldietan. Hala ere, ez da beti lortzen
|
euskarari
lehentasuna ematea, eta ekitaldia zenbat eta handiagoa edo oihartzun handiagokoa, orduan eta gehiago lausotzen dira eskakizunak, beste alderdi batzuei (batik bat onura ekonomikoari) ematen zaiolako lehentasuna.
|
|
|
•
|
Euskarari
lehentasuna emateko irizpideak ezarrita daude, baina kasu bakoitzerako ez, eta teknikarien/ zinegotzien gain geratzen da erabakia. Batzuek eskertuko lituzkete irizpide edo jarraibide zehatzagoak.
|
|
|
Hizkuntzak kudeatzeko orduan, badaude praktika eredugarriak, baina elkarteren bat kenduta, ez dago ezer araututa euskararen presentziaz eta erabileraz. Adostasuna dago
|
euskarari
lehentasuna emateko, baina ez dago ezarrita noiz eta nola. Udalaren exijentzia eta presioa garrantzitsuak izan dira, baina gainerako elkarteen jokabidea (besteek zer egin edo nola jokatzen duten) ere bai.
|
|
|
Adostasuna dago
|
euskarari
lehentasuna emateko, baina ez dago ezarrita noiz eta nola.
|
|
2019
|
|
|
Sinesmen oker baten ondorioz uste dute praktikoagoa dela ingelesez eta gaztelaniaz jardutea. Eta jakina, horiek ere pentsatzen dute,
|
euskarari
lehentasuna emanda eta guk planteatzen ditugun irizpideak erabilita, turismoak ekartzen dien etekin ekonomikoaren zati bat galdu dezaketela.
|
|
|
Alderdiei euskararen prozesua blindatzea eskatzen zitzaien, alegia, euskara interes elektoral eta estrategia diseinu alderdikoietatik ateratzea eta oinarrizko adostasunetara heltzea. Proposaturiko akordio horren oinarrian leudeke
|
euskarari
lehentasuna ematea agenda soziopolitikoan eta hizkuntza normalizazioaren aurrerabiderako oinarriak adostea hurrengo belaunaldiari begira, ahal zen heinean, ez alderdi abertzaleen artean bakarrik. Txostenak honela zioen:
|
|
2020
|
|
|
Zer garrantzi du orain ere
|
euskarari
lehentasuna emateak?
|
|
|
Ultimos locales, venta o alquiler, Amenabar. Toki gutxi hor
|
euskarari
lehentasuna emateko. Ez dakit halako enpresak konturatzen diren produktu bat saltzen denean lotura emozionalak jorratzen direla; erosleok marka horrekin identifikatzea bilatu behar dute, beraz haientzat ere onuragarria da gure hizkuntza aintzat hartzea.
|
|
|
Jarrera lotsagabea eta tematia erakutsi behar dugu,
|
euskarari
lehentasuna emanez etengabe, egunero.
|
|
|
“Gidabaimena ateratzerakoan
|
euskarari
lehentasuna emango niola argi nuen”
|
|
|
Imanol Furundarena: Gidabaimena ateratzerakoan
|
euskarari
lehentasuna emango niola argi nuen, euskarazko eta erdarazko bi aukerak egonda beti erdarara jotzen badugu, euskarazko aukera galtzen joango delako. Aldi berean ere nahiago nuen prestakuntza euskaraz jasotzea, nire euskara bera edo nire formakuntza aberasteko.
|
|
2021
|
|
|
Funtsean, hizkuntza soziabilitate zainduak ez du inor derrigortzen euskara erabiltzera, baina espazio fisiko zein sozial horretan
|
euskarari
lehentasuna ematen zaiola aditzera ematen du. Edozein kasuan eta aurretik aipatu den bezala, honek guztiak ez digu irudikarazi behar frontoia hizkuntza bunker bezala, kanpoko eraginetatik aske dagoen zerbait bezala.
|
|
|
' Haurren aurrean helduok heldu'. Helburua da hizkuntza portaeretan eragitea eta
|
euskarari
lehentasuna ematea umeen erreferente diren helduen artean.
|
|
|
Ondoren etorri zen Etxarri Aranatzen oroigarria jartzea eta haren historia jasoa dago liburuan. Argitalpena elebiduna da, baina
|
euskarari
lehentasuna eman diote.
|
|
|
Hau argitaratu zen bezala ematen dugu. Liburuan
|
euskarari
lehentasuna emateko asmoaz, beste asko itzuliak izanen dira.
|
|
2022
|
|
|
Bestela, aurretik aipatutako ereduko kirola ikerketan (2018) ere, hizkuntza soziabilitate zaindua izeneko kontzeptua plazaratu zuten: " hizkuntza soziabilitate zainduak ez du inor derrigortzen euskara erabiltzera, baina espazio fisiko zein sozial horretan
|
euskarari
lehentasuna ematen zaiola aditzera ematen du" (Soziolinguistika Klusterra, 2018, 28 orr.). Gehiago landu daitezkeen arren, funtsean, kontzeptuok hizkuntza garatzen den testuinguruari garrantzia aitortzen diotela erakustea da gure helburua.
|
|
|
Ordenantzak dio euskaraz idatziko direla okupatutako eremuan jendearen eskueran eta bistan jartzen diren elementu guztiak: menuak, prezioen zerrendak, kartelak, eskaintzen oharrak, arbeletako oharrak… Euskaraz ez ezik, beste hizkuntza batzuetan ere idatzi ahal izango dira, baina, elementuak hizkuntza batean baino gehiagotan jartzen badira,
|
euskarari
lehentasuna eman zaio: hurrenkeran, tamainan…
|
|
|
5 Ez matraka eman euskaldunek jasaten dugun zapalkuntzarekin. Zeren eta, bestela, behartuta egongo baitzarete
|
euskarari
lehentasuna ematen eta koherentziaz jokatzen, ardurak eta erreparazioa eskatzen... Beno, behartuta ez, baina...
|
|
|
Gaur hasitakoak ea lortzen duen herritarrek, ariketa amaitzean ere,
|
euskarari
lehentasuna ematen jarraitzea.
|
|
|
Era berean, taldeotan jendartean eragiteko helburuak euskararen erabilerarekin talka egin izan du beti hiriguneetan; izan ere, eremu erdaldunetako mugak ezagututa eta nozituta, elebidun jokatu izan da urteetan zehar, gaztelania nagusi zela. Denborarekin hizkuntzen arteko indar korrelazioa pixka bat aldatzen joan da, kanpo komunikazioetan
|
euskarari
lehentasuna emanez, nahiz eta gaztelania ez den atzean geratu.
|
|
2023
|
|
|
Espainiako Auzitegi Konstituzionalak deuseztatu du Araba, Bizkaia eta Gipuzkoako udaletan
|
euskarari
lehentasuna ematea galdegiten duen legearen artikulu bat. Lehenago, EAEko Auzitegi Gorenak lege hori Konstituzioaren kontra joan zitekeela seinalatua zuen, eta abisu horri kasu eginez baliogabetu du udal legearen 6.2 artikulua Konstituzionalak.
|
|
|
• Barne komunikazioan langile guztiek daukaten hizkuntza profila sartuko litzateke, gure ikastetxeko hizkuntza paisaia nolakoa den: hizkuntza guztiek bere tokia daukaten ikastetxean,
|
euskarari
lehentasuna ematen diogun eta abar.
|
|
|
Dena dela, gurean, nahitaez,
|
euskarari
lehentasuna eman beharrean gaude, gainerako hizkuntzen aurrean. Huts egingo genuke eskolan, irakatsi beharreko hizkuntza guztiak maila berean kokatuko bagenitu.
|
|
|
Hona hemen errenkadan hamahiru ezaugarriak: 1) diskriminaziorik eza; 2) gardentasuna; 3) irabazi asmorik eza; 4) ikasle zaurgarriei eta ikasleen aniztasunari arreta ematea; 5) parte hartze demokratikoa; 6) segregazioaren, inklusioaren, ekitatearen eta berdintasunaren aurkako konpromisoa; 7) Eusko Jaurlaritzak ezarritako curriculuma eta ebaluazio mekanismoak errespetatzea; 8)
|
euskarari
lehentasuna ematea eta hizkuntza helburuak betetzea; 9) sexu eta genero askatasunaren bermea; 10) laikotasuna; 11) ikastetxeen gobernantza demokratikoa eta parte hartzailea; 12) tokiko hezkuntza proiektuetan parte hartzea; eta 13) langileak kontratatzeko prozesu gardenak eta demokratikoak. Ia ezer ez!
|
|
|
Zarauzko administrazioan euskara da gehien erabiltzen duten hizkuntza, UEMAko gainerako udalerrietan bezala. Hala ere, beren lan hizkuntza euskara izateak eta
|
euskarari
lehentasuna emateak ez du erran nahi gainerako hizkuntzetan mintzo diren herritarren arreta kaskarragoa izanen denik. «Errespetatzen ditugu herritarren hizkuntza eskubideak, eta elebitasuna presente dago gure egunerokoan», azaldu du Etxanizek.
|
|
|
Ongi daki hori Jabier Zabaleta Orioko Udaleko (Gipuzkoa) euskara teknikariak, epaiak «zailtasun gehigarri bat» ezartzen diela baitio. «Euskararen arloan lanean urteak daramatzagunok
|
euskarari
lehentasuna emateko hainbat proposamen egiten ditugu. Baina, bat batean, euskararen normalizaziorako bidea zein den inporta ez zaion epaile batek hartu ditu erabakiak», gehitu du.
|
|
|
Kanpainako kartelak eta kanpo komunikazio guztia gutxienez elebiz egingo du EH Bilduk,
|
euskarari
lehentasuna emanez.
|
|
|
Kanpainako kartelak gutxienez elebiz egingo ditu EH Bilduk,
|
euskarari
lehentasuna emanez. Hautagaitzaren ekitaldi guztietan euskararen presentzia gutxienez% 50ekoa izango dela ere bermatzen dute.
|
|
|
Kanpainako kartelak eta kanpo komunikazio guztia gutxienez elebiz egingo du Orain Amurriok,
|
euskarari
lehentasuna emanez. Hautagaitzaren ekitaldi guztietan euskararen presentzia gutxienez% 50ekoa izango dela ere bermatzen du.
|
|
|
Kanpainako kartelak eta kanpo komunikazio guztia gutxienez elebiz egingo du Elkarrekin Guk Baik,
|
euskarari
lehentasuna emanez.
|
|
|
Kanpainako kartelak eta kanpo komunikazio guztia gutxienez elebiz egingo du Okondo Aurrerak,
|
euskarari
lehentasuna emanez.
|
|
|
Kanpainako kartelak eta kanpo komunikazio guztia gutxienez elebiz egingo du EH Bilduk,
|
euskarari
lehentasuna emanez.
|