|
2004
|
|
|
Irizpen baikor horren jabea Joseba Zulaika dugunez, har beza esatariaren lekua: . Euskaldun jatorriko jende gehiago bizi gara
|
Euskal
Herritik kanpo bertan baino. Kanpoan bizi garenok ez gara euskal nortasun benetakoaren akzidente edo degradazio hutsa.
|
|
2008
|
|
|
Bertze hitz batzuetan azalduta,. Nafarroa, Nafarroa da? esalditik bi norabideko mugimendua sortzen da, alde batetik Nafarroa
|
Euskal
Herritik kanpo uzten duena (bidenabar Euskal Herria ukatuz) eta, bertzetik, Nafarroa Espainia bihurtzen duena (Nafarroa ez da Espainiakoa; Nafarroa, Espainia da).
|
|
|
eta luzea ere bai. Etxetik abiatu eta berrogei minutura
|
Euskal
Herritik kanpo ginen, gauez, eta ez du guztiz argitu Burgos pasa arte. Tropikora bidean elurra aurkitu dugu Somosierrako mendatean gora, lautada batetik bestera.
|
|
2009
|
|
|
218,. Los montes vascos?). XIX. mendeaz geroko hainbat mendi literaturatan da hori horrela,
|
Euskal
Herritik kanpo ere.
|
|
|
Arruti gazteak giro hori ezagutu du komentuan nahiz komentutik kanpo. ...bere haurtzaroko memoria izango da, dotrina buruz ikasi duen Oikiako mutiko azkarraren lehenengo arrakastatxoen oroipen harro gozoa 28. Fraide karrera ikasten etxetik kanpo urteak egon eta Oikiara berriro itzultzen denean, mezako eginda, euskara, bera maitatzen eta errespetatzen duten, berak maite dituen eta errespetatzen dituen herrikide baserritarren hizkuntza da 29. Baina ikasketak jarraitzeko
|
Euskal
Herritik kanpo, ikaslagundi eta hizkuntz giro anizkoi egiaz internazionalean aurkitu denean (eta, beraz, espainolaren garaitasun mundialaren, ebidentziatik, libre), askatu egin da eta poesiak euskaraz idazten hasi da, Erroman.
|
|
|
Maketok, nire haurtzaro eta inguru sozialean bederen, biak esan nahi ahal zuen: 1) erdalduna (nahiz Euskal Herrian jaioa), 2)
|
Euskal
Herritik kanpora jaioa. Antza, ez ginen bakarrak.
|
|
2011
|
|
|
En casa he puesto la música de, los días que no trabajo?, como dice Marí: Urepeleko artzaina, Bizkaia Maite, Sarri, Sarri, Ze urrun dagoen Camerun, Itsasontzi baten
|
Euskal
Herritik kanpora...
|
|
|
Ikastola aroa ordea ezin da zehatz koadrilatzat definitu, kontzientzia faltagatik, nire koadrilakoak espresioa lehen aldiz hamahiru urte genituenean erabili genuen, institutu atarian, eta koadrila garai horretan finkatu harreman, jarrera eta ia tribu sistematzat); ez beraiekin bakarrik, beraien antza izan zezakeen inorekin baizik, eta kontrakoa uste badute ere, mundua beraiek bezalako jendeak habitatzen du, ezker abertzalekoak ez direnak baina tira, eta hori diot, garai hartan, koadrila garaian hain zuzen,, neska bat, en ondoren geure burua definitzeko erabiliko genukeen hurrengo kontzeptua zelako, ziurrenik, euskalduna? hitzean laburtua,
|
Euskal
Herritik kanpo errepikatu ezin den zerbait. Bigarren ihesaldiaren atarian naiz orain, lehenengoak izateari utzi bezain laster.
|
|
2012
|
|
|
40 urte pasatu dira eta ez dago Euskal Herrian lekurik, ez eta
|
Euskal
Herritik kanpora ere, kantu hori eskatu ez diotenik. Iparraldean, hegoaldean, Madrilen, leku guztietan eskatzen diote.
|
|
2013
|
|
|
Zurrumurrua baieztatu egin omen zen eta satorrak ihes egin beharra izan zuen 2011ko udaberrian, bakeak ezinbestekoa ematen duen honetakoan. Barne sailak satorra Euskal Herritik atera eta babestu zuen, baina norbaitek argitara ematen bazuen berria, nola azaldu denok bakezale garen une honetan norbait
|
Euskal
Herritik kanpo eduki beharra bere bizitza bermatzeko. Bestalde, berriro ekarri eta norbaitek hilko balu, bake prozesua kolokan geldituko litzateke.
|
|
|
Etxekoek, hala eta guztiz ere, ez zuten Euskal Herria kontzeptu politiko gisa bizi, edo axal axaletik bizi zuten, era folkloriko batean gehienik ere: esan ere esan daiteke, ikuspegi horretatik,
|
Euskal
Herritik kanpo bizi zirela, baina hain zen handia Burgosko prozesuari lotutako lurrikara politiko hura, non, Euskal Herritik kanpo egonda ere, sentitu behar baitzuten maila batean edo bestean haren eragina: horregatik deitzen zioten gurasoek, baita aitita amamek ere, telefonoz noiznahi:
|
|
|
Etxekoek, hala eta guztiz ere, ez zuten Euskal Herria kontzeptu politiko gisa bizi, edo axal axaletik bizi zuten, era folkloriko batean gehienik ere: esan ere esan daiteke, ikuspegi horretatik, Euskal Herritik kanpo bizi zirela, baina hain zen handia Burgosko prozesuari lotutako lurrikara politiko hura, non,
|
Euskal
Herritik kanpo egonda ere, sentitu behar baitzuten maila batean edo bestean haren eragina: horregatik deitzen zioten gurasoek, baita aitita amamek ere, telefonoz noiznahi:
|
|
|
Etxekoek, hala eta guztiz ere, ez zuten Euskal Herria kontzeptu politiko gisa bizi, edo axal axaletik bizi zuten, era folkloriko batean gehienik ere: esan ere esan daiteke, ikuspegi horretatik,
|
Euskal
Herritik kanpo bizi zirela, baina hain zen handia Burgosko prozesuari lotutako lurrikara politiko hura, non, Euskal Herritik kanpo egonda ere, sentitu behar baitzuten maila batean edo bestean haren eragina: horregatik deitzen zioten gurasoek, baita aitita amamek ere, telefonoz noiznahi:
|
|
|
Etxekoek, hala eta guztiz ere, ez zuten Euskal Herria kontzeptu politiko gisa bizi, edo axal axaletik bizi zuten, era folkloriko batean gehienik ere: esan ere esan daiteke, ikuspegi horretatik, Euskal Herritik kanpo bizi zirela, baina hain zen handia Burgosko prozesuari lotutako lurrikara politiko hura, non,
|
Euskal
Herritik kanpo egonda ere, sentitu behar baitzuten maila batean edo bestean haren eragina: horregatik deitzen zioten gurasoek, baita aitita amamek ere, telefonoz noiznahi:
|
|
2015
|
|
|
Baina nola ikusten dute kukua
|
Euskal
Herritik kanpo?
|
|
|
Inguruan bizi ziren gazte bakanak larunbatean baizik ez ziren biltzen, afaldu eta mozkortzeko; Pernod botila zuten dibertsio bakarra. Baserriko lanetan zebiltzan seme zaharrenak ziren gehienak; gainerakoek, neskek batez ere,
|
Euskal
Herritik kanpora joan beharra zeukaten lan egin ahal izateko.
|
|
|
ETAko beste sortzaile bat ere, Julen Madariaga, kartzelan zegoen Bordelen bost hilabeteko kondena betetzen. Etxabe bezala,
|
Euskal
Herritik kanpora bidali zuten, baina itzultzen saiatu zen, eta atxilotu egin zuten 1969ko eguberrietan.
|
|
|
Gaurkotasun beteko iritziak azaldu zituen, nahiz eta babesle eta jarraitzaile askorik ez izan bere garaian.
|
Euskal
Herritik kanpo bizi izan zen luzaro, eta hura hil eta gero argitaratu dira haren izkribuetako asko.
|
|
|
Herrialde bakoitzean bertako euskalkia aldarrikatu zuen Aranak, baina ikuspegi zabalagoa eta zorrotzagoa zeukan Belaustegigoitiak:
|
Euskal
Herritik kanpo bizi zirenak zituen gogoan, eta Euskal Herrian bertan ere gauzak nabarrak eta nahasiak zirela ikusi zuen (5 or.):
|
|
|
–1968ko urtarrilean 1.003 harpidedun bazituen Enbatak, horietarik 350.. Euskal Herrian, besteak
|
Euskal
Herritik kanpo. Erran behar da halere, eliza ateetan saltzera joaten zirelarik zazpi zortzi ehun saltzen zituztela.
|
|
2016
|
|
|
1984tik 1987ra hauteskunde emaitzetan gora egin zuen HBk. Espainiarako bozetan 1979an, 172.000 boto lortu zituen, eta 1986an, aldiz, 232.000 boto inguru, bost diputatu eta senatari bat, Txillardegi hain zuzen?, eta 1987an Europako Parlamenturako bozetan 363.000; 112.000
|
Euskal
Herritik kanpo; beraz, 250.000 boto pasatxo aberrian.
|
|
|
Aita aukeratu zuten protagonistarena egiteko. Telesailak izugarrizko arrakasta izan zuen, euskaraz lehenengo, erdaraz gero, eta baita
|
Euskal
Herritik kanpo ere geroago. Denboraldi bi izan ziren, eta hortik aurrera aitari ez zitzaion sekula lanik falta aktore moduan.
|
|
|
horra, beraz, Begoña Parisko kaleetan barrena, amarentzako enkarguak edo aitarentzako mandatuak egiten, bientzat bihurtu baita makulu, bientzat itsumutil (esan ote liteke, itsuneska??); amarentzat, esan dugu lehen ere, ogia eta esnea eta babak eta tipula eta okela pixka bat eta xaboia eta kafea eta olioa eta azukrea eta gatza eta ahal den guztia lortzeko, orain gauza bat, gero beste bat, gero eta buru txarragoa baitu amak egin beharrekoak gogoratzeko, eta eskua ere gero eta baldarragoa suaren puntuari antzemateko, atzerriko sukalde txar honetan ez dela moldatzen dio berak, dena aldrebes egiten dutela hiri zikin honetan, eta alabak baietz esaten dio begiratua apalduz, legezko adina edozein izanda ere gurasoei errukiz begiratzen diegun estreinako egunean iristen omen dugu heldutasuna, eta Begoñak baietz amari, kanpotar hauek ez dakitela ezer zuzen egiten, eta amak desegindakoak alabak berregin behar atzetik, haren ezkutuan eta aitaren oharkabean, aita ere konturatu ez edo ez ohartuarena egiten baitu bestela, emaztea lotsatan ez uzteko agian, edo zaharreriaren gaitzak berari ere erasoko dion beldurrez, berari ere kosta egiten baitzaio hiri berrira, usadio, jende modu, biziera eta eginbehar berrietara moldatzea. Ozta ikasi du bizileku hartu duten ganbaratik Marceau karrikarainoko bidea, eta hori ere oinez, denbora gehixeago behar izan arren ez baitu lurpeko bideetan ibili nahi, berak dio oinez ibiltzeak on egiten diola eta hartara gainera diru gutxiago xahutzen duela, ez baitago jakiterik noiz arte egon duten
|
Euskal
Herritik kanpo, baina egiatan metroan sartzeak izu ikara sortzen dio, eta ez hainbeste hango sakonune eta zuloek faxisten bonbardaketak gogorarazten dizkiotelako, hegazkin alemanak Bilbo gainean bonba jaurtitzen hasi eta etxepeetako sotoetan sartu behar izaten zutenekoa, baizik eta ezin eraman duelako metro barruko jendearen samalda, hango estutuak, hango usainen nahasia eta hatsitua, izkinetan i... Marceau karrikarainokoa eta handik etxerakoa egiten du, beraz, Marceauko etxe batean baitzuen Eusko Jaurlaritzak bere egoitza, eta hantxe aitak bere lana.
|
|
|
bere ama baino zaharragoa izan behar zuen inondik ere, hamabost urte gehiago bai, eta ama hil bazaio, auskalo hau ere... Gainera, bizi bada ere, batek daki ez ote zen Ameriketan gelditu, bere ama gelditu zen bezala, edo itzulita ere ez ote den beste inon bizi, agian
|
Euskal
Herritik kanpo, edo Euskal Herrian izanda ere Bergara baino toki ospetsuagoren batean; eta dorretxe hura ere, ba al zekien berak zutik ote zegoen ere... hainbeste gerra eta deskalabru gertatu ondoren, ezinezkoa al zen ba, etxe zahar hura porrokatu eta behera erortzea. Ez zekien ezer, beraz hobe zuen bere irudimen manugaitz hura kate motzean lotu, egurrezko hegalekin hegadari ekin baino lehen.
|
|
|
Krisi garaian jaitsi da migratzaileen kopurua, baina aurreko urteetako joerak utzi du eragina. Gaindegiaren datuen arabera, ia hamar herritarretik hiru dira
|
Euskal
Herritik kanpo jaiotakoak: %16 Espainiatik etorriak, %3 Frantziatik eta %9 beste herrialde batzuetatik.
|
|
|
4
|
Euskal
Herritik kanpo ere erabili izan dute poema hau aldarrikapenak egiteko. Horren adibide dugu
|
|
|
eragina, baita
|
Euskal
Herritik kanpo ere, esperimentazioarekin eta arteak gizartea eraldatzeko
|
|
2017
|
|
|
Joan Mari Torrealdaik dioenez,, hezkuntza proiektu gehienak (euskarazkoak, erdarazkoak zer esanik ez!) inportaziokoak dira, horien curriculuma
|
Euskal
Herritik kanpo diseinatzen da. Horrek dakarren soka luzea da oso, euskal geografiaz, euskal historiaz, ikuspegi euskaltzaleaz, Euskal Herriaren zatiketa administratibo politikoaz edo euskal curriculum propio eta beregainaz?
|
|
|
Ikusten zen bazela armagabetzeko gogo bat. Baita
|
Euskal
Herritik kanpo ere. Rios urtero Bartzelonara joaten da martxoan, UAB Bartzelonako Unibertsitate Autonomoan gatazkaren konponbideaz klaseak ematera.
|
|
|
eta oso egun gutxira. Baina Genevaren ondoren eta Altsasuko agerraldiaren aurretik ere izan ziren bi parteen arteko bilerak,
|
Euskal
Herritik kanpo eta hemen. Garai hartan kasik hamabostero batzen ziren.
|
|
|
artean ezker abertzalearen kontrako egoera zein zen ikusita,
|
Euskal
Herritik kanpo egin zituzten bileretako asko nazioartekoekin, baina hona ere etorri ziren haiek, isil isilik eta ezkutuan. Miarritzeko aireportura etortzen ziren, eta gero autoz halako tokira, baina askotan urrutitik zuzenean autoz ere bai.
|
|
2019
|
|
|
Erdaldunen artean, gero eta pisu handiagoa ari dira hartzen
|
Euskal
Herri kanpotik etorritako pertsonak. Arestian ikusi dugun bezala, Frantziatik etorritakoak Iparraldean, eta Espainiatik eta beste herrialdeetatik etorriak Hegoaldean.
|
|
|
–
|
Euskal
Herritik kanpo ekoizten den teknologia eta produktu ugari euskaraz erabil dezakegu. Adiskide batek aipatu zidan Estrasburgon bizi den bere alaba IKEAko testuak euskaratzen ari dela.
|
|
|
– Gero eta gehiago dira
|
Euskal
Herritik kanpo edo Euskal Herrira etorrita, euskara ikasi duten gazte (eta ez horren gazte) atzerritarrak, ETB1eko Euskalonski saioak frogatu duen bezala.
|
|
2020
|
|
|
Eta deitu zuenean bazihoala esateko izan omen zen, Salamancara zihoala, han Mikel Lejarzaren bigarren emaztea elkarrizketatu nahi zuelako. . Kontuz ibiltzeko esan nion, gauza bat baita gure giroan Lejarza ezagutu zutenei hari buruzko galderak egiten ibiltzea, eta oso besterik
|
Euskal
Herritik kanpo. Berak ez zigun gertatua gehiegi argitu, baina garbi dago atxilotuta eduki zutela egun batzuk eta jipoiren bat ere eman ziotela, ondoko asteetan hanka batetik herren nabarmena eginez ibili baitzen.
|
|
|
Euskal Herriari begiratu arin bat emanez, nabaria da gure komunikazio sistemaren ahulezia. Ikus entzunezkoen arloan
|
Euskal
Herritik kanpotik datozkigu eduki gehien gehienak, eta horiek garraiatzen dituzten euskarriek Espainia edo Frantzia birsortzen dituzte. Paperezko prentsan nagusi izan dira bertako medioak (haien ideologia nazionala alde batera utzita), baina Interneten etorrerak paperaren hedapena apaldu eta sareko kontsumoa azkartu du:
|
|
|
COVID lehendik ere oso ahuldua zegoen euskal komunikabide sistema ere gogor astindu du eta aurretik zetozen desorekak eta joerak sakondu eta areagotu egin ditu. Josu Amezaga Albizuk gogoratu bezala ikus entzunezkoen arloan
|
Euskal
Herrira kanpotik datozkigu eduki gehien gehienak, eta horiek garraiatzen dituzten euskarriek Espainia edo Frantzia birsortzen dituzte. Komunikazio arloan espazio hutsen teoria inon baino nabariagoa da, euskal komunikabideek betetzen ez duten espazioa ez da hutsik gelditzen, espainiar edo frantziar espazioek betetzen dute.
|
|
2021
|
|
|
|
Euskal
Herritik kanpora zoaztenean, ikuspuntu komunikatibo batetik, zer erakustera joaten zarete: teknika, sinbologia, sustraiak, nortzuk eta nongoak zareten...
|
|
|
Oskara lanari esker hiru Max sari (jantzirik onenari, artista talde onenari eta dantza espektakulu onenari) jaso zenituzten. Zerk egin zuen euskal dantza tradizionaletik abiatutako lan bat
|
Euskal
Herritik kanpo ulertzea?
|
|
|
Sariak dira artista bat
|
Euskal
Herritik kanpo kontsolidatzen laguntzen duten gertakariak. Ala komunikazioak behar luke?
|
|
|
etxetik egingo zuen lan, lankideen iruzkin politiko ideologikorik entzun beharrik gabe. Eta, gainera, Albacete
|
Euskal
Herritik kanpo zegoen. Hala hobe.
|
|
|
Porruak, bata bestearen atzetik, Donostia osoarentzat porru patatak prestatzeko adina. Sofatik altxatzeko nahiko lan egunez, ez bada casting bat egiteko hogei egunetik behin, EITBko estudioetan edo Victoria Eugenian edo Arriagan edo..., inoiz ez
|
Euskal
Herritik kanpo, zertarako, total, alferrik izango da eta; eta gauez ezin sartu izara artean, dela Juego de Tronos, Stranger Things, Sex Education, The End of the Fucking World, dela telefonoz ari dela bere lagunen batekin, dela Twitterren, Facebooken, Instagramen katramilatuta dabilela kasik eguna argitu arte. Eta hori dena, gero esateko niri, sofatik, kafe beroa eskuetan eta artean pijama gisa erabiltzen duen eta kuleroak doi estaltzen dizkion alkandora zabal urdin argi hori kendu gabe, zirimiriak Egiako gure pisuko leihoak nola zipriztintzen dituen begiratzeari utzi ostean, nik euritako galtzak janzten ditudala ikusirik:
|
|
2023
|
|
|
–Hamar urte iragan nituen
|
Euskal
Herritik kanpo. Iaz itzuli nintzen.
|
|
|
Ez gehiago. Baina euskaldunek
|
Euskal
Herritik kanpo elkar ikustean, are gehiago frantses agintarien kontrako manifestazioaren giroan, konplizitate zerbait sentitzen dute. Batzuk kazetari, besteak sindikalista, batzuk ministroaren solasa entzutera, besteak protestara... lubakiaren bi alde, baina bazekiten bihotzez denak alde berekoak zirela.
|
|
|
Euskaldun franko badira
|
Euskal
Herritik kanpo bizi direnak. Hil zen haietako bat, Arnegitik aspaldi joandako euskaldun amerikar bat, eta hil orduko azken nahietan adierazita utzi omen zuen behar zuela Euskal Herrian hilobiratua izan.
|
|
|
Baina Egunkaria ren itxierak publizitatea uxatu ere egin zuen, ate batzuk itxi zituen, Sotaren hitzetan: "
|
Euskal
Herritik kanpo publizitate gutxi jasotzen zuen Egunkaria k, baina, noski, egun horretatik aurrera, planteaezina zen inongo gestiorik egitea Madrilgo agentzia batekin edo iragarle handi batekin, kontuan hartuta gure auziari zer tratamendu ematen ari ziren Espainiako hedabideetan".
|
|
|
" Inoiz ez genuen planteatu beste hizkuntza batean abestea, nahiz eta proposamenak jaso genituen.
|
Euskal
Herritik kanpo jotzeko, hizkuntza hegemonikoetan aritzen direnen lan bikoitza egin beharra dago, hori horrela da. Ez gara lehenak ez azkenak izango, baina beti bada rompehielos barku bat izatearen sentsazio hori, berez zuri ez dagokizun nonbaiten bidea egiten ari bazina bezala.
|
|
|
25 urteko ibilbidean jarraitzaile leialak izan dituztela esan daiteke, nahiz eta agian batzuek ez duten ondo eraman taldearen arrakasta. " Ni orain ohartzen naiz arrakasta, beste gauza askoren artean, badela gauzak zure modura egin eta jendearen errespetua izatea, prestigioa beharbada hitz potoloegia da, baina oniritzi musikal eta artistiko moduko bat, ez bakarrik publikoaren aldetik, baita eszenaren aldetik ere, eta esango nuke guk jaso dugula horretatik zerbait, baita
|
Euskal
Herritik kanpo ere, eta horrek esan nahi du ziurrenik gauza batzuetan asmatu genuela. Baina era berean sentitu izan dut, segun ze zirkulutan, agian jarraitzaile gehiegi ditugula aldarrikatuak izateko, nahiz eta agian artistikoki errespetu hori eduki.
|