|
2019
|
|
|
Maika Brustek zainetan daramatza
|
euskara
eta Euskal Herria. Errugbia eta taldea ez ditu baztertuak horretan, eta gustura da euskaraz aritzeko taldekideak ere badituelako:
|
|
|
Gaur horretaz jarraitzen dute,
|
euskara
eta euskal kultura bultzatzen eta indartzen, euskal nortasunaren inguruan era guztietako ekitaldiak egiten: Olentzero, inauteria, hartzaren etorrera, hiruburuak, Donibane Kantuz, Udaberria Dantzan, Euskal Herriko Kantuaren Eguna, euskal sukaldaritzari buruzko ikastaroak, mutxikoak, mendi ibilaldiak...
|
|
|
|
euskara
eta euskal nortasuna
|
|
|
Gero, kontzertuko kantuen ildo nagusiak argitu zituen:
|
euskara
eta Euskal Herriaren aurkako erasoak, euskara indartu eta zabaldu beharra, Oteiza eta bertsolariak, artisten sormena, Lanpedusara edota Andaluziara pateretan iristen diren etorkinen patu hitsa, emaztearen izaera berezia, eta abar.
|
|
|
Baina oroitu behar dugu beti ez dela horrela izan. Bi Gerla Handiek eta ondorengo frantses politika zentralistak kalte handia egin zieten
|
euskarari
eta euskal kulturari. Iparraldeko euskaldun ainitzek euskaldun izatearen harrotasuna edota kontzientzia bera galdu zituzten.
|
|
|
Baina Donibane Lohizunek auzapez ona galdu bazuen, erran beharra daukagu, euskal kulturak eragile eta bultzatzaile bikaina irabazi zuela. Martin Gilbeauk, auzapez kargua galduz geroztik, bete betean aritu baitzen
|
euskararen
eta euskal kulturaren alde. Hala eta guztiz ere, euskal kulturaren arloan mugitzen ziren apez eta fededun ugariek nehoiz ez zioten barkatu auzapez izan zelarik, Etxeberri eta Elizaga bikarioei ordaina kendu izana, eta, nahiz eta Donibane Lohizuneko Elizaga erretorearekin eta Adema Zaldubi kanonikoarekin adiskidetasun handia izan, horietako ainitz ibili ziren aldiro zangalatrabak jarriz eta Gilbeau doktorearen lanak oztopatuz.
|
|
|
Ez al du gizarte berri bat sortuko? Ez ote da
|
euskararen
eta euskal kulturaren kalterako izanen, eta 2 Zer egin euskararen erabilera eta euskal kultura bera herrian indartzeko?
|
|
|
Haurtzaroko gomutak ekarri dizkit gogora Andoni Arenazak idatzitako testuak. Eta, horrekin batera,
|
euskararen
eta euskal munduaren aurkikuntzaren prozesua. Urte haiei buruz osatu duen une eta testigantza bildumaz hezurmamitu du prozesu hori:
|
|
2020
|
|
|
Euskaldunon iruditerian hiri seinalatua: euskal kolonia garrantzitsua (zeren urrina duen, auskalo), artzain euskaldunaren omenezko monumentua (ados, ez dut txantxarekin jarraituko), are, Center for Basque Studies,
|
euskara
eta euskal ikasketak lantzeko ikerketa zentroa. Zilbor behaketa horretatik kanpora zer ordea?
|
|
|
Borroka armatua" niretzat eta ni bezalakoentzat euskalduntasunaren markarik behinena" zen garaitik," ekintza armatuek
|
euskarari
eta euskal kulturari ekartzen zizkieten zehar kalteez" ohartarazteraino, Franco hil ondotik liburua argitaratu arteko tartearen kontakizun politiko zorrotza da Epaltzarena; kontziente dena" aro baten akabantzaren bezperan gaudela. Edo bezperaren bezperan".
|
|
|
Euskaltzale eta abertzaleok errealitate desatseginarekin egin ohi dugu topo nahi baino toki eta egoera gehiagotan, eta modu eta era askotara eguna joan eta eguna etorri, eta halaber, Zuzeu n, etsipenezko komentario askotxo irakur daiteke
|
euskararen
eta Euskal Herriaren patu eta halabehar. Jakinik Kike Amonarrizek liburua atera duela artikulu honi eman diodan izenburukoa, di da batean irakurri dut bururik buru.
|
|
|
Horretan ez dut dudarik. ...joera homogeneizatzailea izan dutela eta hizkuntza aniztasunarekiko uzkurrak izan direla, edo zuzen zuzenean aurkakoak(...) Hizkuntza normalizazioaren ikuspegitik ere, euskaldunok ahalik eta burujabetza mailarik handiena eta eremu administratibo desberdinen arteko harreman ahalik eta estuena lortzen saiatu genuke(...) Zenbat eta botere politiko gehiago izan, orduan eta aukera gehiago izango ditugu
|
euskararen
eta euskal hizkuntza komunitatearen geroa bermatzeko. Zentzu honetan, euskal estatu batek kanpo injerentziarik gabeko hizkuntza politikak blindatzea eta bideratzea erraztuko luke.
|
|
|
Hark Iparraldearekin izandako lotura estua erakusten enplegatu naiz hainbat egitate nabarmendurik, bereziki euskal kulturarekin, eta halaber, zer nolako garrantzia aitortu dion Nafarroari. J L. Davantek asko ezagutu zuen, eta hark dioenez, Monzonentzat
|
euskara
eta euskal kultura goien mailan zeuden; eta bergarar donibandartuak euskara batuaren alde, euskal antzerki, olerkari eta kantugile bezala egindako lana goretsi du Davantek. Eta sintesi gisa:
|
|
|
J.L. Davant 1960tik aitzina usu gurutzatu zen Telesfororekin, eta hark harendako
|
euskara
eta euskal kultura goien mailan zeudela nabarmentzen du; euskara batuaren alde, euskal antzerki, olerkari eta kantugile bezala egindako lana goretsiz. Eta sintesi gisa:
|
|
|
Hogeita bost urte zaharrago zen Monzon ordurako dimisioa emana zen erbesteko Eusko Jaurlaritzako kultur sailburutzatik, funtsean, bi arrazoirengatik: konbentzitua zegoelako Eusko Jaurlaritzak ez zituela
|
euskara
eta euskal kultura behar bezala bultzatzen, eta, erbesteko Eusko Jaurlaritza legitimitate errepublikano espainolari lotuegi zekusalako.
|
|
|
Bere emaztea, bere lau seme alaba txipiak, eta autobusak maitatzeaz gain,
|
euskara
eta Euskal Herria era indar handiz maite zituen. Horregatik, hasiera hasieratik, bi lauburu handien artean, bere izen deiturak ezarri zituen autobus guztietan, baina euskaraz.
|
|
2022
|
|
|
Eta kasualitateak zer diren: Berrian irakurri berria huen, autobus horretan bertan,
|
euskara
eta euskal kulturari buruz Habanako Unibertsitatean zabalduko duten irakurletza berriaren arduradun izango dela Sarrionandia. Ez dakik kanta horrek halako zabalkundea izan duen, hainbeste kilometro, hainbeste urte korritu dituen, belaunaldi batetik hurrengorainoko bidea ere egin ote duen.
|
|
|
Zergatik jazotzen dira gurean Espainian eta Frantzian pentsaezinak eta guztiz onartezinak izango liratekeen gertakariak? Guretzat, garbi gera bedi,
|
euskara
eta euskal kulturarik gabe EAE Errioxako edo Kantabriako erkidegoaren pareko bilakatuko litzateke identitate nazionalari dagokionez; badirudi, administrazio autonomikoak ez duela horrela ikusten.
|