|
2003
|
|
|
38 Zabal i buruz Iztueta, P. (2001): Erbesteko
|
euskal
pentsamendua. Bi belaunaldikoen lekukoak:
|
|
2004
|
|
|
20
|
Euskal
Pentsamendua
|
|
|
Euskal gogamenaz aritzerakoan burura datorkigun lehenengo galdera, zaharra bezain oinarrizkoa da: zer da
|
euskal
pentsamendua. Galdera bera mahairatu izan da euskal literaturaz, musikaz edo zinemaz gogoeta egin nahi izan den bakoitzean.
|
|
|
Argi eta garbi esateko: Euskal Herrian sortutakoakegiten duena soilik joko al dugu
|
euskal
pentsamendutzat. Alegia, Marko Fabio Kintiliano, Marko Aurelio Prudentzio, Gonzalo de Berceo, Lopez Aiarakoa, Inazio Loiolakoa, SaintCyrango abadea, Roland Barthes, edota, adibidez, Femando Savater euskal pentsalariak aldira?
|
|
|
Irizpide horick, beraz, ezin dira erabakigarriak izan
|
euskal
pentsamenduari buruzdefinizio erabatekorik erdiesteko ezta inongo pentsamenduri buruz emateko ere. Gauzajakina da, bestaide, garai bateko Euskal Herriaren lurraldetasuna eta barruti administratibogaraikideak bat ez datozela:
|
|
|
Gogora dezagun Euskal Herrian XII. mendca artc pentsamcndu propio eskolaturik ezzegoeia. Horrck ez. du esan nahi lehendik
|
euskal
pentsamendurik cz zcgocnik, erromatarhirietan euskaldunen prescntz.ia etxetiar eta hcrrikoi soil zela baizik, hau da, bernakuloakmcndcratutako csklaboak, artisauak eta liberatuak, merkatari edo soldadu soil bakarrikzirela aiegia. Mitologia aberatsa eskuratu dugu, ordca, (jatorriaz, burujabetzaz, euskalgiz.akia eta besteak dcfinitzeaz, genealogiaz. jainkoaz, etab.), gcroko pcntsaera garatu ahalizateko guztiz. beharrezkoa izango dena, baina euska!
|
|
|
Michael Villanovus izendatz.cn du bere burua. Ezkutuka zebilen pentsalariak, ordea, bcti nafartzat jo zucn bcre burua eta idcicngatik hiltz.en jakin izan zucn lehenengo intelcktualetariko bat izan zen (ikus Sastre 1997), 4
|
EUSKAL
PENTSAMENDUAREN UHARTEAHorren antzeko zerbait gertatu zitzaion Uharteri. Joanes Uharte doniandarrak medikuntzaikasketak egin eta ogibide hori praktikatu ondoren idatzi zuen Zientzielarako ArgimenenAzlerketa (1575).
|
|
|
Antza denez, beste horrenbeste gertatu zitzaion Amaut Oihenarten Atsotitzak etaNeurtitzak (1657) bildumari. Euskaraz idatziriko sasoi bereko atsotitzen bildumak funtseangreziar, erromatar, frantscs edo Gaztelakoen esaera zaharren itzulpenak baino ez zirenean, mauletarrak eskaini ziguna, berak sorturiko olerki, neologismo eta guzti, garai hartako humanista eta ikertzaile ezagun batek orduko
|
euskal
pentsamenduari buruz jasotakoaren isladugu.
|
|
2007
|
|
|
Eztaeuskal zinema egiteko ere. Ezta
|
euskal
pentsamendua izateko ere. Hots:
|
|
|
Euskal pentsalari edo intelektuala definitzeko orduan, hizkuntzaren galbaheaerabili dut batez ere horretarako. Euskaraz ekoitzi den pentsamendua bakarrik izandaiteke nire ustez
|
euskal
pentsamendua, hizkuntzarik gabeko pentsamendurik ezdagoelako, eta hizkuntza, pentsamenduarekiko, tresna ez ezik, mezua bera ere badelako auzi honetan. Bigarrenik, identitateaz ari gara, baina ez edozein identitatemotaz, giza portaera gehien determinatzen duen identitate hegemonikoaz baizik.Nazio identitatearen determinazio sozialaren alorrean erabakitzen baitira gizasubjektuaren hizkuntza, kultura, ideologia nazionalista eta abar.
|
|
|
bai autorearen ibilbidean, eta bai, harekin batera?
|
euskal
pentsamendu berriaren bilakabidean. Larresorok gogor salatzen ditu modak eta mitoak:
|
|
2009
|
|
|
Iztueta Armendariz, P. (2001): Erbesteko
|
euskal
pentsamendua. Bi belaunaldikoenlekokoak:
|
|
2010
|
|
|
Jose Angel Ascuncek, Maria Luisa SanMiguelek, Jose Ramon Zabalak eta Xabier Apaolazak osatu duten lan taldeakemaitza ugari eskaini dizkigu azken urteotan eta bidea ireki dute beste hainbatikertzaile baliotsuk Euskal Herrian gai hauek emaitza zientifikoak izateko18 19 Eraberean, eta beti talai honetatik begiratuta, oso azpimarratzekoak ditugu PauloIztuetak egindako lanak. Erbesteko
|
Euskal
Pentsamendua esate baterako, noneuskal erbesteratuek plazaratutako Euzko Gogoa eta Zabal aldizkarien azterketasakona maisuki burutu zuen. Euskal kulturaren historia sozialaren jorratze sakonaizan zen lan hori eta horrek erakusten digu oraindik ikerketa askoren beharra (Iztueta, 2001).
|
|
|
Iztueta, P. (2001): Erbesteko
|
euskal
pentsamendua, Donostia.
|
|
2011
|
|
|
Euzko Gogoa aldizkariaren gaineko lehen azterketa lana Joseba Intxaustik prestatu eta argitaratu zuen Jakin aldizkarian (Intxausti, 1979 eta 1980) 135 Bereziki, aipatu behar da Paulo Iztuetak prestatutako liburua: Erbesteko
|
euskal
pentsamendua (2001). Bertan, atal oso bat eskaintzen dio Euzko Gogoari, aldizkariaren hainbat gorabehera argituz eta bere garaian kokatuz.
|
|
2012
|
|
|
Orain artean, Erdi Aro amaierako
|
euskal
pentsamendua ez da bere hartan aztertu, ezta bertan intelektual garrantzitsuenak izan duen lekune ardatz eta zentrala ere; izan ere, euskaldun hau da Gaztelako koroaren ideologia inperialista espantsionistaribere zilegitasun historiografikoa eta ideologikoa emango diona (neogotismoa) etaprozesuan euskal diferentziaren ideologia sortuko duena, kontrakarrean, ideologiagaztelauaren momentu kontraesa...
|