|
2021
|
|
|
Ekintzen arteko ondokotasuna dagoenean, oinarrizko interpretazioa denborazkoa izan arren, testuinguruak bestelako nozioak bidera ditzake, denborazkoarekin batera edo hari nagusituz1 Beste adibide bat emateko: Guztiei agur esanez
|
etxerako
bidea hartu zuen; adieraz dezake bi ekintzaren arteko ondokotasuna, edo adieraz dezake pertsona horrek etxerako bideari nola ekin zion —adibidez, aurretik gainerakoekin tirabirak izan dituenean, baina azkenerako giroa lasaitu denean guztiak adeitsu agurtuz—2; edo bi adierek elkar osa dezakete.
|
|
|
Ekintzen arteko ondokotasuna dagoenean, oinarrizko interpretazioa denborazkoa izan arren, testuinguruak bestelako nozioak bidera ditzake, denborazkoarekin batera edo hari nagusituz1 Beste adibide bat emateko: Guztiei agur esanez etxerako bidea hartu zuen; adieraz dezake bi ekintzaren arteko ondokotasuna, edo adieraz dezake pertsona horrek
|
etxerako
bideari nola ekin zion —adibidez, aurretik gainerakoekin tirabirak izan dituenean, baina azkenerako giroa lasaitu denean guztiak adeitsu agurtuz—2; edo bi adierek elkar osa dezakete.
|
|
|
Berdin gertatzen da ondorengo adibideetan ere: Guztiz aztoratuta irten zen Josu bileratik; Irribarrea ahoan zuela inguratu zitzaidan semea; Kezkek barrua itotzen ziotela hartu zuen
|
etxerako
bidea Arantxak; Bihotza hautsita eta barne garrasiz sinatu zuen heriotza zigorra epaileak; Gogogabetuta joan nintzen oporretara; Kafesnea ondo berotuta gustatzen zaio Beñati. Hauetan guztietan subjektuari begirako bigarren mailako predikazioa dago, eta aldi berean predikaziogai den pertsonaren —inoiz gauzaren— eta ekintzaren uneko egoera edo propietate bat ematen dute aditzera:
|
|
|
Hauetan guztietan subjektuari begirako bigarren mailako predikazioa dago, eta aldi berean predikaziogai den pertsonaren —inoiz gauzaren— eta ekintzaren uneko egoera edo propietate bat ematen dute aditzera: nola irten zen, eta bereziki Josuren une horretako egoera nolakoa zen; inguratzeko era, eta une horretan semeak erakusten zuen egoera edo ezaugarria; Arantxaren barrua nola zegoen
|
etxerako
bidea hartzeko momentuan; zigor sinaketa zer barne egoeratan egin zuen epaileak; eta abar. Moduzko adberbio soilekin edo modua adierazten duten postposizio sintagmekin ere berdin gertatzen da:
|
|
|
Eta baita zehar objektu modura ere: Kezkek barrua itotzen ziotela hartu zuen
|
etxerako
bidea Arantxak adibidean, bigarren mailako predikazioa perpaus nagusiko subjektuari (Arantxa) begirakoa da, eta elementu hori mendeko perpausean zehar osagarria da; [Kezkek (Arantxari) barrua erretzen ziotela].
|
|
|
40.4.2g Erabilera predikatiboan azaltzen diren moduzko perpausak batzuetan aukerakoak izaten dira, eta beste batzuetan nahitaezkoak (§ 24.4.4) Bigarren mailako predikazioa dagoenean, gehienetan, aukerakoa izaten da predikaziozko elementua. Adibidez, Arantxak
|
etxerako
bidea kezkatuta hartu zuen perpausean, azpimarratutako zatia kentzen badugu, predikazio nagusiak zentzu berari eusten dio: Arantxak etxerako bidea hartu zuela, alegia.
|
|
|
Adibidez, Arantxak etxerako bidea kezkatuta hartu zuen perpausean, azpimarratutako zatia kentzen badugu, predikazio nagusiak zentzu berari eusten dio: Arantxak
|
etxerako
bidea hartu zuela, alegia. Berdin orain arteko adibide gehienetan ere:
|
|
|
batean inesiboa da ([PS LoiolaN]) eta bestean instrumentala ([PS zuri buruZ]). Modu berean,
|
etxerako
bidea, zerutikako ezaupide bat eta abarretan ere koren osagarrian inesiboa ez da ageri normalean, baina bai beste bat, beharbada: Etxe (ra) ko bidea hartu zuen (etxera+ ko); Zerutiko ezaupide bat eskatzen zioten (Iraizoz) (zerutik+ ko); Zerutikako dei ezti bat entzun zuen (zerutik+ ko).
|
|
|
[{ etxerako/ etxerainoko/ etxerantzako...} bidea]. Etxeraino joan/ etxerainoko bidea egin bikotea dugun bezala, etxera joan/
|
etxerako
bidea egin ere hor dugu, baina baita etxerako erosi ere. Hortaz, etxerako sintagmak bi funtzio bete ditzake:
|