2010
|
|
Lantxo hau biografiaren atarikoan datozen Andres Urrutiaren hitz batzuekin hasi dugu eta amaitu ere haren beste hitz batzuekin egingo dugu: Liburu hau irakurtzen duenak ere laster atzemango du, Ondarroako herriak
|
euskarari
eta euskal kulturari eman dien bizitasunaren katean, kate-begi preziatua izan dela Augustin Zubikarai.
|
|
Kultura arloan baziren garai honetan ereduak eta gidari onak, herria eraikitzeko
|
euskaran
eta literaturan tresna guztiz baliagarria ikusi zutenak; horietako bat zen Jose Ariztimuño. Aitzol?. Honek El Día egunkari elebiduna, EAJren organo ofiziosoa, abian jartzea lortu zuen.
|
|
Bertan zenbait gauza idatzirik zeuden(. Denak ukatu!?
|
euskaraz
eta. USA?, besteak beste).
|
|
EGUNKARIA sortzea eta bizirautea ahalegin zoragarria izan da eta merezi izan du, guri 7 urteotan egindako bidegabekeria oroz gain. Inoiz ez naiz damutu sasoi hartan
|
euskararen
eta Euskal Herriaren alde egindako lan ederraz eta EUSKALDUNON EGUNKARIA martxan ipini izanaz. Ondoan izan ditudan lagun berberekin, eta joan direnekin:
|
|
4 Xabier irakasle:. Lanbidez
|
euskara
eta arte ederretako irakaslea dugu Donibane Lohizuneko Santo Tomas Lizeoan. Euskara eta sorkuntza dira arlo honetan jorratzen dituen alorrak.
|
|
4 Xabier irakasle:. Lanbidez euskara eta arte ederretako irakaslea dugu Donibane Lohizuneko Santo Tomas Lizeoan.
|
Euskara
eta sorkuntza dira arlo honetan jorratzen dituen alorrak. Gazteekiko harremana eta konpromisoa sakon erroturik dauzka bere baitan.
|
|
Gerra aurreko aldian herrian erabiltzen zen hizkuntza euskara zela gogoratu zuen, nahiz eta XIX. mendearen azkenetan erdararen erabilpena sartu. Gerra ondorengo urteak gogorrak izan ziren
|
euskararentzat
eta euskararen alde lan egiten zuten gizon eta emakumeentzat. Horren adierazleetariko bat, aipatu zuen Patxik, Oletako Aita Leon Aranguren karmeldarraren kasua izan zen, hots, bederatzi urte kartzelan pasatu baitzituen.
|
|
Jarraian, Asier Basurto jaunak?. Ondoren, elkarrizketa eta atsedenalditxo baten ostean, Jean Baptiste Coyos eta Erramun Baxok. Gazteak,
|
euskara
eta aisialdia Ipar Euskal Herrian, ikerlanaren aurkezpena egin ziguten.
|
|
3 Gazteek non egiten dute
|
euskaraz
eta non ez. Ama hizkuntza dutenak etxearen ere bai. Eskolan antolaketaren arabera.
|
2011
|
|
Egun Donibaneko Begiraleak elkarteak sutsuki jarraitzen du
|
euskararen
eta euskal kulturaren alde eginez. Gaur egun, elkarteak 300 bazkide inguru ditu eta honako arloak ditu zabalik:
|
|
Aurten Donibane Lohizuneko Begiraleak elkarteak 75 urte bete ditu eta baita airoski ospatu ere. Egia erraiteko, bazuten zer ospatu, 75 urte hauetan
|
euskararen
eta euskal kulturaren alde lan ainitz eginak baitira. Epaitu ezazu zeuk, irakurle.
|
|
Bizkaiko eta Gipuzkoako hainbat herritan bezala, antzerkia ideologia abertzalea zabaltzeko erabiltzen zuten. Bestetik, herriko abade laguntzaileak ere euskaltzaleak ziren, eta
|
euskararen
eta euskal kulturaren aldeko hainbat ekimen bultzatzen zituzten: euskarazko antzerkiak, euskarazko eleberriak idazten zituzten, dotrina euskaraz ematen zuten, euskarazko klaseak eskaintzen zituzten, euskaltzaletasuna hedatzen ari zen.
|
|
Helburu nagusia den hau betetzeko, Antzokian bertan zein kanpoko inguruko lurretan kultur eta kirol ekitaldiak antolatuko dira. Esan bezala, ekitaldiotan
|
euskarak
eta euskal kulturak izango du nagusitasuna. Bestalde, ekitaldiotan Txorierriko kultur/ kirol taldeek eta banakoek izango dute lehentasuna.
|
|
Artikulu honetako lehen paragrafoetara bihurtuz,
|
euskara
eta euskal kultura sustatzeko instituzioek irakaskuntzanegindako lanari segida emateko, iniziatiba pribatuak euskararen erabilera bultza dezan, euskal guneak sortzeari ekinnahi zaio. Horretan, eta aisiari dagokionez, Bilboko KafeAntzokiak itzelezko garrantzia izan zuen.
|
|
Egun ez dago Txorierri osoan
|
euskara
eta euskal kultura agerrarazteko eta bultzatzeko kafetegi eta kultur ekitaldiak eskaintzeko inolako lekurik.
|
|
–Baserri Antzokia? ekimena, artean argitu bezala Totoan Txorierriko Euskara Elkarteen Federazioarena da, eta helburu nagusia
|
euskara
eta euskal kultura sustatzea.
|
|
Txorierrin
|
Euskara
eta euskal kultura sustatzea, euskal giroa berpiztea, ohiturak eta ekanduak ezagutaraztea, kultur ekintza euskaldunak bultzatzea, euskal elkarte eta euskaltzale guztien indarrak batzea eta euskararen erabilera sendotzea eta areagotzea; horretarako, kalitate handiko ostalaritza, dibulgazioa eta kultur zerbitzuak eskainiko dituen, baserri, itxurako gune bat eraikiz.
|
|
Txorierrin
|
Euskara
eta euskal kultura sustatzea, euskal giroa berpiztea, ohiturak eta ekanduak ezagutaraztea, kultur ekintza euskaldunak bultzatzea, euskal elkarte eta euskaltzale guztien indarrak batzea eta euskararen erabilera sendotzea eta areagotzea du xede; horretarako, kalitate handiko ostalaritza, dibulgazioa eta kultur zerbitzuak eskainiko dituen, baserri, itxurako gune bat sortuko da.
|
|
proiektua TOTOAN Txorierriko Euskara Elkarteen Federazioaren baitan sortzen da 2008 urtean, zuzendaritza batzordearen proposamenez. Kultur eta enpresa proiektua izan gura du,
|
euskara
eta euskal kultura eskualdeko herri guztietan (Larrabetzu, Lezama, Zamudio, Derio, Sondika eta Loiun) eta inguruan bultzatzeko asmoz. Totoan Federazioaren iniziatiba bada ere, Txorierriko eta inguruko euskaltzale guztiei opetsiko zaie proiektuan parte hartzeko gonbita, denon indarrarekin askoz ere aberatsagoa eta eraginkorragoa izango delakoan.
|
|
Ideologia politiko konkretorik gabea izango da, euskalduntasuna(
|
euskara
eta euskal kultura) ardatz bakarra izanik.
|
|
Lehenengo helburua:
|
euskara
eta euskal kultura sustatzea izango du. Helburu nagusia den hau betetzeko, Antzokian bertan zein kanpoko inguruko lurretan kultur eta kirol ekitaldiak antolatuko dira.
|
|
6
|
Euskara
eta Biblia.
|
|
Eta 2010ean, 25 urte bere heriotzatik. Nik uste dut
|
euskarak
eta euskaldunok badugula berarekiko zor txiki bat. Nik lantxo honetan zorraren zatitxo bat kitatu nahi nuke.
|
|
aldizkarian. Ez ziran garai samurrak
|
euskara
eta euskal gaiak aztertzeko. Urte bi geroago Caro Barojak atera zuen. Los Vascos?.
|
|
Urruñara bizitzera etorri ginenean, Daniela ezagutzeko aukera izan nuen,
|
euskararen
eta euskal kulturaren inguruko ekitaldi guztietan topatzen bainuen. Emakume jator, prestu, kementsu, ausart, hurbil eta zinez interesgarria iruditu zitzaidan hasiera hasieratik.
|
|
Heriotza horiek kontatzen zituzten pleguak, dirudienez, arrakasta handikoak ziren. Paper handian inprimatzen ziren eta
|
euskaraz
eta frantsesez kontatzen ziren gertaerak. Heriotzak urrutikoak ziren askotan.
|
|
Bakezko gizona zen eta isila. Ez zituen borroka eta zalapartak gogoko; esaterako,
|
euskara
eta Euskaltzaindiaren inguruan sortu ziren eztabaida haietatik albora gelditu nahi zukeen. Lana, ikerketa, gehiago eta gehiago jakin nahia... horiek ziren haren izaeraren ezaugarri nabariak... hala ere lagun artean eta etxean iteresgarri eta kritikoa zen, haserretzen zenean barre eragiten zuena...
|
|
Kanpoan zanean etxekoei eginiko eskutitzak euskaraz izaten ziran eta etxekoak berari eginikoak be bai, hori dala eta inguruko batzuk harritzeraino.
|
Euskara
eta kantua batera joan dira Ondarroan. Hona zer dinoan honetaz Txominek:
|
|
Herrian eta herriko kulturan sartu sartua egon da beti; guztiei on egiten, laguntzen.
|
Euskara
eta musika (kantua) izan ditu euskarririk sendoenak, eta hortik egin ditu bera ibili dan leku guztietan ekarpenik onenak. –Bostak bat?
|
|
Zerutxu Ikastolari eta Bertsolari EGUNAri. Baita kontuan izan behar dugu, barrurantz begira, profesadun gazteen irakaslea ere izan zela urte askoan, batez ere
|
Euskarako
eta Literaturako irakaslea. Gauza hauetaz, Nire Sasoiko Markina Xemein liburuan (2009an Markina Xemeingo Udalak argitaratua, 487 or.) hartaz egindako zenbait aipamen aldatuko ditut hona:
|
|
Lerro xume hauek izan bitez Markina Xemeinen neure ikasle garaian
|
Euskarako
eta Literaturako irakasle eta geroago Nagusi eta komunitateko kide urte luzeetan izan nuenari omenaldi gisa.
|
2012
|
|
Kristinau onak eta eliztar jatorrak bai estimatzen dabe, baina esparru erlijiosorako, Jainkoaren hitza aldarrikatzeko, katekesirako eta liturgiarako gehienbat. Lehenago, ostera, 60ko hamarkadan hasita 80ko urteetara arte, gutxi gorabehera, abadea erlijioko maisu izanaz gainera,
|
euskeraren
eta herri kulturaren gidari be izan ohi zan gure herri txikietan, eta kasu batzuetan, aurrerapen sozialaren bultzatzaile be bai.
|
|
Azkenekoz, kontuan hartu behar da gerraondoan euskal kultura eta euskara oso kaltetuak gelditu zirela, herriko kultur eragileak ihes egin behar izan zutelako, eta
|
euskara
eta euskal kultura sustatzea debekatu egin zirelako. Mezak eta dotrina euskaraz ematea ere debekatu egin zen, eta euskarazko inskripzioak zituzten hilobiei ere buelta emateko agindua eman zuten agintari berriek.
|
|
Errepublika garaian euskal kulturak bizi izan zuen pizkundea gelditu egin zen.
|
Euskararen
eta euskal kulturaren aurkako giroa nagusitu zen elizan, eskolan eta, oro har, gizartean.
|
|
Ez al du gizarte berri bat sortuko? Ez ote da
|
euskararen
eta euskal kulturaren kalterako izanen, eta 2 Zer egin euskararen erabilera eta euskal kultura bera herrian indartzeko?
|
2013
|
|
|
Euskara
eta publizitatea bloga: http://euskaraetapublizitateabloga. wordpress.com
|
|
Baina oroitu behar dugu beti ez dela horrela izan. Bi Gerla Handiek eta ondorengo frantses politika zentralistak kalte handia egin zieten
|
euskarari
eta euskal kulturari. Iparraldeko euskaldun ainitzek euskaldun izatearen harrotasuna edota kontzientzia bera galdu zituzten.
|
|
AEan
|
euskarazko
eta erdarazko lanak argitaratzen dituztenak.
|
|
Zentzu honetan, 1983ko urtarrilaren 1a egun gogoangarri da euskaldunentzat eta, zehazki, euskal kultura industriarentzat: egun horretan, euskarazko lehen telebista katea plazaratu zen; askorentzat
|
euskara
eta euskal kultura suspertuko zituena. Bereziki ikus entzunezkoen euskarazko jardunarekin arduratuta zeudenentzat gertaera hau pozgarria izan zen, pentsatzen zutelako ETB euskarazko zinea eta antzerkia bultzatuko zituela, ekoiztetxeen sorrera bultzatu eta sektorea profesionalizatu.
|
|
1.367 pertsonei eman zien lana (kontuan izan ETB hemen sartua dagoela). Orotara,
|
euskaraz
eta erdaraz lan egiten duten ekoiztetxeek 211.399.000 euroko sarrerak izan zituzten.
|
|
Euskarazko hedabide publikoen artean lehena, dituen aurrekontu eta langile kopuruagatik, EITB taldea da. Euskaraz emititzen duten bi irrati (Euskadi Irratia eta Euskadi Gaztea),
|
euskaraz
eta erdaraz dagoen Web orria eta euskarazko telebista bi dauzka (ETB1 eta ETB3).
|
2014
|
|
Ez dakit
|
euskararen
eta euskal kulturaren aldeko pertsonok ondo ohartu garen honek itzi dauan hutsuneaz.
|
|
Bestalde, ha hil barri zala komunikabideetan agertu ziran gauzatxu bi ez dira zuzenak: bata, gorago be esan dogu, Arrazolan 1959ko ekainaren 21ean
|
euskaraz
eta bizantziar melkita errituan emon zan meza ez eban Jose Antoniok emon, baina bai antolatu. Bestea, hau da, Jesukristoren Barri Ona eta Eguneroko meza liburuak emon zituala argitara be ez da guztiz zuzena.
|
|
2 Nire datuen arabera, 37 argitaletxek lan egiten dute euskaraz Euskal Herri osoan. Eta Kulturaren Euskal Behatokiaren Arte eta Kultura Industriak 2009 Txosten Estatistikoaren arabera (2012: 36), 37 argitaletxe dira Euskal AEan
|
euskarazko
eta erdarazko lanak argitaratzen dituztenak.
|
|
Zentzu honetan, 1983ko urtarrilaren 1a egun gogoangarri da euskaldunentzat eta, zehazki, euskal kultura industriarentzat: egun horretan, euskarazko lehen telebista katea plazaratu zen; askorentzat
|
euskara
eta euskal kultura suspertuko zituena. Bereziki ikus entzunezkoen euskarazko jardunarekin arduratuta zeudenentzat gertaera hau pozgarria izan zen, pentsatzen zutelako ETB euskarazko zinea eta antzerkia bultzatuko zituela, ekoiztetxeen sorrera bultzatu eta sektorea profesionalizatu.
|
|
2009an, adibidez, arlo honetako enpresek 5 milioi euroko irabaziak izan zituzten Euskal AEn, eta 1.367 pertsonei eman zien lana (kontuan izan ETB hemen sartua dagoela). Orotara,
|
euskaraz
eta erdaraz lan egiten duten ekoiztetxeek 211.399.000 euroko sarrerak izan zituzten.
|
|
Euskarazko hedabide publikoen artean lehena, dituen aurrekontu eta langile kopuruagatik, EITB taldea da. Euskaraz emititzen duten bi irrati (Euskadi Irratia eta Euskadi Gaztea),
|
euskaraz
eta erdaraz dagoen Web orria eta euskarazko telebista bi dauzka (ETB1 eta ETB3).
|
|
Ikusten dugunez, orduko euskal eragile nagusi gehienekin izan zituen harremanak Aita Soloetak, beti ere
|
euskararentzat
eta euskal kulturarentzat onura eta laguntza lortzeko. Era berean, Soloeta oso integratuta ikusten dugu Argentinako euskal komunitateak antolatutako ekintzetan:
|
|
Gaur egun ere, nahiz eta 91 urtetsu diren hango ikasgelak utzi zituela, Euskal Echearen web ofizialeko. Gure Historia? atalean aipamen berezia egiten zaio Aita Soloetari,
|
euskara
eta euskal kulturaren alde eginiko lana beren beregi azpimarratuz. Era berean, esanguratsu da oso, hona aldatu dugun pasartetxoan egiten den komentarioa:
|
|
Politika baina, ez zan Kili kilirena. Kili kilirena,
|
euskera
eta herria zan. Herriak bizirik iraun egiala.
|
|
Egoera barri haretan euskera eskoletan sartu zala dino Kilikilik. Bera ez dator bat han erabili ohi zan
|
euskera
eta metodoekin eta protesta egiten dau. Baina goazen aurrera, euskaltzaleok batzen gaituana sendotzea komeni da eta.
|
2015
|
|
Hurbiltasuna edo urruntasuna adierazteko erakusle ezberdinak erabiltzen ditu bizkaierak. Hurbiltasuna adierazteko lehengo
|
euskaraz
eta bizkaieraz o morfema erabiltzen da. Urruntasuna adierazteko, berriz, a.
|
|
Badira beste batzuk denboraldi luze batez borrokan aritu direnak eta horiek oraindik garrantzitsuagoak dira; baina izan badira, bizitza osoa borrokari eman diotenak eta horiek ezinbestekoak ditugu. Zendu berria dugun Daniela Albizu azken horietakoa genuen, bizitza osoa eman baitzuen
|
euskararen
eta Euskal Herriaren aldeko borrokari atxikirik.
|
|
Danielak, haurra zelarik, euskararen aurkako jarrera eta debekuak ezagutu zituen eskola frantsesean. Orduan deliberatu zuen
|
euskaraz
eta euskararen alde egitea. Maistra ikasketak bukatu zituen eta berehala lanean hasi zen Garazi aldean.
|
|
Hala eta guztiz ere, tinko jarraitu zuen
|
euskararen
eta Euskal Herriaren aldeko borrokan. Garbi zuen zein ziren batzuk eta non besteak, eta bera zein aldetan kokaturik zegoen.
|
|
Baina denok dakigu Daniela ez dela lotan egoten den horietakoa eta hor nonbait ibiliko da, Larrungo gailurrean, Hendaiako hondartzan edota Sokorriko Ama Birjinaren kaperan, haizea, euria eta iduzkiarekin gozatuz. Hor hemenka ibiliko da urruñarren bihotzetan
|
euskararekiko
eta Euskal Herriarekiko maitasuna sustatzen. Daniela Albizu ereile izan zen; belaunaldi gazteei dagokie orain uzta jasotzea.
|
|
2009an, adibidez, arlo honetako enpresek 5 milioi euroko irabaziak izan zituzten Euskal AEn, eta 1.367 pertsonei eman zien lana (kontuan izan ETB hemen sartua dagoela). Orotara,
|
euskaraz
eta erdaraz lan egiten duten ekoiztetxeek 211.399.000 euroko sarrerak izan zituzten.
|
|
Euskarazko hedabide publikoen artean lehena, dituen aurrekontu eta langile kopuruagatik, EITB taldea da. Euskaraz emititzen duten bi irrati (Euskadi Irratia eta Euskadi Gaztea),
|
euskaraz
eta erdaraz dagoen Web orria eta euskarazko telebista bi dauzka (ETB1 eta ETB3).
|
|
2Nire datuen arabera, 37 argitaletxek lan egiten dute euskaraz Euskal Herri osoan. Eta Kulturaren Euskal Behatokiaren Arte eta Kultura Industriak 2009 Txosten Estatistikoaren arabera (2012: 36), 37 argitaletxe dira Euskal AEan
|
euskarazko
eta erdarazko lanak argitaratzen dituztenak.
|
|
Zentzu honetan, 1983ko urtarrilaren 1a egun gogoangarri da euskaldunentzat eta, zehazki, euskal kultura industriarentzat: egun horretan, euskarazko lehen telebista katea plazaratu zen; askorentzat
|
euskara
eta euskal kultura suspertuko zituena. Bereziki ikus entzunezkoen euskarazko jardunarekin arduratuta zeudenentzat gertaera hau pozgarria izan zen, pentsatzen zutelako ETB euskarazko zinea eta antzerkia bultzatuko zituela, ekoiztetxeen sorrera bultzatu eta sektorea profesionalizatu.
|
|
Etxetok umore handiz jardun zuen bertan ziren guztien irribarreak eta esku zartak bereganatuz. Apezpikua bertan ikustea bitxi egin zitzaion askori, hainbatetan
|
euskararen
eta euskaldunen aurka azaldu duen jarreragatik. Mezan zehar, arizaleek pastoraleko bizpahiru kantu abestu zituzten.
|
|
Idazle eta ikerle handia izan zen.
|
Euskaraz
eta frantsesez idatzi zuen. Narraziogintzan honako hauek nabarmen ditzakegu:
|
|
Zalgizen egin dutenarekin pastorala folklorizazio bidean ezarri, euskarak ez duela deusetarako balio agertu, eta egun batean pastoralak frantsesez, Biarnon egiten den bezala, emateko bidea zabaldu dute. Nik dakidala, ez dute Hegoaldeko inongo herritik bertara joateko eta pastorala jokatzeko gonbiterik jaso, eta itxaro dut holakorik ez gertatzea, pastoral hau
|
euskaraz
eta euskal kulturaz trufatu egin baita. Zuberoan beti esan da pastorala herri ekimena dela, euskara eta euskal kultura suspertzeko egiten dutena.
|
|
Nik dakidala, ez dute Hegoaldeko inongo herritik bertara joateko eta pastorala jokatzeko gonbiterik jaso, eta itxaro dut holakorik ez gertatzea, pastoral hau euskaraz eta euskal kulturaz trufatu egin baita. Zuberoan beti esan da pastorala herri ekimena dela,
|
euskara
eta euskal kultura suspertzeko egiten dutena. Aurtengoak, bada, ez du bide hori jorratu.
|
|
Ikusten duzun bezala, irakurle, aurtengo pastorala ez da ohikoa izan, kalapitaz mukuru etorri zaigu, eta okerrena dena, Zuberoako
|
euskararen
eta euskal kulturaren kalterako izan da. 2015eko maskaradetan ere, Idauze Mendiko gazteek biziki kritikatu zuten Zalgizeko pastoralarekin gertatzen ari zena.
|
|
Arrietak Argiaren alaba deitu dio, ilustrazioa eta arrazoia euskal tradizioarekin uztartu nahi izan dituelako: ?
|
euskara
eta ohitura onetan zentratu zela, esanez.
|
2016
|
|
Izendapenak ere badu bere arrazoia, izan ere, egiletza horrek lanbide bati, ofizio bati dagokion adiera duelako. Enpresa horiek piezak, makinak... eta bestelako gailuak edo zerbitzuak ekoizten dituzte, baina,
|
euskara
eta euskararen normalizazioa ere ekoizten dute euren enpresetan. Horregatik dira euskara egile.
|
|
Finean, berriki utzi gaituen OSKORRI taldearen eta horrenbeste aldiz kantatu dugun abestia betetzerik besterik ez dugu nahi: Euskal Herrian euskaraz nahi dugu hitz eta jolas, lan eta bizi
|
euskaraz
eta horretara goaz.
|
|
Egin eginean ere, Baraiazarrak itzulpen honetan eskaintzen duena ez da bakarrik Santa Teresarena, ez bada euskara bera ere egoki apaindua eta gaurko erara emana, hain zuzen, euskarazko hizkuntza mistiko eta erlijiosoaren espresa molde garaikoa. Edu horretako opari ederra egiten die
|
euskarari
eta aldi berean euskal letrei.
|
|
KARMEL aldizkari honetako irakurleok aspalditik duzue gure asmo ederren berri. Batez ere, itzulpen lanean jardun izan duen Aita Luis Baraiazarrak itzulita, lehen fruitu modura 2012an Santa Teresa Jesusenaren BIZITZA LIBURUA (Karmel lekukoak)
|
euskaraz
eta gaztelaniaz argitaratu genuenetik.
|
|
Badator, beraz, arnas handiko eta goi mailako emaitza euskararen esparrura. Ongi etorria egin diezaiogun horri eta hurrengo ekimenetarako oinarria izan dadila, urratsez urrats joan gaitezen guztiok
|
Euskara
eta Euskal kultura aurreratzen eta aitzinatzen?.
|
|
Pastorala ezinbesteko ekitaldia bihurtu da Zuberoan. Herritarrak biltzeko tresna ezin hobea da eta
|
euskara
eta euskal kultura aitzinatzeko eta transmititzeko baliabide sendo bezain maitatua. Denok dakigu zein egoera kaxkarretan dagoen gure mintzaira Iparralde osoan.
|