|
2008
|
|
|
Besteak beste, Jose Maria Jimeno Jurio aitaren sorlekuko toponimoa delako, Artaxoakoa. Nafarroako eremu ez euskalduneko
|
euskara
eta Euskal Herria aldarrikatzen ditu: «horia, marroia eta gorrixka».
|
|
|
Euskaldun orok daki, Frantziako Estatuaren hizkuntza politikaren helburua euskara desagertzea izan dela eta dela, politika horretan hezkuntzaren bidez belaunaldi berriak desnazionalizatzea(
|
euskara
eta euskal kulturaz ez jabetzea) obsesio nagusietakoa izan da; zoritxarrez ahalegin horretan emaitza bikainak lortzen ari dira. Ildo beretik doaz, Espainiako Gobernuaren eta Nafarroako Gobernuaren hizkuntza politikak, hezkuntzan lehen gaztelera eta orain gaztelera/ ingelesa bultzatu eta euskara baztertzen dutelarik.
|
|
|
Lehendakari, gizandi bat iduri, soroan zut: AHTk onurak baino ez omen ditu sortuko, eta, besteak beste,
|
euskara
eta euskal kultura Europan kokatzeko balioko ei du. Frankfurt, Paris, Veneziaren konkista abiadura handiko trenean.
|
|
|
«Edukia eta helburua aipatu baino nahiago dute legezkoa den ala ez eztabaidatu». Bestalde, begi onez ikusi du PSE EE
|
euskarara
eta euskal kulturara hurbiltzeko asmoa agertu izana. Baina, bere ustez, hauteskunde atariko hitzak besterik ez dira.
|
|
|
«Soziolinguistikari buruzko hitzaldi baten ostean foro bat sortu zen, eta foro horretatik, elkartea». Bor bor egiten zuen euskal gizarteak 1980ko hamarkadan, eta
|
euskara
eta euskal kulturaren arteko zurrunbilo horretan murgilduta zegoen Arrasate (Gipuzkoa) ere. Elkartearen xedea argia zen:
|
|
|
Gotzon Garate idazle eta hizkuntzalaria atzo hil zen, 74 urte zituela, Bilbon, minbizi baten ondorioz.
|
Euskararen
eta euskal kulturaren zerbitzari apal baina suharra izan da beti Garate, eta oso maitea berarekin harremanak izandako guztien artean. Horregatik, samin handia eragin du haren heriotzak euskal kulturaren munduan.
|
|
|
Gerra osteko garai latzen ostean, 60ko hamarkadaren bukaeran,
|
euskararen
eta euskal kulturaren nolabaiteko berpizkundea ezagutu zen. Euskarazko lehen iragarkiak agertu ziren euskal irratietan (Herri Irratia, Arrate Irratia, Segura Irratia...) eta aldizkarietan (Zeruko Argia n, adibidez).
|
|
|
Ricardo Etxepare (Irun, Gipuzkoa, 1968) hizkuntzalariak Iker
|
Euskarari
eta Euskal Testuei Buruzko Ikerketa Guneko zuzendaria da. Ikerrek antolatuta, Aldaketak, aldaerak, bariazioak euskaran eta euskal testugintzan nazioarteko mintegia egingo da gaur eta bihar, 09:15etik aurrera, Baionako Gaztelu Berrian.
|
|
|
Ricardo Etxepare (Irun, Gipuzkoa, 1968) hizkuntzalariak Iker Euskarari eta Euskal Testuei Buruzko Ikerketa Guneko zuzendaria da. Ikerrek antolatuta, Aldaketak, aldaerak, bariazioak
|
euskaran
eta euskal testugintzan nazioarteko mintegia egingo da gaur eta bihar, 09:15etik aurrera, Baionako Gaztelu Berrian. Bi urtean behin antolatzen dituzte mintegiak, eta mundu osoko adituak biltzen dituzte.
|
|
2009
|
|
|
Badakigu bidea hau dela:
|
euskararako
eta euskal kulturarako bidea erraztea etorkin helduei, adierazi du Azkaratek.
|
|
|
Maiz izan naiz Kafe Antzokian, sarritan joaten dira nire seme alabak. Kafe Antzokiak lan handia egiten du
|
euskararen
eta euskal kulturaren alde: ikastaroak, irratia, jardunaldiak, Algara konpartsa, hitzaldiak...
|
|
|
Horietako bat da Jasone Mendizabal Topaguneko zuzendaria. Kafe Antzokia behin betiko ixteak
|
euskara
eta euskal kulturgintzarentzako erreferentzia bat galtzea ekarriko luke, azaldu du Mendizabalek. Haren aburuz, Bilboko euskalgintzaren erreferentzietako bat da.
|
|
|
. cat existitzen denetik, hizkuntza katalana aintzat hartzen da Interneteko zerbitzu askotan, eta baita teknologien munduko beste arlo batzuetan ere. Garrantzitsua da, beraz, edukiak sortzea eta erabiltzea, horrek bermatzen baitu komunitatearen existentzia Baina existentzia horri aitortza bat ematea da asmoa, guk identifikatzen gaituen ikur edo sinbolo bat izan dezagun, eta, bide batez, nazioartean ere
|
euskararen
eta euskal kulturaren komunitatea existitzen dela jakin dezaten.
|
|
|
. eus lortu arte, PuntuEus elkarteak beteko du
|
Euskararen
eta Euskal Kulturaren Komunitatearen ordezkari lana. Behin lortuta,. eus domeinuaren kudeaketa, kontrola eta administrazioa PuntuEus fundazioaren ardura izango da.
|
|
|
Berez, jakin bagenekien
|
euskararen
eta euskal kulturaren esparrua lantzen duen proiektu honek babes handia lortuko zuela, baina babes hori oso aktiboa eta parte hartzailea izan da, eta hori izan da benetan harritu gaituena. Alegia, babesa emateaz haratago, jendea aktibatu egin da, mezuak sortu dira, eta etengabe zabaltzen ari da.
|
|
|
Alegia, Interneten, muga geografikoak lausotu egiten dira.
|
Euskararen
eta euskal kulturaren sustapena da helburua, eta, horrexegatik, hain zuzen,. eus domeinuak hizkuntza eta kultura komunitate bati egiten dio erreferentzia. . eus ek ez du mugarik ez zatiketa administratiborik ez distantzia geografikorik ezagutzen.
|
|
|
. eus ek ez du mugarik ez zatiketa administratiborik ez distantzia geografikorik ezagutzen.
|
Euskararen
eta euskal kulturaren komunitatea guk nahi bezain handia izan daiteke Interneten.
|
|
|
|
Euskararen
eta euskal kulturaren sustapenean herri mugimendua ezinbesteko tresna izan dela eta aurrerantzean ere hala izaten jarraituko duela azpimarratu dute eztabaidan parte hartu duten sentsibilitate politiko guztietako ordezkariek. Mikel Aranak euskal kulturaren kriminalizazioa salatu du eta euskal kulturaren adierazpen guztiak merkatu logikatik at erakundeen babes zabala behar dutela adierazi du.
|
|
|
Eguneroko zurrunbiloan sarturik gabiltzala ez dugu astirik izaten halakoak kontuan hartzeko, baina botxo n
|
euskara
eta euskal kulturaren alde benetan lan handia eta fina egin eta egiten da.
|
|
|
Karmel eta Olerti aldizkarien zuzendaria ere izan zen.
|
Euskarari
eta euskal literaturari bizitza osoa eskaini zion eragile handi hori jaio zeneko mendeurrena beteko da gaur.
|
|
|
Patxi Lopez lehendakari izendatzeko PSE EEk eta PPk egindako hitzarmenarekin kezkatuta agertu dira Euskal Herriak Bere Eskola (EHBE) herri ekimeneko kideak.
|
Euskararen
eta euskal kulturaren nahiz identitatearen aurkako eraso gogorra da, genuen panorama eskasa oraindik eta gehiago okertzeko arriskua areagotzen duena, iritzi dio Ibai Redondok, EHBEko kideak. Egoera honetan ez kikiltzeko eskatu die herritarrei eta hezkuntza eragileei.
|
|
|
|
Euskara
eta euskal kultura izan dira ikastolen ardatza, baina ez hori bakarrik. Telliturentzat auzolana, eta herritarren parte hartzea ere balio garrantzitsuak dira ikastolen proiektuan.
|
|
|
Bai. Badakit kontestu sozio-politiko jakinean sortu zirela,
|
euskara
eta euskal kultura irakasteko eta zabaltzeko. Baina ez da hori bakarrik.
|
|
|
–Gure egitasmoaren bitartez, gure ikastetxeen jatorria herrian dagoela gogorarazi nahi dugu?, azaldu du Martinezek.
|
Euskaran
eta Euskal Herrian oinarritutako eskola publikoa aldarrikatuko dute bihar. Horregatik hautatu dute Bizi euskal eskola leloa,, gure seme alabentzat herrian errotuta dagoen eskola publiko eta herrikoia aldarrikatzen dugulako?.
|
|
|
Esaten zuen: . Hemen, Amerikan, euskaldun denak
|
euskaraz
eta Euskal Herrian, ostera, ez. Zelan liteke?!?.
|
|
|
Gainean da uztailaren 6a, eta gainean sanferminak. Astelehenean egin zuten Iru, eko Udalean sanferminetan
|
euskarak
eta euskal guneak izan beharreko lekuaren inguruko eztabaida saioa, eta festetako ekitaldi ofizialetan udal ordezkariek euskarari tartea egin behar diotela onartu zuten NaBai, PSN eta ezker abertzaleak UPNren zinegotziek kontrako botoa eman zuten. Gora Iru, eak, ordea, ezin izango du euskal gunea Taconeran jarri, PSNk iragarria zuen baiezko botoa aldatu egin zuelako asteburuan joan den ostiralean ETAk egindako atentatua gaitzesteko eskatu zioten sozialistek Gora Iru, eari.
|
|
|
Ustekabeko deia jaso zuten joan den hilean Erromako ACE euskara elkartean eta Upter unibertsitateko
|
euskara
eta euskal kulturaren departamentuan: Veneziako Arte Biurtekoan parte hartzen ari den Kurdistango ordezkaritzatik deitu zieten, hara euskal artistak eramatea gonbidatzeko.
|
|
|
Aihotz plaza
|
euskararekin
eta euskal kulturarekin identifikatzea ona da?
|
|
|
Ikuspegik emandako datuen arabera, Arabako, Bizkaiko eta Gipuzkoako biztanleek ez dituzte
|
euskara
eta euskal nortasuna arriskuan ikusten, etorkinak etorri arren. Biztanleen %66, 6k uste dute atzerritarrak etortzeak ez duela euskararen garapena geldituko.
|
|
|
Asteazkeneko ekintzak ez ezik,
|
euskararekin
eta euskal kulurarekin orokorrean erlazio estua duten ekintza ugari egingo dituzte asteartera arte. Egitaraua ikusi nahi izanez gero, www.zarautz.org webgunean aurki daiteke egun bakoitzean zer ekintza egingo diren.
|
|
|
Asko izan dira mende erdiko ibilian karrozetan jorratu diren gaiak, baina euskal kulturaren defentsa nagusitu da.
|
Euskararen
eta euskal tradizioen aldeko aldarriak urtez urte zeharkatu ditu Urretxuko kaleak. Giro berezia sortzen da koadrilen artean, eta horrek urtez urte jendeak parte hartzen jarraitzera bultzatzen du.
|
|
|
Irlandako ispilu hitsak argiro baino ilunkiro irakasten baitigu patriotismo baskoak nora eramanen gaituen: etnozidioaren azken fasera,
|
Euskara
eta Euskal Herriaren heriotzera. Euskal Eria izanen gara hasieran, emeki emeki erdal herriak bilakatzeko, Txillardegik 1978an iragarri bezala.
|
|
|
Baina liburua irakurtzen hastearekin batera, bertako prosa heroiko eta biziak harrapatu ninduen.
|
Euskara
eta euskal historiaz Kurlanskyk azaltzen duen interesak eta estimuak atentzioa eman zidan lehen kapitulutik. Interesgarria da kanpotik nola ikusten gaituzten jakitea.
|
|
|
Sortzen Ikasbatuazetik Euskal Egutegi propioaren aldeko dinamika indartu nahi dugu, gai horrekin ere Euskal Eskola Publiko Berriaren aldeko urrats sakonak egin behar ditugulako. Horretan protagonismo berezia hartu behar dugu Euskal Herriko eskola eta ikastola publikook, herri xehearen eskolak garelako;
|
euskara
eta Euskal Herriaz kontzientzia garatzeko espazio aktiboa garelako; guraso, hezkuntzako langile, ikasle guztiekin batera hezkuntza egitasmo propioak eraiki behar ditugulako auzoz auzo eta herriz herri.
|
|
|
Ikastolek eredu berria eskaini zuten. Batetik, jakina, ordu arteko eskolak erabat bazterturik zeuzkan
|
euskara
eta euskal kultura ardatz zituztelako. Bestetik, pedagogia berriaren aldeko apustua eginez, garai hartakoarekin alderatuta askoz aurrerakoiagoa zelako:
|
|
|
Azkenik, ikerketa artikulu bat argitaratzen dudan bakoitzean IKER deritzan
|
Euskarari
eta Euskal Testuei buruzko ikergunearen aipamen ofiziala beti agertzen da automatikoki nire deituraren azpian.
|
|
|
Lege horrek ez ditu
|
euskara
eta euskal kultura bultzatzen, aitzitik gure kulturaren berreskurapenaren alde ibili diren erakunde orori kalte egin die. Nafarroa aniztasunaren herrialdea leloak etxekoak ahantzi eta urrundik datozenei ireki dizkiete ateak.
|
|
|
Lege horrek baztertzen gaituen arren, ez dezagun amore eman, eta gaur, inoiz baino arrazoi handiagoz, bat eginik izan behar dugu
|
euskararen
eta euskal kulturaren aurkako erasoen aurrean. Politikarien erabakiek gure herri eta hirietan euskara bizirik iraunarazi duten hainbat elkarte eta talderen etorkizuna kinka larrian jar dezakete.
|
|
|
Krisian murgilduta gaudenez, Foru Gobernuari proposamen berritzailea egin nahi diogu heldu den errenta aitorpenerako. Bete behar den inprimakiari bertze laukitxo bat gehi diezaiotela, honela gu bezalako hiritar nafarrek gure zergen zati bat
|
euskararen
eta euskal kulturaren aldeko ekintzetara bideratzeko aukera izan dezagun. Erabaki demokratikoa eta originala litzateke eta buruhauste gutxiago izanen lukete.
|
|
|
Gaur bat egin dezagun euskaldun guztiekin.
|
Euskarak
eta euskal kulturak aitzinera jarraitzen dute Euskal Herrian.
|
|
|
Xole, abenduaren lehenbiziko egunean jakin nuen utzi gaituzula betiko; pena sentitu dut nire barnean. Aspaldian ezagutu zintudan, betiere
|
euskararen
eta euskal kulturaren munduaren barruan. Bizitza aktibo osoan euskara irakasten edota horrekin zerikusi zuzena zuen lanean murgilduta aritu zara.
|
|
|
Ez azkena, zoritxarrez, atzetik ere andana jasan dugu eta. Herri oso bati egindako erasoa izan zen, baina batez ere
|
euskara
eta euskal kulturgintza kriminalizatzeko ahalegina izan zen. 2003ko otsailaren 20an egin genuen lehen agerralditik esan dugu euskara eta euskal kulturaren kontrako erasoa izan zela hura, eta urteak aurrera egin ahala, datuak esku artean izan ditugunean, gero eta argiago geratu da halaxe zela.
|
|
|
Herri oso bati egindako erasoa izan zen, baina batez ere euskara eta euskal kulturgintza kriminalizatzeko ahalegina izan zen. 2003ko otsailaren 20an egin genuen lehen agerralditik esan dugu
|
euskara
eta euskal kulturaren kontrako erasoa izan zela hura, eta urteak aurrera egin ahala, datuak esku artean izan ditugunean, gero eta argiago geratu da halaxe zela.
|
|
|
Horregatik guztiagatik, Egunkaria ren kontrako epaiketa
|
euskara
eta euskal kulturaren kontrako erasoa delako, jo dugu berriro kalera, libre nahi dugula esateko, Egunkaria libre, gure ere libre izateko.
|
|
|
Urteek aurrera egiteak ez ditu gauzak aldatu, Xabier Mendiguren Kontseiluko idazkari nagusiaren arabera. Egunkaria ren itxiera eta zuzendaritzako kide batzuen atxiloketa
|
euskararen
eta euskal kulturaren aurkako erasoa izan zen, eta, zazpi urte geroago, ez dauka dudarik horrela dela oraindik ere. Kalera ateratzeko, orduan bezainbeste arrazoi badaudela argi du.
|
|
2010
|
|
|
Agerian uzten ari da bere mundu ikuskera, egunez egun; iaio askoa dugu gaztelaniaz edo ingelesez idatziriko prentsako titularrak, artikuluak eta erreportajeak miatzen eta aipatzen. Bien bitartean,
|
euskara
eta euskal kulturarekin lotura duen edozer ez da existitzen; arreta merezi duen ezer ez da argitaratzen, antza, mundu horretan. Lagin modura:
|
|
|
Munduko edozein biztanlek euskarazko esaldiak ikasi, grabatu eta Interneten ipintzea. Hori da
|
euskara
eta euskal kultura zabaltzeko ireki duten bide berria. Horretarako, euskarazko esamoldeak audioz lagunduta argitaratu dituzte kanpainako atarian.
|
|
|
Koldo Izagirre, Ramon Saizarbitoria, Ramon Etxezarreta, Joxe Azurmendi, Joan Mari Torrealdai...
|
Euskara
eta euskal literatura asko maite zutelako, garai hartan euskal idazlerik ia ia ez zegoelako, eta beharbada beren hasierako ahalegina gogorarazten genielako, laguntza handia eman ziguten. Esperantza bat ginen haientzat, jarraipen bat ziurtatzen genuen.
|
|
|
Dena den, azken mezuak ez zuen zerikusi handirik izan akusazioen diskurtsoarekin. Gehienbat,
|
euskararen
eta euskal kulturaren garapenaren alde egindako lana aldarrikatzeko izan zen.
|
|
|
Epaitegiak berak honela adierazi du:
|
Euskararekin
eta euskal kulturarekin zerikusia duen edozer ETAk sustatua edota kontrolatua delako ikuspegi itxi eta okerrak berekin dakar, zigor prozesuan, datuak eta egintzak oker baloratzea eta delitu egozteak funtsik ez izatea. ETAri konfiskatutako agiri batzuetan egunkari hori aipatuta agertzea, hainbat burutaziorekin batera, nahikoa izan zen Fiskaltzak eta bi elkartek egin zuten akusazioa eraikitzeko, akusazio guztiz funtsgabea.
|
|
|
2008an beste bat egin nuenean, apaltasunez, bere lana omentzea zela arrazoietariko bat. Eskerrak emanez, esan zidan izenik ez aipatzeko eta irakasle, guraso eta ikasleen lan kementsua jarrita nuen tokian
|
euskara
eta euskal kulturari egindako ekarpenak urteen joanean gaineratzea.
|
|
|
Joan zen asteazkenean berri gogor batek astindu eta hunkitu gintuen, Iñaki Mendiguren Bilbao hainbat urtetan Laudioko ikastolan zuzendaria izandakoaren heriotzak.Berehala etortzen zaizkizu berak eta bere lankideek egin beharreko ahalegin izugarriak ikastola aurrera eraman ahal izateko. Urte gogorrak benetan, estutasun ekonomikokoak, non hainbat oztopori aurre egin behar zitzaien,
|
euskara
eta euskal kulturari eusteko. Garai hartan ikastola ardatza, motorra eta irla bakarra zen, gure herrian orain dela ehun urte galdutako euskara berreskuratzeko.
|
|
2011
|
|
|
Baina, oroz gain, euskal erroak sutsuki atxiki ditu Uztaritzek. Baiona inguruko herriek
|
euskara
eta euskal kulturaren aztarnak galdu badituzte ere, hainbat ekimen garatu dituzte uztariztarrek. Adibidez, inauteri garaian egiten duten Hartzaro festibala.
|
|
|
Iruditzen zaigu berritasunak edo zahartasunak ez duela inportantziarik. Nora heltzen den inporta du.Ez da hau zuen elkartean kantu zaharrekin egindako lan bakarra.1996an,
|
euskara
eta euskal kultura garatzeko talde bat sortu zen. Oxtikenea etxea erosi genuen partaideok.
|
|
|
Zure klasera joaten hasi nintzenean,
|
euskara
eta euskal kulturari buruzko ia ezer ez nekien. Jakin minez nindoan, baina mesfidati samar, ikasiko nuena ez nekielako; aurkakoa gertatu zitzaidan, larunbat bakoitza festa bat modukoa eta eskolako aste baten ondorengo saririk onena zen niretzat.
|
|
|
Demagun, Donostia 2016 egitasmoa. Aitor dezadan, ez dut gustuko izan,
|
euskara
eta euskal kultura non jartzen dituen ikusita, bai kultur programan bertan, eta baita, sumatu dezakedanez, ekimena bera antolatzeko bidean ere. Euskara eta euskal kultura azpi alor bat baino ez da programazioan, probintziako barren barreneko eremu exotiko bat, nola Goierri.
|
|
|
Aitor dezadan, ez dut gustuko izan, euskara eta euskal kultura non jartzen dituen ikusita, bai kultur programan bertan, eta baita, sumatu dezakedanez, ekimena bera antolatzeko bidean ere.
|
Euskara
eta euskal kultura azpi alor bat baino ez da programazioan, probintziako barren barreneko eremu exotiko bat, nola Goierri. Donostiaz kanpokoa, baina Donostiari ukitu etniko eta exotikoa emateko balio dezakeena.
|
|
|
Aitor dezadan, orain artean mutu agertu den Donostia hori erosoago zait.
|
Euskara
eta euskal kultura ez da artalde bat Ñañarriren magalean. Goierri oso bat da, berezkoa eta beregaina.
|
|
|
|
Euskara
eta euskal identitatearen asuntoa
|
|
|
«Zein harrotasunez dioten kataluniarrek hizkuntzaren haritik murgiltze eredua hobetsi zutela haustura sozialik gerta ez zedin, kohesioaren izenean, katalana grabitate zentroan jarriz. Zenbat aldiz esan dugu guk gauza bera
|
euskarari
eta euskal jendarteari begira?». Isabel Zelaa, ordea, euskaraz bainoago, hirueletasuna itunpeko sare pribatuan bultzatuko duen jokaera protokoloaren arrakastaz jardun zen atzokoan.3 CurriculumaZelaak euskal curriculumaz esango zuenaren zain zeuden itunpeko hezkuntzako eragileak.
|
|
|
«Ingurumen eta ekologia iraunkortasunak gidatuta» ariko dira, eta «Euskal Herria egituratzen lagunduko duen egitura eta azpiegitura sozial oro» defendatuko dute. Gaineratu dutenez,
|
euskarari
eta euskal kulturari «zor zaien berehalako onarpena» lortzeko ahalegina ere egingo dute.Alderdi bakoitzeko ordezkari banak irakurri zuen akordioa: Aralarreko Rebeka Uberak eta EAko Pello Urizarrek egin zuten euskaraz, eta Alternatibako Oskar Matutek zein ezker abertzaleko Idoia Aiastuik gazteleraz.Erabakitzeko eskubidea «euskal gizartearen agendan» dagoela ziur daude.
|
|
|
Ikastolen egitasmoa «zabaldu, indartu eta ezagutarazi» nahi dute, festan parte hartzen duten herritarrei jaia haiena dela sentiarazi ahal izateko. «Herritarrei ikastolarekiko,
|
euskararekiko
eta euskal kulturarekiko gertu sentitzeko aukera eman nahi diegu». Herritarren parte hartzea nabarmendu zuten ikastolako arduradunek 2008ko Araba Euskaraz jaia egin eta gero.
|
|
|
Hortaz, Durangoko Azoka baliatuta, ohi baino lehenago aurkeztu dute antolatzaileek. «Araba,
|
euskara
eta Euskal Herria izan genituen buruan abestia egiterakoan», azaldu du Axular Arizmendi Nahixan taldeko abeslariak. Besteak beste, Bastidako ikastolako haurrek parte hartu zuten abestian.
|
|
|
Plateruena.Baga:
|
euskara
eta euskal kultura oinarri. Biga:
|
|
2012
|
|
|
Gure kultura. Vanessa Rodriguezi (Hoy por hoy San Sebastian, 12:00: 00) aitortu behar zaio egiten ari den ahalegina SER katea
|
euskarara
eta euskal kulturgintzara hurbil dadin, artean irratiak hain urrun ikusi eta jorratu duen mundu horretara. Gogo horri eutsita, nonbait, Joxean Fernandez (Euskal Filmotekako zuzendaria) eta Jorge Gimenez (Alberdaniako editorea) biltzen ditu ostegunetan (13:10: 45).
|
|
|
Euskararen ofizialtasuna eta normalkuntza.
|
Euskara
eta euskal kultura Euskal Herriaren identitate ikur nagusiak dira, eta giza eskubidea den aldetik eta hizkuntza eskubideak defendatzen ditugunez, legalki eta sozialki euskara hizkuntza gutxituen esparruan zokoratua dagoela salatzen dugu. Eta egoera hori konpondu beharra dagoela adierazten dugu.
|
|
|
Batetik, unibertsitateko eta bestelako goi mailako adituekin ikerketa lana egin delako; eta bestetik, paperetik pantailara eramanda, ikus entzunezko grafika eskaintzen duelako. Lanaren helburua da ikus entzunezkoen munduan
|
euskararen
eta euskal jendearen inguruan dagoen hutsunea betetzea. Arredondoren hitzetan, «idatzizko lan asko daude; baina ikus entzunezkoetan, hutsunea oso nabaria da.
|
|
|
Euskadiko parlamentuan bizi izan dudanak eta entzun izan dudanak desengainua bizkortu du. Jardunean aritu ostean, uste dut
|
euskarak
eta euskal hiztunen errespetuak ere nire politikagintzaren muinean egon behar duela, badakidalako euskaldunoi gure nazioaren eraikuntzan berez ez zaigula ezer oparituko. Euskara Euskal Herriko berezko hizkuntza dela onartzen du Euskal Autonomia Erkidegoko Estatutuak, eta euskara, gaztelaniarekin batera, ofiziala dela.
|
|
|
Eskumen berezi horiek honako arlo hauetan finkatu dira: ekonomia eta nekazaritzaren garapena, herri garraioa eta etxebizitza,
|
euskara
eta euskal kultura, turismoa eta mugaz gaindiko lankidetza. Bilkura bukaeran testu bat bozkatu zuten, proposamena arloz alor bildu eta Frantziako Gobernuari helarazteko.
|
|
2013
|
|
|
Eta urte batzuen buruan, hiru irrati proiektuek elkarlanean sakontzeko garaia heldu zela erabaki genuen, garaiko testuinguru politikoaren baitan hori ere: Garapen eta Hautetsien Kontseiluaren sorreraren garaia zen; Hitzarmen Bereziak;
|
euskararen
eta euskal kulturaren aldeko lehen erakundeak... Eta euskarazko komunikabideek ere errespetu pixka bat galdegin genuen; aitorpen minimo bat, begirune pittin bat urteetan egindako lanarengatik.
|
|
|
Eta bilgune bat izango du orain, eta munduaren aurrean agertzeko bidea, badirela erakusteko leihoa.
|
Euskarak
eta euskal kulturak lortu dute Interneten beren domeinua: . eus. Orain bost urte hasitako bideari atzo eman zion azken baietza ICANN erakundeak; Interneteko domeinuak arautzen ditu elkarte horrek, eta bide eman dio euskararen eta euskal kulturaren topaguneari.
|
|
|
Euskarak eta euskal kulturak lortu dute Interneten beren domeinua: . eus. Orain bost urte hasitako bideari atzo eman zion azken baietza ICANN erakundeak; Interneteko domeinuak arautzen ditu elkarte horrek, eta bide eman dio
|
euskararen
eta euskal kulturaren topaguneari. Ikusi du komunitatea bat eginda dagoela, nahi duela Interneten bere burua agertu, nahiak eta baliabideak bildu dituela horretarako.
|
|
|
Bazebilelako, ibiltzen segitzeko hauspoa eman nahi ziotelako, domeinua aitortzeko bidea hasi zuten orain bost urte.
|
Euskara
eta euskal kultura Interneten bazebiltzala nabarmendu zuten, urratsak egiten ari zirela, eta hori jendaurrera agertzea falta zela. «Interneten bere espazio birtuala badu euskarak.
|
|
|
2008ko apirilaren 2a. PuntuEus elkartea sortu zen,. eus domeinua lortzeko eskaria aurkezteko,
|
euskararen
eta euskal kulturaren komunitatearen ordezkari gisa. 30 erakundek egin zuten bat elkartearekin.
|
|
|
Aipatu ereduan euskara irakasgai batean erabiltzen da irakats hizkuntza bezala:
|
Euskara
eta Euskal Literaturan. Ordea, ikastetxeek eskumena dute beste irakasgai batzuk hizkuntza horretan emateko, eta Uriartek eskatu die haien «errealitatearen» arabera eskumen hori baliatzeko.
|
|
|
. eus domeinuaren benetako ibilbidea oraintxe hasi da».
|
Euskarari
eta euskal kulturari Interneten ikusgarritasuna emateko asmoz orain sei urte abiatutako prozesuak lehen mugarria izan zuen herenegun: Interneteko domeinuak arautzen dituen ICANN erakundeak oniritzia eman zion. eus domeinuari.
|
|
|
Hain justu, horrek atzeratu du prozesua, erabilera orokorreko domeinuen alorrean ia 2.000 eskari jaso baitzituen ICANNek iaz. Erakundearen baiezkoak izena jarri dio izanari, hau da,
|
euskarak
eta euskal kulturak Interneten duten presentzia ikusgarri bilakatu du, Torrealdairen hitzetan: «Euskararen herriaren nazioarteko aitorpena da:
|
|
|
. eus erabili ahal izateko irizpideak bat datoz PuntuEus fundazioaren filosofiarekin, Esnaolaren arabera: «Domeinuak helburu batzuk ditu, Interneten
|
euskara
eta euskal kultura sustatzea, eta horregatik. eus ek ezin du. com izan, ezin du edozein webgune onartu, ez genukeelako helburua betetzea bermatuko». Bi irizpide daudela erantsi du.
|
|
|
Euren «parte hartze aktibo eta konpromisoa» txalotu dute, ezinbesteko jo baitituzte domeinua lortzeko bidean: «Horiek gabe, ez dago
|
euskara
eta euskal kulturaren komunitaterik sarean. Horiei esker,. eus domeinuak esanahia eta zentzua du».
|
|
|
Ekitaldi parte hartzaileak Karrikaldiak ez du meritu gutxi. Azken urteetan
|
euskara
eta euskal kulturaren presentzia gora badoa ere, hain zuzen, beraien presentzia bermatzea urtez urteko lana da. Baiona Txikiko euskal girotik harago gainera.
|
|
|
Bere gogoeta asko hor sartzen zituen jendetasunaren axola handi batekin. Bere lan guzien artetik, eta denek badakigu nolako lanak ereman dituen hoinbeste sail desberdinetan, beti
|
euskararen
eta euskal kulturaren zerbitzari bikain, Jean Haritschelharrek Herria ere azkarki lagundu du eta gure eskerrak hartze ditu, bihotzaren zolatik bihurtzen daizkiogunak...
|
|
|
Andres Urrutia Euskaltzainburua 1 «Pozak eta nekeak eman dizkit 2013ak. Gazi gozoa gertatu zait,
|
euskara
eta euskal kultura, beste behin ere, nik nahi adina ez direlako aurreratu. Ekonomia larritasunaren indarrez, zokondoan utzi ditugu horiek, luxuzko kontuak balira legez.
|
|
|
Adorea eta kemena izanda, badira aurrera atera nahiko nituzkeen egitasmo zehatzak, maila pertsonalean zein gizarte mailan. Ororen gainetik, gure eguneroko kezketatik
|
euskara
eta euskal kultura ez aldentzea eskatuko nioke 2014ari. Horiek gabe, zail ikusten dut gure etorkizuna».
|
|
2014
|
|
|
Bestetik, ikusgarritasun horrek eta erabilpenerako irizpideek hizkuntza eta kulturaren presentziaren areagotzea dakartelako. Eta azkenik, kalean gure nortasunarekin identifikatzeko ikurrak erabiltzen ditugun moduan, Interneten ere
|
euskara
eta euskal kulturaren komunitatea biltzeko gaitasuna duen ikur bat dugulako.
|
|
|
guda bat izan zela han eta hori gogorarazteko oroitarria jarri zutela. Halaber, azaldu zien gudari batzuk
|
euskara
eta euskal kultura defendatzeko borrokatu eta hil zirela han. Gerora udalekuetatik bota duten langileak hartu zuen hitza orduan.
|
|
|
Akordiorako aukerarik badago? Adostasunak desiragarriak dira, baldin eta hizkuntz komunitate hegemonikoaren ordezkariek onartuko balute badagoela injustizia historiko ikaragarri bat, diskriminazio positiboa egiteko aukera ematen dutela, aitortzen diotela
|
euskarari
eta euskal komunitateari berdintasunerako eskubidea, eta baldintzak sortzeko prest badaude. Kontsentsu horietan lor daitekeenaz oso ezkorra naiz.
|
|
|
Horregatik, euskara «ezinbesteko baldintza» izatea eskatu du eragileak, prentsa ohar baten bidez. Hori dela eta, dei egin dio Donostia 2016ko patronatuari «neurriak har ditzan kanpora zein barrura begira euskara erabiltzeko egin dituen urratsetan atzerapausoak eman ez daitezen». Era berean, egitarau kulturalean
|
euskarak
eta euskal kulturak «beharrezko lekua» izan dezatela eskatu dio. Lankidetzarako eskaintza Hainbat gai batera lantzeko gonbita egin dio Kontseiluak Donostia 2016ko patronatuari:
|
|
|
Lankidetzarako eskaintza Hainbat gai batera lantzeko gonbita egin dio Kontseiluak Donostia 2016ko patronatuari: besteak beste,
|
euskara
eta euskal kultura sustatzea eta zabalpena. Bide horretatik, lankidetzarako «prestasuna» daukala jakinarazi du Kontseiluak.
|
|
|
XIX. mendean nola, euskal kolorea aberastasun modura onartzen balute bezala ari dira. Baina
|
euskarari
eta euskal kulturari bere gune elebakarrak ukatuz, frantsesaren eskubideak nagusi direla ulertarazi nahi dute. Eta euskara ez dela beharrezkoa komunikaziorako.
|
|
|
Euskal kultura kanpora zabaltzea gauza ona da, bistan da. Baina oinarri sendoak dituena; ez euskal nortasunaz baliatu nahi duena
|
euskara
eta euskal kultura gehiago itotzeko, apaingarri soil gisa erabiliz.
|
|
2015
|
|
|
Nik uste dut guk geure buruarengan sinistu behar dugula. Alderdi abertzaleetan, oro har, salbuespenak izan daitezkeen arren, beti daude
|
euskara
eta euskal kultura baino aurreragokotzat jotzen diren borrokak. Hizkuntza eta kultura ez badituzu zentraltzat kontsideratzen komunitate baten eraikuntzan, edozer da garrantzitsuago, beharrezkoago.
|
|
|
Feminismoak egin moduan egin behar luke bidea euskarak ere.
|
Euskararen
eta euskal kulturaren defentsa hizkuntza eta kultura guztien defentsa da, baita hegemonikoena ere. Ez horrela hegemoniaren defentsa.
|
|
2016
|
|
|
Aurrekoek iragarri, aurreikusi edo sumatu moduan, sozializatzeko eta harremanetarako euskara estorbua dela sentitzen dute. Gure herria, Mungia bera, gu bezalako adibidez beteta dago, eta inoiz euskalduntzeko traza gutxi dauka.Nik askotan
|
euskara
eta Euskal Herria bera lau zororen kontua dela sentitzen dut, eta Garbine Ubedak Euskal Eskola Publikoaren jaian entzun zuen euskara urriaren harira egunkari honetan hain polito idatzi zuen moduan, sarritan beste planeta batekoak ere senti gaitezke. Gure gurasoen aurreikuspen zein beldur guztien kontra, ostera, nik plazer ikaragarria sentitzen dut egunero euskaldun izaten.Baina beldurtzeko arrazoirik ez zaigu inoiz faltako, ez digutelako inoiz bakerik emango.
|
|
2018
|
|
|
Atzerago daude beste argudio batzuk: ez dutela gustuko libururik euskaraz (%10), ez dutela eskaintza ezagutzen (%4), ez dutela interesik
|
euskararekin
eta euskal kulturarekin (%1)... Gaitasun apala da arazo nagusia, beraz.
|
|
|
Enigma bizia izenburua jarri diote egitasmoari, baina, egia esan, El gran enigma esango dute sarriago. Izan ere, Zumaiara Espainiatik, Kataluniatik edo Galiziatik bertaratzen diren turistak
|
euskararen
eta euskal kulturaren misterioan murgiltzeko ibilbidea prestatu dute kostaldeko herrian.«Zumaian dena ez da geologia eta natura izango», esan du Leire Barriuso Euskal Kostaldeko Geoparkeko kudeatzaileak, Game of Thrones eta bestelakoak ahaztuta. Zumaia, Deba eta Mutriku udalerriek osatzen dute Geoparkea, Unescoren babespean.
|
|
|
Baina galdera bati aurre egin behar izan zion berehala: «Nola konta diezaiekegu
|
euskara
eta euskal kultura kanpotarrei Zumaiako kaleetatik?». Amonarriz eta lagunak turisten lekuan jarri ziren.
|
|
|
«Kalejiraren sinbolismoa oso garrantzitsua da guretzat. Gozategik beti izan du harremana plazarekin, eta guretzat oso inportantea da plaza horretan azaltzea zer den gure kultura, jendeari errespetuz ematea lantzen dugun hori,
|
euskaraz
eta Euskal Herritik. Uste dut oholtzaren gainean funtzio sozial bat badugula, eta jendeak ikusten duela hori.
|
|
|
Euskaltzaindiaren mendeurrenarekin batera heldu da Erlea literatura aldizkariaren 12 eta azken zenbakia. Oraingoan, Euskaltzaindiaren ibilbidea ardatz harturik, 32 egilek
|
euskararen
eta euskal literaturaren historiaren laburpen bat egin dute, 143 orritan. Euskaltzaindiko jendea gizartearengana hurbildu nahi izan dute; «hezur haragizko» pertsonak direla erakutsi.
|
|
2019
|
|
|
Ipar Euskal Herrian populazioaren %9, 5 bizi da, eta %0, 7 da azokako bisitarien zenbatekoa.Euskal kulturaren giroraEuskaldunak dira azokara joaten direnen %92 Gainontzekoak, ia euskaldunak (%5) eta erdaldunak (%3). Gehienak?
|
euskara
eta euskal kultura bultzatu nahiak, eramaten ditu Durangora; euskal kulturari lotutako giroaz gozatzea eta euskal kulturako produktuen berri izatea nabarmendu dituzte hara joateko arrazoien artean.Bisitariek onuragarritzat daukate azoka:
|
|
2020
|
|
|
Araitz Claramunt (Iruñea, 1996) Etxepare Euskal Institutuak eskaintzen dituen irakurletza programetako batekin abiatu zen Finlandiara, Helsinkira hain zuzen, orain dela urtebete pasatxo. Hango unibertsitatean ari da
|
euskarari
eta euskal kulturari buruzko ikasgaiak ematen, baita mintza praktiketako ikasgaia ere.
|