|
2004
|
|
|
Horretarako antolatu genuen ikerlari laguntzaileen itsas kanpaina hori. Beste heziketa programa bat ere martxan jarri dugu
|
Euskal
Baleazaleak deitu duguna, eta arrantzaleekin elkarlanean gabiltza, eurek gainera datuak hartzen dizkigute gure ikerketarako. Honela arrantzaleek zetazeoen ikerketan eta kontserbazioan laguntzen dute.
|
|
2006
|
|
|
Ariasman.
|
Euskal
baleazaleen istorio bat. (i).
|
|
2011
|
|
|
Baina herria, herria da, eta denbora librea duenean Guillermok Joanesi ematen dio. Joanes or the basque whaler komiki bat da, Amerikan izan diren
|
euskal
baleazaleei buruzkoa. 2009 urtean trilogiaren lehenengo komikia atera zuen â?. Txalupa hegalariaâ?
|
|
|
Joanes,
|
Euskal
baleazaleei buruzko bi komiki dira. Euskaldunek Estatu Batuetan balea harrapaketan izaten zituzten abenturak kontatzen ditu.
|
|
2013
|
|
|
bakailao arrantzaleen kokalekuetara joateko xedearekin; baita
|
euskal
baleazale eta bakailao arrantzaleekin harremanak
|
|
2014
|
|
|
Labradorreko eta Ternuako itsasertzak arrantzalez betetzen ziren XVI. eta XVII. mendeetan, euskaldunak balearen ehizan munduko potentzia nagusi ziren garaietan. Gure unibertso itsastarra ahanzturatik berreskuratzeko makina bat ekimen sortu dira azkenaldian, eta ziur Kanadako Red Bay herriko
|
euskal
baleazaleen arrastoak gizateriaren ondare izendatu izanak berebiziko bultzada emango diola zeregin horri.
|
|
|
egurrezko etxe batzuk, moila pare bat, kresalak herdoildutako zamaontzia… Ezer ez dago, baina UNESCOk gizateriaren ondare izendatu du. Baso boreala iristen ez den toki hartako lur mortupean XVI. mendeko
|
euskal
baleazaleek utzitako altxor arkeologikoa kontserbatu baita, beste inon ez bezain ongi.
|
|
|
2006an Albaola elkarteko kideek lurralde haietan buruturiko Apaizak obeto espediziorako antzinako jantzi horiek berregin zituzten, Saddle Islanden azaldutako oihal, larru eta zapata zatiei kasu eginez. Irla horretan
|
euskal
baleazaleen hilerri bat aurkitu zuten 1982an eta bertan pilatzen ziren 142 gorpuetako batzuek arropak zituzten oraindik soinean. Hilerriak berak adierazten digu inguru haietako gogortasuna; agian, 1576ko negu zitalean hildako ehunka marineletako batzuk hor daude lurperatuta.
|
|
|
XVII. mendean
|
euskal
baleazaleen jarduera gutxitzen hasi zen pixkanaka. Gainbehera hori azaltzeko bi arrazoi nagusi daude eta Cindy Gibbons Parks Kanadako ikuskatzaileak azaldu dizkigu:
|
|
|
Euskal komikia ere gozatzeko aukera egongo da Guillermo Zubiagaren" Joanes edo baleazale euskalduna/ Joanes or the Basque Whaler” lanaren inguruko erakusketaren eskutik. Trilogia hori
|
euskal
baleazale baten abenturei buruzkoa da, eta lehen euskal amerikar komikia dela diote.
|
|
2015
|
|
|
1615 Baskavigin,
|
euskal
baleazaleen hilketa liburua aurkeztu berri duzu Donostian Etxepare Institutuak antolatutako kongresuan.
|
|
|
Eta alde horretatik irakurlea entretenitu eta gozatzeko prestatzen duen lana. Muro Harrietek
|
euskal
baleazaleen istorioetatik edan du gidoia egiteko; Ternuako indioekin euskal arrantzaleek izaniko harreman ezaguna eta inuitekin izandako borrokak ageri dira hemen; baita Frantziako ontziekin eta agintariekin izanikoak ere.
|
|
|
Lo daude faktoriako gizon gehienak, baina Martin oraindik hondartzan dago, pentsakor, itsasora begira.
|
Euskal
baleazaleen hiru itsasontziak hortxe daude, mamu lokartuen antzera, bere begien parean. Barkuen atzean, badiako hegoaldeko tontor elurtuen itzala ageri da, ihesi doan argitasunari kontra egin nahian edo, ispilu dirdiratsu baten antzera.
|
|
|
Interes berezia zuen Arik bidaia hartan, uhartean gertatzen ari diren aferen berri izateko toki ezin hobea baita Pingvellir, uhartearen aginte gune gorena izanik. Bereziki jakin nahi du
|
euskal
baleazaleen inguruan norbaitek zerbait entzun ote duen, zer gerta ere.
|
|
|
|
Euskal
baleazaleek badakite laster ez dutela modurik izango Steingrimsfjordurreko badiatik irteteko, eta arrantzaldiari azken unera arte eutsi nahi badiote ere, agerikoa da berehala abiatu direla, Islandiatik ezin irtenda geratu nahi ez badute behintzat.
|
|
|
Hemen ez dago euskal etxerik ez eta euskaldunik, baina euskaldunak tokiko historia abiatu zutenak izan ziren XVI. mende inguruan. Xedea, iragana eta oraina lotzea, euskal iragan aberatseko lekua baita,
|
euskal
baleazaleek hor utzi arrasto garrantzitsuekin; iragana egungotasunarekin lotuko dute eta hirugarren urtez (hirugarren edizioa du hitzordu honek) Jaialdi deitu ekitaldia antolatuko dute, euskal musika, janaria, dantzak, kirolak eta euskal kanadatar asmoak lagun.
|
|
2016
|
|
|
|
Euskal
baleazaleak eta Ternua inguruko amerindiarrak ez ziren mutu geratu elkar ikustean, haien arteko harremanetik sortu zen pigdin hizkuntza frankoa. Badakigu XVI. mendean euskaldunek eta bertako herriek merkataritza sarea sortu zutela Ipar Amerikan gure burdinoletatik ateratako aizkorak ere aurkitu dira itsasotik ehunka kilometrotara, baina zer punturaino ez ote zen arestian aipaturiko trukaketa sistema bat?
|
|
|
|
Euskal
balezaleen triskantza duela ia laurehun urte jazo zen hilketa ikertzea helburu duen dokumentala da. Txuri eta beltzik gabeko istorio bat, zuria esateko hamaika hitz dituen herrian.
|
|
|
batetik, historian murgilduko diren ikertzaileen bilaketaren historia. Ander Arrese eta Beñat Iturrioz arkeologoak, eta Eñaut Tolosa dokumentalgilea, Islandiara abiatuko dira
|
euskal
baleazaleen aztarnen bila. Bertan, bale arrantzaleek hil aurreko azken egunetan egin zuten bidea jarraitu, urperatutako ontziak bilatu, baleazaleen aztarna arkeologikoak topatzen saiatu, dokumentuak miatu eta bertako adituekin elkarrizketak izango dituzte:
|
|
|
Mugak zubi eta Ez addioik! larunbatean 14:00 (3€);
|
Euskal
balezaleen triskantza larunbatean 16:00 (3€); Irrintziaren oihartzunak larunbatean 18:00 (3€); Bide berriak: Elikadura burujabetza Euskal Herrian igandean 10:30 (3€); Jotamentala igandean 15:00 (3€); Gaur irekiko ditu ateak igandean 16:30 (3€); Debekatuta dago oroitzea igandean 18:30 (3€).
|
|
|
Halaber, hiru zinemagilek beren lehen film luzeak aurkeztuko dituzte: Aitor Aspe Baskagivin,
|
Euskal
baleazaleen hilketa filmarekin lehiatuko da, Juan Palaciosek Pedalo rekin eginen du bere lehen agerraldia, eta GUtik ZUra Mari Jose Barriolaren lehen lana da. Ikusiko ea zeinek eskuratuko duen Euskal Zinemaren 20.000€ ko Irizar saria.
|
|
|
Aurkitu dira txabolen arrastoak, txalupak, balearen gantza urtzeko labeak, aurkitu ere 140 gorputzen hezurdurak... Geroztik UNESCOk" munduko ondare" izendatua du
|
euskal
baleazaleen aztarna gune hori guzia.
|
|
|
Aurtengoak Cop21, Daech, Burtsa, politikariak eta gehiago ere jorratu ditu, Euskal Herria ere doi bat hunkiz, islandar arrantzaleek duela lau mende eraildako euskal arrantzaleen historia gogoraraziz. Orduko
|
euskal
baleazaleen trebezia oroitarazia da, hauk ez zirela bakarrik Ternuako uretara joaiten bainan Islandakoetara ere: " Car c’est bien connu, c’est en Islande qu' en général les baleines se cachent à l’eau".
|
|
2017
|
|
|
Angel Ugarteburuk
|
euskal
baleazaleek Ternuan laga zuten arrastoari segika joango den espedizioan parte hartuko du()
|
|
|
Angel Ugarteburuk
|
euskal
baleazaleek Ternuan laga zuten arrastoari segika joango den espedizioan parte hartuko du()
|
|
2019
|
|
|
EAJk hauteskundeak irabazi ditu euskal parrokia, merindade, departamendu guztietan. Athleticek, Bilbo utzi behar izan zuenetik Karrantzako Athletic, XIV. mendean Terranovara joandako
|
euskal
baleazaleen oinordekoak fitxatu, ez fitxatu debatea ireki du, azkenik. Argia agerkaria astero jarraitzen da argitaratzen:
|
|
2020
|
|
|
Hasiera batean, oso argi ikusten ez bazuten ere, egun batean Kenneth Whiteren geopoetikaz aritu ziren hizketan. Bere liburuen artean
|
euskal
baleazaleen poema bat topatu zuten eta horrekin hasi ziren lanean, jazza eta antzinako musika nahasteko proposamenera iritsi ziren arte.
|
|
|
Bilakatzen direnak, adibidez, mitologia bat baino gehiagoren ez dugu esango birrintzaile, baina bai kontrapuntu, edo behintzat osagarri. Esaterako
|
euskal
baleazaleena: " Eta bazekiten, bidaiant euskaldunek, marinel haiek ez zirela euskal kantu zahar batzuetan aipatzen diren" indiano salbaiekin" eta" iskimau gizabestiekin" beti ontsa portatu".
|
|
2022
|
|
|
MONTREAL, QUEBEC. Kantaldi eta hitzordu berezi eta hunkigarria hain segur heldu den ostiralekoa Montrealen, euskaldun eta Mi’kMaq herrietako musikak elgarrekin entzunen baitira. Oroit dezagun bi herrien arteko harremanak XV. menderaino eramaten gaituela,
|
euskal
baleazaleak Ternua eta San Laurendi aldeko eremuetara joaten ziren garaietara, eta Mi’kMaq tarrek euskarazko hitzak zeuzkan pidgin bat sortu eta mintzatzera heldu zirela, euskaldunekin tratuetan. Historia gogoan, eta bi herriok bizirik segitzen dugula, geroari buruzko ahaleginean, aipatu kantaldiak Claudine Arhancet en botza eta Mixel Etxekopar-en txirula, tunttuna eta kantua bilduko ditu, euskaldunen partetik; eta Darlene Gijuminag en botz eta perkusioa Mi’kMaq tarrenetik.
|
|
|
" Izan eta oroit Euskal lurraren oihartzunak" liburuak (Dakit argitaletxea, 286 orrialde, 25€) gai asko jorratzen ditu: Euskaldunen sinesmen zaharrak, euskal ihauteriak, Kaskarotak,
|
euskal
baleazaleak, Urruñako historia, Orreagako gudua, Agoten aztarnak eta beste. Pertsonaia zenbait ere gure oroimenera ekarki dauzkigu:
|
|
|
Bidaiariak bitxi bat aurkitu du Wikipedian, algonkin hizkuntzen zerrenda miatzen hasita: zerrenda horretan estreinakoa mikmakera da, XVI. mendean míkmaq ek eta
|
euskal
baleazaleek elkar ulertzeko sortutako pidginaren oinarrian dagoena, euskararekin batera; bigarrena, berriz, etchemina da. Hori bai bitxi ederra, urrun dagoenarentzat!
|
|
2023
|
|
|
|
Euskal
baleazaleen helmuga kutunetako bat izan zen Islandia mendeetan. Bi herrion itsas kultur ondarea berreskuratzeko proiektu batean parte hartuko du orain Albaolak.
|