|
2000
|
|
|
Nuestro ilustre escritor Nikolas Ormaetxea. Orixe?, en 1949, publicó la traducción al
|
euskera
de la Declaración Universal de Derechos Humanos en la revista Alderdi, que a la sazón se publicaba en París, y a la que le dio por título Giza eskubide guztien Aitorkizuna. Ese texto fue aprovechado por la Agrupación Cultural O Facho en una edición cuatrilingüe (gallego, castellano, catalán y vasco) publicada por la Editorial Moret de La Coruña en 1968, con motivo del vigésimo aniversario de aquella Declaración Universal, con prólogo del profesor J.A. González Casanova, catedrático de Derecho Público de la Universidad de Santiago de Compostela.
|
|
2003
|
|
|
1876an Campionek sortua zuen «Sociedad
|
Euskara
de Navarra» delakotik jaikiko zen laster oihu famatua, «Zazpiyak bat» idatzia, eta pentsatu dut Arturo bera izan zela horren aita, elkartearena izan zen bezala.
|
|
2004
|
|
|
Ez da aski pertsona irizpidearen politikari darion ofizialtasuna: . Tampoco la Ley de Normalización del
|
Euskara
de Vascongadas ni la del Vascuence en Nafarroa permiten vislumbrar una solución al problema de nuestra lengua mientras sigan recogiendo el castellano como derecho territorial y el euskara como personal, dejando en manos de cada ciudadano su uso o no. Ya que en la grave situación en la que se encuentra el euskara, no basta con hablar de cooficialidad de las dos lenguas, sino que es preciso poner en marcha medidas de discriminación positiva para que se pueda hablar en un futuro de avances?. 287
|
|
|
y éste no se encuentra. El aldeano sabe de sobra que el
|
euzkera
de nada le sirve al hijo. El remedio está pues en fundar industrias, adquirir caserios, sostener compañias navieras.. nacionalizando todas esas esferas de la vida, de suerte que el euzkera sirva de algo, porque sea obligatorio para tener parte en ellas»
|
|
2005
|
|
|
Nos hemos propuesto dotar á la raza
|
euskara
de una revista órgano de sus aspiraciones, reflejo de sus costumbres y enseñanza de su gloriosa historia. [...] Empezada á publicar en Vitoria esta REVISTA, la hemos trasladado á Madrid por creer que servimos mejor los intereses de nuestra raza, publicándola en la córte de la nacion á que pertenecemos y en la cual tan en duda se ponen nuestros méritos.
|
|
2007
|
|
|
1932an patronatuaren lehiaketara Jolas Urrina lana aurkeztu zuen, Costumbres, Justas y Regocijos de la zona
|
euskera
de Navarra lehiaketako gaiari segiz. Lan horregatik 1000 pezetako laguntza jaso zuen, baina ez zen argitaratu.
|
|
2008
|
|
|
El aldeano sabe, de sobra, que el
|
euskera
de nada le sirve al hijo. El remedio está, pues, en fundar industrias, sostener compañias navieras, organizar socieda
|
|
|
Nafarroako Revista Euskara(), Arabako Revista de las Provincias Euskaras(), Gipuzkoako Euskal Erria(), eta Bizkaiko Revista de Vizcaya(). Aitzindaria Nafarroakoa izan zen, eta Iruñean 1877an sortutako Asociación
|
Euskara
de Navarra (edo Euskarazko Elkargoa) ri lotuta zegoen. Ohargarria da elkargo horren buletinaren aurkezpenean egiten zen deklarazio programatikoa, erromantizismo kutsukoa:
|
|
|
242 «Asociación
|
euskara
de Navarra (Traduccion)», Revista Euskara, 1 zb., 6 or.
|
|
|
Hala ere, proiektu hura Pirinioen hegoaldekoei zein urrun geratzen zitzaien argi adierazi zion: «la Revista
|
Euskara
de Berlin, [está] condenada á no tener suscriciones por este país mientras sea lo que es... »266 eta zergatik hori? «porque la Revista de los Sres.
|
|
|
En el euskera es donde mas deficiencias he encontrado y no ciertamente porque el profesor no haya trabajado sinó porque por mucho que trabaje un solo profesor nada puede hacer. Si el colegio ha de responder á los fines para que fué fundado es preciso que los tres profesores sean vascos y los tres enseñen el
|
euskera
de lo contrario los niños no han de aprender á hablar en esta lengua.
|
|
|
Nafarroako Euskara Elkargoak antolatutako lore joko horietan, lau probintzietako ordezkariak ez ezik, Iparraldekoak ere azaldu ziren. Eta hola, nafar elkartearen Revista Euskara buletinean(), ordura arte Hegoaldeko elkartasun vasco navarroa nabarmentzen bazuten, 1879tik «la gran familia
|
euskara
de uno y otro lado del Pirinineo» modukoak aipatzen hasi ziren87 Lore joko hauen inguruan, bada, Iparraldeko eta Hegoaldeko euskaldunak mugitzen zirelarik, lehiaketa haietako bertsoetan mugaz bestaldeko euskaldunekiko elkartasun aipamenak gero eta maizago aurki daitezke. Adibidez Felipe Arrese Beitia bizkaitarrak, Mauleko 1880ko euskal festetan zera zioen:
|
|
|
Encore une fois, notre caractère d, institution officielle nous donnera une très grande puissance. Laissons dire, laissons crier et travaillons, sans nous détourner de notre but unique, qui est de créer une langue unifiée, pour empêcher l?
|
euskara
de mourir257.
|
|
2009
|
|
|
Eta horretarako elkarteak, plataformak, aldizkariak sortu zituzten. Iruñean aurrena, 1877an,. Asociación
|
Euskara
de Navarra, eta honen Revista Euskara.
|
|
|
El centro Zazpiyak bat surgirá a la vida auspiciado por prestigiosos elementos de la colectividad
|
euskara
de Montevideo con el loable propósito de envolver en un plausible acción baskongada á todo los hijos de Baskonia, cualquiera que sea su idiosincrasia religiosa o política. De su buena orientación, de la capacidad de sus dirigentes y de la buena voluntad de la familia baska dependerá la armonía y la fuerza de nuestra colectividad.
|
|
|
Nueva Sociedad VascongadaHace pocos días se reunió en Montevideo un numeroso grupo de Vasco navarros con el objeto de cambiar ideas sobre la conveniencia de fundar un centro social de que carecía la colectividad
|
euskara
de la capital uruguaya. [?] Sabemos que entre los vasco navarros fundadores de esta nueva sociedad, reyna el mayor entusiasmo por difundir el espíritu euskaro y buscar la unión de los Laurak batenses[?]
|
|
2010
|
|
|
Nafarroan gertatzen ari zen kultura ordezkatzeari aurre egin nahian, Kanpionek elkarte aitzindaria sortu zuen beste batzuekin batera: Asociacion
|
Euskara
de Navarra (1877), Abbadieren lana eredu. Helburua argiki azaldu zuten:
|
|
2011
|
|
|
Ikus «Informe del centro de
|
euskara
de la Facultad de Ciencias Económicas y Empresariales» 1978ko abenduaren 14ko data du txostenak, JMTA.
|
|
|
Datua J. L. Goikoetxeak prestatutako dokumentu honetatik atera ditugu: «Informe del centro de
|
euskara
de la Facultad de Ciencias Económicas y Empresariales» 1978ko abenduaren 14ko data du txostenak (JMTA).
|
|
|
297 J. L. Goikoetxeak prestatutako dokumentu honetatik: «Informe del centro de
|
euskara
de la Facultad de Ciencias Económicas y Empresariales» 1978ko abenduaren 14ko data du txostenak (JMTA).
|
|
2012
|
|
|
La traducción al
|
euskera
de obras maestras de la literatura universal trae aparejado en nuestro caso otro problema: el del euskera literario.
|
|
|
Toda versión al
|
euskera
de obra castellana, del castellano clásico sobre todo, debe, a nuestro juicio, dirigirse en términos generales por las normas que se observan en la que hoy nos ocupa, y que podríamos titular, más o menos propiamente, concisión, división e impresión (Lizardi, Euzkadi,, apud Iztueta 1991e: 650).
|
|
2013
|
|
|
Tesia prestatzen hasi zen eta K. Mitxelena aukeratu zuen zuzendari. Euskara mintzatuari buruz egin zuen, Ondarroako euskarari buruz, hain zuzen, eta 1977an aurkeztu (Estudio estructural del
|
euskera
de Ondarroa, 1978) zuen. 1977an Bilboko Unibertsitate Autonomoan euskarazko lehen eskolak ematen hasi zen, unibertsitate publiko batean lehenak, kazetaritzako unitate delegatuan.
|
|
2015
|
|
|
Zirkular horrek dio oren parekotasuna bete behar dela tokiko hizkuntzentzat jadaneko egiten ez den gauza anitzetan. Aldi berean, erreformak orenak kentzen dizkio
|
euskarari
de facto eta parekotasuna ezinezkotzat finkatzen.
|
|
|
El más importante de ellos es, a nuestro entender, el bilingüismo indiscriminado. Para proteger al
|
euskara
de ello hay que reemplazar al castellano en todos aquellos dominios o espacios en que el euskaldun tiene, dentro de su zona idiomática, la necesidad de acudir al castellano por la sola razón de no estar cubiertos en vasco; administración pública, servicios, comercio, enseñanza en todos sus grados, medios de comunicación, etc. De este modo se consigue desplazar hacia el pseudobilingüismo a ...
|
|
|
Son statut était donc plutôt celui d, une radio périphérique que d, une radio pirate. Deux fois par jour Loyola décrochait, laissant l, antenne aux émissions en français et en
|
euskara
de Radio Adour Navarre. Pendant trois ans elle n, a cessé de se développer, en permettant notamment aux abertzale de s, exprimer.
|
|
|
(1a/ b) bereizketan ez gramatikaltasuna eragiten duten osagaiei polar deritze, eta inongo+ izena+ partitiboa/ determinatzaile eza (ere) honen kasuan eta beste hainbaten kasuan ere esaten dugu polaritate negatiboko osagaiak osagaiak ditugula. Horrelako terminologia erabiltzen da hizkuntza guztietarako eta
|
euskararako
De Rijken (1972, 1996) eta Lakaren (1990) lanetatik aurrera.
|
|
|
" euskara da gure (euskal Zeraren) izatea" nahikoa da diskurtso aldetik kolusio hartan parte hartzen duenak euskaraz egiteari zentzua antzeman diezaion, bai eta abagunea, gaitasuna eta ahalmena eta afektua duenak egin dezan ere. Hau da, ez da guztiz beharrezkoa denetan
|
euskara
de facto gure izatea izatea (hala izango balitz Egiturako mintzaera izango litzateke), baina beharrezkoa da unibertso oso bat atontzeko eta artikulatzeko indarra duela sentitzea. Kontuan hartu behar dugu irakaspen hori, izan ere, hemendik aurrerako eszenatokietan euskarak sarriegi jokatu baitu, izango bada, anomalia gisa.
|
|
2016
|
|
|
Ortega. A.; E. Amorrortu (2010) «Actitudes hacia el
|
euskera
de los no vascohablantes: valor instrumental e integrador».
|
|
|
Por su parte, el euskaltzaina Adolfo Arejita alabó el trabajo inigualable que ha realizado el escritor y traductor de Meñaka. Traducir al
|
euskera
de hoy las obras completas de Santa Teresa de Jesús, una de las obras cumbre del castellano clásico, es un trabajo muy arduo y difícil.
|
|
2017
|
|
|
Handik lasterrera, laburtuta eta zenbait gauza zuzenduta, gaztelaniaz atera nuen: El
|
euskera
de Álava (Arabako Foru Aldundia: 2013).
|
|
|
_______, 2002,. Acerca del
|
euskera
de Pamplona y sus alrededores?, in A. Garcia Sanz (arg.) La comarca de Pamplona. Territorio, economía, sociedad e historia.
|
|
2018
|
|
|
a) soit un dialecte central (guipuzcoan ou labourdin); b) soit une koinê. 4.º Si on enrichit l?
|
eskuara
de tous les mots (plusieurs milliers) qui lui manquent et qu, on la mette en état de résister aux deux langues fort riches et fort évoluées qui la menacent, le français et l, espagnol». 1 Euskararen batasunaren defendatzaile garrantzitsuenetarikoa izan da Pierre Broussain.
|
|
|
Nieva Zardoya, J. L. (1999) La idea
|
euskara
de Navarra, Bilbao: Fundacion Sabino Arana; Euskara Kultur Elkargoa. (2013) Hermilio de Oloriz o la Navarra olvidada.
|
|
|
Gerra ondorengo hamarkadan karlistek ezin izan zuten haien indarrak berrantolatu, baina Iruñean eta Nafarroa osoan indar foralistak agertu ziren, foruen defentsa ardatza hartuta. Horien artean garrantzi berezia izan zuen Asociacion
|
Euskara
de Navarra izenekoaren sorrerak, eta horien inguruan antolatu ziren Iruñeko indar intelektual asko. Elkarteak lan politiko eta kultural garrantzitsua egin zuen, euskararen alde bereziki, eta horrek euskararen atzerapen prozesuari aurre egin zion mugimendu kulturala bultzatu zuen.
|
|
|
Hurbilpen honen bidez, hobeki ulertuko dugu Iruñea nola bilakatu zen euskararen hilobia XIX. mendean zehar, nahiz eta oraindik erabilia izan edo euskararen aldeko mugimendu intelektuala jaio, Asociacion
|
Euskara
de Navarraren eskutik, garaiko hainbat idazle eta intelektual ospetsuk bultzaturik. Geroxeago itzuliko gara elkarte honengana, baina, nahiz eta garrantzi eta balio handiko lana egin, argi dago bere ekinbidearen bidez ezin izan zuela gainditu gazteleraren nagusitasunaren aldeko prozesua (Nieva Zardoya, 1999).
|
|
2019
|
|
|
Lagina kutsa zezakeen faktore bat saihestu nahi nuen, Orreaga Ibarrak El
|
euskera
de ayer y de hoy: variación y contacto (pamiela, 2018) liburuan aipatzen duen behatzailearen paradoxa, eta, horregatik, abenduko bi eguneko jarduna bidaltzeko eskatu nien ikasleei:
|
|
|
4 Nafar euskaldun gazteen ahozko diskurtsoa, Orreaga Ibarra Murillo (Nafarroako unibertsitate publikoa, 2011); El
|
euskera
de ayer y de hoy: variación y contacto, Orreaga Ibarra Murillo (pamiela, 2018)
|
|
2021
|
|
|
Bada, Etxeberriak egindako zenbait ikerketaren argitan, itzultzaileek hiztegietako, gramatiketako... arauak gehiago zaintzen dituzte, eta ekidin egiten dituzte, ahal den neurrian, onartutako maileguak (2014); 88 bestalde, zehaztasunerako joera handiagoa dute itzultzaileek, Etxeberriaren beraren hitzetan (idem): " una mayor tendencia a la precisión, el detalle y el matiz en el plano semántico en el
|
euskera
de las traducciones". Azkenik, itzultzaileen eta autoreen testuen antzekotasunak itzultzaileen maila onarekin lotzen ditu Etxeberriak:
|
|
|
Rotaetxe, K. (1978). Estudio estructural del
|
euskara
de Ondárroa. Durango:
|
|
|
Euskararen erabilera eta transmisioa. Olabide ikastolako ikasle ohien adibidea, Eusko Jaurlaritza, Gasteiz, vasco// libro/ euskararen erabilera eta transmisioa olabide ikastolako vitoria gasteiz ikasleohien adibidea iraila uso y transmision del
|
euskera
de los antiguosalumnos de la ikastola olabide vitoria gasteiz septiembre/> (Kontsulta: ).
|
|
2022
|
|
|
Hamar minutu inguruko atzerapenarekin ekin zion azkenik manifestazioak, antolatzaileek Zonifikazioari hordago, Viva el
|
euskera
de Cortes a Bera [Gora euskara, Cortestik Berara] zioen pankarta zabaldu eta Miguel Iza kalean gora mugitu zirenean. Kartelaren edukiko aldarrikapenak izan ziren manifestazioan gehien entzun ziren mezuak.
|
|
|
Atzizkiz osatutako hitzez gain, bada beste multzo bat adberbiotzat hartu izan diren hitz asko biltzen dituena. Gramatika askotan onartzen da (gaztelaniarako Bosque eta Demonte (1999) eta Real Academia eta beste (2009), ingeleserako Huddleston & Pullum (2002) edo
|
euskararako
De Rijk (2008: 237) gutxi batzuk aipatzearren) aditzaren modifikatzaile funtzioetan adjektibo itxura duten hitzak aurki daitezkeela, bestelako atzizkirik gabe.
|
|
2023
|
|
|
Egoera kezkagarri hari aurre egiten saiatu ziren urteetan barrena zenbait elkarte. Elkarte horietako lehenbizikoa Nafarroako Euskal Elkargoa(" Asociación
|
Euskara
de Navarra") izan zen, Juan Iturralde y Suitek, Arturo Campiónek eta abarrek bultzatua; 1877an sortu zuten. Horien pentsaera nagusia honetan oinarritzen zen:
|