|
2004
|
|
|
6
|
Euskal
folkloreko Basajaunaren edo Tibeteko Yetiaren moduko izakia, Bigfoot(" oin handia") da Ameriketako Estatu Batuetako zenbait basotan ezkutatuta dabilen tximu itxurako izaki handi, iletsu eta iheskorra. Noiz edo noiz agertzen dira bere existentziaren ustezko frogak edo lekukoak, baina ezer serioa edo behin betikoa izan gabe.
|
|
2005
|
|
|
Aste barruko edozein egun, arratsaldeko zazpi eta erdietan. Bizkai
|
euskal
folklore elkartearen egoitzan, ohi denez, hamarren bat lagun dantza urrats batzuk ikasten ari dira. Baina gaurko eskolak badu zerbait berezia:
|
|
|
Irudi aldetik bi dira gai nagusiak: zezenketak eta
|
euskal
folklorea. Euskara erabiltzen dute batzuetan, frantsesa eta gaztelera beste batzuetan, eta hiruak nahasten dituenik ere bada, alboan dugun Saski Naskiren afixa kasu.
|
|
|
egia, tristura, maitasuna, gaztetasuna, zoriona, heriotza, kultura, afektibitatea, bakardadea, euskal kontu gizenak... "
|
euskal
folklore garaikidea, alegia". Egileak, ordea, ez du uste mundu ikuskera bat dagoenik testuon atzean:
|
|
2006
|
|
|
Ioana Iñigez, Nafarroa Oinezeko antolatzaileetako batek aipatu digunez, «honelako egun berezietan, pixko bat denentzako ekitaldiak izatea saiatzen gara, haurrentzako eta helduentzako,
|
euskal
folklorea eta rocka… Berara hurbiltzen diren guziek denbora pasatzeko gustoko zerbait topatzea da helburua. Gainera, area guzietan denentzako zerbait izatea nahi izan dugu, hau da, ez izatea gazteentzako area bat edo haurrentzako bertze area bat, jende pilaketak saihesteko eta jendea zirkuitoan zehar mugitzeko».
|
|
2007
|
|
|
Gure> Herriarekiko ezaugarri komunei dagokienez, beronek bezala, Aintzinak
|
euskal
folkloreari buruzko berriak argitaratzen zituen, era ulerterraz eta erakargarrian idatzirik. Izan ere, La, tteren jarduera ikasleen artean bilakatu zen, irakaslea baitzen; ohikoa litzateke berarengan, beraz, era konprenigarriaz adieraz zitzan mezuak.
|
|
|
Kontzertua zati bitan banandu eben: lehenengo zatian
|
euskal
folklorearen piezak interpretatu eben baserritar jantzita eta guzti, eta bigarrenean nazinoarteko musika abestu eben. Entseguak dirala ta, egun gogorra izan zan neskeentzat, baina, zuzendariaren esanetan, merezi izan eban.
|
|
|
Egape Dantza Taldeak Urnieta Dantzan Eguna antolatu baitu. Ekimen horretan bilduko dira herriko zein Euskal Herriko geografiako bi puntu ezberdinetatik datozen beste bi dantza talde ere; Basurtoko Beti Jai Alai dantza taldea eta Lesakako Tantirumairu
|
Euskal
Folklore Taldea. Parte hartuko duten 172 dantzarien kalejira Plazido Muxika plazan amaituko da edota eguraldi txarrarekin frontoian eskainiko duten dantza saioarekin.
|
|
|
|
Euskal
folklorea ezagutzeko bi mila ikasle getxoztarrek eman dute izena
|
|
2008
|
|
|
". Juan Antonio Urbeltz
|
euskal
folklore eta kulturan adituaren marko teorian oinarritu dira Erketzekoak azalpenak prestatzeko. Erketzeko ordezkariek adierazi dute berezia izango dela emanaldia, orain arte euskal dantzak ikustera joateko ohiturarik ez dutenei ere irekia, dantzak beste ikuspuntu batekin jasotzekoa.
|
|
|
Eta Xaho herri jakintza hori jasotzen saiatu zen. Nolanahi ere, Xahok
|
euskal
folkloreko elementuak, bestelako legendekin eta berak asmaturikoekin askatasun osoz nahasten, edertzen eta eraldatzen zituen, guztiz itxuraldatuz. Hala ere, ezin uka dakioke Xahori folklorearekiko interesa.
|
|
|
Hala ere, ezin uka dakioke Xahori folklorearekiko interesa. Juan Inazio Iztueta gipuzkoarrarekin batera (Guipuzcoaco dantza gogoangarriencondaira obraren egilea, 1824), Xaho izan zen herri kultura biltzeaz inor interesatzen ez zen garai batean
|
euskal
folklore ikerketak abiatu zituena, ahozko poesia eta baladak jasoz237.
|
|
|
b.
|
Euskal
folklorearen adibidea
|
|
|
|
Euskal
folklorea Europakoaren talde berekoa dela esplizituki adierazten duena Caro Baroja da, ez Azkue. Baina argi erakusten du inplizituki Azkuek ere bere ikerketak europar erreferenteen artean kokatzen zituela.
|
|
|
ez da europeismo militante bat, baizik Euskal Herria isolatuta ez dagoela baieztatzen duen pentsaera bat, ingurune gertukoena Europan dakusana, naturaltasunez. Beraz Azkue ez da Caro Baroja bezain kategorikoa euskaldunak folkloreari dagokionez europarrak direla esatean, baina duda gabe
|
euskal
folklorea europar testuinguruan kokatzen zuen. Eta esan bezala, Azkueren konparazioa ez zen nahitaez esklusiboki Europara mugatzen, baizik munduko gainerako herrialdeetara ere heda zitekeen, nahiz denbora faltak esparrua Europara murriztera behartu.
|
|
|
Honek erakusten du Azkuek ez zuela
|
euskal
folklorea gauza isolatu eta itxi gisa hartzen. Eta ezta euskal folklorea beste herrialde batzuetako parekoen iturri gisa, edota biak iturri komun zaharrago baten ondorio gisa ere.
|
|
|
Honek erakusten du Azkuek ez zuela euskal folklorea gauza isolatu eta itxi gisa hartzen. Eta ezta
|
euskal
folklorea beste herrialde batzuetako parekoen iturri gisa, edota biak iturri komun zaharrago baten ondorio gisa ere. Soilik ipuin bakar baten inguruan egin zuenez interpretazio hau, seguruenik ezin orokor daiteke ondorio berdina Azkueren pentsamendu osora.
|
|
|
Hau da, ziurrenik ezin esan daiteke Azkuerentzat euskal ipuin guztiak Europatik heldu zirela. Baina bai esan liteke berak
|
euskal
folklorea kanpoko eraginei irekita zekusala.
|
|
|
Azkuek euskal kulturari dagokionez ez zuen hainbesteko gogoetarik egin. Euskalerriarenyakintzan
|
euskal
folklorearen europar (edo munduko) paralelismo sakabanatuak aipatzera mugatzen zen, ondorio eta teoria globalik ematera sartu gabe. Alta, ez da dudarik, Azkueren erkaketa eta ohar xumeek euskal isolamenduaren teoria hausten zutela.
|
|
|
Alta, ez da dudarik, Azkueren erkaketa eta ohar xumeek euskal isolamenduaren teoria hausten zutela. Gainera
|
euskal
folklorearen europar paralelismoak aipatzeak, inkontzienteki eta sistematikotasun asmo gabe izan arren, euskal kultura Europako testuinguruan kokatu beharra zekarren aldean. Hola bada, Azkue, nahiko oharkabean agian, Menéndez Pidalen antzeko ondorioetara heldu zen.
|
|
|
1893an, Bizkaiko Diputazioari
|
euskal
folklorea biltzeko bere asmoa agertzean, helburu zientifikoa ez ezik soziala ere adierazi zion Azkuek: «la exploracion minuciosa de lo presente, que sirviese de base á la literatura de lo porvenir»27 Erromantizismoaren eraginpean, idazle berriek herri kulturan oinarritzeko nahia agertzen zuen.
|
|
|
Tantirumairu
|
euskal
folklore taldeak antolatua
|
|
|
Igande honetan, apirilaren 27an, Tantirudantza jaialdia antolatu du Lesakako Tantirumairu
|
euskal
folklore taldeak. Aurten, herriko dantzriekin batera, Lasarteko Erketz, Faltzesko Makaia eta Getariako dantza taldeak hurbilduko dira Lesakara.
|
|
|
27 urte ez da nolanahiko zifra. Horietxek dira Tantirumairu
|
euskal
folklore taldeak dituen urteak.
|
|
|
Tantirumairu
|
euskal
folklore taldeak 25 urte bete zituen 2006 urtean. Mende laurdena ospatzeko hainbat ekitaldi antolatu zituzten:
|
|
|
Tantirumairu
|
euskal
folklore taldeaz gain, bertze talde hauek parte hartu zuten: Chinako Jilin, Peruko Ballet folklorico, Cahorcako Banda Sinfonica Juvenil e infantil, Centro Universitario teatral de la Universidad Nacional Autonoma de Mexico, Paraguayko Carmen Alice Acosta Franco eta Landetako Lous Ichancayres.
|
|
|
Bezpera egun honetan, Tantirumairu
|
euskal
folklore taldearen erakustaldia egongo da herriko pilotalekuan 17:30ean; eta 20:00etan, danborrada nagusia abiatuko da, eta Erraldoi eta buruhandiekin, danbor jotzaileekin, soinulariekin eta Lesakako bandarekin herriari itzulia emanen diote. Gauean, Tximeleta taldearekin dantzatu ahal izango dira bertara joaten diren guztiek, edota Incansables txarangarekin kaleetan zehar ibili.
|
|
|
17:30ean. Tantirumairu
|
euskal
folklore taldea.
|
|
|
13:00etan, Kresala taldeak Euskal Suite dantza lore sorta
|
euskal
folklorean oinarritutako koreografia eskainiko du Bulebarrean. Emanaldia Haizearen Orrazian egingo dute berriro 20:00etan.
|
|
|
Iruñeko Udal Txistulari Bandako kide da Aranburu, eta
|
euskal
folklorearen aztertzaile. Txistuaren historiaren sintesia egiteko helburuarekin idatzi du liburua.
|
|
2009
|
|
|
Dantza plazetan programak
|
euskal
folklorea indartu eta plaza publikotan erromeriaren tradizioa berreskuratu nahi du. Guztira 40 ekitaldi baino gehiago eginen dira.
|
|
|
Bilboko Udaleko Kultura eta Hezkuntza Sailak Dantza Plazetan programaren edizio berria jarri du martxan,
|
euskal
folklorea indartzeko eta plaza publikotan erromeriaren tradizioa berreskuratzeko. Ekimena aurrera eramateko, Kultura eta Hezkuntza Sailak Bilboko zazpi dantza taldeen eta Bizkaiko Dantzarien Biltzarra taldearen laguntza du.
|
|
|
Emanaldiaren errepertorioa bi zatitan banatzen da, lehenengoan, erromantizismo berantiarra
|
euskal
folklorearekin nahastu zuten Jesús Guridi, Jose Maria Usandizaga eta Aita Donostia konpositore euskaldunen euskarazko eta gaztelaniazko obrak joko dituzte. Bigarren zatian, berriz, Gabriel Faure, Henri Duparc, Reinaldo Hahn eta Eric Satiek garai berberean konposatutako obrak interpretatuko dituzte.
|
|
|
lau liburukiak, bestela galdu egingo litzatekeen
|
euskal
folkloreari eta etnografiari buruzko bilduma aberatsa.
|
|
|
Sarituek garaikurra eta agiria eskuratuko dute, eta saria lau lagunek osaturiko epaimahaiak erabakiko du. Lehiaketa, Urnietako San Juan plazan eguerditik aurrera ospatuko den III. Iñistor egunaren barruan burutuko da, iluntzeko zazpi eta erdietan hasita.Iñistorra Euskaltzaleen Biltzarrak lehiaketa hori antolatuz
|
euskal
folklorearen ikurrik eta adierazpenik berezienetakoa suspertu eta indartu nahi du, erabat ez bada asko galdu baita gure ospakizun eta folklore agerraldietan irrintziak egiteko usadio zaharra, eta eusten baldin bazaio hogeita hamar urtetik gorako belaunaldiei esker da. Beraz, jai giroaren aitzakian lehiaketa antolatzea erabaki du adierazpide berezi eta jator horri gure ospakizunetan lekua egiteko.Maria Arizmendiren omenez.
|
|
|
Eskutitz honen sinatzaileok erasoa gaitzetsi nahi dugu eta baso mitologikoan lanean dihardutenei gure babesik beroena agertu. Euskal kulturaren aurkako erasotzat har genezakeen hau ezin dugu onartu
|
euskal
folklorean lanean ari garenok. Lan bikaina egiten duzue gure kulturaren alde, eta badakizue haurrak nola txunditu.
|
|
|
Euskal nazionalismoa indarra hartzen hasi zen XX. mendearen lehen herenean. Eta kultur berpizkundeak eta
|
euskal
folklore, etnografia eta dantzekiko interes gero eta handiagoak edukiz bete zuten. Urrezko garai hori 1919an amaitu zen, Euskal Ikasketen lehen biltzarrarekin.
|
|
|
Bertan erabaki zen Euskaltzaindia eta Eusko Ikaskuntza sortzea. Azken erakunde horren babesean,
|
Euskal
Folklore elkartea sortu zen, Barandiaranen gidaritzapean. Arrazoi politikoak zirela eta, separatista zulo bat zelako etengabeko akusazioak?, enpresa ez zen urruti joan, baina gizartean agerian geratu zen inguru soziala eta kulturala zientifikoki aztertzeko modu euskaldun bat bideratzeko gaitasuna.
|
|
|
Euskaldunon egoera zen, hain justu, gogo iraultzaile hura bultzatzen zuena. Haientzat euskara ez zen
|
euskal
folklorearen loretzarra gure komunitatearen mamia eta oinarria baizik. Euskara galduz gero, euskaldunok akabo.
|
|
2010
|
|
|
Edozein kasutan Betiko abestia oso berezia eta bitxia da, abesti psikodelikoa.
|
Euskal
folklorea geure parte da eta gauza bikainak aurkitzen ditugu bertan. Adibidez, bertsoak, poesia, musika eta inprobisazioa nahasten ditu.
|
|
|
Dantzazale Eguna hartuko du Durangok larunbat honetan, ekainaren 12an. Honen harira, Aiko Taldeak
|
euskal
folkloreari buruzko azken lana aurkeztuko du. Durangoko Kafe Antzokia izango da aurtengo Dantzazale Egunaren topagunea.
|
|
|
Durangoko Kafe Antzokia izango da aurtengo Dantzazale Egunaren topagunea. Aiko Taldearen emanaldiaz aparte,
|
euskal
folkloreari eta dantzei buruzko tailerrak eta ikastaroak jarriko dira martxan. Gainera, erromeria batek giroa berotuko du.
|
|
|
Dantzen transkripzioek, partiturek, pausen gidek eta grabazioek osatzen dute Aiko Taldearen CD bikoitz hau.
|
Euskal
folklorearen gai zehatz honen inguruak egin den ikerketa lanik sakonena da. Gainera, AEBetako Nevadako Unibertsitateak lana argitaratuko du.
|
|
|
Bilbo eroritakoan erbesterako bidea hartzen dute askok eta Eusko JaurlaritzaBartzelonara iragaten da. Hemen jarraitzen du
|
euskal
folklore eta arte adierazpenekin, hala nola Pedro Mari (1793ko istorio bat aurkezten duen drama historikoa) Liceu n Barcelonan maiatzaren 29tik ekainaren 6ra eman zena Setmana proEuzkadi delakoan, herri gudaroste erregular baten aldeko komiteak bultzatuta.Obra hau Arturo Campion-en leyenda batean oinarritua, Alfredo de Etxabek gaztelaniara moldatu zuen, eta euskarazko bi bertsio izan zituen.... Bata Zinkunegirenaeta bestea Jon Etxaiderena12 Halaber, Alellako festibalean euskal talde batekparte hartuko du13.
|
|
|
Azaroan erretiroa hartuko duela-eta txupinazoa botatzeko ohorea kontent hartu zuen. Lehen egun horretan, ttikien tanborrada, helduena, musikariak eta Tantirudantza
|
euskal
folklore taldearen emanaldia izan ziren.
|
|
|
XVI. mendetik hasi eta gaur egunerarteko mota guztietako obrentzat du tartea errepertorioan, polifoniatik hasita, herrialde ezberdinetako folklorean jarraituaz; hala nola, gospel, espiritualak, etab... Garrantzi berezia ematen zaio
|
euskal
folkloreari eta gaur egungo konpositoreen musikari, abesbatzaren egitarauetan zati garrantzitsu bat osatzen dutelarik.
|
|
2011
|
|
|
|
Euskal
folklorea bultzatuz
|
|
|
Lesaka, Getaria, Astigarraga eta Urretxuko dantzariak aritu zirenTantirumairu
|
Euskal
Folklore Taldeak antolatuta Dantzari Ttiki jaialdia ospatu da apirilaren 10ean Lesakan. Eguraldi goibelari eta tarteka euriari aurre eginez, igande goiza karrikaz karrika eman zuten parte hartu zuten dantza taldeek.
|
|
|
Tantirumairu
|
Euskal
Folklore Taldeak antolatuta Dantzari Ttiki jaialdia ospatu da apirilaren 10ean Lesakan.
|
|
|
" Bisitatzen ditugun herriei horrelako keinuak egiten saiatzen gara. Bestelakoak,
|
euskal
folklorea izan zen nagusi" adierazi zuen Edurne Amillanok. Aipagarria da ikusleen artean aurpegi ezagunak ageri zirela.
|
|
2012
|
|
|
3) Euskal kultura ez da
|
euskal
folklorea bakarrik, ezta euskal mainstreama bakarrik ere.
|
|
|
|
Euskal
folklorearen beste zati garrantzitsu bat mitologia da; Kristautasunaren aurreko sinesmen, pertsonaia mitiko eta kondairen multzo bat. Hainbat mito lurralde hauetan" bizi ziren", eta horiei buruzko kondairak kontatzen dira.
|
|
|
Mundu osora zabaldu den
|
euskal
folklorearen erakusgarri bat euskal pilota da: esku pilota, pala, zesta punta?
|
|
|
Arratsaldean, Tantirumairu
|
Euskal
Folklore taldeak urteroko dantza erakustaldi bikaina eskaini zuen jendetza bildu zuen frontoian. Gero, bezperako danborrada ibili zen.
|
|
2013
|
|
|
Orain adibidez, urriaren 5ean, Iruñea Kantuan ikuskizuna etorriko da. Maitasun handiz eginiko ekimena da eta ahal dugun guztia eginen dugu
|
euskal
folklorearen festa handi bat izan dadin.
|
|
|
Mikel Laboaren eredua erdigune izango da bide horretan, eta
|
euskal
folklorearen zenbait ildo ikertuko dira, beti ere saiatuz ikerturik ez dauden arloak bultzatzen. Aurten besteak beste, katedra ezagutzera emateko, doktorego bekak eskainiko dira, Mikel Laboa kantu sormen lehiaketa egingo da eta Laboaren lana Euskal Herritik kanpora ezagutzera emateko zenbait ekintza bultzatuko dira.
|
|
|
Iparraldeko euskaldun ainitzek euskaldun izatearen harrotasuna edota kontzientzia bera galdu zituzten.
|
Euskal
folklorea turistak erakartzeko afera bilakatu zen. Akulturazioa zen nagusi.
|
|
|
18:30ean berriz, ekitaldia nagusia hasiko da. Hasteko, Tantirumairu
|
euskal
folklore taldekoek aurreskua dantzatuko diete euskara ikasleei eta Lesakako Trikipand taldeko trikitilariek osatuko dute arratseko musika pieza. Horretaz gain, euskaltegiko ikasle eta irakasleek zerbait irakurri eta abestuko dute eta Maddalen Lopez eta Ioar Taintak bertsoak kantatuko dituzte.
|
|
|
Olatz Saitua (Bilbo, 1967) sopranoak, Ainhoa Zubillaga mezzosopranoarekin eta Iñaki Salvador piano jolearekin hirukoa osatuz, Begirada bi Betiko kantak kontzertu lirikoa eskainiko du igandean, Sanagustin kulturgunean; 20:00etan izango da saioa.
|
Euskal
folkloreko abestiak jaso eta grabatu dituzte, eta diskoa oraindik argitaratu ez badute ere, zuzenean aurkezten hasi dira. Kontzerturako sarrerak salgai daude www.sanagustinkulturgunea.com webgunean.
|
|
2014
|
|
|
Otxandategi Abestaldea Berangoko Simon Otxandategi dantza taldearen barruan dago; 28 ahots mistok eta zortzi musikarik osatzen dute. 1943an sortu zen, eta
|
euskal
folkloreko talde aitzindarietako bat da Bizkaian. 2012an, lehenengo albuma editatu zuten, Berango, eta 2.000 kopia inguru saldu.
|
|
|
|
Euskal
folklorea nagusituko da Etxarri Aranazko (Nafarroa) festetako bigarren egunean, gaur, Ara, az elkartien egunean. Atzoko txupinazoari eta ondorengo ekitaldi saldoari jarraipena emango diote festa giroan etxarriarrek.
|
|
|
Iturri oso erabilgarria da gaur egun gure musikan, eta hortik ikas dezakegu. Erabili izan ditut nire lanetan folkloretik datozen erritmoak, melodiak, jotzeko erak...». Eresoinka sortzeko ere iturri horretara jo du Urrutiak;
|
euskal
folkloreko melodia bat hartu du, eta horren zatiak «gida moduan» ageri dira lan osoan. «Uste dut melodia horiek eta folklorearekin dauden lotura horiek batzuetan nabarituko direla txistuak egiten dituen hainbat kadentziatan, baina, noski, betiere nire musika garaikide horretan».
|
|
|
Aurtengo Gabonetan edo urtean zehar ospatzen diren euskal kutsuko ekitaldietan" nola jarri zapia?"," abarkak ala zapatak?" eta antzeko galderei erantzuten saiatu zen. Albisu
|
euskal
folklorea bultzatzen duen Ikerfolk elkarteko kidea da, eta euskal jantzi eta janzkera tradizionala jorratzen du bertan.
|
|
|
Ekimen berritzaileez gain, Hiriko kultur agendan erabat errotuta dauden jarduerak ere aurki daitezke, hala nola, Dantza Plazetan (kale eta plazetako erromeria, dantza erakuskaldi eta kalejiren bitartez
|
euskal
folklore herrikoia sustatzen duena), Musika Dibertigarria Da (publikoari musika era didaktibo batean hurbiltzea xede duena), Expodistrito (Udaltegietan antolatutako aldi baterako erakusketa zikloa), Otxarkoaga Txurdinagako Magia Topaketak, Errekaldeko Zirku Jaialdia edota Udaberriko Bertso Saioak (duela 30 urtez geroztik Bilbon bertsozaletasuna zabaltzen diharduen ekimena), Zorrotzako Clown Jaial...
|
|
2015
|
|
|
" Tapia eta Leturiaren kontzertu batean, panderoa jotzen ikusi nituenean hasi nintzen perkusioa ikasten.
|
Euskal
folklorearekin zerikusirik ez duten erritmoak jotzen hasi nintzen panderoarekin, eta aurrerago, Euskal Herrian elkarrekin jo genuen kontzertu batean". Disko liburu honetan, Tapiak jostailu trikitiarekin pasarte bat jo eta ahotsa jarri die zenbait kanturi.
|
|
|
Eneko, Mikel, Julen eta Iñaki taldekideak txikitatik dira lagunak. Xoriñoak Kaloian sortu aurretik, musikaren munduan,
|
euskal
folklorea eta beste hainbat bide jorratu zituzten, eta metalak batu ditu, metal kutsuko doinuak jotzeko elkartu dira. Xoriñoak kaloian XVIII. mendeko poema anonimoa da, zubereraz idatzia.
|
|
|
Eneko, Mikel, Julen eta Iñaki taldekideak txikitatik dira lagunak. Xoriñoak Kaloian sortu aurretik, musikaren munduan,
|
euskal
folklorea eta beste hainbat bide jorratu zituzten, eta metalak batu ditu, metal kutsuko doinuak jotzeko elkartu dira. Xoriñoak kaloian XVIII. mendeko poema anonimoa da, zubereraz idatzia.
|
|
|
Eneko, Mikel, Julen eta Iñaki taldekideak txikitatik dira lagunak. Xoriñoak Kaloian sortu aurretik, musikaren munduan,
|
euskal
folklorea eta beste hainbat bide jorratu zituzten, eta metalak batu ditu, metal kutsuko doinuak jotzeko elkartu dira. Xoriñoak kaloian XVIII. mendeko poema anonimoa da, zubereraz idatzia.
|
|
|
Gaitaria eta albokaria dira.
|
Euskal
folkloreko bi pertsonaia irudikatzen dituzte. Eta" eramateko oso errazak dira", Jabi Ortega Ondalan konpartsako kideak dioenez.
|
|
|
Konparaziorako, herri askotan egiten diren euskal jaiak hartu ahal dira. Baina
|
euskal
folkloreen antzezpenetatik harago ere badira euskal Zera lantzen duten jardunbide franko. Bat aipatu nahi dut:
|
|
2016
|
|
|
Bertsolariak eta
|
Euskal
folklorea
|
|
|
Gorago esan bezala, Xabierren dantza taldea sortu zuen, eta Oñan dantza ikertzaile moduan trebatu zen. Iruñeko Udalak 1953.ean antolatu Iruñea Miarritze dantza jairako kapilaua Gaizka aukeratu zuen ordurako Maxi Aranbururen laguna bagenuen, eta 1956.ean International Folk Music Council izeneko elkartean sartu zuten,
|
euskal
folkloreaz mintzalari Stuttgarten aritu zela hortaz, ez da harritzekoa Grove’s Dictionary musika entziklopedia ezagunean berean euskal musikaz eta dantzaz izkiriatu izana. Ugariak dira, bestalde, euskal dantzaz ondurik dituen hamaika artikulu jasotzen duten argitalpenak.
|
|
|
Nolanahi ere, ez zen batere harritzekoa, bada Zapirain ere lekeitiarra baitzen(), eta ia seguru txiki txikitandik ezagutuko zuen Aboitizen olerkia. Donostian 1899 urtean estreinako aldiz eskaini zen Txanton Piperri hau lehendabiziko euskal operatzat badu Arana Martija euskaltzainak, bertan lehenengo aldiz
|
euskal
folklorearen hainbat osagai musikal agertzen zirelako, testua ere euskaraz zegoela. Edozein modutan, Aboitizek ondu zituen bertsoak honakoxeak ditugu:
|
|
2017
|
|
|
Garai hartan, Ipar Hego izena zuen
|
euskal
folkloreko talde bat ere sortu genuen, baina Erketz zegoen Lasarte Orian eta bi urte iraun zituen talde hark.
|
|
|
Noiztik dator mesfidantza edo herra hori. Nafarroako tradizio eta elite eskuindarren artean oso zabalduta dagoen joera da, autogorrotoarena?, eta zoritxarrez aspalditik dator joera hori. Nik neuk ez dut oso ongi ulertzen nola den posible gure izaera askotariko eta aberatsaren parte diren elementu batzuk (euskara,
|
euskal
folklorea, euskal kultura...) gorrotatzea eta azalpen bakarra aurkitzen diot: ezjakintasuna.
|
|
|
Larunbatean 20:00etan, Gernika. Picassotik Zumetara dantza emanaldia eskainiko du Tantirumairu
|
euskal
folklore taldeak. Picassoren Gernika koadroan oinarrituta 2012an eskainitako lanean oinarrituz, Artea Oinezek Zumeta omendu duela kontuan hartuz, azken honen Gernikari ere keinu eginez eskainitako emankizuna.
|
|
|
BIGARREN ZATIA:
|
EUSKAL
FOLKLOREA
|
|
|
|
Euskal
folklorearen parte dugu, hain zuzen, Larrain dantza. Dantzariek biribilean jartzen dira eta bueltak ematen dituzte erlojuaren orratzen kontrako norabidean.
|
|
|
Herri kirolek eta
|
euskal
folkloreak Bilboko kaleak beteko dituzte Aste Nagusian
|
|
|
Aste Nagusiko programak adin tarte eta gustu guztientzako jarduerak eskaintzen ditu. Besteak beste,
|
euskal
folkloreko eta herri kiroleko hainbat ekimen. Honen baitan, Udalak 100 ekitaldi baino gehiago antolatu ditu non bilbainadak, euskal dantzak, bertsolariak, erraldoi eta buruhandiak, herri kirol erakusketak eta pilota lehiaketak ez diren faltako.
|
|
|
Nahiz eta Larrain Dantza jarduera nagusia izan, hainbat dira Aste Nagusiko programak dituen ekimenak. Ohikoa denez, bederatzi egunetan zehar, Areatzak eta Alde Zaharrak
|
euskal
folklorea eta kulturaren erakusketa desberdinak hartuko dituzte. Txistulariak eta gaita jotzaileak Alde Zaharretik egongo dira, egunero, goizeko 10:00etan.
|
|
|
Ez dut gustuko modernoa izan gura duen dantza hori.
|
Euskal
folklorearen sustraiak aintzat hartuz, Dantzari dantzako pauso batzuk, Gipuzkoako beste batzuk hartzen dituzte... Dantzari ezin hobeak dira, entsegu itzelak egiten dituzte, bikain dantza egiten dute... baina handik irten eta ez zait gustatzen.
|
|
2018
|
|
|
Oier Araolazak gakoak eman ditzake esaldi horren zamaz jabetzen laguntzeko. Antropologoa da,
|
euskal
folklorean aditua, eta doktore tesia egiten ari da euskal dantzak genero ikuspegitik aztertuta. Dantzan.com atariaren bidez, halaber, aholkularitza ematen diete parekidetasuna euskal dantzaren hainbat adierazpenetara eramateko ahaleginetan ari diren dantza taldeei eta udalei.
|
|
|
Miarritze inguruan bizi ziren errefuxiatuek dantza taldeak eta abesbatzak sortu zituzten. Eresoinka dantza taldea osatu zuen Eusko Jaurlaritzak eta Europan eta munduan gaindi ibili zen
|
euskal
folklorea erakusten.305 Segundo Olaetak sortutako Elai Alai taldea ere ibili zen gisa berean. Talde haiek eta Miarritzen zeuden errefuxiatuek eragina izan zuten hango gazte batzuengan.
|
|
|
Jauregiberriren ustez, folklorea da Frantziak onartzen duen bakarra euskal kulturatik, ez baita arriskutsua, baizik eta denbora pasa bat, iraganari lotua.
|
Euskal
folklorearen are itxura murritzagoa eskainiz, euskal kultura mugatu nahi izan dute boneta, espartin, pilota, fandango, indar joko eta abesbatzetara. Euskal Herriarekiko atxikimendua eta nolabaiteko euskal identitate agerraldi hori (batzuentzat errugbi partidu batean ikurrina astintzera edo euskal dantzak ikastera muga daitekeena) desberdintasuna markatzeko gogotik eta tokian tokiko errealitatera etortze beharretik dator.
|
|
|
Xahok
|
euskal
folklorea ezagutu eta ezagutarazi zuen. Haren arabera, Tartaro euskal mitologiako begi bakarreko erraldoia zorigaitzeko zelten alegoria besterik ez da.
|
|
2019
|
|
|
Izan ere, Euskaltzaindiak 1951ko azaroan azken batzarra egin zuenetik zenbait gertaera izan ziren Gipuzkoan. Sindikatu bertikaleko" Educación y Descanso" sailak
|
euskal
folklore eta literatura lehiaketa bat antolatu zuen 1951ko San Tomas egunerako. Horretarako, zenbait abertzalez osatutako epaimahaiaren eta" Txepetxa" teatro taldearen parte hartzea behar izan zuten.
|
|
|
EGLZ DCEren lehentasunak beste batzuk ziren: " Loi Deixonne" k Frantziako hezkuntzan zabaldutako aukerak baliatu eta
|
euskal
folklorea sustatzea.547
|
|
|
Iparraldeko euskaldun ainitzek euskaldun izatearen harrotasuna edota kontzientzia bera galdu zituzten.
|
Euskal
folklorea turistak erakartzeko afera bilakatu zen. Akulturazioa zen nagusi.
|
|
2020
|
|
|
Lehenak herriaren iraganarekin du zerikusia –ondarearekin, diakronian– eta bigarrenak herriak sortzen duenarekin –sinkronian.
|
Euskal
folklore ondarearen bulkada XIX. mende bukaeran eta XX. mende hasieran Europako uholdearen eskutik iritsi bazen Euskal Herrira, ordukoak dira kontzeptuari izendatze egokia topatzeko euskal terminologiako lehen bilaketak. Resurreccion Maria Azkue" folkloriko" izenondoarekin ezeroso zegoenez, frantsesaren eredua hartu zuen eta" herrikoia" hobetsi zuen.206 Herriaren ahotik entzundakoa goresten zuen, Europar tradizioan kokatuz.207 Horrela, herriak egina bilakatzen da herriaren arimaren erakusle.
|
|
|
Sorreratik izan duten filosofia eraberritzaileak ez du mugarik aguraindarrentzat eta Gasteizko Jimmy Jazz aretoan hilabetetan pilatutako hautsa harrotzeko asmoz heldu dira.
|
Euskal
folklorea zer den eta zer izango den birplanteatzen duen duo arabarrak 360 graduko eszenaratzearekin ekin dio zuzeneko kontzertu honi.
|
|
|
Arkitektura funtziotik haratago, sinbolismoz beteriko elementua da teila
|
euskal
folklorean eta etnografian. Etxea adierazten du, nagusiki; etxea eraikina baino modu zabalagoan ulertuta.
|
|
2021
|
|
|
Izan ere, euskal musikez osatu lana zen estreinatu zena, hiru pieza eta zatiz osatua. Batetik
|
euskal
folklorea aurkezturik, Mielotxin talde nafarraren ‘Jota/ Arin Arin’ moldatuta (moldaketen egile Apollo Chamber Players); eta bestetik, nazioarteko bi izen handi interpretaturik, Pablo Sarasate erronkaritarra (eta hunen Zigeunerweisen, op. 20 ‘Gypsy Airs’ joz) eta bestetik, Maurice Ravel ziburutarra (eta hunen ‘Piano Trio in A Minor, M. 67’rekin). Kontzertua prestatu eta taularatzeko, Boiseko euskal komunitatearen lankidetza bildu zuten, heien historia eta musika historia ere aipatu baitzen oholtza gainean, hiriko euskal dantzari eta musikariak ere partaide.
|
|
|
Haatik, oraingoan ingelesetik guti goiti beheiti itzulirik titulu osoa" Sorginak" eta emazte maltzurrak. Noka
|
euskal
folklore eta kantugintzan erreskatatuz izenburua har dezakeen bere azken liburua aurkeztuko du, Nevada Renoko Unibertsitateak argitaratua. Nahi duenak, maiatzaren 21ean, Boiseko 19:00etan (EHko ebiakoitzeko goizaldeko 3etan) segi dezake online.
|
|
|
75). Euskal Herrira ere lehen bidaia bat egina zuen 1954an, Olson argazkilari eta zinemagilea 1959tik ezagutzen zuen, Andaluziari buruzko bi dokumental egin zituzten elkarrekin 1962an fandangoaren eta flamenkoaren inguruan, eta
|
euskal
folklorearen inguruan gisako zerbait egiteko proiektua proposatu zion.
|
|
|
Madrilen Zuzenbidea ikasi ondoren Mexikon() kritikari gisa izan zituen lehen hartu emanak zine munduarekin, eta 1956an estreinatu zen zuzendari gisa folklore aztekari buruzko El carnaval de Tepozotlán eta
|
euskal
folkloreari buruzko Fiesta vasca en México dokumentalekin. Mexikotik bueltan
|
|
|
Mendebaldekoetan gerta daiteke aspektu marka errepikatzea: Euskaldun herriak[...] kanpotik eratorritakotik hartuko du, eta molde berri horiek
|
euskal
folklore bilakatuko (Mitxelena). Edo partizipio burutuaren forma azaltzea:
|
|
|
|
Euskal
folklorea reggaera emana. Ideia sinple batean laburtzen da Reggaean jarrai lan kolektibo eta korala.
|
|
|
Kalakan hirukotea ezaguna eta estimatua da gurean, ez soilik Sagarra Jo aspaldi nazioartera zabaldu izanagatik;
|
euskal
folklorearen parte diren hainbat doinu bere egin eta estilo propio batekin ehuntzen jakin dute. Proiektu honetan, aldiz, berezkoak zaizkien ahotsak, alboka eta perkusioaz gain, orkestra sinfoniko handia izan dute lagun.
|
|
|
|
Euskal
folkloretik hartutako tresnak baliatzeko duen modua eta daukan «konposizio lengoaiaren aberastasunagatik» saritu du epaimahaiak
|