|
2005
|
|
|
Ezin dugu oharkabean pasa oraintsu arte ipuin mota honek ez duela merezi izango zuen arreta guztia jaso. Behintzat azken urteetara arte
|
euskal
kritikak ez dio behar bezala heldu. Horretarako, baina, egon dira arrazoiak:
|
|
2015
|
|
|
39 kapituluz osaturiko liburu honek (39, ez 40, jende orok, idazlea bera barne, uste bezala?
|
euskal
kritikak ez duela funtsezko ekarpenik egiten marmarikatuko dute gero horratik autoreek, artaburu ez besteek), hilotz ibiltari baten gogoaren zurrunbiloa digu erakusten, Baionan egin bilkuretatik Maulera gauez itzultzen dela, autoz, Gasna Bidean gaindi zenbaitetan. Bazter batean badu alde ederrik:
|
|
2016
|
|
|
–
|
Euskal
kritika ez da gure komunikabideei bereziki interesatzen zaien sail bat. Ez dute sustatzen ibilbide luzeko kritikorik, ez dira arduratzen kritiko txar batek astez aste testu irenstezinak sinatzen baditu ere, gogoan hartu zein luze eutsi zion Garak olerki liburuak apenas aipatu gabe olerki liburuak iruzkintzen zituen, kritiko?
|
|
|
truke balio handiagoa duen jarduera balitz, agian aintzakoagotzat hartuko lukete. Baina kontua da
|
euskal
kritika ez dela, inolaz ere, aberasteko bide bat. Mundu osoko kritika bezala, gaizki ordainduta dago, diruz behintzat?, eta horri euskalgintzaren sarrera eredu estandar berez apala eta aberriaren alde ari naiz sindromea gehituz gero?
|
|
|
– Izan ere,
|
euskal
kritika ez da liburuen kalitateaz informatzeko bide bat, oro har; ez behintzat kritika positiboen edota gatzgabeen masibotasuna kontuan hartzen badugu. Ez kazetaritza mailako kritikan, horixe da, hain zuzen ere, Egañaren ikerketaren interesgunea?, eta are gutxiago kritika akademikoan, soziologia, psikologia eta antropologiaren arteko nahaski bat egitean gero eta interesatuagoa dagoena eta zeinarentzako, ondorioz, maila berean koka baitaitezke hala Bernardo Atxaga nola Alberto Ladron Arana, hala Mila Beldarrain nola El Caserío zarzuela, hala Goenkale nola Materraren Doctrina christiana (The Director, s Cut).
|
|
|
– Horrela, egia esan,
|
euskal
kritika ez da bihurtzen mailaketak egiteko bide aproposena, berdin dio irakurlea, interesa izan dezakeena, akaso, hurrengo gauak zein libururen konpainian igaroko dituen erabakitzeko, edo irakaslea, batxilergoko bere ikasleekin ez duena errepikatu nahi, agian, aurreko urtean klaustroak gauzatutakoa, gaztelaniazko eskoletan Fuenteovejuna baitzien aginduta, eta euskarazkoetan, aldiz, Kutsidazu bidea, Ixabel?
|
|
|
Horrekin lotuta, inpresioa daukat, agian inpresio erratua?
|
euskal
kritika ez dela idazle jarduerarekin bateragarria edo, behintzat, gero eta okerrago ikusten dela idazleak kritiko lanak ere bere gain hartzea. Hau ez da berria, eta gure inguruko literaturetan ere sumatzen dela esango nuke; garai batean, ordea, normalagotzat hartzen zen idazleen lan kritikoa.
|
|
|
–
|
Euskal
kritika ez da genero literariotzat hartzen, izan lukeen bezala. Beste era batean esanda, kritikoak ez dira, salbuespenak salbuespen, maila handiko testu literarioak sortzen saiatzen, eta iruzkinak egitera mugatzen dira.
|