|
2004
|
|
|
Eta nire ustez zerbait bai esan litzateke euskal balioen inguruan. ...a dela (hori, espainiar lurraldeen elkartasuna kontsolidatzea bezala, ez baitzait iruditzen historiaren zeregina denik), baina bai esan litzateke euskal subjektua zergatik hautatu den, zeren arabera definitzen den, konbentzio bat dela eta abiapuntu horrek jendartearen onespen aski zabala izanik euskal kultura (eta konkretuki euskaratik abiatutako ikuspegia) ondaretzat hartzen dela eta horri lotuta
|
Euskal
Herri ideia ere lantzen dela (hizkuntza baten esparru territorial gisa ulertuta; multzo horren elkartasun politikoa sustatu ala ez sustatu moduko auzietan sartu gabe).
|
|
|
Eta jakina, zazpi probintzien erreferentzia baliatzeaz gain Euskal Herri hitzaren jatorrizko esangura ere profita dezakegu behinolako euskararen eremuak ikusteko (Antzinateko Akitania, Erdi Aroko Errioxa eta Burgos aldea...), nahiz ez dakigun garai hartan hala deitzen zitzaion. Beraz egungo
|
Euskal
Herri ideiatik abiatuz lurraldetasuna malgutasunez eta dogmatismo gabe aplika daiteke, une bakoitzean ematen diogun zentzua argituz.
|
|
2008
|
|
|
Hala erakusten du biztanle horiek, elkarrengandik bereizten zituzten antolaketa juridiko politikoen gainetik (edo azpitik), euskara, euskaldunzein Euskal Herri izen komunak atxikitzeak (bariazio dialektalekin), baita erdara, erdalduneta Erdal Herri kontzeptu antonimoak ere.
|
Euskal
Herri ideia horrek, jakina, euskara mintzatzen zen lurralde eremuari egiten zion soilik erreferentzia, probintzien, printzerrien edo erreinuen mugekin loturarik gabe. Atzerritarrek ere antzeman zuten muga politikoez gaindiko kidetasun hau, XII. mendeko Liber Sancti Iacobi gidan, adibidez, ikus daitekeen bezala83 Gerora, XVI. mendetik, Euskal Herri izenpean idatzita euskaraz edo Kantabria moduko izen eta ideologia erudituen pean erdaraz, muga politikoen gainetik doan kidetasun horren aipamen zehatzagoak aurki daitezke, Garibai, Axular, Oihenart, Larramendi eta beste hainbaten eskutik.
|
|
|
Ez da ahaztu behar, ordea, lurraldetasun ideia, biztanleen hizkuntza kidetasunari lotuta baino gehiago, antolaketa juridiko politiko komun bati lotzen zaiola. Eta beraz, Antzinako Erregimenean, Frantzia, Espainia, Bizkaia edo Lapurdi, errege edota erakunde territorial jakinak zituzten lurralde gisa, muga aski zehatzeko kontzeptuak ziren bitartean,
|
Euskal
Herri ideia, inolako gauzapen juridikorik gabe, askoz lausoago geratzen zen. Hola, euskaldun herritar arruntek Euskal Herri/ Erdal Herri arteko muga, ziurrenik, beraiek bizi ziren gertuko inguruan zehaztu bazuten ere, beren probintzia edo herrialdetik aparte, euskal hiztunen lurralde eremu osoa justu noraino heltzen zen, nekez jakin zezaketen.
|
|
|
máiteen ondasunak pilotuten legez? Aramaio izentzat daukan ibar bat dago Euskalerrian»93 Hiru probintziako
|
Euskal
Herri ideia hau, ordea, ez zen itxia Azkuerengan. Izan ere, aurreko ipuina argitaratu eta hilabete bat geroago, aldizkari berean, Azkuek Nafarroa ere aipatzen zuen:
|
|
2015
|
|
|
Euskara sustatu egin zuen beti.
|
Euskal
Herriaz ideia sinplea zeukan: Nafarroako errege erreginak Osotasunekoak ziren, eta probintziarrak joan ziren, nahi izan zutelako.
|
|
2021
|
|
|
Iparraldean ereindako hazia izango da, gainera, neurri handi batean: " Nafar talde [Asociación Eúskaraz ari da] horrek du ‘Zazpiak Bat’ formula matematikoan antolatu eta finkatu Antoine d’Abbadiek eta Agosti Xahok 1836ko beren gramatika lanean aipatu zuten zazpi
|
euskal
herrien ideia, liburua eskaini zutelarik ‘Zazpi Uskal Herrietako Uskalduner’ (zubereraz)" (Davant, 2012: 120).
|