|
2000
|
|
|
da, nahiz eta espresio hau bera ere esanahi anitzekoa izan.Egungo zientziagintzan, ez bakarrik dimentsio asko kontuan hartu eta erlazionatu behardira, baizik dimentsio bakoitza ere nahiko modu anitzean edo konplexuan kontsideratubehar da. Omenaldi honetako kontesturako, dimentsio batzuk aukeratuko ditut, adibidemoduan, horretarako hizkuntzarekin oro har, eta
|
euskararekin
bereziki gure kasuan, ondoeta erraz lotzen direlako. Hau adierazteko, egokia iruditzen zait, komunikazio makroteorian?
|
|
2001
|
|
|
Baina horrek ez gaitu eraman behar
|
euskarak
bereziki Iparraldean eta Nafarroan bertan ere duen ahulezia ezkutatzera, eta hizkuntz komunitate horrek bere bizitza garatzeko dituen zailtasun eta muga nabarmenak ez aldarrikatzera. Ofizialtasuna Euskal Herri osoan lortzea gutxienezko zerbait dela argi eta garbi aldarrikatu behar dugu, nahiz eta hori lortzeko zenbait kasutan aurrepausoak azpimarratzea beharrezkoa izango den.
|
|
2003
|
|
|
Ordaina, Egin egunkariko kazetariaren hitzetan: «euskara aseptiko, kolore, zapore eta usai jakinik gabeko bat nagusitzen zen jende piloaren durundioan, euskaldun berrien
|
euskara
bereziki bilbainoa»36 Hori zen, hain zuzen, beste datu esanguratsua bizkaitarrek erruz gainditzen zutela gipuzkoarren kopurua (orduko lurralderik euskaldunena).
|
|
|
Lan horretan diotenez, nagusien antzera, nerabeek eurek hizkuntzari oro har eta
|
euskarari
bereziki dimentsio desberdinak aitortzen dizkiote: komunikatiboa (beste pertsonekin elkar ulertzeko), lurraldetasunekoa (hizkuntzak muga  funtzioa du), ludikoa (esperientzia jolasgarriak), kulturala (ohiturak, tradizioa, musika, gastronomia), identitarioa (gizakiaren beraren identitatea markatzen du), mitikoa (iragana, historia, etorkizuna), prestigioduna (estatusa markatzeko balio dezake), politikoa (gizarte gatazkekin edo bortxarekin identifikatzen da) eta pragmatikoa (lan bat bilatzeko).
|
|
2004
|
|
|
produkzioa sustatzeko eta programazioa hornitzeko modu berriak garatuz —koprodukzioa, trukea, telebista lokalentzako programen azokak... — Gaur egun, kateak eta hornitzaile komertzialak dira programa iturri bakarrak; euskaraz dihardutenek ez dute ezta aukera hori ere.
|
Euskararentzat
bereziki, izugarrizko garrantzia izan dezake lankidetzak eta trukeak. EITBk paper garrantzitsua joka dezake horretan.
|
|
2006
|
|
|
Ezetz esango nuke. Aipatu lantalde horretan egin da ahalegin bat nolabait" guraso normal" edo"
|
euskararekin
bereziki kontzientziatu gabeko" gurasoen lekuan jartzeko. Horrela diote, gorago aipatutako artikuluko zati batean Alex Mungiak eta Xabier Elortzak:
|
|
2007
|
|
|
egia baldin bada —aipatu berri ditugun Humboldten hitzetan ikusi bezala— gizadia naturalki hizkuntz komunitate ezberdinetan errealizatzen eta banatzen dela, orduan komunitate horien artean —eta ondorio guztiekin— onartu dugu ere euskaldunek osatzen dutena. Horrela, bada, euskarari —bestelako" ama hizkuntzei" bezalaxe— errealitatearen ulermena ahalbidetzeko eta baldintzatzeko gaitasuna aitortu zaio, hain justu, aipatutako Ortega Gasset, Pagliaro edota Gipper eta Schmitter autoreen hitzen zentzu berean210 Euskal hezkuntzari loturiko sozializazioa eta enkulturazioa, beraz, ezin izango dira gauzatu
|
euskarari
bereziki so egin gabe, ze, Chamizok eta Deweyk orokorrean esandakoak gurera ekarriz211, prozesu horiek bestela errealizatzeko posibilitaterik gabe geratuko lirateke. Modu berean esatekoa da, aurrera eginez, euskal hezkuntzak erantzukizun berezi eta jakin bat duela bere erreferentziazko hizkuntz komunitatearekiko:
|
|
2008
|
|
|
1) zenbait urtetan Québec en ondo bizi eta gero, Euskal Herrira etortzen zarete, 1980 hamarkada hasieran, indarrez eta egitasmoz beteta: euskaltzaletasuna orokorrean, eta
|
Euskara
bereziki, bultzatu nahian; 2) behin etorrita, zenbait egitasmo sortu eta/ edo indartu dituzu, mota eta maila ezberdinetakoak, ofizialagoak batzuk eta herrikoiagoak besteak, gehienetan modu nekezean, baina hala ere etengabe. Nire ustez, Iparraldeko euskalgintzaren eta Euskararen gaurko egoeraren alderdi onenak neurri handian zure parte hartzearen esker lortu dira.
|
|
|
– Partitiboan ere joan daiteke, Bizkai aldeko
|
euskaran
bereziki (cf. OEH):
|
|
|
Seguru asko lehena. Txostena Nazario Oleagari entregatu zion euskaltzainburuak, zeren Oleaga
|
euskara
bereziki hezkuntza arloan bultzatzeko guraso elkarte bat sortzen ari zen Akademiaren onespenaz282 Euskeraren adiskideak izenpean Bilbon aurkeztu zen
|
|
2009
|
|
|
Baina, jai lekua izateaz gain, txosnen filosofian gizarte hobe baterako aldarrikapenak funtsezkoak direla dio Arbuluk. Autogestioa, gizon eta emakumeen arteko berdintasuna, ekologia eta
|
euskara
bereziki zainduko dute egunotan. Esaterako, sexu erasoak saihesteko, emakumeek txilibituak erosteko aukera izango dute txosnetan.
|
|
2010
|
|
|
Komunikabideen ezberdintasunak aztertuz, espainiar eremuko prentsa da euskara euskal abertzaletasunarekin indartsuen lotzen duena. Euskal eremuko prentsak euskara erakundeekin edo politikariekin edo herritarrekin gehiago lotzen duen bitartean. ten badira erreferentziatzat. gure gizarte konplexu honetan, gehiengoak elebitasuna onartzen badu ere, badira bazterketa joerak,
|
euskararekiko
bereziki. baina bada baita, legezko hitzarmena eta gizarte akordioarekin hautsiaz hizkuntzen elebitasuna onartu nahi ez duenik ere. gure gizartean hizkuntzaren inguruan bizi dugun errealitate konplexu honek, ez digu errazten batere, hizkuntza ezberdinen elkarbizitza normalizatua lortzen. hizkuntzetako bat baztertzeko joera honek, hizkuntzarekiko identitate zatikatua eragiten du. euskara gurea da ...
|
|
|
Komunikabideen ezberdintasunak aztertuz, espainiar eremuko prentsa da euskara euskal abertzaletasunarekin indartsuen lotzen duena. ...inen elkarbizitza normalizatua lortzen. hizkuntzetako bat baztertzeko joera honek, hizkuntzarekiko identitate zatikatua eragiten du. euskara gurea da edo gurea erdara da, esaerekin gertuago dauden herritarrak bananduaz eta azken finean, elebitasuna edo bi hizkuntzen elkarbizitza oztopatuaz. gaur egun gure gizartean eztabaidan dauden euskalerrirako herri asmoetan, hizkuntzek —oro har— eta
|
euskarak
bereziki, eragin handia dute. gutxienik elebiduna izango zen elkarte bat sortzeko hitzarmena eta legea egin ziren, baina gure gizartean jarrera kontrajarriak daude euskararen auzian.
|
|
|
...uzko aipamenak baino ere indar handiagoa hartzen du lurraldetasunak berak. ezberdintasunak daude euskal eremuan argitaratzen diren egunkarien eta espainiakoen artean. espainiar prentsak, abc, el Mundo, la razon edo el pais’ek, indar gehiagoren lotzen dute euskara Espainiarekin eta baita gaztelania edo Pais Vasco bezalako edukiekin. el diario de noticias’ek berriz, Nafarroarekin lotzen du
|
euskara
bereziki. azkenik, gara edo berriak euskararen eztabaida Euskal Herriari lotzeko joera agertzen dute gehienbat. euskal prentsari dagokionez, komunikabide guztiek erakusten dute euskara hezkuntza edo kulturari lotzeko joera, baina badira ezberdintasunak ere beren artean. gara edo berria euskara Euskal Herriari lotzeko joeran nabarmentzen dira, eta baita jakintza edo ezagutza edo izaerari lotzean e... Borondatea eta errespetua ere oso aipatuak dira, akordioaren premiarekin batera. baina badira ezberdintasunak espainiar eremuan ala euskal eremuan argitaratutako prentsaren artean. espainiar prentsak eta bereziki la razon eta abc egunkariek, euskara gehienbat indarkeriarekin lotzen dute, beste edozein jokabide, portaera edo bitartekoren gain. egunkari hauetan gehien aipatutako jokabidea izanik berau. bestalde, el Correo eta el diario Vasco egunkariek, eta indar gehiagorekin lehenak, espainiar prentsaren joera errepikatzen dute euskara indarkeriari lotuaz. orokorrean aipatzen diren bitartekoetan honelako banaketa bat ematen da:
|
|
2012
|
|
|
Artikuluetan igartzen da irakaslea izan dela, duela gutxi erretiratu da?, behin eta berriz egiten baitio bere egunerokotasunari erreferentzia, eta hezkuntza ere sarritan ageri da hausnarketen jopuntu gisara. Ekonomia; artea; zinema; hizkuntzak,
|
euskara
bereziki, eta literatur gaiak jorratzen ditu Iturraldek, besteak beste. Pozik agertu da idazlea, argitaratu den artikulu bilduma erabat berea duelako.
|
|
|
Pertsuasio iturriaren erakargarritasunarekin lotutako ikerketak ere dezente egin dira, eta horietan, hizkuntzaren gaia zuzenean kontuan hartu ez bada ere, iruditzen zaigu hizkuntza gutxituak, orokorrean, eta
|
euskara
bereziki, marko teoriko horretan txertatzeko oinarri sendoak daudela, orain arte ikertu denari erreparatuz gero. Izan ere, ikerketa batzuk argi utzi dute, pertsuasio iturriaren erakargarritasunaren baitan, iturriaren eta hartzailearen arteko antzekotasuna zenbat eta handiagoa izan, orduan eta aukera handiagoa dagoela pertsuasio saioa eraginkor gerta dadin (León, 2008).
|
|
2014
|
|
|
UEU euskaldun berri askorentzako euskaltegi berezia ere izan zen eta horren ordainez «euskara aseptiko, kolore, zapore eta usai jakinik gabeko bat nagusitzen zen jende piloaren durundian, euskaldun berrien
|
euskara
bereziki bilbainoan», Egin egunkariko kazetariaren hitzetan.
|
|
2016
|
|
|
Idazlan guztiak liburuari eman eta gero saria baliogabe utzi dutenei. Salaketa aire garbi eta zorrotza du; salaketa airea, kasu honetan nirekin egin dutenagatik eta, oro har, gaztelania ez den estatuko edozein hizkuntzari eta
|
euskarari
bereziki ematen dioten tratu eskasagatik. Hona, neure erara euskaraz jarririk, iritzi artikulu horren hasiera:
|
|
|
Bestelakoa da, berriz, filologo, literatur kritiko eta munta bereko bestelako jakintsuek Iztuetaren ekarriari eskaini arreta eskasa. Larramendirekin gertatu antzera, Iztuetak gorabehera ikusgarriak jasan ditu euskal letren burtsan, eta banago, denbora luzez, malda behera laidogarrian murgildurik dugula,
|
euskara
bereziki arrazoi nagusi. Garaikideek ez zuten Iztuetaren euskara txartzat, areago oraindik, aunitzek eredu izan baitzuen, eta horren erakusgarri garbiak baditugu, esate baterako, Lecluse hizkuntzalariarekin mantendu harreman naroa, tartean, Plauto bascongado aferaren guztiak.
|
|
2017
|
|
|
Giro nahasia tokatu zitzaizuen. Lehen urtean tokatu zitzaigun, Basurton ginela. Giro oso mugitua zegoen, ez
|
euskararen aldetik
bereziki, baina giro politikoa oso mugitua zen. Guretzat urte oso txarra izan zen akademikoki:
|
|
|
Hizkuntza lantzera bortxatzen baitut ene burua.
|
Euskaraz
bereziki, beti nahi dut euskara ona eman.
|
|
|
Administrazio eta ikasketekin loturiko jardunak kokatzen diren hirietan handiagotzen zen erdara jakiteko beharra. Honek hirien erdalduntzea azkartzen zuen eta
|
Euskara
bereziki baserritarren ezaugarri bezala hartzen zen, honako kidetasunak sortzen zirelarik: hiritarra= erdalduna= eskolatua/ kulturduna; baserritarra= euskalduna/ erdaldun traketsa= eskolatugabea/ kulturgabekoa.
|
|
2018
|
|
|
Lehenengo kontratu hau 12 hilabetekoa izanen da, luzagarria, eta hautatzen duten pertsona 2019ko uztailaren 1ean hasiko litzateke lanean. Ingelesa menperatu behar da,
|
euskara
bereziki balioesten da; eta espainola eta frantsesaren ezagutza ere gogoan hartuko dira. Argibide gehiago, Kate Caminori.
|
|
|
Badago, han eta hemen barreiaturik, joera bat txit euskal garbia,
|
euskarari
bereziki euskara batuaribeste hizkuntzei eskatzen ez zaiena eskatzeko, hala nola beti edder eta goxo agertzea, baita inflazioari buruzko testu hotz lehor batean ere, esaterako, nahiz eta zernahi erdal baliokide bezain hotz lehor izan, eta ez gehiago. Euskarari egiten zaizkion eskakizunetan bat gailentzen da nabarmen, bere bakanean eta xelebrean:
|
|
|
Horien artean garrantzi berezia izan zuen Asociacion Euskara de Navarra izenekoaren sorrerak, eta horien inguruan antolatu ziren Iruñeko indar intelektual asko. Elkarteak lan politiko eta kultural garrantzitsua egin zuen,
|
euskararen alde
bereziki, eta horrek euskararen atzerapen prozesuari aurre egin zion mugimendu kulturala bultzatu zuen. Denborarekin, baina, euskaroen arteko eztabaidak areagotu egin ziren, eta elkartearen gainbehera geldiezina izan zen (Nieva Zardoya, 1999).
|
|
2019
|
|
|
Kointzidentziazkoagerpenen ugaritasuna da, batez ere, alde hori markatzen duena, eta datorren azpiatalean azalduko dugu ugaritasunhorren zergatia. Nolanahi ere, taulak argi erakusten du morfosintaxiaren bidez ebatzi ezin diren kasuak oso gutxidirela,
|
euskaraz
bereziki. Hain zuzen, multzo horrek ez du hautagai guztien% 1 ere osatzen.
|
|
|
Uste genuen bezala, eta 2 taulak agerian uzten duenez, VIDetako asko bereiz daitezke morfosintaxiari begiratuta,
|
euskaraz
bereziki. Esate baterako, gai izan UFan izena ez da inoiz adjektibo batez lagunduta egoten, etaezaugarri horretxeren bidez jakin liteke 23 adibideko agerpena literala dela, Literal synt motakoa zehazki.
|
|
|
(8) Zure argudioak kontuan hartuz, hau idatzi nahi dizut. Baztanen euskaraz eta gaztelaniaz solastatzen da, baina
|
euskeraz
bereziki. Elizondon, euskeraz gutxi solastatzea ez du erran nahi bertze herrietan euskeraz hitz egiten ez denik.
|
|
2021
|
|
|
31.5.2.2c Erlatibo jokatugabeen tokia. Perpaus erlatibo jokatuak, komunzki, laguntzen duten izenaren ezkerraldean agertzen dira, gaurko
|
euskaran
bereziki. Berdin gertatzen da perpaus erlatibo jokatugabeekin ere, nahiz ez den hori ezin urratuzko araua.
|
|
|
Jende gazte arinen, [zentzuz baino zangoz fidago direnen] ofizioa da dantza (Axular). Zenbaitetan, ahozko
|
euskaran
bereziki, absolutiboaren hondarkia ageri da aposiziozko perpaus erlatiboan, kanpoko ardatza beste kasu batean delarik: Zure lagunarekin mintzatu naiz,[* hain atsegin dena].
|
|
|
41.5.2b Hala gertatzen denean, mintzagaiak ez du
|
euskaraz
bereziki azpimarratu beharrik eta perpausaren edozein posiziotan ager daiteke. Areago, mintzagaia ez da beti ikusten (edo entzuten), dela isilean atxikia delako, dela aditzak berak, komunztadurari esker, agerian uzten duelako zein den mintzagaia.
|
|
|
Adibide guzti horiek erakusten dute posible dela
|
euskarari
bereziki aplikatzen zaion estatus legal bat eraikitzea, beti ere Konstituzioak finkatzen dituen mugen barnean.
|
|
|
Adibide guzti horiek erakusten dute posible dela
|
euskarari
bereziki aplikatzen zaion estatus legal bat eraikitzea, beti ere Konstituzioak finkatzen dituen mugen barnean. Gisa horretako estatus bat osatzeko une egokia, baina, lurraldearen estatus politikoa finkatzean suertatzen da.
|
|
2022
|
|
|
Gomez, 1997), hitzen forman bertan antzematen dela hitzaren beraren esanahia (HH, I, iii). Jesulagunak berariaz bazter uzten ditu onomatopeiak, hizkuntza gehiagotan aurkitzen baitira, nahiz eta
|
euskara
bereziki emankorra bide den horretan. Belak, ordea, horiek baliatzen ditu hain zuzen, euskararen aberastasunaren adibide (HB, III, 441):
|