|
2002
|
|
|
Gure belaunaldiak euskararen berreskurapena sinbolo nagusitzat hartu zuen, eta horregatik egin ahal izan dituzu zuk ikasketak euskaraz: euskara ikasi behar zen, landu, euskaraz idatzi eta irakurri,
|
euskara
hezkuntzan sartu... hori uste baikenuen zela herri honen adierazgarri nagusia. Eta milaka jende hasi zen orduan euskara ikasten, militantismoz betea.
|
|
2008
|
|
|
ala euskara hiltzea erabakitzen zen ala ondorio guztiekin errespetatzen zen. Eta bigarren aukera hau eginik,
|
euskara
hezkuntzan sartzeko bideak seinalatu zituen. Beti ere momentuko errealitate legala eta irakasleen baldintzapenak kontuan hartu eta soluzio pragmatikoak proposatuz:
|
|
|
Beraz, antiseparatismo formak erabiliz Azkuek
|
euskarazko
hezkuntza sartzeko eskatu gura izan zion Primo de Rivera diktadoreari300.
|
|
|
Hitzaldi honen garaian, ikusten denez, diktaduraren amaiera gertu somatzen zen eta laster hauteskundeak deituko ziren itxaropena zegoen. Aldaketa perspektiba horien aurrean Azkuek
|
euskara
hezkuntzan sartzeko aukera berriak antzeman zituen. Ohargarria da, ordura arte direktorioko agintariei egiten bazien eskaria, orain, joko demokratikoa berrabiatzeko perspektiba ikustean euskal alderdiei zuzentzea.
|
|
|
Era horretara, aparteko hornidura eta bultzada gabe sortu zen euskara katedra. Baina kontuan hartuz ordura arteko irakaskuntza plangintzetan euskara erabat bazterturik egon zela, eta
|
euskara
hezkuntzan sartzearen aldeko presio soziala zein apala zen, katedra aurrerapausu ukaezina izan zen. Garaikoek argi ikusi zuten.
|
|
2009
|
|
|
Obrari buruz, genero guztiak jorratu zituela azpimarratu du, eta 60 urtetan zehar, nekerik gabe,
|
euskara
hezkuntzan sartu behar zela aldarrikatu zuen, baita bultzatu ere. Bere obra nagusia, Jurgi Kintanaren aburuz, Euskal Akademia sortzea izan zen, euskara normalizatu eta normatibizatzeko.
|
|
2010
|
|
|
ez du helduak euskalduntzeko plan berezirik egin, ez izan litezkeen eskaera guztiei erantzuteko bitartekorik jarri, ez eta motibazio kanpainarik antolatu ere. azken 20 urteotan ikasle kopurua eta ikasteko erritmoa apaldu dira eta, neurri handi batean, helduen euskalduntzea euskal hiztun berriak sortzeko indarra galduz joan da (aleman 2010). euskara kualitatiboki oso gizarte esparru jakinetan da hizkuntza ohikoa eta bertze esparru anitzetan ia ez du tokirik. adibidez, hezkuntza da euskara ohiko samarra den esparruetako bat, baina horretan ere ez homogeneoki. Maila akademikoetan gora egin ahala euskararen eskaintza txikiagoa izaten da. alde horretatik, esparru horretan unibertsitatea da euskarak estrategikoki ziurtatua lukeen arloa. unibertsitatea irakaskuntzaren ibilbidearen azken maila da,
|
euskara
hezkuntzan sartze prozesuari zentzu eta dimentsio pragmatiko osoa ematen dion goi urratsa. gurean nafarroako unibertsitate publikoak du horretan zeregin handia. nup 1987an sortu zen eta harrezkero euskararen estatusaren eztabaida publikoan protagonismo berezia izan du. nafarroako euskaldunoi prestakuntza aukera berberak ematea eta, oro har, elebitasun soziala begi onez ikusten ez dutenek nupen eu... teknologia berriak eta hedabideak, bertzeak bertze. biak funtsezkoak dira egungo (eta etorkizuneko) komunikazio bideetan euskarak bere tokia izan dezan; eta bietan da nabarmena nafarroako gobernuaren ekimen positiborik eza. hedabideei dagokienez, azken bi hamarkadetan herri ekimenak sortutako irrati eta aldizkariak ugaldu dira nafarroa osoan, Mendialdean batik bat. euskarazko telebistak ere sortu dira6 baina Foru komunitate osorako euskarazko hedabide azpiegitura publikorik ez dago eta eaeko eitb kate publikoek betetzen dute, hein handi batean, hutsune hori. azken urteotan kate pribatuak berretu dira baina batek ere ez du nafarroako ikus entzunezko kontseiluak ezarritako euskarazko kuota betetzen. bertzalde, 2010ean gertatu den itzaltze analogikoaz geroztik, nafarroan ezin da etb lurreko telebista digitalaren bidez hartu eta lehenagoko molde analogikoan segitzen da etb1 eta etb2 ikusten, noiz artio argi ez dagoela (etb3, haur gazte katea, ez da nafarroan hartzen). alde horretatik, orain duela 20 urte baino makurrago daude nafar euskaldunak, telebista kateak gero eta gehiago diren bitartean, nafarroan telebista euskaraz ikusi ahal izatea kolokan dago. gerora begira, euskararako estrategikoak izanda ere horietatik at geratzeko arriskua duten esparruak merezi du aipatzea:
|
|
2011
|
|
|
Zenbait arau eta legek eragin handia izan zuten euskararen erakundetze prozesu horretan: 1979ko Autonomia Estatutuak euskararen koofizialtasuna onartu ostean, urte bereko dekretu batek
|
euskara
hezkuntzan sartu zuen. Bestalde, Eusko Jaurlaritzak 1982an euskararen ezagutza arautzen zuen Euskararen Gaitasun Agiria (EGA) izeneko titulua sortu zuen eta Euskararen Erabileraren Normalkuntzarako Legea kaleratu zuen.
|
|
|
Lehenengo Aginduak (1979ko apirilaren 20koa) euskararen sarrera irakaskuntza ez unibertsitarioan arautzen zuen (hau da, Oinarrizko Hezkuntza Orokorrean (OHO), Batxilerrean eta Lanbide Heziketan).
|
Euskara
hezkuntzan sartzea agintzen zenez, irakasle euskaldunak behar ziren. Aginduak irakasle euskaldunek Euskararen Irakasle Diploma izan zutela ezarri zuen346 Hurrengo Agindu batean (1980ko otsailaren 26koa) Eusko Kontseilu Nagusiak arautu zuen aipatutako diploma zertan zetzan.
|