|
2002
|
|
|
1970eko hamarkadatik gaur arte definitu den euskal eleberrigintzaren mapa uharte eta artxipelago ugariz josia agertzen zaigu. J. L. Borgesek literatura ingelesaz zioenari jarraituz1,
|
euskal
eleberrigile bakoitza uharte bat dela esan genezake geuk ere, eta uharte izaera horrek nabarmen zailtzen duela euskal literaturaren historialariaren lana. Horregatik ahalegindu gara azken hamarkada hauetako eleberrigintza aztergai duen atal honi tarte luzeagoa ematen, azterkizun dugunaren berritasunak zailtasun ugari dakartzala aitortu arren, inoiz eduki dugun eskaintza literario aberatsenaren aurrean gaudelako.
|
|
2009
|
|
|
3 Guk dakigula, faxistek ez dute gerra zibilari buruzko eleberririk idatzi euskaraz. Eta
|
euskal
eleberrigileek, eta oro har gerra galdu zutenek eta galtzaileen ondorengook, ezin dugu imajinatu ere egin, oraingoz behintzat, pertsonaia bat: faxista zintzoa.
|
|
2011
|
|
|
Razionalista batzuen ustez ametsa zentzugabekeria hutsa da, espirituaren gorotza, anabasa bitxia, ezertarako balio ez duena. Aitzitik,
|
euskal
eleberrigileentzat ametsak badu zentzu bat, edo asko, hainbat eginkizun beteko ditu behintzat narrazioan. Carlosen amets honek bere loa babestuko du:
|
|
2012
|
|
|
–
|
Euskal
eleberrigileetan gehiena, xuberotarrek dioten bezala, dugun
|
|
2013
|
|
|
da Agurnez maitemintzean.
|
Euskal
eleberrigilearentzat, daukan nortasunari eusten dion izakia da gizakia, nahiz eta alda dezakeen. Aldatu, ordea, era bakar batean baino ez du aldatzen:
|
|
2014
|
|
|
Hurrenkera kronologikoan ordenatu ditugu. Txomin Agirre bizkaitarra(), lehen
|
euskal
eleberrigilea, izan zen ziur aski EUSKAL ETXEAri eduki sendo bat ematean lehenengoa, bereziki Garoa eleberriaren bidez. Pierre Lhande zuberotarrak() irudi horri forma modernoago bat eman zion, bai bere eleberrien zein idazlan dibulgatiboen bidez, bereziki frantsesezko munduan eta mundu zabalean hedatuz. Jose Migel Barandiaran gipuzkoarrak() ikerketa sistematikoak eta sakonak egin zituen gai horien inguruan eta inork baino hedapen eta harrera zabalagoa izan zuen 1970etatik aurrera.
|
|
2015
|
|
|
Joan Mari Irigoien (Altza, 1948). Prosagile gisa nabarmendu bada ere,
|
euskal
eleberrigile handieneta koa izateraino, poesian ere eman ditu hainbat liburu. Gazteentzat, Metak eta kometak (1994), Urruneko motorrak mila zaldi (2012), Sasiak mendia jan (2012).
|
|
|
Joan Mari Irigoien (Altza, 1948). Prosagile gisa nabarmendu bada ere,
|
euskal
eleberrigile handieneta koa izateraino, poesian ere eman ditu hainbat liburu. Gazteentzat, Metak eta kometak (1994), Urruneko motorrak mila zaldi (2012), Sasiak mendia jan (2012).
|
|
|
Gainerako
|
euskal
eleberrigileekin erkatzeko orduan, animaliaren erabilera irizpide garrantzitsua da Saizarbitoriaren berezitasunak nabarmentzen hasteko. Euskal eleberriak animalia erabili izan duen moduari dagokionez, eta, halaber, erabili izan duen animalia motari ere, Saizarbitoriaren kasua berezia da, aparte gelditzen da.
|
|
|
Filogenesiaren arabera gure baitan daramagun animaliaren kanpoko gauzatzeari loturiko sentimendu eta jarduera posible guztien artean, hilketa nagusi. Gainerako
|
euskal
eleberrigileek ez bezala, Saizarbitoriak animalia hila nabarmendu du.
|
|
|
Saizarbitoria izan da lehenbiziko
|
euskal
eleberrigilea frankista baten azalean sartu eta sinpatia handiz aurkeztu diguna. Koldo Izagirrek idatzi zuenez," ‘lehen aldiko gizona’ izatera kondenaturik dago Saizarbitoria.
|
|
2019
|
|
|
Bada bizkaitar bat ere, Manilako alkate izan zena eta
|
euskal
eleberrigilea, Jose Manuel Etxeita mundakarra, zeinak Euskal Esnalea aldizkarian() emango digun sei bertsoz ondutako Zorigaiztoko Gudea poema.
|
|
2022
|
|
|
(Altza, 1948). Prosagile gisa nabarmendu bada ere,
|
euskal
eleberrigile handienetakoa izateraino, poesian ere eman ditu hainbat liburu. Gazteentzat, Metak eta kometak (1994), Urruneko motorrak mila zaldi (2012), Sasiak mendia jan (2012).
|