|
2006
|
|
|
Horretzaz aparte, graduko hainbat online irakasgai garatu eta sareratu ditu honezkero. Besteak beste,
|
euskara
bigarren hizkuntza bezala ikastekoak, Euskal Kultura, Euskal Herriko Ekonomia, Euskal Herriko soziolinguistika klusterra martin ugalde, kp/ 20140 andoain 93
|
|
|
Horretzaz aparte, graduko hainbat online irakasgai garatu eta sareratu ditu honezkero. Besteak beste,
|
euskara
bigarren hizkuntza bezala ikastekoak, Euskal Kultura, Euskal Herriko Ekonomia, Euskal Herriko Historia Modernoa, eta Euskal Soziolinguistika (Basq 456: Basque Language, Society, and Culture).
|
|
2007
|
|
|
Eta, azkenik, Gipuzkoako euskaldunen indize orokorrak gora egin zuen. Hazkundea, kasu gehienetan, eskolan edo euskaltegian euskara ikasi dutenek eragin zuten, hau da,
|
euskara
bigarren hizkuntza dutenek. Hori oso positiboa bada ere, zaila da euskaldun berri horiek euskararen kale erabileran nola eta zenbateraino eragiten duten jakitea.
|
|
|
Lehenengo begiratuan gertaera hori harrigarria bada ere, baluke esplikaziorik. 1989an haur euskaldun gehienek euskara zuten lehen hizkuntza (haurren %40) eta oso gutxi ziren (haurren %8)
|
euskara
bigarren hizkuntza zutenak. Bestalde, haurren kale erabilera nahikoa handia zen (%34).
|
|
|
Orain ere horrela da, baina orduan gehiago. Geroztik asko hazi da euskara lehen hizkuntza duten haurren ehunekoa (aldian %40tik %49ra pasatu zen) eta are gehiago
|
euskara
bigarren hizkuntza duten haurrena (aldian %48tik %76ra pasatu zen), bai eta haurren kale erabilera ere (2001ean %44 zen). Hortaz, bada, 1989tik 2001era bitartean gehiago hazi zen haurren hizkuntza gaitasuna kale erabilera baino; haurren gaitasun erlatiboa, berriz, gutxiago hazi zen haurren kale erabilera baino.
|
|
|
Nire ustez, gure artean nagusi den erabilera arauaren isla da hori:
|
euskara
bigarren hizkuntza duten haurrek –gainontzeko adin talde guztietako euskaldun berriek bezala– oso joera txikia dute euskara erabiltzeko familian eta lagunartean. Gazteen indizeari dagokionez, berriz, 1989an gazte euskaldunek atxikimendu txikia zuten euskararekiko, beste adin taldeek baino askoz txikiagoa –gazteen gaitasunaren eta erabileraren arteko indizea beste adin taldeena baino askoz txikiagoa zen–, eta urteak pasatu ahala atxikimendu horrek gora egin du, urteotan hizkuntza normalizazioaren alde egindako lanaren ondorioz.
|
|
|
Gainera, gero eta gehiago dira euskara seme alabei familian transmititzen dieten euskaldun berriak. Zenbat eta gehiago izan
|
euskara
bigarren hizkuntza izan eta bere seme alabei euskara familia bidez transmititzen dietenak, orduan eta euskal elebidun eta elebidun orekatu gehiago izango dira eta, horren ondorioz, handiagoa izango da euskaldunen dentsitatea, bai gune soziolinguistikoetan bai harreman sareetan ere. Euskaldun berriek euskara familia bidez transmititzeko joera areagotuko balitz, datozen urteetan euskararen erabilerak gora egiten jarraitzeko luke kalean, familian, lagunartean eta, oro har, gertuko harreman sareetan.❚
|
|
2009
|
|
|
Hizkuntzaren integrazioa eskolaeta gizarte testuinguruetan faktore erabakigarria da
|
euskara
bigarren hizkuntza gisa ikasten dutenak motibatzeko. Alde horretatik, elkarrekintzarako aukera gehiago dituzten gizarte testuinguruetan, ikasleek abantaila gehiago dituzte hizkuntzagaitasuna lortzeko; hala, esan genezake ikasleek hizkuntza eskola testuinguruetan eta bertatik kanpo erabiltzeko aukera dutenean indartu egiten dela haien hizkuntza trebetasuna Hamers, J. (1992); Siguan eta Mackey (1986); Arzamendi & Genesee (1997); Lasagabaster, D.& Cenoz, J. (1998); Etxeberria F. (2002); Etxeberria, Fx. (2006); Pikabea, I. (2007).
|
|
2010
|
|
|
dirudienez biek uste dute torlojuak egitea bezain automatikoa dela herritarren hizkuntz jokabidean eragitea, eta biek ahazten dute normala dela —ez gogoko duguna, bai ordea ahal den eta ohikoa den fenomeno bakarra— ezagutzaren neurri berean ez gehitzea erabilera. adibidez, euskara eskolan ikasi duten haurrek (ezagutzaren estatistika gizentzen duten horiek) nekez erabiliko dute euskara gaztelania baino ez dakiten gurasoekin (erabileraren estatistika ezin gizendu). normala izateak ez gaitu, ordea, lasaitu eta arazo edo muga horri bizkarra erakustera eraman behar; hori baita, ezbairik gabe, arduratu behar gaituen fenomenoetariko bat, ez txikiena. euskara biziberritzeko prozesuak dituen muga sozial estrukturalen artean erabilerari dagozkionak daude. eta horien artean bada bat, maiz asko oharkabean izaten duguna baina gaurko euskal herrian berebiziko garrantzia duena erabilerari begira: hiztunaren ezagutza maila. esana dugu gaurko elebidunen artean asko direla euskaldun berriak edo
|
euskara
bigarren hizkuntza (l2) dutenak, batez ere gazteen artean. 1624 urte bitarteko elebidunen %56k l2 dute euskara, beren burua erdal elebidun definitzen dute. adin tarte horretan %21, 6 bakarrik da bere burua euskal elebiduntzat jotzen duena. horrek esan nahi du, oro har, hobeto moldatzen direla gaztelaniaz euskaraz baino. bestalde, ezagutza mailak eta hizkuntzarekiko loturak (afektiboa...) erabilera ez formaletan, eta bereziki etxean, eragin nabarmena du:
|
|
2013
|
|
|
Aurreikusi daiteke ama hizkuntza gaztelera izango duten arrasatear euskaldunak geroz eta gehiago izango direla. Hartara, familia bidezko transmisioari bultzada esanguratsu bat eman ezean, eta, bereziki, jatorri elebiduneko euskaldunek euren seme alabei euskara ama hizkuntzatzat eman ezean, saihestezina izango da belaunaldi berri horientzat
|
euskara
bigarren hizkuntza izatea eta, ondorioz, euren egunerokoan gaztelerarako joera nagusitzea. Dela euskararekiko atxikimendu berezirik ez dutelako, dela gazteleraz aritzeko askoz gaitasun handiagoa dutelako.
|
|
|
Familia bidezko transmisioari bultzada esanguratsu bat eman ezean, eta, bereziki, jatorri elebiduneko euskaldunek euren euskara ama hizkuntzatzat eman ezean, saihestezina izango da belaunaldi berri horientzat
|
euskara
bigarren hizkuntza izatea eta, ondorioz, euren egunerokoan gaztelerarako joera nagusitzea.
|
|
2015
|
|
|
Ez da egokia ama hizkuntza kategoria eta
|
euskara
bigarren hizkuntza kategoria kategoria bakarrean biltzea. fiTXA TEKniKoA
|
|
|
1) Ama euskalduna dutenek eta ama erdalduna dutenek, nahiz batzuek eta besteek euskara 0 urte bitartean jasoa izan, guztiz bestela jokatzen dute euskarari dagokionez. Ez da egokia ama hizkuntza kategoria eta
|
euskara
bigarren hizkuntza kategoria kategoria bakarrean biltzea.
|
|
2016
|
|
|
Jomuga hori buruan,
|
euskara
bigarren hizkuntza gisa hazten doan neurri berean, pixkanaka, euskara bere egiten dutenen leialtasun praktikoa sendotzen eta euskara lehen hizkuntza gisa higadurarik gabe indartzen asmatzen badugu, eta egun euskararengandik oso urrun, urrun edo alboan daudenen bihotz buruetara iristeko lanean aurreratzen badugu, datozen urteetan jauzi ikusgarria emateko moduan izango gara.... •
|
|
2019
|
|
|
8 ondoko artikulu hau datorkit, puntu honi dagokionez, gogora: " komunikazio antsietatea
|
euskara
bigarren hizkuntza dutenengan" (Cenoz Iragui, miren Jasone eta Santos, alaitz, 2017). antsietatea sortzea ezin da luzera begirako hizkuntza plangintza sendo baten helburu izan. hiztun talde jakin baten errespetuz nolabaiteko antsietatea sortzea, aldiz, agian bai: aurrez aurreko hiztun talde biek dituzte hor beren galdu irabaziak.
|
|
2022
|
|
|
Udalerriko euskara gaitasunaren eta lehen hizkuntzaren artean aldea izatea ohikoa da, diferentzia horretan islatzen baita euskarak izan duen irabazia azken 30 urte inguruan, hezkuntza sistemaren eta helduen ikasketa prozesuen bitartez. Gaur egun, biztanleriaren parte esanguratsu batek
|
euskara
bigarren hizkuntza modura ikasi du, eta, beraz, euskararen ezagutzaren aldeko irabaziak dira.
|