|
2000
|
|
|
Uribarren, P., (1972): . Aramaiona' ko
|
euskeraren
berezitasunak, euskal idazleak, etaeuskeraren egoera eta etorrera?, Euskera XVII, 157
|
|
2001
|
|
|
Argi dezagun bidenabar teoriari eskuarki dagokion beste zerbait.
|
Euskararen
berezitasuna, nagusitu beharrez inguratzen duten hizkuntzei begira ulertu behar da: bere horretan sistema bat besterik ez da, ez arruntago ez bakanago, giza mintzamenak sortu dituen, ezagunak nahiz ezezagunak, milaka sistemaren artean.
|
|
2002
|
|
|
Hori da. Baina zergatik xahutzen da horrenbeste indar bailaretako
|
euskararen
berezitasunak aztertzen?
|
|
|
Egokiera hau ez da
|
euskararen
berezitasuna, baizik eta munduan etahistorian zehar hainbat hizkuntzek gainditu duten egokiera bera.
|
|
|
Hizkuntza kontuetan, batek bere sakoneko iturriko uretik edan behar du, ur hori gustatuko litzaigukeen bezain garbia ez bada ere (euskarak ere baditu orban zikin batzuk gero!), eta ez etiketa inguruan duen botilako ur gardenetik, munduko edozein hizkuntzalarik aski ongi dakien gisa, hori baita hizkuntzalaritzan erakusten den lehenbiziko gauza, ez baita ez kopiarik ez aldakirik jatorrizkoa baino seguruagorik eta fidelagorik, nola baita sehaskako mintzotikakoa, Sarako medikuak zioena niretako bilduz orain. Baina hori ere
|
euskararen
berezitasuna da, nonbait, menturaz salatzen ari naizen euskararen ahuleziarekin zerikusirik baduena. Nik dakidala, beste hizkuntzetan, behintzat, ez baita gertatzen.
|
|
2004
|
|
|
Eskimalen hizkuntzak ergatibo sistema du, euskarak bezala. Antzekotasunek,
|
euskararen
berezitasunak eta hizkuntza gutxituetan duen interesak eraman dute nire ustez Suzuko ere euskara lantzera.
|
|
|
Zein dira Urretxu eta Zumarragako
|
euskararen
berezitasunak?
|
|
|
Beraz, Aranak Euskal Herriaren eta
|
euskararen
berezitasunaz hitz egiten zuenean, funtsean zuzen ari zen, geroztiko ikerketa linguistiko, arkeologiko eta genetikoek Sabinok orduan eskura zeuzkan baino askoz datu gehiagore kin, jakina, berak zioena baieztatu besterik ez baitute egin, hots: Euskal He rria, bere ingurukoen ondoan, oraindik bizi den herri zahar bat dela, histori aurrekoa, alegia, hizkuntzaren aldetik ez eze, alderdi seriologikotik ere desberdina dena.
|
|
|
Eta arkaismo zer dan erabakitzean, gogora gaitezen beti Nafarroa’z, Lapurdi’z, Baxenabarre’z eta Zuberoa’z. Eta orrela guk uste baño askoz ere biziago arkituko ditugu
|
euskeraren
berezitasuna eta jenioa, ezen ez Gipuzkoa eta Bizkaia bakarrik aztertzen ba ditugu.
|
|
2008
|
|
|
Lehena CorpEus proiektua da, Internet euskarazko corpus erraldoi gisa baliatzea helburu duena (Leturia et al., 2007a). WebCorp eta horien antzeko zerbitzu bat ezarri da13, baina
|
euskararen
berezitasunei egokitua. Bigarrena Co3 proiektua da (Comparable Corpus Compiler), Internetetik corpusak osatzeko testuak automatikoki eratuko dituen tresna.
|
|
|
Delako Communicative Development Inventories tresna euskarara egokitzeko bidean, beraz, galdetegiek egokitu beharra izan dute. Horretarako,
|
euskararen
berezitasun kultural eta linguistikoetara moldatu behar izan dira keinu, hiztegi zein gramatika arloko hainbat item.
|
|
2009
|
|
|
Labayru Ikastegiak, Adolfo Arejita morgarraren gidaritzapean, eta Morgako Udalak bat eginda, gure herriko
|
euskeraren
berezitasunak agertzera emon gura ditue, eta, beste ekintzen artean, nire Ipuin barreka berrargitaratu, bertoko euskeraren adierazgarri.
|
|
2010
|
|
|
Zortzi azpeitiar horien testigantzak entzun ondoren Patxi Goenagak hartu du hitza, Azpeitiko
|
euskararen
berezitasunak azaltzeari ekinez. Euskara batuarekin alderatuz gero," diferentzia nabarmenenak" ahoskerari dagozkiola azaldu du.
|
|
|
zuen parte solasaldian. Goenagaren esanetan," Azpeitiko
|
euskararen
berezitasun nagusia, zerbait
|
|
|
Bi hitzez: ekintza militante baten testuinguruan, bozkatua izan zen panfleto elebidun baten banatzeari eza ematen dute, euskarak nazka sor lezakeelako jende batzuen baitan eta
|
euskararen
berezitasunarengatik manipulazio bat sentitzen dutelako itzultze horretan. LH k terrorista ez garelako justifikazio beharra ez du onartzen, ez du ikusten jende anitzen ama hizkuntza erabiltzean berezitasuna non den, mugimendua tolerantziaren alde bada behar luketela beren ingurukoei aplikatu lehenik.
|
|
2011
|
|
|
Kontua da, Patxi Altunak Azpeitiko
|
euskararen
berezitasun eta ezaugarriak eman ostean, Mitxelenak zenbait akats topatu eta aipatu zizkiola. Agirretxek, Euskerako akten arabera, honela erantzun zion Mitxelenari:
|
|
2012
|
|
|
Orixeren aurretik egindako itzulpen gehienak, exkax eta gaiztoak? omen dira; izan ere, itzultzaile haien ustez, zintzotasuna itzez itz erderatik euskeratzea zen,
|
euskeraren
berezitasuna eta arima aintzat ere artu gabe? (Ibinagabeitia 1965:
|
|
2015
|
|
|
Antologia hau ez da, beraz, beti aise eskuragarriak, entretenigarriak edo denbora pasa hutsezkoak diren testuen bilduma. Jasotako testuen artean badira
|
euskararen
berezitasun lexiko eta gramatikalen ezagutza egokia eskatzen duten testu zailduak, agian, inoiz, XXI. mendeko irakurle ertainarentzat arrotz samarrak, ez irakurketa eroso eta atseginez jasotzekoak. Baina badira baita gozatze literario samurrekoak ere.
|
|
|
Euskararen ‘berezkoa’ omen den ingurunea babestean baino, euskarari ingurune berriak sortzean dago gakoa. Inoiz existitu ez diren ‘berezkotasunak’ dira sortu behar ditugunak, eta hori lortzeko
|
euskarak
berezitasunaren estatusari muzin egin eta normaltasunarenari heldu behar dio.
|
|
2016
|
|
|
Usu entzuten dugu gure inguruan euskara aldatzen ari dela gure haur denboratik, oraikoan gure Senpereko mintzairaren erroetarat itzultzeko parada ezin hobea ginuke. 18:00etan, lehen mintzaldia Maitena Duhalde ren ahotik, Senpereko euskararen berezitasuneri buruz mintzatuko da, jakinez doktoretza tesiaren osatzen ari dela," Lapurdi itsasaldeko
|
euskararen
berezitasunak", halanola Senpereko euskalkia. Bertzalde presuna hau kantari eta musikari ezaguna da.
|
|
|
Aurtengo lau mintzaldiak lau ostegun hautan iraganen dira, aldi oroz 20: 30etan Xerbitxuguneko gibeleko gelan, omore onez eta gogoa kaldan, solasak luzatuz trago ta bixkotxattoekin. Otsailaren 4an" Amikuzeko
|
eskuararen
berezitasunak" Iñaki Kamino EHUko erakaslearekin; hunek euskalki ainitz ikertuak ditu, Baxenabarreko eta Xiberokoak besteak beste. Otsailaren 11n" Gure burumuinak zapalkuntza pean moldaturik", Naroa Anabitarte neurozientzietan eta antropologian aditua denarekin.
|
|
2017
|
|
|
Ezinezko lana denez papereko formatuan ia bostehun orrialde hartzen dituen ikerketa sakona lerro gutxitara ekarri eta komentatzea, bizkarrezurrera mugatuko gara.
|
Euskararen
berezitasuntzat jo ohi den ergatiboa, esaterako, ba omen zen hizkuntza indoeropar zaharretan, eta horren arrastoak latinean ere ageri omen dira, zeinean bizidunen nominatiboa/ s/ amaitzen den eta akusatiboa, berriz, markarik gabea edo/ m/ z amaitua den;/ s/ hori zatekeen ergatiboaren marka. Beste berezitasun bat, generorik eza:
|
|
|
" Amikuze eskualdeko heskuara" (Mendaur bilduma, 765 orrialde). Lan hortan egiten dauku hizkuntz motaren argazki arras xehea, agertuz zein diren Amikuzeko
|
euskararen
berezitasun propioak eta zein diren influentziaz bereganatuak dituenak, dela lapurteratik Oragarre aldean adibidez, baxenabarreratik Uhartiri aldean edo zubereratik Oihergi aldean bezala.
|
|
2018
|
|
|
Kopuruak usu goregiak dira ikasle bakoitzaz behar den bezala arduratzeko. Bestalde, kalkulu horietan
|
euskararen
berezitasuna ez da batere kontuan hartua.
|
|
|
Horren ondorioz, ikasleek euskarazko egunak huts egiten dituzte. Orokorkiago, erran dezakegu
|
euskararen
berezitasuna arlo ainitzetan ez dela aski kondutan hartua.
|
|
2019
|
|
|
Duela aste pare bat, neguko sartzean, jakin zen, adibidez, kanpoko hizkuntza, literatura eta kultura izeneko ikasgai edo espezialitate bati hautu gehigarri bat txertatu diotela, kanpoko edo lekuko hizkuntza izendatuz. "
|
Euskara
berezitasun gisa har daiteke, beraz", Karreren erranetan, hautu hori egin nahi bada.
|
|
|
J. M. Barandiaranek A. Tovarri laguntza eskatu zion proiekturako, eta horrek 1954ko urtarrilean L. Michelenarengana zuzendu zuen.320 Hain zuzen, Salamancako Unibertsitateak antolatutako ICOS biltzarrean (1955eko udaberria) A. Tovar errektoreak adierazi zuenez, proiektua berrabiatzen saiatu ziren, baina elkarlan horrek ere ez zuen aurrera egin.
|
Euskararen
berezitasun genetikoak ezinezko egiten zuen alboko atlas erromanikoen eredua besterik gabe aplikatzea. Aitzitik, P. Yrizarren proposamenak BRSVAPen argitaratu ziren 19551956 artean.
|
|
|
2016an lehen aldiz deialdia egin zenetik denera sei laguntza eman dira eta Baztanekin zerikusia duten lan hauek egin dira: turismoa Baztanen, XVII XVIII. mendeetako goi mailako etxeen tipologia, mutil dantzak eta emaztekien parte hartzea, Baztango haur eskolaren proiektu pedagogikoa, Amaiurko
|
euskararen
berezitasunen azterketa eta emakume etorkinen egoerari buruzko lana.
|
|
|
nominatiboak eta akusatiboak ez dute lekurik gurean; eta ergatiboa, maneiatzen dugun kontzeptuaren arabera, nahiko berezia da. Hala eta guztiz ere, beharrezkoa da onartzea euskararen gramatika osatzeko laguntza handia eman digutela; hori bai, ez dugu aukera hau galdu nahi berriz azpimarratzeko garrantzitsuagoa dena, deklinabidean ere
|
euskararen
berezitasuna agerian geratzen dela.
|
|
|
Kanpora begira, alde batetik, erran dugu, itpluralgileak ziurtatzen digula objektu zuzena pluralean dagoela; eta, bertzetik, esaldi horietan aditzarekin komunztaturik agertzen delako,
|
euskararen
berezitasuna, bertze behin, agerian geratzen dela, izan ere, barride hizkuntzetan, lehenagoko eta gaurko hizkuntzetan, ez baitago horrelakorik.
|
|
|
bertze behin garrantzia ematen diogu gainerako hizkuntzetan horrelakorik ez izateari. Barrideko hizkuntzen eragina euskararengan ez dugu ukatuko, baina, objektu zuzenarekiko komunztadurak garbi uzten du
|
euskararen
berezitasuna eta euskararen jatorria indartuta agertzen zaizkigula.
|
|
|
Hau guztia kontuan harturik, laguntzailearen taulan NOR NORI eta NOR NORI NORK sailen bidez osatzen ahal diren esaldi mota guztiak, bertzerik gabe, baztertu genituzke, eta horrela jokatuko dugu; hori, bai, ez hizkien erabilera azpimarratu gabe, izan ere, honetan argi eta garbi ikusten baita
|
euskararen
berezitasun nagusia.
|
|
|
Bai,
|
euskararen
berezitasunak abantaila hau dauka! Barne konparaketak hizkuntza honetan balore erantsia hartzen du-eta.
|
|
|
" Hiztegi kontuak dira gehien bat, nire iritzian. Argi da, Hego Euskal Herriko hedabideetan baliatzen den" euskara batu estandar" horrek euskaldunen gehiengoaren kokaleku den Gipuzkoaren erdialdeko hitzez osatuta dagoela, han ere egon daitezkeen
|
euskararen
berezitasunen eta nola ez. Ipar Euskal Herriko euskararen hiztegi zabaltasunaren kalteetan". Beste horrek, euskalkien galtzeaz gain, gorago aipatu den nahasketa azpimarratzen du gazteen hizkeran:
|
|
|
" Inportantea eta posible ikusten dut Iparraldeko
|
euskararen
berezitasuna atxikitzea, doi bat normalizaturik, bai idatzian, ahozkoan, literaturan. Indar hori egiten ahal genuke hemen, Hegoaldeko erranmoldeak ez sistematikoki mailegatzeko, Iparraldean badirelarik.
|
|
2020
|
|
|
|
Euskararen
berezitasunaz sinets sinetsita; euskararen garaitasuna erakutsi nahita; latinoak eredu hartuta: horrela jardun zitzaigun.
|
|
|
|
Euskararen
berezitasunaz sinets sinetsita; euskararen garaitasuna erakutsi nahita; latinoak eredu hartuta: horrela jardun zitzaigun.
|
|
2021
|
|
|
Batetik, Atharratzekoaren" Études grammaticales sur la langue euskarienne" ri (1836) aitzinsolas luze bat egin zion frantsesez. Lehen zati batean
|
euskararen
berezitasunez aritu zen, besteak beste latinarekin, hungarierarekin, finlandierarekin, laponierarekin, hebreerarekin, sanskritoarekin (Xahok ikertua), georgierarekin eta kitxuarekin alderatuz (poliglota zen bokazioz, eta hamalau hizkuntzatan moldatzera iritsi zen). Bigarrenean, aldiz, euskal bibliografia kritiko bat eskaintzen zuen, gaiaren ezagutza sakon eta zabal bat erakutsiaz67 (Davant, 2012:
|
|
|
Uribarren, Patxi (1972): " Aramaionako
|
euskeraren
berezitasunak, euskal idazleak, eta euskeraren egoera eta etorrera", Euskera, 17, 157,:// www. euskaltzaindia.eus/dok/euskera/ 51933.pdf> (Kontsulta).
|
|
2022
|
|
|
Aurten, lehentze izanen da erreforma aplikatuko dela, baina errektoretzak ez du nahi ikasle guziei zabaldu eskubide hori: ez die
|
euskara
berezitasun gisa hartu dutenei baizik aplikatu nahi, hots, ehunetik hamarri. Jorajuriak iragarri du Seaskak auzitegi administratibora joko duela eskubide horren kausitzeko:
|
|
2023
|
|
|
Batetik, Atharratzekoaren Études grammaticales sur la langue euskarienneri (1836) aitzinsolas luze bat egin zion frantsesez.
|
Euskararen
berezitasunez aritu zen, besteak beste latinarekin, hungarierarekin, finlandierarekin, laponierarekin, hebreerarekin, sanskritoarekin (Xahok ikertua), georgierarekin eta kitxuarekin alderatuz (poliglota zen bokazioz, eta hamalau hizkuntzatan moldatzera iritsi zen). Bestetik, urte berean, Analyse du voyage en Navarre de M. Chaho argitaratu zuen prentsan, Xahoren idazkera eta abertzaletasun sutsuak goraipatuz.
|
|
|
Hauek dira orain arte beka lortu duten lanak: Turismoa Baztanen; XVII XVIII. mendeetako goi mailako etxeen tipologia; Mutil dantzak eta emaztekien parte hartzea; Baztango haur eskolaren proiektu pedagogikoa; Amaiurko
|
euskararen
berezitasunak; Emakume etorkinen egoera; Baztango nekazaritza XVI. mendetik XVIII. menderat; Baztango turismoa iraunkorra al da?; Baztango kaparetasun unibertsalaren bilakaera; Anizko Jauregia esnekietarako postretarako esneki berri baten diseinua; eta iazkoa, Autokontsumo partekaturako potentzialitate fotovoltaikoaren azterketa Berroetan.
|
|
|
2016an lehen aldiz deialdia egin zenetik denera hamaika laguntza eman dira eta Baztanekin zerikusia duten lan hauek egin dira: turismoa Baztanen; XVII XVIII. mendeetako goi mailako etxeen tipologia; mutil dantzak eta emaztekien parte hartzea; Baztango haur eskolaren proiektu pedagogikoa; Amaiurko
|
euskararen
berezitasunen azterketa; emakume etorkinen egoerari buruzko lana; Baztango nekazaritza XVI. mendetik XVIII. menderat; Baztango turismoa iraunkorra al da, azterketa; Baztango kaparetasun unibertsalaren bilakaerari buruzko Ikerketa; Anizko Jauregia esnekietarako postretarako esneki berri baten diseinua; eta iazkoa, autokontsumo partekaturako potentzialitate fotovoltaikoaren azterketa Berroetan.
|
|
|
Koldo Zuazok 2010ean zaraitzuera atzerakada eremuan sailkatu zuen, bertako hiztun oso guti geratzen baitzen. Mintzaturiko
|
euskarak
berezitasun nabariak izan ditu; horrexegatik sailkatzen da zaraitzuera azpieuskalki gisan.
|