|
2001
|
|
|
Datorren iraileko bigarren hamabostaldian XV. Biltzarra egingo du Euskaltzaindiak Bilbon eta Baionan, «Euskalgintza XXI. Mendeari buruz» lelopean.
|
Euskararen
iragan eta etorkizunaz hausnartzeaz gain, Resurreccion Maria Azkue, Julio Urkixo eta Piarres Lafitteri egingo diete gorazarre. Euskalduna jauregia eta Baionako Fakultatea izango dira biltzarraren egoitzak.
|
|
2007
|
|
|
Euskaltzaindiaren egoitzatik atera ginen Carmen eta biok.
|
Euskararen
iragana ederki kontserbatzen zen aixolbearen aitzineko ostatuko eguteran jarri ginen, Gorringo atera zain. Jaun haren haserrearen heinaz jabetzean, iruditzen zitzaigun, idazkariaren bulegoan harrapatu bagintu zitzifrikatuko gintuela.
|
|
2009
|
|
|
Egitasmoaren helburua honela defini liteke: "
|
euskararen
iraganeko bizitza soziala argitzea da euskararen historia sozialaren helburua". Horrela definitu zuen xedea Joseba Intxaustik, proiektuaren zuzendariak, Euskera aldizkarian argitaratutako txostenean13 Aurreraxeago, horrela definitzen du hizkuntzen historia sozialaren azterketa:
|
|
|
Biltzarraren aktak laster argitaratuko dira, eta Etxeberri egitasmoari buruzko informazio xehea bertan agertuEgitasmoaren helburua honela defini liteke: "
|
euskararen
iraganeko bizitza soziala argitzea da euskararen historia sozialaren helburua".
|
|
|
Faktore horien artean garrantzitsuentzat begiz jota duguna hiztunaren gogoa da, hiztunaren jokabidea eta atxikimendua. Hainbesterainokoa da erabakigarria faktore hori,
|
euskarak
iragan urte eta mendeetatik gure egunotara arte iraun badu, hain zuzen ere, hiztunen atxikimenduari esker iraun baitu (hiztunen atxikimenduari esker eta garaian garaiko premia komunikatiboak asetzera egokitzen asmatu duelako). Atxikimendu hori izan ezean nekez iraungo zukeen, batez ere kontuan hartzen badugu duela 25 urte arte ez dituela alde izan faktore politiko eta instituzionalak.
|
|
2010
|
|
|
Gaur egungo eskarmentuaren behin behinekotasun mugatua ikusirik, zilegi da hainbat ondorio begiztatzea: batetik, hizkuntzen eremuan ez dago atzerapauso apartekorik; batik bat irakaskuntzako hizkuntza ereduetan nabari da,
|
euskarari
iragan hurbilean lortutako mugetan eutsiarazi izan baliote bezala, ez urrunago baina ez hurbilago. Eta, bestetik, arazoak saihesteko politika darabilte, euskaldunen inguruneko alderdi askotarikoek osaturiko mundu sentibera eta gizarte aldetik ezinago ahaltsuari dagokionez; halaber, ahalik eta gehien murriztu dute norbere hizkuntza garatu ahal izateko eraginkortasuna, haren sustapena garai hobe baterako utzita.
|
|
2011
|
|
|
1.657 liburu, 1.955 artikulu eta 828 hitzaldi edo liburu kapitulu.
|
Euskararen
iragan soziala ezagutu eta arakatu nahi dutenentzat pentsatuta dago argitalpena, eta bereziki ikertzaile eta ikertzaile gaientzat egin da bilketa hau. Batez ere, ikertzaile gazteak izan ditu gogoan Euskaltzaindiak.
|
|
2014
|
|
|
Mendearen amaierarekin batera antzeman daiteke
|
euskara
iragan loriatsuak gogoratzeko tresna izatetik etorkizun ideala eraikitzeko gogoeten parte ere bazela, eta ez bakarrik bertso eta olerkietan erabili zutelako, baizik eta egunerokotasunean bizitza politikoa aurrera eramateko askotan aukeratu zutelako euskara.
|
|
2015
|
|
|
" Joera dago' ofiziokoen' artean Kapanagaren ideiak mespretxatzeko, ezagutu gabe sarri. Ehunka etimologia proposatzen du eta
|
euskararen
iraganaz hipotesi interesgarriak plazaratzen ditu. Beti ez du asmatuko, baina beste batzuek ere ez.
|
|
|
Gauza gutxi dakigu Arabako
|
euskararen
iraganaz eta albiste gehienak, gainera, azkenaldi honetan ezagutu ditugu (ikus, bereziki, Apraiz 1976, Knörr 1998a, Breñas eta Otsoa de Alda 2002). Dakigunaren berri laburra emango dut jarraian eta bost aro bereiziko ditut horretarako:
|
|
|
Eta, beti sail elebidunean, beste irakasgai batzu ere euskaraz egiten dira, frantsesezko irakaskuntzarekin oren kopuru berdintsura emeki emeki heltzeko esperantzarekin. Eta kolegio bukaerako brebetan, elebidun saileko ikasleek Historia Geografia Herritar Heziketako etsamina
|
euskaraz
iragaiten dute.
|
|
|
Hegoaldean ikasleen bi herenek baxoa edo selektibitateak
|
euskaraz
iragan dituzte
|
|
|
BIGA BAI buraso elkartearen ekimenez, Uharte Hiri, Donapaleu, Gabadi eta Arruta Sarrikotako eskola publikoetako haur elebidunek ekainaren 4a osoki
|
euskaraz
iraganen dute, Donapaleun, denbora berean hainbat jarduera segituz: pilota, dantza, sukaldaritza, kondaira, tailerretan parte hartuko dute bai eta zirko eta bertsua praktikatuko, batzuentzat aurkikuntza bat izanen delarik.
|
|
2016
|
|
|
Buruko min askoren iturriak, galdera horiek guziak! Horiek hola, baxoa osoki
|
euskaraz
iragan nahi duteneri noiz onartua izanen ote zaie oinarrizko eskubide hori. Baionako Etxepare lizeokoek aldi bat gehiago protestatu dute, bainan oraindik onarpenik gabe, nahiz Frantziako Hezkunde ministeritzak hitzemana dioten egun hori etorriko dela.
|
|
|
Ondarearen eguna Irailaren 17an goizez 30 bat lagun bilduz frantses hizkuntzan eta aratsaldez 20 bat lagunekin
|
euskaraz
iragan da ondarearen eguna. Pelepetako karrikan portu zaharraren tokia ikusiz hasi da ibilaldia, aldean dagola beti Dupategia etxea, orai Caducee izenarekin xaharretxe bilakatua dena.
|
|
|
Sartzea dohainik; jateko eta edateko ere eskainiko da. Osoki
|
euskaraz
iraganen da gaualdia, bat bateko itzulpena segurtatua.
|
|
|
Euskara herriko kaleetara ateratzeko helburuagaz 30 herritar inguru batu ziren, Iurretako Mintzopotean. Sei mahaitan banatuta,
|
euskararen
iraganaz, etorkizunaz eta beste hainbat kontuez jardun zuten. Trago eta pintxoek lagunduta, giro aparta sortu zuten.
|
|
2017
|
|
|
Mathieu Lazkano, Mathieu Elgoyhen, Antton Curutcharry, Xabina Lapeyre eta Antton Lans, geroan Daniel Oltzomendik ere bere harria ekarriko duela ikasle elebidun horiek bere klasera helduko direlarik. Eta oren horien gainera, ekitaldiak ere antolatzeko xedea du ikastetxeak,
|
euskaraz
iraganen direnak (ateraldi, mintzaldi eta abar). Mathieu Elgoyhenek erran daukunaz, ororen buru parekotasuna baino gehiago ardietsiko dute hor, euskara hutsez 14 oren izanen direlarik, gaineratiko orenetan frantses hutsez gutiago izanen da, hor baitira ere bertze hizkuntzak (espainola, ingelesa...).
|
|
|
Sartzea dohainik; jateko eta edateko ere eskainiko da. Osoki
|
euskaraz
iraganen da gaualdia, bat bateko itzulpena segurtatuko du Antton Harignordoquyk frantseserat, Euskararen Erakunde Publikoak prestatu materialari esker.
|
|
|
Elepika festibala Uztaritze, Itsasu eta Kanboko mediatekek bigarren Elepika festibala antolatzen dute osoki
|
euskaraz
iragaiten dena maiatzaren 10etik 20ra. Uztaritzen beilak eta tailerrak antolatuak dira musikaren inguruan, Itsasu izanen delarik zirka eta Kanbon zinema.
|
|
|
Adin guzietako presunak bildu dira, giro goxoan. Osoki
|
euskaraz
iragan da gaualdia, eta plazer egin du ikusteak itzulpenik ez dela egin beharrik izan ere. Milesker antolatzaile eta guzier.
|
|
|
Jende oste horren %92a beti erdaraz ari da. Frantses itsaso horren barnean gutarteko milako bat menturatzen da gurutzatzen duenari" egun on!" erraitera; mirakuluzko hitz horri esker solasa
|
euskaraz
iragaiten baita gero, parekoak" bai zuri ere" ihardesten duen puntutik. Gure hizkuntzak BAMen duen ahulezia horri buru egiteko indar preziagarriak egiten direla ezin ukatua da.
|
|
2018
|
|
|
Donostia: Elkar. (2011) Ekialdeko
|
euskararen
iraganaz. I. Epelde (arg.), Euskal dialektologia:
|
|
2019
|
|
|
Euskara Ipar Euskal Herrian, Euskal Elkargoa sortu ondoren hizpide izan genuen. Solaskideak
|
euskararen
iraganaz mintzatu ziren, baina bereziki, gaur egungo euskararen egoera azaldu zuten, baita etorkizunari begira euskarak dituen ahalak edo eskasiak azpimarratu ere, itxaropenak eta etsipenak barne. Mahai inguruaren ondorioetako bat hauxe izan da:
|
|
|
–Gaztearen jarreraren atzean dagoen motibazioa ezagutzen ez badu hezitzaileak, euskararen erabilera sustatzeko egiten dituen estrategia guztiak garai bateko estrategiak badira eta, adibidez, eskolan euskal jaia antolatzen badu, edota euskal dantzak, trikitixa eta pandero emanaldi bat eta horri, euskal jaia? deitzen badio,
|
euskara
iraganeko zerbaitekin lotuko du gazteak. Ez gara ari gazte horrentzat batere erakargarri egiten hizkuntza, eta euskara ez dela modernoa dioen haren aurreiritzi hori indartzen ari gara.?
|
|
2021
|
|
|
Kontuan izan behar da halako itxuraketa akusatibo bat gertatzen dela
|
euskaraz
iraganean edota alegiazko adizkietan (egingo nuke, egin nezake), hau da, nolabait aldiak edota moduak baldintzatzen dutela nuen eta abarren agerraldia. Eta betiere absolutiboaren hirugarren pertsonaz ari gara11, ez besteez:
|
|
2022
|
|
|
Seaskako arduradunak, erakasleak eta burasoak aspaldi huntan borrokan ari dira, brebetako eta baxoko azterketak
|
euskaraz
iragan daitezen. Aitzineko urteetan gai batzuk euskaraz egiten ahal zirelarik, Hezkuntza Ministerioak gibel egin du.
|
|
|
Aspaldi huntan, Seaskako buraso eta irakasleek mobilizazio desberdinak antolatu dituzte brebetako azterketak
|
euskaraz
iragan daitezen.
|
|
|
Halako batean iritsi zait esku artera liburutxo bat, Vascónico aquitano, Joakin Gorrotxategik sinatua, Zaragozako unibertsitateak argitaratua, zeinean gaurko
|
euskararen
iragana aztertzen den, eta, baskoien hizkuntza indigenaz gainera, aipatzen den akitaniera, hortik izenburu konposatua. Eta esaten zaigun I. eta III. mende bitartean, Pirinioez iparraldera ez ezik, hegoaldeko zenbait tokitan ere mintzatzen zen euskararen forma zahar bat dela akitaniera.
|
|
2023
|
|
|
|
Euskaraz
iragan den mintzaldia biziki interesgarria, aberatsa eta interaktiboa izan da. Hezkuntza aholkularia den Elena Dufauk du segurtatu berehalako itzulpena.
|