|
2004
|
|
|
Hemen ere aipatzen diren puntu gehienak egokiak iruditzen zaizkit:
|
Euskal
Herri inguruaz jasotako lehen kronika eta albisteak, erromatarren etorrera, hiriak eta galtzadak, antolamendu politiko administratiboa, latinak euskarari egindako ekarpena (hau ere oso aproposa historiaren euskal ikuspegia betetzeko)... Zerbait kritikatzekotan saltus eta ager vasconum en kontua aipatuko nuke:
|
|
2008
|
|
|
(baina latinetik behar zuena hartuz. Gainera, Erroma suntsitzera joan zenean, beste kolonizatzaile beldurgarriago batzuk, esan nahi dut, beste indar politiko berria azaldu zen
|
Euskal
Herri inguruan, hau da, germaniar herria) eta ondoren bigarreneko erromanizazio prozesua, Caro Barojak hainbat aldiz idatzi zuenez.
|
|
|
Baina hala ere, ez zion utzi eskoletan euskararen presentzia minimo bat bermatzeko zenbait ahalegin egiteari. Hola 1924ko maiatzean Primo de Rivera
|
Euskal
Herri ingurura joateko izan zenean, Azkue harekin biltzen saiatu zen. Bi eskari egin nahi zizkion:
|
|
|
Duela 7.500 urte beste ber kolonizazio bat izan zen ekialdetik: indoeuroparrena.
|
Euskal
Herri ingurura ez zen heldu, baina ipar Europan gene aberastasunaren %15a besterik ez zuen suposatu, aurretik populatua zegoelako.
|
|
|
Trask ek, adibidez, idatzi du «hizkuntza indoeuroparrak Europara iritsi baino 10.000 urte lehenago bazeudela hizkuntzak Europan», baina genetikoki frogatuta dago
|
Euskal
Herri ingurura gure arbasoak duela 40.000 urte inguru heldu zirela, eta i ndoeuroparrak Europara duela 7.500 urte inguru; alegia, Trask bakarrik okertzen da 20 bat mila urtetan. Akats txiki horrek sistema glotokronologiko osoa deuseztatzen du.
|
|
2009
|
|
|
Denak balio du ETAren aurka ekiteko, apustu errepresiboaren porrota eta aparatu polizialaren lotsak ezkutatzeko bada ere.
|
Euskal
Herriko inguruetan dagoen Guardia Zibilaren kaserna handienaren parkingean, lehergaiez beteta eta egun erdiz, aparkatuta utzi zuen ETAk azken hiruhilabetekoan prentsan argitaratu eta polizia guztiak bilatzen aritu diren ibilgailua. Propaganda, toxikazio eta gezur borobilak errepikatuz soilik estali daitekeen datua.
|
|
2011
|
|
|
Badirudi
|
Euskal
Herri inguruan kirolariak izaten dirala ezagunenak. Horretan be Elorrio eta Atxondo ez dira izan atzean geratzekoak.
|
|
2012
|
|
|
Tira, baina harri jasotzearen aitzakian kanpora ateratzeko aukera ere izan duzu... Batez ere
|
Euskal
Herri inguruan ibiltzen gara, baina Parisen, Malaga aldean (Espainia)... ibili izan gara, bai. Gustura, egia esan.
|
|
|
Bestalde, hizkuntza guztien berreskurapenean eta normalizazioan, transmisioak berebiziko garrantzia dauka. Gurera etorrita, egun umeek denbora asko ematen dute aitona amonekin, eta
|
Euskal
Herriko inguru erdaldunetan aitona amona horiek ez dute euskaraz jakiten. Nire aburuz, zaintza eredu horrek etena eragin du transmisioan, baina egoera horrek zail du atzera buelta, bestelako faktore batzuk daudelako tartean:
|
|
2015
|
|
|
Denetik ikus eta dasta zitekeen atzokoan.
|
Euskal
Herri inguruan ohikoak diren piper beteak, legatza piperrekin edo txakoli erara, zezen isats eta patata purez egindako tartaletak... Espainiako zenbait probintziatako platerak ere ekarri zituzten, Galiziako hegaluze enpanada, Salamancako' Limón Serrano' delakoa edota Badajozeko enpanada eta kroketa gozoak.
|
|
2016
|
|
|
Egoera aldatu zen, Azkaineko inguruetan Larzabal ezaguna zen bere antzerkiengatik, bere lanarengatik eta baita ere gerla garaian erakutsi zuen kemenarengatik. Larzabal
|
Euskal
Herriko inguruetan norbait zen.
|
|
|
Ospakizun programak hiru helburu nagusi ditu: Europa eta nazioarte mailako panorama artistikoan erdietsi duen lekua indartzea,
|
Euskal
Herriko inguru artistiko eta kulturalarekiko harremana estutzea eta Bilboko motor ekonomiko gisa duen eginkizuna sendotzea. Nahiz eta egitaraua berriki aurkeztua izan den, mementoan ez gara xehetasunetan sartuko eta denboran aitzinatuz bezala emanen dugu horren berri.
|
|
2018
|
|
|
Jakina, diozunez, argi dago euskarak hiztun herriak gizartean inoiz aurrera egingo balu, alegia, boterea berreskuratuko balu, lan mundura zabaldu eta hein batean bederen menderatu lukeela. Baina nago une honetan
|
Euskal
Herriko inguru gehienetan antzua litzatekeela esfortzu hori, eta arrazoia arestian esana da: ez dugu horretarako gizarte oinarririk; lekutan gaude, oro har, inflexio puntu horretatik.
|
|
2020
|
|
|
Nabarmentzekoak dira, esaterako, 2013an publikatu genuen lanean [2] adierazten diren 6 landare mehatxaturen 112 nukleoen presentzia. Horien artean dira, mundu osoan
|
Euskal
Herri inguruan baino aurki ezin daitekeen Soldanella villosa, eta Hymenophyllum tunbrigense, Vandenboschia speciosa eta Dryopteris aemula iratze paleotropikal babestuen populazioak. Banaketa isolatua duen Veratrum album espeziea, eta desagertzeko arriskuan dagoen Prunus lusitanica jatorri paleotropikaleko arbolaren aleak ere badira bertan.
|
|
|
Azken bost hamarkadetan
|
Euskal
Herriko inguru landatarrean eta hiritarrean jazo diren aldaketen, bilakaeraren eta eraldaketaren lekuko da Antton Elizegi (Lasarte Oria, Gipuzkoa, 1938) argazkilaria. Abuztuan iragarri zuen 50 urtez bildutako argazki guztiak Donostiako San Telmo museoaren esku utziko zituela, dohaintza gisa; irudi horien iraupena bermatu eta herritarren eskura uzteko asmoz.
|
|
2021
|
|
|
Alfredo Remirez txiolaria ekarri zuten hurrena, Basaurira hura ere.
|
Euskal
Herri ingurura hurbiltzen lehena Marta Igarriz izan zen: Logroñora eraman zuten 2018ko irailean (Espainia), uztailean bigarren gradua eman ondoren.
|
|
|
Hurbilduta ere dena ez da urre, ordea. Izan ere, badira
|
Euskal
Herri inguruan egonda ere gradu progresiorako oztopo diren espetxeak: Zuerakoa da horietako bat.
|
|
2022
|
|
|
Amets bat:
|
Euskal
Herri inguruan txoko polit bat sortzea familia eta lagunentzat.
|