|
2013
|
|
|
|
Euskaraz
eta euskarari buruzko bibliografian, inguruko hizkuntzetan bezalatsu, termino bat baino gehiago erabili izan dira kategoria bera izendatzeko:
|
|
2014
|
|
|
Nafar jendarteak
|
euskararen
eta euskarazko irakaskuntzari egin dion harrera ikus daiteke azken urteotako matrikulazio datuetan (ikus Nafarroako Gobernua, 2014a; Consejo Escolar de Navarra, 2013). Azken hamarrurtekoan ereduen matrikulazioan izan den bilakaera ikus daiteke 5 taulan, non datu absolutuak eta ehunekoak agertzen diren, bi multzotan bilduta, ikasleen elebitasuna lortzeko erakutsi duten gaitasunaren arabera:
|
|
|
Euskararen Erakunde Publikoa Office Public de la Langue Basque (EEP OPLB), 2005,
|
Euskararen
eta euskarazko irakaskuntza eskaintzaren azterketa kuantitatiboa. 2004/ 2005 ikasturtea.
|
|
2016
|
|
|
Zergatik ez dugu euskaldunon komunitateak baliatzen Bilbon ere populazioaren% 63,42k gutxienez edo 50 urtez azpiko herritarren% 86,74k eskaintzen digun aukera beraiekin euskaraz egiteko, herritar hauek urteak eta urteak eman behar izan dituztenean
|
euskara
eta euskaraz ikasten gugana hurbildu ahal izateko gure hizkuntzan. Halako mespretxurik?
|
|
2019
|
|
|
Bestalde, tokiko
|
euskararen
eta euskara batuaren arteko harremanari dagokionez, nerabeak tokiko hizkeran aritzen direla eta euskara batuaren erabileraren ehunekorik altuenak eremu formaletan daudela ikusi dugu. Endodiglosia egoera baten hasiera izan liteke agian.
|
|
|
Ez, hemen hautatuak ziren lekukoek denek euskara lantzen dute:
|
euskara
eta euskaraz erakasten dute, euskaraz idazten dute eta beren lana argitaratzen, kazetariak dira, ahozko edo idatzizko itzulpen lanak egiten dituzte, euskara teknikariak dira tokiko kolektibitateetan, etab. Hots, Ipar Euskal Herriko bizi publikoan euskara" modelo" emaleak dira, bakoitzak bere modelo propioa eskainiz. Beren lanbidearengatik, euskararen transmititzaile publikoak dira eta, gainera/ ondorioz, zuzenki irakasleak bezala edo zeharka, preskribatzaileak dira3 Lanean hizkuntza hautuak egin behar dituzte.
|
|
2020
|
|
|
" Omen bariazioan", in Beatriz Fernandez, Pablo Albizu & Ricardo Etxepare (arg.).
|
Euskara
eta euskarak: aldakortasun sintaktikoa aztergai.
|
|
|
Ez zuen astekari hartan parte hartu, edo arras gutxi. Gerlatik landa
|
euskaraz
eta euskarari buruz idazten jarraitu zuen.
|
|
2021
|
|
|
Irakasle titularren hizkuntza kalifikazioaren prozedura formalizatu da, Bordeleko akademiako Errektoretzaren, EEPren eta Akitaniako hiru unibertsitateen arteko hitzarmen marko baten bidez. Hitzarmen hori
|
euskarazko
eta euskara irakasleen heziketara eskainia dago (MI, MCC eta MEER 2016: 60).
|
|
|
...i loturiko dimentsioa geroz eta gehiago kontuan hartzea";" euskarazko irakasleen kontratazioaren kanpo konkurtso berezira aurkeztuko diren hautagaien hizkuntza maila nahikoa bermatzea";" gaur egun, frantsesez irakasten duten eta euskaraz irakasteko boluntarioak diren irakasle titularrei euskarazko formakuntza trinko bat eskaintzea", eta" euskal eledunak diren ikasleak
|
euskararen
eta euskarazko irakaskuntzaren lanbideei sentsibilizatzea. Aurreikusitako ekintzen artean daude, lizentziaturako bigarren ala hirugarren urteetan dauden 10 ikasle kontratatzea irakasle aprendiz gisa, zeinak ordainduak izango diren ikasketak egiten dituzten bitartean, une berean, astean egun batez praktikak burutuko dituztelarik eskola batean" (MI, MCC eta MEER 2016:
|
|
|
Giza baliabide urriekin batera, batik bat irakaskuntza mailan, euskarazko baliabide didaktiko eskasa nabari da; jakinik"
|
euskarazko
eta euskararen irakaskuntzak eskualdeko ikuskaritza pedagogikoak, barrutiko ikuskaritzak eta Ikas pedagogia guneak proposatutako baliabide pedagogikoak eskatzen dituela" (MI, MCC eta MEER 2016: 67).
|
|
|
|
Euskararen
eta euskarazko irakaskuntzaren goraldiak eskatzen du hartaz axolatzen diren eragile guztien arteko adostasun gailu egonkor bat edukitzea. Euskararen Erakunde Publikoaren inguruan antolatuta dagoen itun horrek, harremanen jariotasuna eta informazio trukaketa ziurtatzen ditu.
|
|
|
Izan ere, eskola maparen inguruko logikek ez dute nahitaez bat egiten: " batetik,
|
euskarazko
eta euskararen irakaskuntzaren eskaintzaren hedapena dinamika boluntarista da, eta, bestetik, irekitze mugimendua arautzeko beharra aurrekontu marko jakin batean kokatzen da eta euskara zein euskal kultura irakasteko eskuragarri diren giza baliabideen eskuragarritasunen araberakoa da" (MI, MCC eta MEER 2016: 48).
|
|
|
Adierazitako helburuak oinarritzen dira,"
|
euskararen
eta euskarazko ikaskuntzan, mailaz maila lortu beharreko gaitasunen prozedura multzoak finkatzean, dauden erreferentzia sistemetan oinarrituz" (MI, MCC eta MEER 2016: 65).
|
|
|
66). Zeregin horren emaitza izan da, 2015eko abenduan, ziurtatzeen aurkezpen ofiziala,"
|
euskararen
eta euskarazko irakaskuntzaren egituraketa kualitatiboaren mugimendu etengabearen aitortza markatzen duelarik" (MI, MCC eta MEER 2016: 66).
|
|
|
Haratago joanez,
|
euskararen
eta euskarazko irakaskuntzaren helburu nagusia, Hezkuntza Ministerioak aitortzen duen bezala, hiztun osoak sortzea da: " osoa, zeren pertsona horrek nahikoa den maila lortuko du motibazio, ezagutza eta erabilpenari dagokienez; osoa, pertsona horrek euskaraz komunikatzeko desira sentituko duelako, nahiko gaitasun izango baitu edozein ingurumenean euskaraz egiteko eta benetan erabiltzea erabakiko duelako" (MI, MCC eta MEER 2016:
|
|
|
Nahiz eta Konstituzioaren 2 artikuluak dioen frantsesa dela Errepublikaren hizkuntza,
|
euskararen
eta euskarazko irakaskuntzak hazkunde etengabea ezagutu du azken urteetan Ipar Euskal Herrian. Horri esker, irakaskuntza elebiduneko ikasleen kopuruak hazi dira eta irakaskuntza eskaintza handitu zein ugaritu da denborak aurrera egin ahala.
|
|
|
Horri esker, irakaskuntza elebiduneko ikasleen kopuruak hazi dira eta irakaskuntza eskaintza handitu zein ugaritu da denborak aurrera egin ahala. Hazkunde horrek gutxiestea komeni ez den hainbat oztopori aurre egin behar izan badie,
|
euskararen
eta euskarazko irakaskuntzak indarguneak dauzka, hala nola adostasunak lortzeko gailua, murgiltzearen esperimentazioa irakaskuntza publiko naiz pribatuan, helburu komun baten inguruan batutako hezkuntza eragileak ala martxan jarritako ebaluazio prozedurak.
|
|
|
...za politika faltaren ondorioz (Urteaga 2004), euskara frantsesa irakaskuntza elebiduna eta murgiltzearen bidezko euskararen irakaskuntza erronka nagusiak bilakatu dira euskararen biziraupena eta biziberritzea bermatzeko (Unesco 2010; 2017). 1 Ildo horretan, nahiz eta, 1992az geroztik, frantsesa Errepublikaren hizkuntza izan, Konstituzioaren 2 artikuluak dioen bezala (Conseil Constitutionnel 2008),
|
euskararen
eta euskarazko irakaskuntzak hazkunde etengabea ezagutu du azken urteetan, izan dadila irakaskuntza publiko, pribatu kristau ala laiko asoziatiboan (Coyos 2010). Horri esker, ordu parekotasun eta murgiltze bidezko irakaskuntza elebidunak, lehen zein bigarren mailetan, hazten joan dira denborak aurrera egin ahala, eta irakaskuntza horren eskaintza handitu bezain ugaritu da denboraren poderioz.
|
|
|
Horri guztiari, giza baliabideen eskasia erantsi behar zaio, batik bat irakaskuntza mailan, eta baita ere euskarazko baliabide didaktiko urriak. Aitzitik, une berean,
|
euskararen
eta euskarazko irakaskuntzak indarguneak dauzka, hala nola adostasunak lortzeko dispositibo egonkor bat, murgiltzearen esperimentazioa irakaskuntza publiko nahiz pribatu kristauan, helburu komun baten inguruan batutako hezkuntza eragileak, martxan jarritako ebaluazio eta ziurtatze prozedurak eta batezbestekoa baino emaitza hobeak (Urteaga 2019).
|
|
|
|
Euskararen
eta euskarazko irakaskuntza ez da XX. mendean hasi, XVII. mendeaz geroztik jadanik indarrean baitzegoen, nahiz eta, garai hartan, helburu nagusia" euskaraz idatzitako testuak ulertzeko gai diren irakurleak formatzea den,(...) erlijio [kristauaren] hizkuntza bezala kontsideratua baita" (Coyos 2018: 3).
|
|
|
47). Horrek esan nahi du," euskararen garapenaren aldeko ekintzak eta
|
euskararen
eta euskarazko irakaskuntzaren eskaintzaren egituraketak, adostasun amaigabean oinarritutako lankidetza ikuspegi bati erantzuten diotela" (MI, MCC eta MEER 2016: 47).
|
|
|
Lurralde banaketari dagokionez, ikusi daiteke
|
euskararen
eta euskarazko irakaskuntzaren eskaintza presente dagoela Iparralde osoan," nahiz eta oraindik gune batzuk dirauten non ezin daitekeen irakaskuntza elebiduna segitu", ez irakaskuntza publikoan, ez irakaskuntza pribatu kristauan (MI, MCC eta MEER 2016: 50).
|
|
|
Ikuspegi soziolinguistikotik eta etnografikotik emaitzek erakusten dute hizkuntzaren estetikaz, sorreraz, balio sakonez eta ezagutzaz galdetzean iritziak asko aldatzen direla, eta adostasun handia dagoela hizkuntza komunikazio tresnatzat edo identitate ikurtzat hartzean. Artikuluaren xedea da
|
euskaraz
eta euskararentzat dihardutenen 143 profesional horien (73 hizkuntza aholkulari tartean) erantzunak azaltzea eta hizkuntza homogeneizazioaren eta aniztasunaren eremuan testuinguratzea.
|
|
|
Baina, horren aurrean, normalizazioaren ikerketarako, plangintzarako eta ekimenerako erakunde publiko zein pribatutako hainbat soziolinguista, teknikari eta aholkulariren jarduna dago, hizkuntzalaritzan, kudeaketan eta berrikuntzan diharduten beste askorekin batera. Aditu horiek
|
euskaraz
eta euskararen alde lan egiten dute, administrazio, enpresa, erakunde eta gizarte zabalean eragiteko asmoz.1 Hizkuntza langai eta helburu daukate. Testu honen helburua da profesional horien hizkuntzaren gaineko usteak azaltzea, orain hiru urte egindako ikerketaren berri emanez.
|
|
|
Hizkuntza komunikazio tresna soil eta identitatea eratzeko elementu sinpletzat daukaten polo bien artetik abiatuta, 2019ko otsaila maiatza bitartean, galdetegi bidez, euskara ogibide eta helburu duten 143 adituren erantzunak jaso ziren, hizkuntzaren helburua, erabilera, jatorria eta balio kognitibo filosofikoaz galdetuz. Testuaren xedea da, hortaz,
|
euskaraz
eta euskararentzat diharduten 92 soziolinguista eta hizkuntzalari hizkuntza aholkulari, eta 51 unibertsitate irakasle/ ikertzaile, kazetari eta itzultzaileren erantzunak azaltzea, hizkuntza homogeneizazioa eta aniztasunaren eremuan testuinguratzea, eta gogoeta arlo berrietarako bidea zabaltzea. Lehenik eta behin, Euskal Herriko egoera soziolinguistikoa aztertuz, ikerketaren oinarriak finkatuko dira, hizkuntza funtzioen gaiari helduz.
|
|
2023
|
|
|
Pulunpa (e) ta Xin!, batez ere erdal jatorria duten haurrak, ikasgelan, atxikimendu emozionaletik abiatuta, modu inklusiboan,
|
euskaratik
eta euskaraz murgiltzeko harrera plana da. Hala eta guztiz ere, harrera plana integrala izateko eta integrazio prozesuaren helburuak betetzeko, badira, ikasgelako harrera egin baino lehen eta murgiltze prozesua gauzatzen den bitartean, aintzat hartu eta egin beharreko lanak.
|
|
|
Ikerketa honetan jasotakoak horixe iradoki du, behintzat. Euskal Herrira iritsi berriak direnekin errespetuz, aukera dago
|
euskaraz
eta euskaratik herria egin eta euskararen hiztun komunitatea zabaltzeko. Aukera dago, iritsi berriak diren haurrak euskaraz emozionatuz eta kulturek ematen diguten aukera ugaritasunarekin elkar elikatuz, euskararen eta euskal kulturaren uretan pulunpa egiteko.
|
|
|
Beraz, puntuz puntu honaino idatzitako guztia elkar lotua dago, eta, hain zuzen ere, azkeneko atal hau lehen lerroan jarrita, euskara lehen hizkuntza ez duten ikasleentzako harrera eta murgiltze planaren oinarriak idatzi dira: euskarazko murgiltze eredua izango da harrera linguistikoa eta ondorengo hezkuntza prozesuaren ardatz, hau da, iritsi berriak diren haurrak
|
euskaratik
eta euskara maitatuz murgiltzeko eredua; ikuspegi ekosistemikoa eta hezkuntza emozionala izango dira zutabe; eta kulturartekotasunaren begiradatik abiatuta, espazio inklusibo batean murgiltzeko tresnak izango dituen gida eta hezkuntza programa izango da.
|