|
2002
|
|
|
XVI. mendeko gorakada ekonomiko orokorraren barnean,
|
Euskal
Herri atlantikoan (Bizkaia, Gipuzkoa eta Lapurdi), bertako nekazaritzaren hutsuneak, bigarren etahirugarren sektore ekonomikoen garapen garrantzitsu batez betetzen zitueneredu ekonomiko bat bilakatu zen. Beraz, itsas ekonomia berebiziko garrantzia izatera iritsi zen, bai bertako biztanleen biziraupenean, bai ekonomiaren bilakaeran.Gertakari hori definitzean, ikertzaileek, kanpotik induzitutako?
|
|
2003
|
|
|
arto gari arbi errotazioaz, nekazaritzaren intentsibotzea zekarrena; artoa, izan ere, baba gorriarekin batera lantzen zen soroetan. Baba gorria eltzekoen oinarria zen
|
Euskal
Herriko atlantiar isurkian (zuria ez zen oso gustuko), baina, aldi berean, lekaria denez lurrarentzat onuragarria zen.
|
|
2008
|
|
|
Hegazkinez ordu gutxian iristen dira turistak Europako negutik Karibeko aro epel eta goxora. Baina bidaia lurrez egiteak aukera ematen du paisaiaren eta klimaren aldaketaz hobeto jabetzeko,
|
Euskal
Herriko atlantikoko klimatik Gaztelako kontinentalera eta Andaluzia eta Marokoko mediterranearra jarraian, fresko eta euritsu neguan. Eta basamortutarra, azkenik.
|
|
2009
|
|
|
XVI. mendetik aurrera jendeari bere deitura zein den galdegin zaionean, bere jaioterriaren edo jaiotetxearen izena eman du, eta ez aitaren izenetik eratorritako patronimikoren bat.
|
Euskal
Herri atlantikoan normalki jaiotetxearen izena da gehien erabili dena; Araban, Nafarroako leku askotan bezala, sarriago erabili izan da herria, Vito Corleonek egiten duen bezala.
|
|
|
Gaztelan, ondo dakigunez, joera nagusia izan da patronimiko horiek familia deitura bihurtzea, besterik gabe. Halaber,
|
Euskal
Herri atlantikoan jendeak ahaztu egin ditu patronimikoak, modaz pasatu dira, eta kitto. Baina Araban iraun egin dute, eta deitura berezi batzuk sortu dira, Gaztelako moda eta Euskal Herri atlantikokoa konbinatuz:
|
|
|
Halaber, Euskal Herri atlantikoan jendeak ahaztu egin ditu patronimikoak, modaz pasatu dira, eta kitto. Baina Araban iraun egin dute, eta deitura berezi batzuk sortu dira, Gaztelako moda eta
|
Euskal
Herri atlantikokoa konbinatuz: deitura tipikoki arabarrak.
|
|
2012
|
|
|
Bestalde mundu ekonomia gorpuzten hasi zen. Eta
|
Euskal
Herri atlantikoa mundu ekonomiaren erdigune atala bihurtu zen, eta Fernand Braudelek adierazi zuen bezala, Bizkaiko golkoa eta Iparraldeko kostaldea lehen gune esperimentala izan zen, itsas nagusietan ibiltzeko, ondoren atlantikoan barrena zabaltzeko. Atlantikoa izango zen xv. mendeaz geroztik mundu ekonomiaren ardatza.
|
|
2018
|
|
|
|
Euskal
Herri atlantikoan kostalde eta barrualdearen arteko muga nahiko difusoa da. Jakina, Idiazabal edota Leintz Gatzagakoa izanda, zalantza gutxi egon liteke.
|
|
|
Bigarrenik, eredu berriaren arabera, etxe bakoitzaren arrakasta ekonomikoa bere jabetzako lurren kalitatearen menpe gelditzen zelako. Hala, Aro Moderno osoan zehar jabetza egitura gero eta polarizatuago bat agertzen joan zen, XIX. menderako
|
Euskal
Herri atlantikoan nagusi ziren desberdintasun sozial handien iturburu. Garaiko ahozko literaturak Bilintxen Joana Bizenta Olabe bertso sortak, kasu modu zorrotzean deskribatu zuen errealitate hura:
|
|
|
Mendiak etxez eta zereal sailez bete ziren neurri berean galdu ziren jabetza kolektiboa, komunitateen erabakimena eta, neurri batean, baita ingurumenaren ustiapen jasangarriago bat ere. Jabetza egitura gero eta polarizatuago bat agertzen joan zen, XIX. menderako
|
Euskal
Herri atlantikoan nagusi ziren desberdintasun sozial handien iturburu.
|
|
2021
|
|
|
Eskulapioren sugeak
|
Euskal
Herri atlantikoa du gustukoen. Europa iparraldetik hasi eta guganaino zabaltzen da bere bizilekua.
|
|
2022
|
|
|
Duela guti arte, anitz historialarik eta jendek pentsatzen zuten
|
Euskal
Herri atlantikoa ez zuela arras kolonizatu Erromatar Inperioak. Alta, Oiasso hiri erromatarra baskoien herri baten gainean eraiki zuten, kostaldeko portu garrantzitsua bilakatuz, gaur egun Irun hiria dagoen eremuan, Bidasoaren bokalean.
|
|
|
Padurak
|
Euskal
Herri Atlantikoko hezegunerik garrantzitsuenak dira, bai duten hedaduragatik, bai bertako habitaten kontserbazio mailagatik. Oso leku garrantzitsua da bai hegaztien atsedengune gisa, bai migrazio aldietan, baita negualdian ere.
|