|
2008
|
|
|
Alarma gorria piztu da espetxeetan. Eta ez dirudi, Etxerat eko kideen aburuz, Espainiako eta Frantziako estatuek
|
euskal
presoek espetxeetan duten egoera larria amaitu nahi dutenik. Are gutxiago praktika zeken horiek luzatzeko asmoa hain agerikoa denean.
|
|
2009
|
|
|
Horri gehitu behar zaizkio
|
euskal
presoek espetxeetan pairatu behar dituzten isolamendu, bakartze, xantai eta jipoiak, eta presoen senideen bidaien gastuak. Hori gutxi izango balitz bezala, egoerak okerrera egin dezakeela ohartarazi du.
|
|
2014
|
|
|
Euskal gatazkaren memoria jorratzean bada egia, justizia eta erreparazioari begira egin beharreko lan garrantzitsua, eta alde bakoitzak egin du bere iragan eta jardunaren kritika zorrotza. Baina memoria egin nahi horretan bada baita ere irabazleen ikuspegia finkatzeko asmo zorrotza eta horretarako, adibidez,
|
euskal
presoak espetxean izatea oso garrantzitsua da" ez dago inpunitaterik, justizia bete egiten da"; edo ateratzen badira, eraiki nahi den memoriaren zerbitzura egingo duten baldintzak onartuta egitea. Eta baldintzak ez dira inoiz berberak, hauek eskubide eta bizikidetzari baino, indar harremanen orekari lotuak baitaude.
|
|
|
azpitaldeak bereiziz, eta banakako bereizketa sortuz gero. Hala, urteen joan etorriarekin
|
euskal
presoak espetxeko modulu ezberdinetan sakabanatuz joan ziren, eta horrela, modulu bakoitzean hiru lagun batuko ziren gehienez jota, bakoitza bere ziegan bakartuta. Helburu bikoitza erdietsi nahi zen horrela:
|
|
2020
|
|
|
Aurkezpenean Sara eta Izar haurren kasuak izan dituzte gogoan, eta esan dute aurrerantzean Usurbildik Valentziarainoko 600 kilometroko bidaia «luzea, arriskutsua, aspergarria eta garestia» egitera behartuko dutela Xua. Eskatu dute legedia betetzeko, bi
|
euskal
presoek espetxe zigorraren hiru laurden betea baitute honezkero, eta posible baita haiek baldintzapean aske uztea.
|
|
|
Mugimenduak gogoratu du ez dela lehen aldia euskal presoek euren buruei zauriak eragiten dizkietela protesta «gogorrak» egiteko, eta babes osoa agertu dio
|
euskal
presoari espetxean bizi duen «egoera gordinagatik». Era berean, salatu du Murtzia II espetxeko zuzendaritzak eta, oro har, Espainiako Espetxe Erakundeetako arduradunek babestu egiten dituztela gisa horretako funtzionario «militante faxistak».
|
|
|
Frantziako Dei Auzitegiko Zigorrak Ezartzeko Auzitegiak ez du onartu Ibon Fernandez Iradi gaixotasun larria duen
|
euskal
presoari espetxe zigorra etetea, 14:15 aldera jakin denez. Defentsak helegitea aurkeztuko du Frantziako Kasazio Auzitegian, Maritxu Paulus Basurkok BERRIAri esan dionez —bost eguneko epea du—, eta, hark ere ezezkoa emanez gero, Europara joko du. Fernandez Iradik esklerosi anizkoitza du, eta, abokatuaren esanetan, eritasun horrek hainbat «eginbehar» eskatzen du —tratamendu jarraitua, sendagaiak, bestelako terapiak... —, eta kartzelak ez daude prest hori bermatzeko. «Borrokan segituko dugu justizia egin arte».
|
|
|
Sare ren ustez,
|
euskal
presoek espetxean dauden pertsona gisa dituzten eskubideak errespetatuak izateko eta aske ateratzeko, nahikoa urte bete dituzte espetxean eta ordenamendu juridikoak eskatzen dituen gainerako baldintzak ere betetzen dituzte. Giza Eskubideen Europak ezin du egoera hori ahaztu.
|
|
|
Gure Artera Sarek salatu du
|
euskal
presoek espetxeetan bizi duten egoera: inkomunikatuta, babesgarri barik eta kutsatzeko arriskuarekin.
|
|
2021
|
|
|
|
Euskal
presoei espetxetik irtetean egiten zaizkien harrera ekitaldien antolaketan zerikusia dutelakoan, Espainiako Guardia Zibilak Kai Saez de Egilaz eta Pipe San Epifanio atxilotu zituen joan den astean. Gisa bereko hirugarren polizia operazioa izan zen, eta Sortuk agerraldi bat egin zuen atzo, operazio horien inguruko irakurketa egiteko.
|
|
|
Gasteizko Udalbatzak arbuiatu egin ditu
|
euskal
presoei espetxetik irtetean egin izan zaizkien ongietorriak, eta eskatu du «ETAko presoei omenaldi publiko» gehiago ez egiteko. Mozio batean, udalbatzak udal gobernuari eskatu dio «bermatu» dezala espazio publikoak «elkarbizitza eremu bat» izango direla, «ETAko kideak idealizatuko dituzten mezurik gabe» eta «presoen ikonografiak» espazio publiko hori «hartu» gabe.
|
|
|
Atxak eta Azkarragak nabarmendu zuten «aldaketa garai bat» gertatzen ari dela
|
euskal
presoekiko espetxe politikan, «sakonekoa eta errokoa ez den arren aurreranzko urrats gisa» irudikatzen dutena: «Egiten ari diren gerturatzeek ez dakarte urruntze politikaren amaiera, ez eta salbuespen legediaren deuseztapena ere; urteetan lehortea jasan duen lurrazal urratuan euri tanta bakanak dira».
|
|
|
41 urteko espetxe zigorra du eta haren hiru laurdenak otsailean bete zituen.
|
Euskal
presoei espetxeko egonaldia luzatzeko, eta espetxe onuren inguruko Paroten helegitea atzera botatzeko, legea bihurritu zuen Espainiako Auzitegi Gorenak 2006an eta hari “Parot doktrina” deitu zioten, Europako Giza Eskubideen Auzitegiak 2013an atzera bota zuena.
|
|
|
Gogorarazi zuten salbuespen neurriek hiru hamarkadatik gora daramatzatela indarrean," eta, zuzenean edo zeharka heriotzak eragin dituela; 16 senide eta/ edo hurbilekoak, eta 35 preso, kasu honetan, azken sei hamarkadetan, eta beste bi pertsona, kartzelan sartzea saihesteko bizia kendu zutenak". Gainera, gaur egun, oraindik, gaixotasun larri eta sendaezinak dituzten 19
|
euskal
preso espetxean daudela adierazi zuten. " Horiek, 65 urtetik gorako hogei presorekin batera, berehala utzi dituzte aske; 33 erbesteratu eta 8 deportatuei itzultzeko erraztasunak eman behar zaizkie; 2021 urtean, haien kondenaren hiru laurdenak bete dituzten presoen kopurua 60koa izango da, eta horiek espetxetik ateratzeko eskubidea dute; eta euskal presoen kopuru handi batek hirugarren graduan egoteko baldintzak betetzen ditu".
|
|
2022
|
|
|
Ez ditu bakarrik hirugarren graduak eten. Espainiako Auzitegi Nazionalak
|
euskal
presoen espetxe baimenei ere jarri die galga, Foro Sozial Iraunkorrak ohar baten bidez jakinarazi duenez. Foroak salatu du «dozenaka» euskal presori bota dizkiela gibelera aitzinetik espetxeetako tratamendu batzordeek emandako baimenak, Espainiako Auzitegi Nazionaleko fiskaltzak helegiteak jarri ondotik.
|
|
2023
|
|
|
«Auzitegi Nazionaleko fiskaltzaren blokeo jarrera eta EAEko espetxe administrazioaren erabakien aurka etengabe aurkezten dituen errekurtsoek izan behar dute gure lanaren ardatza hemendik aurrera». Hori hala, eskatu dute espetxe politika «salbuespenaren sinonimo» izateari uzteko eta
|
euskal
presoei espetxe politika arrunta ezartzen hasteko. «Espero dugu euskal espetxe administrazioak normaltasun irizpideak ardatz izaten jarraitzea, alde batera utzita orain dela hiru hamarkada baino gehiago erabat ezberdina zen egoera politiko eta sozial batean ezarritako salbuespen legeria».
|
|
|
«Epailetza mundua eraikita dagoen moduan, Auzitegi Nazionala ekuaziotik kentzea oso zaila iruditzen zait». Izan ere, 5/ 2003 legea indarrean sartu zenetik,
|
euskal
presoen espetxe egoeraren inguruko erabaki oro Auzitegi Nazionaleko Espetxe Zaintzako Epaitegi Zentralaren esku dago, EAEko eta Nafarroako espetxe zaintzako epaitegien eskumenekoa izan beharrean.
|