|
2022
|
|
|
Ororen buru, euskarak gizarte eta ekonomia baliotasuna badaukala onartarazi behar diogu euskal jendeari. Hemen da, beharbada, berreskalduntzerako xedean, Zuberoan pairatzen dugun okerren bat, hau da, kultura alorreko osagai gi sa ikusia dela bakarrik
|
euskara
eta ez gizarte eta ekonomia harremanetarako bitarteko bat bezala. Oharkuntza hori gizartean nagusiaraztea oso bide luzea izanen da baina, nahitaez, horretarako urratsak behar ditugu eman.
|
|
|
Jakin 62 erdaldun bat haiekin bateratzearekin, akabo
|
euskara
eta gora frantsesa! Ez da egungo kontua ezta atzo goizekoa ere, baina egoera gero eta okerragoa bihurtzen ari dela, hori bai begi bistakoa... edo belarriz nabarmen ohartu daitekeena dela.
|
|
|
Ainharbe eta Ürrüstoi ere kasu berean dira, baina herri hauek euskaldunagoak dira, nolabait esatearren. Pastoralik egiten bada, ho nek sor dezakeen giroak, euskaraduna izatearen harro tasuna pizteak, gizarte lokarri eta harremanetarako baliabide den hizkuntza bizidunik gabe bizirik den kulturarik ezin dela izan kontzientzia hartzeak... horiek guztiek agian eragotziko du te
|
euskara
eta euskal kulturaren etorkizuna tragedia bihurtzea.
|
|
|
Beste gisa batera esanik, egungo pastoralzale ugari frantximanten (erdaldunen) edo erdi frantximanten mundutik datoz, eta horiek zabaltzen duten ikusmoldea —eurena izan dezaten zilegi bada ere— errealitateetatik aski urrundua dela erran daiteke.
|
Euskararen
eta euskal kulturaren munduetan murgildua ez dagoen kopuru handi horren eraginez, pastorala pixkanaka pixkanaka eraldatzen ari ez ote denez galdera datorkit gogora. Hala, adibide bat bakarrik hartzearren, badirudi gaur egun pastoral" ederrik" edo ustez hala denik ez daitekeela izan dantza baleta landutako bat egon ezean edo jantzi distiratsurik agertu gabe!...
|
|
|
" Eskualduna" kazetako artikuluak eman dituzue liburuan. Artikuluon bitartez, garaiko gizartea ezagutzeaz gain,
|
euskara
eta ortografia nolakoak ziren ere ikus daiteke.
|
|
|
Analisi politiko zorrotzeko militantea zen. Baina militantzia politikotik –eta nagusiki frantsesez funtzionatzen zuen giro hartatik– harago,
|
euskarari
eta euskal kulturari leku eta garrantzia handia ematen zion. Berria utzi ondoan ere jarraitu zuen Zuberoako maskaradei eta pastoralei buruz idazten, urtero.
|
|
|
· Züberoa Herria(
|
euskaraz
eta frantsesez, baita euskaraz eta gaztelaniaz), Elkarlanen, 2013 Bien izenean eman zuen, baina berak hamarretarik zortzia eginez: nik Zuberoako historia laburra baizik ez dut hor idatzi.
|
|
|
· Züberoa Herria (euskaraz eta frantsesez, baita
|
euskaraz
eta gaztelaniaz), Elkarlanen, 2013 Bien izenean eman zuen, baina berak hamarretarik zortzia eginez: nik Zuberoako historia laburra baizik ez dut hor idatzi.
|
|
|
Eus kaltzaindiak, Zuberoako herrien idazkera" berria" onartzeaz mintzo natzaizue. A, zelako borroka ez dugun eraman, azken urte hauetan,
|
euskararen
eta euskal kultur lanen inguruan gabiltzanok! Eta zertarako borroka hori, bada?
|
|
|
Jarrera honen argibide bat gehiago izan dugu berrikitan, hain zuzen ere," saltegiak ere euskaraz" kanpainaren barruan, Atarratze eta Mauleko merkatari guztien ikusterat ibili garelarik, euskarari leku bat ematea onartuko zutenez jakin guraz. Mauleren kasua, laburki aipatzeko lehendabizi, aurrenez ongi genekiena egiaztatu da tamalez, hau da mauletar denda jabe oso gutxik (bizpahiruk) dakiela
|
euskaraz
eta, hortaz, kanpaina horretan esku hartzea ezinezkoa zaiela. Alabaina, zin zinez ho ri pentsatzen dutenez ez bada ziurtatzen ahal ere, euskararik ez jakitea dolugarritzat daukate eta minez bizitzen dutela aitortu digute batzuek.
|
|
|
Bai, hau da ikusi dugun Allanderen ezaugarrietarik bat. Bizitza osoa
|
euskarari
eta Euskal Herriari eman die. " Ororen gainetik, bere borroka eremüa euskara zen, ohartüa zelakoz Xiberoan, eta nolaz ez beste probintzietan, euskara galtzen ari dela, hilbide honen nolabait trabatzea zen bere egingeietan eta hau izan da bere bizi parte handienean bere borroka nausia:
|
|
|
|
Euskarari
eta Euskal Herriari emana da bere buruaren jabe egin zenez geroztik. Praktikatu ditu militantzia batzuk eta besteak, iparrorratza gidari, Ipar Euskal Herria ardatz.
|