|
2001
|
|
|
Bistan daukagu
|
euskarak
erro sendoak zituela gure herrian landatuak, eta komeni genuke orain artekoak baino ikerlan sakonagoei ekingo bagenie zer nolakoak ziren jakiteko. Fergusonek ez zekien ongi zer gerta zitekeen hedatu zuen" diglosia" hitzarekin eta hitzak azaltzen edo estal  tzen duen gogoetarekin:
|
|
|
Orain ez dute horrenbeste aipatzen euskarak ez duela balio goi mailako irakaskuntzarako, edo maitasuna adierazteko eta antzeko zozokeriak, garai batean zioten moduan. Badakite jakin
|
euskarak
erroak bota dituela Euskal Herriko jendarteko esparru esanguratsuetan eta goi mailako hizkuntz funtzioetarako balioa baduela eduki. Zalantzan daude, gu gauden modu berean, euskararen normalkuntza atzera itzuli ezineko prozesuan sartu ote den.
|
|
|
Guztiek, txiki edo handi, Joanes erraten genion, nahiz euskaltzain izanez ostatuetan zein bilkura ondoko aparkaleku zurpail desolatuetan haren gurutzatzeko arrisku gutxi geneukan. Hargatik, astekari aberatsetan elkarrizketa mamitsuak irakurtzen genizkion, batez ere"
|
euskarazko
erroaren sakoneko polimorfema irekien bilakaera baldintzatuaz" mintzo zela. Joanesen mintzaldiak ez genituen bistan dena erabat ulertzen; alabaina gure manifestaldi, negoziazio, burutazio, imana zio, isila zio bezalako hitzen sustraiak ez ziren benetako euskal jatorrikoak," bilakaera" mugatuegikoak aldiz Joanesen talentu zilarraren ez kolpatzeko.
|
|
2004
|
|
|
Baina idatzizko itzuli tankerak bakarrik ote ditugu bada gaitz esparru honetako eginkizunetan? Edota ahozkoan ere ezin dugu geure administrazio zeregina
|
euskararen
errotan eho. Bietan huts egin bide du indarrean jarria dagoen hizkuntza perfilen politikak.
|
|
|
Euskaldun gehienok gai ote gara bizi dugun egungo munduaren askotariko jakite, ideia, sentiera eta ñabardurak euskaraz aletzeko? Gai ote gara zinez eta benetan geure munduari dagokion unibertso sinbolikoa
|
euskararen
errotan xehatzeko. Ez dut uste.
|
|
2005
|
|
|
Eta aipa ditzaket ikerketan sartzen ez diren beste arrazoiak, baina esplikazio moduan sar daitezkeenak:
|
Euskara
errorik gabe eta euskal kulturan txertatu gabe irakasten delako. Euskara ez delako curriculum osoan era integratuan ikasten?
|
|
2008
|
|
|
toriaurrea argitzeko oso garrantzitsua izanik ere, geroko euskararen menpe dagoela erabat, honek ematen baititu soil soilik antzinako lekuko bakanak azaltzeko eredua eta bidea; antzinako formek, fosilak izango balira bezala, berez ez dute zentzurik, ez bazaie historia luzeago baten barruan bere tokia bilatzen; gerta daiteke antzinakoa euskalkien gainean berreraikitako forma baten berdina izatea, baina gerta daiteke baita ere bakoitzak garai ezberdin bateko egoera erakustea: hitz elkartuetan lehenen go zatiak jasatzen dituen aldaketei dagokienez euskarak akitanierak baino egoera berriagoa erakusten du, giza-, > adibidieetan ikusi daitekeenez akitanieraz ko CISON, SEMBE eta SENI ren aldean; bestalde akitanierazko ANDERE hiru silabadun hitzak aitzin
|
euskararen
erro monosilabikoaren egoera garatu du. Beraz azalpenak orokorra luke izan, eta ahal den neurrian bi muturretako datuak bide batez azaldu:
|
|
|
|
Euskarak
erroko aldaketa behar duela esaten dugu, Euskal Herri osorako lege babes propioa izanik aldaketarako oinarrizko pausua izango dena. Baina EHEk esan, eta aldaketa horren aldeko lana eta borroka egin nahi du Euskal Herriko ehunka herritan.
|
|
2009
|
|
|
Ortarako jaio zinen; ortarako sortu zintugun euskaldunok. Euskera zaitzaille izan,
|
euskeraren
erroak sendotu ta euskal idazleei mugarriak ezartzeko[...].
|
|
|
Baina ez dezagun Lakarraren hitzaldiaz gogoeta amaitu. Josebak
|
euskarazko
erro zaharren egitura KBK dela proposatzen du, alegia, kontsonantea bokala kontsonantea. Beraz, egitura hau ez duten ehunka hitz jaurti behar genituen euskal hiztegiko geruzarik zaharrenetik:
|
|
2010
|
|
|
Haatik, bere idazlanak ez dira hiru liburu hauetara mugatzen, gauzaturik edo gauzatzeko bidean dauden beste obra zenbait argitaratzeko txandaren zain baititu.
|
Euskara
errotik maite du, eta honen sustraiak aztertzen urte luzeak eman dituenez gero, bere idazlanetan beti azaltzen dira ikertze prozesu horren berri ematen diguten aztarnak. Horretaz gain, aho korapiloak, zentzu anitzeko esapideak, hitzen musikalitateari jarraiki burututako perpausak eta desagertutako adizkera trinkoak, behin eta berriro, erabiltzen ditu bere testuak exotismoz eta ukitu hermetikoaz zipriztinduz.
|
|
2011
|
|
|
Arrantzaleek Ternuan eta Islandian
|
euskara
errotzat zuten bi pidgin nola sortu zituzten galdetzeaz gain, garai, datu, giro eta errealitatearen aldaketen kontrako horrenbesteko erresistentzia duten afirmazioak nola ez hartu sakoneko egituratzat?
|
|
|
Protohizkuntza, berton sortua, beste inoren eraginetik jarein, norbere beharrek erakarria eta bertotik garatua:
|
EUSKARA
ERRO ETA GARA, ar, iz, ur, ar eitz, (l) eitz ar, amai hamaika, akelarrea okelerrea, arangio angiozar, ur itz, urdin, in?
|
|
2015
|
|
|
Euskera erro eta gara da, eta ez
|
Euskara
erro eta gara, alegia. " Bertsolarien adieran, bigarrenaren errima goxoago izan arren...".
|
|
2017
|
|
|
Zer da euskara egiazko euskal elebidun batentzat? Bere pentsamendu, irudimen eta zirrarak
|
euskararen
errotan ehotzen dituen batentzat. Euskarak bizi duen batentzat?
|
|
|
" Euskarazko hitzak (gorosti forman) ez ditu hizkuntzaren arau fonologikoak inondik ere bortxatzen, baina onartu behar da hitz luzea dela, agian luzeegia, bere zahartasuna kontuan hartzen bada (batik bat Mediterraneoko substratuaren aztarna baldin bada), aitzin euskararen jatorrizko hitz forma izateko. Gaur egungo ikuspegitik eta, are zehatzago, Mitxelenak
|
euskararen
erro kanonikoari buruz zuen iritzi eta teoriatik abiatuz, hiru silabatako oinarririk ezin da onartu aitzin euskararen egitura morfologikorako, behintzat berreraiki daitekeen garairik zaharrenerako. Gorosti hitza konposaketaren ondorio balitz(* golots ti, eman dezagun), artean ere bi silaba izango genituzke hitzaren oinarri lexikoan.
|
|
|
Bere etsaminak Rouen hirian pasatu zituen eskola emaile gisa, han bertan lan egin, bere aita zendu zelarik 1980an, hemen gelditu zen, lehenik Mehaine herrian, ondotik Kanbon, eskola emaile aritu da eta haur edo burasoek maitatua. Bai
|
Euskara
errotik gora ereman du bai ere gure Euskal Herri maitea. Ongi pausa zaite, Pantxo, zure Aita, Ama, Pipine zure arreba eta Janbattit anaiaren ondoan, ez zaitugu ahantziko.
|
|
2019
|
|
|
Euskarari eta euskal literaturari buruzko azterketa ugari egin eta argitalpen ugari plazaratu zituzten atzerriko hizkuntzalari horiek, hizkuntzalaritzaren ikuspegitik euskararen azterketa interes handikotzat jotzen zutelako.
|
Euskarak
erro indoeuroparrik ez izateak eragin zuen, neurri handi batean, interes hori, hots, euskarak inguruan antzekorik edo ahaiderik ez izateak. Adierazgarriak dira, alde horretatik, Ramón Menéndez Pidalek Bilbon 1921ean egindako hitzaldi batean euskarari buruz esandako hitz hauek (Estatuko Aldizkari Ofiziala BOE A dokumentua):
|
|
|
Andres Urrutia euskaltzainburuak lan honen, garrantzia eta arrakasta? aipatu ditu aurkezpenaren atarian, eta adierazi du lan baliagarria dela, ikertzaileentzat, hizkuntzalarientzat eta
|
euskararen
erroez interesa duen edonorentzat?. Era berean, Xarles Videgain euskaltzainburordeak ongi etorria eman die Joseba Lakarra EHHE 200 egitasmoko arduradunari eta Julen Manterola laguntzaileari, eta, bide batez, ikerlariek egitasmo honetan eginiko lana goraipatu du.
|
|
2022
|
|
|
Hau ere azpimarra dezagun. Lekeitiarrak
|
euskarari
errotik atxikiak dira. %80ak nonbait han mintzo omen du tokiko euskara berezia, entzun goxoa eta ulerterrexa, beharria doi bat luzatua atxikiz haatik.
|
|
|
Akitanian edo Nafarroan edo Sorian edo beste toki batzuetan aurkitu izan diren idatzi aztarnetan ohikoa latinezko testu baten barruan
|
euskarazko
erroa duen izen edo deituraren bat aurkitzea izaten da. Salbuespenak dira, esamolde edo hitz bati euskal izaera aitortzen diotenak.
|
|
2023
|
|
|
Laguntzaile suharra genuen aspaldian.
|
Euskarari
errotik atxikia, eta ondorioz Herria astekariari. Eritasunak jorik ere, plazer handiz parte hartu zuen joan den apirilean Herria honen biltzar nagusian, Bankan.
|