|
2019
|
|
|
Bat aldizkariko 111 zenbaki honetan berariaz landu nahi izan dugu gaia zenbait adituren lankidetzarekin. hasteko, Iñaki alegria ehuko irakasleari eskerrak eman nahi dizkiogu, bera izan baitzen monografiko honen inguruan lehen iradokizuna egin zuen laguna. Ideia horretatik tiraka, eta andras kornairekin harremanetan, euskal herriko adituen iritzien bila abiatu ginen 2018 udazkenean, Soziolinguistika Jardunaldian
|
euskararen
bizitasun digitalaren inguruan hausnartzeko eta eztabaidatzeko. hala, urte horretako azaroaren 6an aipatu jardunaldian eskaini zituzten hitzaldien inguruan artikuluak idazteko eskatu genien orduko hizlariei, zenbaki honetako muina osatzeko.
|
|
|
...pen bat proposatu du egileak, eta, aitortu behar da, iragarpena oso ezkorra den arren (7.000 hizkuntzetatik soilik 250 dute testuinguru digitalean garatzeko aukera momentuz), arreta bereziarekin aztertzeko modukoak direla bere proposamenak. euskal herriko zenbait adituk ere parte hartu dute, hala iazko jardunaldian nola oraingo monografiko honetan ere. esate baterako, Josu Waliñok idatzi du"
|
euskararen
bizitasun digitala ispiluaren aurrean" izeneko artikulua, PuntuEUS proiektuaren inguruan azalpenak emanez. euskararen bizitasun digitalari buruz aritzeko kontuan izan behar dira, nola ez, bai eskaintza, alegia, zein den erabiltzeileek eskura dituzten euskarazko baliabide teknologiko/ digitalak, eta, benetako garrantzia duena, hiztunok hizkuntzen arteko lehian zein den euskarazkoaren alde egi... Bi aldagai horiek ehuntzen dute, hain zuzen, hiztun komunitatearen eta euskararen sendotasuna ingurune horretan. horrela, presentziaren aldetik, esparruan euskararen lekua proportzionalki oso txikia dela baieztatzen du egileak, apenas baitago esparru horretan edukirik euskaraz.
|
|
|
...testuinguru digitalean garatzeko aukera momentuz), arreta bereziarekin aztertzeko modukoak direla bere proposamenak. euskal herriko zenbait adituk ere parte hartu dute, hala iazko jardunaldian nola oraingo monografiko honetan ere. esate baterako, Josu Waliñok idatzi du" euskararen bizitasun digitala ispiluaren aurrean" izeneko artikulua, PuntuEUS proiektuaren inguruan azalpenak emanez.
|
euskararen
bizitasun digitalari buruz aritzeko kontuan izan behar dira, nola ez, bai eskaintza, alegia, zein den erabiltzeileek eskura dituzten euskarazko baliabide teknologiko/ digitalak, eta, benetako garrantzia duena, hiztunok hizkuntzen arteko lehian zein den euskarazkoaren alde egiten duten eskaria. Bi aldagai horiek ehuntzen dute, hain zuzen, hiztun komunitatearen eta euskararen sendotasuna ingurune horretan. horrela, presentziaren aldetik, esparruan euskararen lekua proportzionalki oso txikia dela baieztatzen du egileak, apenas baitago esparru horretan edukirik euskaraz.
|
|
|
Bat aldizkariko Bizindar digital monografiari amaiera emateko Josu Aztiria elhuyar eko teknikariak idatzi du" euskara ingurune digitalean hedatzeko ditugun hiru erronka..." artikulua. Bertako ideia nagusienetakoa da
|
euskararen
bizitasun digitala baliabide urriko beste hizkuntza asko baino hobea izan arren, ez dagoela arriskutik kanpo. eta bere aldarria da azkar baino lehen heldu behar zaiola erronka teknologiko eta sozial horri. horregatik, bere iritzian, ezinbestekoa da komunitate bezala autonomiarekin ibiltzea, enpresa teknologiko erraldoiek euskararen aldeko garapen teknologikoa egingo dutela itxaron gabe; guk geuk ... Lehenean, Ainize de Madariagak haur euskaldun jakin batek haren lehen hizkuntza bortxaz uztera derrigortzearen ondorioz zer nolako trauma jasan duen aztertu du.
|
|
|
Euskarazko edukien eta tresnen eskaintza zabaldu eta bideragarri egingo duen erabiltzaile komunitate aktiboa garatu behar dugu. rearen txostenean adierazten den moduan, euskara oraindik ere arrisku handiko hizkuntzen multzoan dago, ez dagoelako behar bezain garatua. hau ikusita esan daiteke
|
euskararen
bizitasun digitala ez dela nahikoa. euskarak eduki gehiago behar ditu sarean, euskal herrian argitaratzen diren webguneetan euskarak presentzia handiagoa behar du, eta gaur egun nagusi diren ikus entzunezko plataformatan euskarazko eskaintza indartu behar da. teknologikoki ere, euskara hizkuntza nagusien pare jarri behar dugu horretarako artearen egoerako hizkuntza teknologiak garatuz. euskarazko...
|
|
|
2016ko maiatzaren 16an ‘euskarazko Iktak: gomendioak herri aginteentzat’ (eusko Jaurlaritza, 2016a) txostenaren aurkezpen ekitaldian (eusko Jaurlaritza, 2016b), patxi Baztarrika hizkuntza politikarako Sailburuordeak honela laburtu zuen
|
euskararen
bizitasun digitala:
|
|
|
Agerikoa da, beraz, aurrerapauso handiak eta nabarmenak egin dituela euskarak azken urteetan Informazio eta Komunikazio Teknologien (IKT) alorrean eta Interneteko esparruan; hala ere, ezin da ahaztu, aurrerantzean hizkuntza bizia izango bada, euskara teknologia berrietan integratzen jarraitzeko ahalegin bateratuak egiten segitzea ezinbestekoa dela." [Eusko Jaurlaritza, 2016b]
|
euskararen
bizitasun digital ona adierazteko erabilitako datu horietako batzuk hobeak dira gaur egun. adibidez, wikipediaren kasuan, 350.000 artikuluen langa gainditua dago eta gaur egun euskarazko wikipedia 29 tokian kokatzen da (wikipedia 2019) munduko zerrendan. esan daiteke wikipedia proiektuaren kasuan bezala, euskararen bizitasun digital onaren arrazoi nagusia bere komunitate aktiboa dela. euskarak ko... Ildo hori sustatzeko politika aktiboak eta diru-laguntzak ere bideratu dira administraziotik, eta horrek guztiak euskarak duen bizitasun digital ona (waliño, 2016b) izan du emaitza, beste hizkuntza batzuekin gertatzen ez den moduan. egoera hau azaltzeko, andras kornaik" goraldi digital" kontzeptuaz hitz egiten du Berriako elkarrizketan, heriotza digitalaren kontrako prozesu moduan:
|
|
|
...egin bateratuak egiten segitzea ezinbestekoa dela." [Eusko Jaurlaritza, 2016b] euskararen bizitasun digital ona adierazteko erabilitako datu horietako batzuk hobeak dira gaur egun. adibidez, wikipediaren kasuan, 350.000 artikuluen langa gainditua dago eta gaur egun euskarazko wikipedia 29 tokian kokatzen da (wikipedia 2019) munduko zerrendan. esan daiteke wikipedia proiektuaren kasuan bezala,
|
euskararen
bizitasun digital onaren arrazoi nagusia bere komunitate aktiboa dela. euskarak komunitate digital aktiboa du bere inguruan, etengabe edukiak sortu eta teknologiak euskarara egokitzen dituzten pertsona, entitate eta erakundeak ditugu. komunitate honi esker bideratu zen. euS domeinuaren sorrera, eta Interneten lehen mailako domeinua izateak euskarari beste hizkuntza askok ez duten babes berezia em... Ildo hori sustatzeko politika aktiboak eta diru-laguntzak ere bideratu dira administraziotik, eta horrek guztiak euskarak duen bizitasun digital ona (waliño, 2016b) izan du emaitza, beste hizkuntza batzuekin gertatzen ez den moduan. egoera hau azaltzeko, andras kornaik" goraldi digital" kontzeptuaz hitz egiten du Berriako elkarrizketan, heriotza digitalaren kontrako prozesu moduan:
|
|
|
Esan daiteke Wikipedia proiektuaren kasuan bezala,
|
euskararen
bizitasun digital onaren arrazoi nagusia bere komunitate aktiboa dela. Euskarak komunitate digital aktiboa du bere inguruan, etengabe edukiak sortu eta teknologiak euskarara egokitzen dituzten pertsona, entitate eta erakundeak ditugu.
|
|
|
|
Euskararen
bizitasun digitala ispiluaren aurrean
|
|
|
OnDORIOAK
|
euskararen
bizitasun digitala ispiluaren aurrean jartzen dugunean, eskaintza eta eskaria aurrez aurre talka egiten ikus ditzakegu: euskarak badu eskaintza sarean, badago edukia eta badaude tresnak, baina ez dira nahikoa, ingurune digitala aldatuz baitoa. datuek erakusten digute eskaintza mugatua dela, eta hain aldakorra den ingurune digitalean ezinbestean areagotu behar dugula euskararen bizitasun digitala bermatu nahi badugu.
|
|
|
Bestalde, erabiltzaileek hizkuntza nagusien alde egiten dutela kontuan izanik dugun eskaintza gehiegi ere izan daitekeela ondoriozta daiteke. honek kontraesana dirudi, baina euskararen bizitasun digitala ez da eskaintzara mugatzen, erabilerarik gabeko eskaintzak ez baitu etorkizunik. erabiltzaileak trebatu eta motibatu behar ditugu, gure komunitate digitala indartu eta ingurune digitala hain berezkoa duten belaunaldi berriak sarean euskaraz kontsumitu eta sortzera bultzatu. ondorioz, aztertutako datuak oinarri hartuta," nolakoa da euskararen bizitasun digitala?" berriz galdetuko bagenu, honela erantzun genezake: euskararen bizitasun digitala ona da, baina tresna eta edukien eskaintza ingurune digitalaren aldaketetara egokitu behar ditugu, eta erabiltzaileak kontzientziatu eta aktibatu euskararen alde ingurune digitalean ere.
|
euskararen
bizitasun digitala bermatu nahi badugu eskaintza eta eskaria, biak, indartu behar ditugu.
|
|
|
|
euskararen
bizitasun digitala ispiluaren aurrean
|
|
|
Laburpena. hizkuntza baten bizitasun digitalak bere osasunaren ezinbesteko informazioa ematen digu. komunikazio kanal nagusi bilakatu da Ingurune digitala, eta hizkuntzek bertan duten presentzia kontuan hartu beharrekoa da, honen bizitasun digitala ezagutzeko garaian.
|
euskararen
bizitasun digitalari buruz ari garenean, bi eremutan zentratu gaitezke hau neurtu ahal izateko: euskarak ingurune digitalean duen eskaintza eta eskaria. hau da, zenbat tresna eta eduki eskaintzen dira ingurune digitalean euskaraz, eta zenbat erabiltzen dira hauek.
|
|
|
euskarak ingurune digitalean duen eskaintza eta eskaria. hau da, zenbat tresna eta eduki eskaintzen dira ingurune digitalean euskaraz, eta zenbat erabiltzen dira hauek. Bi ikuspegi hauek kontuan hartuta,
|
euskararen
bizitasun digitala neurtzeko moduan egon gaitezke. hau guztia oinarri hartuta, artikulu honen helburua euskararen bizitasun digitala ispiluaren aurrean jartzea da: ingurune digitalean euskarak duen eskaria eta eskaintza aurrez aurre jartzea, alegia.
|
|
|
euskarak ingurune digitalean duen eskaintza eta eskaria. hau da, zenbat tresna eta eduki eskaintzen dira ingurune digitalean euskaraz, eta zenbat erabiltzen dira hauek. Bi ikuspegi hauek kontuan hartuta, euskararen bizitasun digitala neurtzeko moduan egon gaitezke. hau guztia oinarri hartuta, artikulu honen helburua
|
euskararen
bizitasun digitala ispiluaren aurrean jartzea da: ingurune digitalean euskarak duen eskaria eta eskaintza aurrez aurre jartzea, alegia.
|
|
|
hain garrantzitsua izanik, zein da euskararen egoera ingurune digitalean? edo beste modu batera esanda, nolakoa da
|
euskararen
bizitasun digitala, galdera honi erantzun mota desberdinak eman ohi zaizkio, askotan unearen arabera desberdin ebaluatuz, agian ez dugulako neurketa objektiborik finkatuta, edo, agian, ez dugulako esparrua behar bezala ezagutzen. abiapuntu honetatik, azken hilabeteotan hainbat gunetan azaldu dugu euskarak etorkizuna izango badu ingurune digitalean egoki garatuko duen estrategia digitala ezinbestekoa duela (waliño, 2018). eusko Ikaskuntzak aurrena eta ondoren Soziolinguistikaren klusterrak 2018ko udazkenean antolatutako jardunaldietan azaldutako tesia izan da hori.
|
|
|
• Gidaritza euskara ardatz izango duen estrategia digital propioa garatuz,
|
euskararen
bizitasun digitalean eragitea da helburua. eta bizitasun digitalari buruz ari garenean, bi eremutan zentratu gaitezke hau neurtu ahal izateko: euskarak ingurune digitalean duen eskaintza eta eskaria. hau da, zenbat tresna eta eduki eskaintzen dira ingurune digitalean euskaraz, eta zenbat erabiltzen dira hauek.
|
|
|
euskarak ingurune digitalean duen eskaintza eta eskaria. hau da, zenbat tresna eta eduki eskaintzen dira ingurune digitalean euskaraz, eta zenbat erabiltzen dira hauek. Bi ikuspegi hauek kontuan hartuta,
|
euskararen
bizitasun digitala neurtzeko moduan egon gaitezke.
|
|
|
Artikulu honen helburua
|
euskararen
bizitasun digitala ispiluaren aurrean jartzea da: ingurune digitalean euskarak duen eskaria eta eskaintza aurrez aurre jartzea, alegia. hau modu zuzenean erantzuteko egokiena ikuspegi kuantitatiboan zentratzea litzateke:
|
|
|
ingurune digitalean euskarak duen eskaria eta eskaintza aurrez aurre jartzea, alegia. hau modu zuzenean erantzuteko egokiena ikuspegi kuantitatiboan zentratzea litzateke: ...ere antzera neurtu ahal izatea. zoritxarrez, errealitatea ez da hain sinplea, eta, ondorioz, kopuru hauek ezin dira modu objektiboan neurtu. ez daukagu neurtzerik zenbat eduki argitaratzen den sare sozialetan euskaraz, edo erabiltzaileek zenbat webgune bisitatzen dituzten hizkuntza bakoitzean. datu horiek ez daude eskuragarri, horregatik neurketa kuantitatiboa egitea ez da hain sinplea. ondorioz,
|
euskararen
bizitasun digitalaren neurketa subjektiboa den heinean, unearen eta balorazioaren arabera erantzuna desberdina izan ohi da: batzuen ustez euskararen egoera ingurune digitalean osasuntsua da, eta horretarako datu eta erreferentzia zehatzak aurkeztu ohi dira. kontrara, euskararen egoera kezkagarria dela pentsatzeko arrazoi eta datuak ere badaude.
|
|
|
OnDORIOAK euskararen bizitasun digitala ispiluaren aurrean jartzen dugunean, eskaintza eta eskaria aurrez aurre talka egiten ikus ditzakegu: euskarak badu eskaintza sarean, badago edukia eta badaude tresnak, baina ez dira nahikoa, ingurune digitala aldatuz baitoa. datuek erakusten digute eskaintza mugatua dela, eta hain aldakorra den ingurune digitalean ezinbestean areagotu behar dugula
|
euskararen
bizitasun digitala bermatu nahi badugu.
|
|
|
Bestalde, erabiltzaileek hizkuntza nagusien alde egiten dutela kontuan izanik dugun eskaintza gehiegi ere izan daitekeela ondoriozta daiteke. honek kontraesana dirudi, baina
|
euskararen
bizitasun digitala ez da eskaintzara mugatzen, erabilerarik gabeko eskaintzak ez baitu etorkizunik. erabiltzaileak trebatu eta motibatu behar ditugu, gure komunitate digitala indartu eta ingurune digitala hain berezkoa duten belaunaldi berriak sarean euskaraz kontsumitu eta sortzera bultzatu. ondorioz, aztertutako datuak oinarri hartuta," nolakoa da euskararen bizitasun digitala?" berri... euskararen bizitasun digitala ona da, baina tresna eta edukien eskaintza ingurune digitalaren aldaketetara egokitu behar ditugu, eta erabiltzaileak kontzientziatu eta aktibatu euskararen alde ingurune digitalean ere. euskararen bizitasun digitala bermatu nahi badugu eskaintza eta eskaria, biak, indartu behar ditugu.
|
|
|
...honek kontraesana dirudi, baina euskararen bizitasun digitala ez da eskaintzara mugatzen, erabilerarik gabeko eskaintzak ez baitu etorkizunik. erabiltzaileak trebatu eta motibatu behar ditugu, gure komunitate digitala indartu eta ingurune digitala hain berezkoa duten belaunaldi berriak sarean euskaraz kontsumitu eta sortzera bultzatu. ondorioz, aztertutako datuak oinarri hartuta," nolakoa da
|
euskararen
bizitasun digitala?" berriz galdetuko bagenu, honela erantzun genezake: euskararen bizitasun digitala ona da, baina tresna eta edukien eskaintza ingurune digitalaren aldaketetara egokitu behar ditugu, eta erabiltzaileak kontzientziatu eta aktibatu euskararen alde ingurune digitalean ere. euskararen bizitasun digitala bermatu nahi badugu eskaintza eta eskaria, biak, indartu behar ditugu.
|
|
|
Bestalde, erabiltzaileek hizkuntza nagusien alde egiten dutela kontuan izanik dugun eskaintza gehiegi ere izan daitekeela ondoriozta daiteke. honek kontraesana dirudi, baina euskararen bizitasun digitala ez da eskaintzara mugatzen, erabilerarik gabeko eskaintzak ez baitu etorkizunik. erabiltzaileak trebatu eta motibatu behar ditugu, gure komunitate digitala indartu eta ingurune digitala hain berezkoa duten belaunaldi berriak sarean euskaraz kontsumitu eta sortzera bultzatu. ondorioz, aztertutako datuak oinarri hartuta," nolakoa da euskararen bizitasun digitala?" berriz galdetuko bagenu, honela erantzun genezake:
|
euskararen
bizitasun digitala ona da, baina tresna eta edukien eskaintza ingurune digitalaren aldaketetara egokitu behar ditugu, eta erabiltzaileak kontzientziatu eta aktibatu euskararen alde ingurune digitalean ere. euskararen bizitasun digitala bermatu nahi badugu eskaintza eta eskaria, biak, indartu behar ditugu.
|
|
|
Josu Waliño –
|
Euskararen
bizitasun digitala ispiluaren aurrean
|
|
|
zergatik inbertitu euskaraz ez badago publikorik? Inbertsioen norabidea publikoaren eskariak adierazten duenaren baitan geldituko da.
|
euskararen
bizitasun digitala antzeko moduan neurtu daitekeela esan daiteke. hau guztia oinarri hartuta, artikulu honen helburua euskararen bizitasun digitala ispiluaren aurrean jartzea da: ingurune digitalean euskarak duen eskaria eta eskaintza aurrez aurre jartzea, alegia. horretarako, Josu Waliño – Euskararen bizitasun digitala ispiluaren aurrean euskararen bizitasun digitala hiru mailatan baloratzen ahaleginduko naiz:
|
|
|
zergatik inbertitu euskaraz ez badago publikorik? Inbertsioen norabidea publikoaren eskariak adierazten duenaren baitan geldituko da. euskararen bizitasun digitala antzeko moduan neurtu daitekeela esan daiteke. hau guztia oinarri hartuta, artikulu honen helburua
|
euskararen
bizitasun digitala ispiluaren aurrean jartzea da: ingurune digitalean euskarak duen eskaria eta eskaintza aurrez aurre jartzea, alegia. horretarako, Josu Waliño – Euskararen bizitasun digitala ispiluaren aurrean euskararen bizitasun digitala hiru mailatan baloratzen ahaleginduko naiz:
|
|
|
Inbertsioen norabidea publikoaren eskariak adierazten duenaren baitan geldituko da. euskararen bizitasun digitala antzeko moduan neurtu daitekeela esan daiteke. hau guztia oinarri hartuta, artikulu honen helburua euskararen bizitasun digitala ispiluaren aurrean jartzea da: ingurune digitalean euskarak duen eskaria eta eskaintza aurrez aurre jartzea, alegia. horretarako, Josu Waliño –
|
Euskararen
bizitasun digitala ispiluaren aurrean euskararen bizitasun digitala hiru mailatan baloratzen ahaleginduko naiz: gutxiegi, nahikoa eta gehiegi.
|
|
|
Inbertsioen norabidea publikoaren eskariak adierazten duenaren baitan geldituko da. euskararen bizitasun digitala antzeko moduan neurtu daitekeela esan daiteke. hau guztia oinarri hartuta, artikulu honen helburua euskararen bizitasun digitala ispiluaren aurrean jartzea da: ingurune digitalean euskarak duen eskaria eta eskaintza aurrez aurre jartzea, alegia. horretarako, Josu Waliño – Euskararen bizitasun digitala ispiluaren aurrean
|
euskararen
bizitasun digitala hiru mailatan baloratzen ahaleginduko naiz: gutxiegi, nahikoa eta gehiegi.
|
|
|
|
Euskararen
bizitasun digitala ispiluaren aurrean agiria zabaldu du Puntueus fundazioak, gaur ospatzen den Interneten Nazioarteko Egunaren harira. Euskarazko edukien eskaintza handitzeko eskatu beharrean, eskaera areagotzeko dei egin diete herritarrei eta erakundeei.
|
|
2021
|
|
|
Gomendio multzo honetan,
|
euskarak
bizitasun digitalaren hurrengo urratsetarantz aurrera egin dezan batez ere oinarrizko mailanegin daitezkeen zenbait ekintza iradokitzen dira.
|