|
2002
|
|
|
(lengotar ayek bezela) zillar nayak utzi ta
|
etxeko
lurra
|
|
2003
|
|
|
Informeak erantzun egiten dio galdera horri, eta bi arrazoi ematen ditu. Lehena da euskal baserritarrek tradizioz ondare familiarrari izan dioten atxikimendua, hau da seme alabetako bat arduratu izan da beti ustialekua aurrera ateratzeaz eta
|
etxe
lurrak bereizi gabe mantentzeaz. Hala ere, lanean datorrenez bederen, ohitura urbanoen hedatzeak kolokan jarri du tradizio hori, eta, ondorioz, kinkan omen daude hainbat ustialeku.
|
|
|
Igeltserotzako lanak etxean bertan nahiz etxebizitzaren kanpoaldean sor daitezke, batez ere
|
etxearen inguruan
lur bat badago. Zolaketak egitea, hormak eraikitzea edo lorategi bateko berezko eraikuntzak egitea, hala nola barbakoak, putzuak edo urmaelak, lan ohikoenak dira.
|
|
|
Blok txiki bat poltsikoan duela ibiltzen omen da eta tarteka, inork gutxien espero duenean, kale bazter batean edo zebrabidearen erdian geratu eta hasten omen da idazten. Orduan berdin omen dio inguruan zer gertatzen den, jendeak trumilka bultzatu edo lurrikara batek inguruko
|
etxeak
lurrarekin berdintzen dituen, ez omen da mugitzen bere esalditxoa blokean apuntatu arte, eta gero, etorkizuna erabakiko duen zerbait egin izan balu bezala, bozkarioak aurpegia argitzen diola jarraitzen omen du kalean barrena blok txikia esku batekin galtzen poltsikoan estutuz –jarraitzen zuen senarrak, emakumeak eraman handiz entzun itxurak egiten zituen bitartean.
|
|
2005
|
|
|
Orduan altu altu esan nion tipoa larri zegoela eta anbulantzia bidaltzeko. Goiko pisuko bizilagunak ostikada bat jo bere
|
etxeko
lurrean eta oihu batzuk bota zituen: " Nahikoa da, ezta Gabonetan ere!
|
|
2006
|
|
|
Erresumatik kanpo, Zuberoan ere jabego zabalak zituen, Ozazen eta Atharratzen. Sei urte lehenago, Albretekoak haren
|
etxea
lurrarekin berdinarazi zuen, enperadorearen alderdia hautatzeagatik. Aitatxiren izendapenaren egunean, Paueko gazteluko sala handian zegoen Lüküze ere, Nafarroako eta Biarnoko gainerako noble eta gizon handien artean.
|
|
2007
|
|
|
Hain zuzen, Etxabeen eta
|
etxe
lurretako eremu finkatuetako beste lokalen erabilera aldatzeko esku hartzeak arautzen dituen ordenantzari dagokiona. Mahai gainean geratu zen gaia, gerora deituko den batzar informatzaile batean aztertzeko.
|
|
|
— atorra berria burutik behera, zapeta ziratuak esteki gabean, zalapartaka ari bainintzen beztitzen, noiz ere entzun nuen beheretik ozen aitaren botz idorra — heldu haiz, azkenean? — bai, berehala, prest nuzu — eta tarrapatan eskalerrak hirunazka jautsiz sukalderat sartu nintzen, beldurrak hartua ni gabe joan zadin — goizik jeikitzen bahiz, enekin eremanen haut — ez bainuen holako paradarik huts egingo
|
etxea
lurrerat joan balitz ere — segur, aita? — han zagon, xamarra soinean, makila eskuan, irri ezti batez askaltzerat manatzen ninduela — harazkik indarrak, behartuko zauzkik egun — esne eta ogiz betetako gopor bat iresten nuela kasik itotzeko irriskuan — ago emeki, gaizoa, ez gaituk beranduko, ez — ezpain xokoetako azken esne ttorttak beso sahetsarekin xukatuz — ale, bagoaz, orain — ezkaratzetik pasatuz kanporat atera ginen, zaldiz atelatutako karrosa beltzean sartu, biak ondoan jarri eta, ene haurtzaroko amentsik bizienaren osatzera nindoan, Donapaleuko merkaturat joaitea aitarekin.
|
|
2008
|
|
|
–Aita? hitza ezabatu nuen gero eta, jaio zenerako
|
etxea
lurrarekin berdindu zuten, geratu zen.
|
|
|
Adibidez, nekazaritza komunitate askotan, haurrak abantaila ekonomiko argia dira, familiaren etxaldean lan egiten baitute. Ondoren, familiaren batasuna iraunarazten dute,
|
etxeko
lurretan gelditzen direlako seme alabak hazteko eta guraso zaharrak zaintzeko. Beraz, haur jaioberri bakoitza familia osoaren mesederako izaten da.
|
|
|
Emakumea
|
etxeko
lurrean etzanda aurkitu zuten ertzainek, eta korderik gabe zegoela eta arnasa hartzeko arazoak zeuzkala ohartu ziren. Horrez gainera, jasotako kolpeen ondorioz, aurpegia puzturik eta ubelduz beterik zuela eta gorputzean ere kolpeen eta urratuen arrastoak zituela adierazi dute.
|
|
|
Eta gero, lur hartu aurreko momentuak!
|
Etxean
lur hartu aurreko momentu horiek, bere pertsonaren zati den kostalde horren soslaia segundoz segundo hurbilduz doalarik... Barrutik negar egiten du Bilbon lur hartzen duen bakoitzean.
|
|
|
Ezinbesteko antzezpena da agurraren zeremonia burutzeko, eta hura egin ezean ez dago bakerik norberaren baitan. Halaxe bizi izan dut noizbait, lagun hilaren familiak erabaki duenean ezer ez egitea —ez elizkizunik ezta bestelako ekitaldirik ere—; eta halaxe ere bizi izan dute senideek gerran eraila edo desagertua izan den
|
etxekoari
lur eman ezin izan diotenean. Bakerik ez dago doluaren prozesua burutzen ez duenarentzat.
|
|
2009
|
|
|
arrautzak, jateko zer edo zer... Lekuko batzuen arabera garia eta artoa batu berritan agertzen zen abadea etxerik
|
etxe
lurra bedeinkatzera, astoa berarekin zekarrela. Zelemin bete gari eta zelemin bete artagarau eman behar izaten zitzaion abadeari bedeinkapenaren truke.
|
|
|
Esaterako Jatabeko lekukoek ondo gogoratzen dute zein garrantzitsua zen testamentuan mugarriak edo munarrik ondo zehazturik agertzea. Bai
|
etxearen
lurrek auzoarekin muga non egiten duten ondo jakiteko, bai neba arreben artean jabetza banatzen hasi zenean, lurren bereizketa zelan egin den zuzentasunez adierazteko. Lekukoen arabera istilu larriak izan dira sendi barruan testamentuak neba arreben arteko jabetza banaketa zehaztasunez adierazi ez duen kasu askotan.
|
|
|
Garaiz atzematea aldaketa Krisi ekonomikoak
|
etxeetan
lur hartu aurretik, burtsak iragarrita zeuden, eta prezioak jaitsi egin ziren 2007aren amaieratik. Erakunde edo instituzioek ez zuten ia atzeraldi bat aipatzen, mundu osoko errenta aldakorrak oso mezu argia ematen zuen:
|
|
2010
|
|
|
Bungalowa helikoptero bat zela amets egin zuen. Hasieran dardara apal bat baino ez zena burrunba bihurtu zen berehala, eta apurka
|
etxea
lurretik desitsasten zela sentitu zuen. Halako batean hegan zegoen eraikin osoa, bere palapa teilatua galtzen zuen eta oihan horretatik alde egiten zuten amak eta berak, bakoitza bere ohean goxo.
|
|
|
Menderatu arren ordenagailu pertsonalen eta haien sistemen gaur egungo egoera operatiboak, datozen urteetan horrelako gailuak galdu egingo dira
|
etxeko
lurra, beste eramangarri batzuen alde. aisiarako soilik.
|
|
|
Leherketak ikaragarrizko triskantza eragin du bi herriren arteko boleibol partidako ikusle zein jokalarien artean. Jokalekuko eraikinez gain, inguruko dozena bat
|
etxe
lurrera bota ditu eztandaren indarrak. Onik irten diren lekukoen arabera, erasoaren egilea lur orotako ibilgailu batean hurbildu zen.
|
|
|
Jazinta eginen dela bi ilobon kargu, baina hiru egun barren utzi dutela libre Berdabio Mª Lorentza errainak eta Erkazti suhi ordekoak,
|
etxe
lur eta ondasun guziak atzera amari entregatuz:
|
|
|
Anaia Mahmed 1967an itzuli zen sorterrira, baina gaixorik. Axdirreko
|
etxe
lurrak noiz itzuliko zain zegoela hil zen, Rabateko Avicena Ospitalean. Lur emateko eraman zuten Axdirrera.
|
|
|
2an, espainolek Axdir hartu eta Mohamed ben Abdelkrimen
|
etxea
lurrarekin berdindu zuten. Herrixka amazig hura txikitzea izan zen mendeku arrunta ekintza heroiko bihurtu nahi izan zen Primo de Riveraren telegraman:
|
|
2011
|
|
|
Atlantikorako isurialdera dagozan euskal etxeak autonomia sozialik gehien eta autarkia ekonomikorik handiena izatera jo izan dabe.
|
Etxeko
lurren ekoizpenagaz truke eginda edo salerosian zuzendu izan ditue gure lurretan nekez jaritsi eitekezan produktuak, azukrea edo orioa langoak. Autarkiazko bizimoduaren ezaugarri garbiak dira:
|
|
|
Aldirian aurkitu du, nonbait, orain preso dagoenak, etxean baino haize egokiagoa burkidetzarako: nork esan behar zion, orain urte batzuk etxetik nazkatuta alde egin zuenean, ostera itzuliko zenik, nora eta bere
|
etxeko
lurren muga mugetan dagoen kartzela honetara. Egun hartan, lagunak utzitako potina hartu eta uharte batera joan ziren eta biak, inguruetako herrixka bateko festetan dantzan, azkenekoz, hori artean ez bazekiten ere?, ibili ondoren.
|
|
|
Odiliaren ahotik entzunak egia badira, badirudi Alfonso mutil tirtiria zela, halako eran, non,
|
etxeko
lurretan aitzurrarekin ari zenean, burua lurrari makurtuta, arnasa estutu bezala egiten baitzitzaion; gero, ordea, atsedenaldietan, burua zutitu eta zerumugara begira paratzen zen, ameslari, mugarik gabeko zerumuga hura arnasbide gertatuko balitzaio bezala, harik eta, egun batean, etxetik joatea erabaki zuen arte, nora, eta Zaragozara, bera bezalako herritar batendako izen bat ere bai baitzuen amets hark:
|
|
|
Zure aitak kezka iturri behar zuen, halaber, etxearen eta
|
etxeko
lurren etorkizun iluna: ez zure ahalmen gutitzeak ez Delfinaren umegaltzeek, izan ere, ez zioten zure aitari batere onik egin:
|
|
|
Baina agindu behar didazu aurrerantzean ez diozula inori kalterik egingo ez lapurtuko. Osterantzean, foruak agintzen duen bezala, lepotik urkatua izanen zara, zure
|
etxea
lurrarekin berdindua eta ondasunak Bizkaiko jaunaren esku jarriak.
|
|
|
Buruzagi eta ahaide nagusi hauen
|
etxeak
lurrarekin berdindu zituzten, guztiak, dorretxe, gaztelu edo gotorlekurik utzi gabe lurraren gainean zutik. Lazkano, Iartza, Amezketa, Ugarte, Altzaga, Morga, Lezama, San Milixan, Zumarraga, Loiola, Balda, Anparan, Zarauz, Iraeta, Elgeta, Bergara... eta beste etxe asko izan ziren suntsituak.
|
|
|
Esaterako, badirudi euskaldunok ondasunekiko harreman berezia garatu dugula historian zehar, Patxi Juaristi soziologoak ondo aztertu du kontua. Hein handi batean, ondasunekiko harremanak oinarritu dira arduran, talde ondasunean(
|
etxeko
lurra, herriko lurrak...) eta hurrengo belaunaldiekiko erantzukizunean; hau da, urruti samar Zuzenbide Erromatarrak ondasunekiko eta etxekoekiko ematen zuen botere guztiahaldunetik. Horrek erakusten digu gizarte ikuskera berezia, zerikusi gutxi duena aipaturiko Zuzenbide Erromatarrarekin, morrontza harremanekin edo feudalismoarekin.
|
|
2012
|
|
|
Zenbat buruhauste eman zizkigun Isidro bizilagunak, osaba hil zenetik batez ere! Kepa eta biok maiz ibili ginen goizeko ordu txikietan
|
etxeko
lurrak inguratzen zituzten mugarriak bere tokian birkokatzen; izan ere, oharkabetuz gero, morroia izebaren eremu zabalen ertzak jan eta jan aritzen zen. Baina ororen gainetik Kaiku zakurraren arazoa zegoen.
|
|
|
Guhauren ekoizpenen ahultzea zela eta aldeko bizigai berri baten sorzea erabaki ginuen. Parrapin edo zimeta bloka egiteko lantegi berri bat altxatuz
|
etxeko
lur izkin batean.
|
|
2013
|
|
|
Eskumatara.
|
Etxea
lur sailaren bukaeran.
|
|
2014
|
|
|
Atzetik datoz gainontzeko kaxak. Hegan doaz Maiderren
|
etxetik
lurrera. Sekulako abiadurarekin ari da armairua husten.
|
|
|
Negarrez entzun nion; aurpegia eskuetan ezkutatu zuen. Iruditu zitzaidan
|
etxeak
lur joko zuela nik ihes egitea lortu aurretik, ortzia nire buruaren gainera amilduko zela. Baina ez zen ezer gertatu.
|
|
|
Karrogilea zen aitona eta lantegia etxe azpian zuen, sutegia eta guzti. Handik, lantegitik, kulunkatzen omen zuen amonak negarrez ari zen semearen sehaska,
|
etxeko
lurrean egindako zulotxo batetik lantegiraino heltzen zen soka bati tira eginez. Esku batekin sehaska, bestearekin sutegiko hauspoa.
|
|
|
Gerla gaitz bat hasiko dela aleman doilorren aurka, eta gazte guziek dutela bihartik aitzinerat armadan izena eman.
|
Etxeko
lurretan sartu direlarik, gabarra askaturik dela ohartu eta, otarreak Joseph anaiari utzirik, Errobiko uretarat murgil egin du Renek, gabarra galduaren xerka.
|
|
|
127.000tatik 146.000tara pasatu da. Joan den urtean Hazparne aldean, metroa 25 eurotan negoziatzen ari zen
|
etxe
lur bat, egunetik biharamunera 50etara pasatu da, inmobiliarioek eskutan hartu duten puntutik. Ondorioz, etxe lurrek (eta etxeek) gaitzeko punpea egin dute denetan.
|
|
|
Joan den urtean Hazparne aldean, metroa 25 eurotan negoziatzen ari zen etxe lur bat, egunetik biharamunera 50etara pasatu da, inmobiliarioek eskutan hartu duten puntutik. Ondorioz,
|
etxe
lurrek (eta etxeek) gaitzeko punpea egin dute denetan.
|
|
|
Orain arte, haurren artean ondorengoa partekatzean, aita amek
|
etxe
lur bat ematen zieten laborantzan gelditzen ez ziren haurrei. Etxean gelditzen zena, nekazaritzatik bizi zitekeen.
|
|
|
Bainan nun eginen dira? Hor bada beste arrangura bat,
|
etxe
lurrak dira eskas. Buruhausteak beraz eskualde hortarik ere...
|
|
|
Ez da gaizki bainan ez aski halere orai legezko neurriak direnen aldean. Hartu bidea segitu behar beraz aitzina traba guzien artetik, traba handiena izanki naski
|
etxe
lur eskasa.
|
|
2015
|
|
|
Kortarri horiek, gainera, oso ezagunak dira, eta balio historiko handia dute. Egun,
|
etxearen
lur ailak nondik nora zabaltzen diren mugatzen dute harriok. Hainbat historiazalek idatzi dutenaren arabera," abereen bazkarako erabiltzen zen forma biribileko landa" mugatzen zuten, garai batean.
|
|
|
Pedro Ahumadak esaten dit, etxea Ávilakoa baino askoz ere hobeki dagoela, batez ere lo egiteko gelak, eta benetan poztu naiz.
|
Etxean
lurra lantzen duten morroiak izatea ere zalaparta handia iruditzen zait. Haiek egoteko etxetxo bat egingo balu berorrek, txikiagoa litzateke etxeko zarata.
|
|
|
Hamaika pauso ko zenbait motibo aipatzen dizkigu Juan Garziak: Daniel Zabalegiren zapata estuegiak; Julia, Hondarribiko bere
|
etxean
lurrean eserita zigarroa erretzen; Omega ordulari eskuz aldatua...
|
|
|
Egia bat esateagatik alabak hil behar bazaizkit, andrea bortxatu behar badidate,
|
etxea
lurrarekin berdindu behar bazait
|
|
|
Larunbat goizean ohartu dira lehergailu bat bazela Zokoan pausatua,
|
etxe
lurrak eta bizitegiak saltzen dituen etxe baten aitzinean. Zerbait gisaz ez zartatua haatik.
|
|
|
Gure haur eta gazte denboran gure herriko etxe gehienak, ttiki eta handi, laborantzako etxeak ziren.
|
Etxeko
lurretan egiten ziren familiaren azkurri ogia eta artoa. Bakotxa bere etxaldearen araberako kabala multxoaren jabe zen.
|
|
|
Bada lurraren problema, laborantxa lurrak
|
etxe
lur bilakatzen direla. Lurraren arazoa zertan da orain?
|
|
2016
|
|
|
Ikusi nuen arriskatzeko garaia zela; orduan edo inoiz ez nuela egingo.
|
Etxean
lurrak genituen, eta zerotik hasi gara, baina lurrekin; aldea da hori.
|
|
|
Eta hori guztia pentsatzen ari zelarik, ez ziren jadanik Antxon Bengoetxearen bertso plagiatuak entzuten ari zena, Gabriel Arestiren poema ezagun bat baizik, zelan jakin gabe bere buruaren barnean norbait errezitatzen egongo balitz bezala: . Egia bat esateagatik, alabak hil behar bazaizkit, andrea bortxatu behar badidate,
|
etxea
lurrarekin berdindu behar bazait; egia bat esateagatik, ebaki behar badidate nik eskribitzen dudan eskua, nik kantatzen dudan mihina; egia bat esateagatik, nire izena kenduko badute euskal literaturaren urrezko orrietatik, inoiz, inola, inun ez naiz isilduko?. Larregizkoak begitandu zitzaizkion une hartan Arestiren berbok, inoiz baino esajeratuagoak, gehiegizko gizona ere beti iruditu zitzaion bezala, onerako eta txarrerako.
|
|
|
aldiz dela, gutxi gorabehera, zabaleran duena.
|
Etxe
lurrek zenbat neurtzen duten jakin nahian,
|
|
|
Bertan zoruan egiten diren jolas batzuei buruz aritzen da, familian, hark bere umeekin jolasean egindakoak.
|
Etxeko
lurrean jolastea defendatzen du, eta nolakoa izan behar duen aipatu: klariona markak jaso eta garbitzea posible duena da harentzat egokiena.
|
|
|
Hirixka etxe gunean, elgarrekilako bizitegien aldean beharrak diren 5
|
etxeen
lurrak eraikitzeko baimenarekin salduko dira.
|
|
|
Egoitza berean, sartzea berex, kokatzen da osasun zerbitzu balios bat, berrehun bat haurrez arduratzen dena, orai arte Portuko karrikan zena bainan tokia eskasegia zuena. Auzapezak azpimarratu du herriak nahi duela aitzina segitu sozialmaileko bizitegien aldeko indarra,
|
etxe
lur eskasak trabatzen balinbadu ere sail hori...
|
|
|
Herriko
|
Etxeak
lur zati bat eta tresnak prestatzen dizkigu. " Larrazkena" taldeko adinetako jendeek lagunduko gaituzte lan egiteko.
|
|
|
Gure herrian, EARL BURGUES etxaldean elkartu dire 200 bat bisitari Patricia eta Herve Dagorret jabeek gomita luzaturik. Ardiak eta behiak hazten dituzte etxaldean, Sarra kartierean diren Burgua eta Lixabean
|
etxeetako
lurretan. Azken horretan ginduen ate irekitze eguna, non kokatzen zen herriko etxerik zaharrena, 1194 urtean agertzen zelakotz lehen aldikotz.
|
|
2017
|
|
|
Gero, garabi batekin
|
etxea
lurretik erauzi eta zuloan kokatu.
|
|
|
Haren aldean, Andorra eta Monako bezalako printzerriak handiak ere dira! Bainan ikasi berria dugu badela hor nunbait printzerri bat aise eta aise ttipiagoa, etxe bakar batekilakoa,
|
etxearen inguruko
lur poxi batekin... Deitzen da Arbézie, izen bat aise euskalduntzen ahal ginukeena, Arbezia idatziz berdin...
|
|
|
Lotizamendu berrian, Herriko
|
Etxeak
lur zati bat beiratuko baitu 6 bizitegi sozialen egiteko, OFFICE 64 eragilearekin izenpetuko dute lankidetza hitzarmen bat.
|
|
|
Lizeo berriaren hornidurak finantzatzen laguntzeko proposatzen du uztariztar guzier sagarrondo baten erostea 30 euroko txeke bat betez (Bernat Etxepare lizeoaren izenean) eta Herriko Etxerat helduz izen emaiteko paperarekin batean. Herriko
|
Etxeak
lur eremu bat badu berexia sagarrondo horien landatzeko eta hortaz arduratuko den presuna ere hautatua da. Euskararentzat egin indarrak ekar dezala fruitu.
|
|
2018
|
|
|
Tabakorik Gabeko Eguna da gaur, eta, horren harira, Zarauzko Udalak, Minbiziaren Aurkako Elkarteak eta Zarauzko Osasun
|
Etxeak
Lurrera Begira sentsibilizazio kanpaina jarri dute abian. Zigarrokinen herriko mapa osatu nahi dute, jendeak Instagramera igotako argazkien bitartez.
|
|
|
Bainan zerk egin du emendatze hori eta zendako da preseski kezkagarria?
|
Etxe
lur bat saltzen delarik, edo bizitegi bat, etxe edo apartamendu, tratu bakoitxetik herriak, Donibanen denetan bezala, hartzen du zerga bat, sal-erospenaren araberakoa. Jaz, herriak aitzineko urtetan baino gehiago altxatu du tratu ainitz egin baita eta prezioak goratu baitira.
|
|
|
Hiru
|
etxe
lurrean
|
|
|
Kostalde guzian, eta aspaldian,
|
etxe
lurren prezioak beti goratuz doatzi, bizitegienak ere ba, izan etxe ala apartamendu. Azken bi urtetan denik ere halako eztitzeño bat bezala izan da.
|
|
|
Egia hori ere bainan egia ere haatik, gutarik urrun izanikan ere, izigarriko kalteak egin dituen lur-ikara batek inarrosten gituela eta ez guti. Bestenaz ere telebixtari esker ikusten direlarik irudi batzu zinez ikaragarriak, hoinbeste jende arrunt galduak bezala, hoinbeste
|
etxe
lurrerat joanak, hoinbeste bide fundituak... Bai, izitzekoa ere bada...
|
|
|
Orduan hemendik urrun bizi ziren, menditzarren artean galdutako herritxo baten. Bertako
|
etxeek
lur azpitik hazitako troska ikaragarriak ziruditen, neurri eta itxura desberdineko leihoz josiak. Horrelako baten zegoen bere anaia, zeruari begira, azkenengoz ikusi zutenean.
|
|
|
Ez ingelesen jokorako tradizioek, ez iparramerikarren inbertsio zenbaezinek.
|
Etxeko
lurretan eta bertako ongarriz ernaldu zen bitartekari gabe apustu egiteko behar zen sistema eta teknologia; laguntza zuzenik gabe, jokalariek katalogo zabal batekin kirolaz gozatzeko aukera izango zuten makina. Eta Eibarren huts eta bateko garaipenak borobildu zuen arratsaldea.Euskal ekintzaile eta informatikari talde txiki baten ametsak hamar urte beteko ditu uda honetan.
|
|
|
Aberaskak urtuta ere argizaria lortzen da, baina kalitate okerragokoa. Lehen produktu honen erabilera nagusia etxeko kandelak ziren, gaur
|
etxeko
lurrari edo egurrezko altzariei emateko, ukenduak egiteko, pinturak egiteko, kosmetika eta farmazia industrian e.a. erabiltzen da.
|
|
|
besterik adierazi bitartean, debekatuta geratzen ziren Versalleseko Gobernuari babesa ematen zioten egunkariak. Era berean, aldameneko beste txartel batean esaten zen Komunak agindua eman zuela Thiersek Saint Georges plazan zeukan
|
etxea
lurrera bota  tzeko, Gobernuko presidentea Paris mendean hartu nahirik martxan jarritako azken ekintzengatik zigortzeko. Etxea suntsitu aurretik, barruan aurkitu zituzten dokumentu guztiak konfiskatu omen zituzten guardia nazionalek; arte-lanak eta liburuak liburutegi eta museoetara eraman zituzten; altzariak enkantean saldu ziren, eta handik ateratako dirua alargun eta umezurtzen artean banatu zen.
|
|
|
Ehiztari ehizatuaren parabola:
|
etxeko
lur eta enpapelatu guztia txikitzen du ezkutuko mikro bila. Ez du batere topatzen.
|
|
2019
|
|
|
Horixe da Lapurdiko Christophe Elissalde ekoizleak azken urteetan egiten duen galdera. Ordura arteko bere postari lana utzi eta
|
etxeko
lurretan laborantza biologikoan hasi zen 2016an, nekazaritzan urtebeteko formazio praktikak egin eta gero. " Ezpeletako piperra ekoizten dut batez ere, eta ondoan zenbait barazki ere bai.
|
|
|
Eskriturak erakutsi eta gertatzen zitzaidana azaldu nion. Agiria gainetik begiratu, eta bota egin zidan, nire
|
etxeak
lurrik ez zuela erranez. Gainera, aholku bat eman zidan:
|
|
|
Harrituta irakurri nuen nire lorategia zapaldu eta bizilagunak ataka eraiki zuen tokian hauxe jartzen zuela: " Kanakonea
|
etxeko
lurra". Ataka egiteko Udaletxearen lan baimena eskatu nuen, eta baimen orokorra zuela jakin nuen, (norberaren baratzean ataka egin) alegia.
|
|
|
Txikitatik gustatu izan zait puzleak egitea, eta orain ere egiten ditut, handiak, 5.000 eta 6.000 piezakoak. Gero ez ditut inon jartzen, han egoten dira
|
etxean
lurrean, baina oso entretenigarria da.
|
|
|
Orain, urrunetik begiratuta, zaila egiten zait ulertzea nola Ismael ez den urte hauetan ezertaz konturatu, nola ez dituen nabaritu azken bi urteetan izan ditudan gorabeherak, nola ez duen sentitu
|
etxearen
lur azpian sortu den lurrikara, sukaldeko baldosak eta egongelako parketa dardarka jarri dituena, ziur, nola ez zituen ba dardarka jarriko??. Metroaren bagoi bat pasatu da gure etxe azpitik eta Ismael ez da enteratu estudio isolatu horren barruan, bere fikziozko munduan.
|
|
|
Nire oroitzapenetan bizi bizirik dago, orduan agertzen zitzaidan bezalaxe: etxe zahar hondatuak elkarren gainka;
|
etxeak
lur jotzeko zorian; etxeak aurre alboetan erantsita etxolak edo estalpeak zeuzkatela, kale estuak desitxuratuz; kale oker eta bihurri haien labirintoa, non erremediorik gabe galtzen bainintzen arretaz ibili ezean; pasaia ilunak, etxarte laiotzak, horma zuloak eta koba itxurako bobedak, non beren jeneroa jartzen baitzuten erakusgai arropa erabiliaren saltzaileek; putzuak eta askak, urak kutsatuta ...
|
|
|
Eskailera, erremintak, kaxa eta Marije Elias zaharraren
|
etxeko
lurretan zeuden. Urduri Marije.
|
|
|
Kolya Errusia iparraldeko herri txiki batean bizi den gizona da, bere semearekin (Roma) etaemaztearekin (Lilya). Herriko alkateak, Vadim, eta apezpiku nagusiak Kolyaren
|
etxeko
lurretan Elizabat eraiki nahi dute. Alkateak lurrak lortzeko ahaleginak egin arren, Kolyak ez du etsitzen eta berelagun abokatu Dimitriri deituko dio laguntza eske.
|
|
2020
|
|
|
Mahourat etxea zen aginte gunea, ibar oihantsu baten zolan kokaturik baitago. Auzoko Kosine
|
etxeko
lur bat jausgailu eremu bilakatu zuten, eta makiek bizpahiru aldiz armak errezibitu zituzten jausgailuz, Londresekin harremanetan baitziren.
|
|
|
Horrelakoetan, arin egiten nuen alde, ezin nuelako jasan amarentzat ni ikusezina izatea. Batzuetan, gure
|
etxera
lur jota heltzeaz gain, amorru bizian egoten nintzen. Holakoetan, Martinek barre egiten zidan aurpegira, eta jeloskor nengoela esaten zidan Remediosen lekuan egon nahiko nukeela.
|
|
|
Hantxe kateatuta bizi gara, nolabait esateko, ezin etxea saltzen saiatu ere egin, ergelik ergelenak ere ez bailuke erosiko. Eta ezin fatxada, sukaldea edo komuna berritu ere egin, bihar edo etzi
|
etxea
lurrera bota behar dutela entzuteko beldurrez.
|
|
|
Zaharra da.
|
Etxeko
lurrean itxuratua, hormen kontra. Xuria, ertzak zurezkoak eta ahoan kedarrez zikinduriko adreiluak.
|
|
2021
|
|
|
Hendaiara heldu zen 1860an Burdinbidearen Konpainiak erabaki zuen trenbidea Baionatik Hendaiara luzatzea, Irunekin lotura egiteko. Eta horretarako geltokia eraiki behar zenez, Hendaiako Herriko
|
Etxeak
lur sailak erosi zituen Ihizpeta eremuan. Trenbidearen lanak 1863an hasi ziren, eta lubaki handi batek Hendaia bi zatitan banatu zuen.
|
|
|
Gero, hor nunbait ez zen toki handirik gelditzen libro, salbu erdi errepira gisako bat. Kalapita frangoren ondotik, kargudun asko agertu ziren Herriko
|
Etxea
lur hortan egitearen alde, leku egokia zela zimenduak aski azkar egitekotan. Bazakiten haatik etxea hor eginez eskualde batetarik bista guzia kentzen zela Lohiabegeneari.
|
|
|
Salatuz holako bulegoen jokamoldea, holakoengatik direla bizitegien prezioak alde bat kariotzen, eta azkarki kariotzen.
|
Etxe
lurrak, apartamenduak, etxeak, denak garestiago urtetik urterat, herritarrek ezin eros, bereziki jende gazteak, EuskalHerrian bizi nahi duen jende gazteak. Bestalde, hori ere azpimarratzen du talde horrek, gazte horiek dituztelarik ere gehienik jasaiten izurritearen ondorio txarrak.
|
|
|
Bazihoala esan zion Oihanak Flaviori. Eta harrizko
|
etxea
lurrera. Mutil oso jatorra zela eta oso ederra.
|
|
|
Isiltasunak kale izoztuak estaliko zituen fatxada itsuen artean; urak harturiko zelai batean galduriko biktima baino bakarrago geratuko ziren biztanle guztiak.
|
Etxeek
lurrean sendo finkatuta jarraituko zutela pentsatzea zaila zen, baita zuhaitzek gerizpe berdina emango zutela ere Luxenburgeko lorategietan.
|
|
|
Sukaldeko argiak armairuaren nire isla erakutsi dit azal leunean, eta ihes egiten diot neure begirada zorrotzari. Atearen atzean desagertzen zarenean neuregana lotzen naiz, oinak
|
etxeko
lurrera iltzatzen zaizkit, eta, hala, ezustean harrapatzen nau gelditutako denboraren pisuak. Guztia hozten da, ume beldurtuari kontatzen zaizkion gezur ahulak neure buruari errepikatzen dizkiodan bitartean.
|
|
|
Hasi hortik.
|
Etxea
lurretik hasten da. Eta gero hitz egingo dugu.
|
|
2022
|
|
|
San Nikolas edo San Cernin auzoen hegoealdeko bukaeran harresi berrien ondoan bilatu zuten lekurik onena. Hiru
|
etxeetarako
lurrak San Nikolaseko zapatariak izeneko karrikan erosi zituzten prezio onean, eguteran gainera. Hiru eremu zabal ziren eta eraikitzaileak bilatu zituzten hasteko.
|
|
|
Alde batetik, oso ongi, zeren eta garai hartako jaki gehienak, oraindik nahiko naturalak baitziren, etxean ekoitziak edota kanpotik ekarriak, baina oraino produktu eta gehigarri artifizial gutxi samarrekoak: barazkiak, berdurak, frutak, fruitu lehorrak, laboreak, lekariak eta abar, gehienak
|
etxeko
lurrek emandakoak, eta, bestetik, etxekoak ala kanpokoak, baina animalia osasuntsuen jatorrikoak, konparazio batera, oilakia, kapoi haragia, arkumekia, ardikia, antxumekia, untxi haragia, txerrikia, abelgorrikia eta arrainkiak (bakailaoa, hegaluzea, legatza, sardinak, bokartak eta abar). Edozein okasio aprobetxatzen zuten halako janariak hartzeko, hau da, Eguberrietan, Aste Santuan, herriko jaietan, aldameneko herrietako bestetan, urtebetetzeetan eta abarretan; edozein aukera egokia zen.
|
|
|
Adibidez, Gure aukera, guk 16 leloa darabil Bidelagun proiektu zarauztarrak. Eta, nahiz eta 16 urteko langa hori guretzat berezko helmuga ez den, arreta handiagoa ematen hasi naiz
|
etxeko
lur globoko artxipelagoei.
|
|
|
Batetik, idatzizkora. Besteak beste, etxe eta
|
etxeen
lurrak jasotzen diren artxiboak, zerga kobratzeko jasota zeuden baserriak, 1825eko Polizia Errolda edota Durangoko Jabetza Erregistroa() arakatu dituzte. Bestetik, ahozko testigantzetara jo dute informazio bila, eta hor ardura azpimarragarria izan dute Garaiko bizilagunek.
|
|
2023
|
|
|
Gure mintzoa lurretik dugu zentzu zabal batean. Euskalduna nun eta
|
etxeko
lurra berekin derama. Euskarak dakarkio lurretik hazi hitzaren hatsa.
|
|
|
Zorionez, ondo dago.
|
Etxeko
lurra dardarka hasi zen, eta kalera atera ziren: ia gau osoa kalean igaro zuten.
|
|
|
Goiburutik Buruntzara, eta Andazarretatik gora Azpeitia aldera doa artaldea. Urnietan, Goiburu auzoko Enbutegi baserriko larretan bi astetan eduki dute artaldea, eta egunotan, Irurain Berri
|
etxeko
lur sailetan daukate, Andoaingo Buruntza auzoan. Segurola Azkue familiak kudeatzen du artaldea.
|
|
|
Zapatu domekan jokatu da Dimeko IMPACT PRO OneWall Txapelketea, modalidade honetako Euskal Herriko lehen klubak antolatuta, Rebotean OneWall Klubak (ROWK) hain zuzen be. Guztira, berrogei jokalari batu dira zapatuko kanporaketa eta domekako fase finaletan eta irabazlea,
|
etxeko
Lur Ziarrusta izan zan. Ekhi Ziarrusta anaiaren kontra irabazi eban finala eta hirugarren eta laugarren postuan, Mikel Beldarrain arteaztarra eta Valentziatik etorritako Albert Giner izan ziran.
|
|
|
|
Etxeko
lurraz oroitu zen, aita amei Axetorreko jaunak errenta ez ordaintzeagatik janarazitako lurraz. Horregatik hartu zuten bera zaldian eta dorretxera eraman, eta Rodrigori eman.
|
|
|
Kabalek bazkaleku handiak behar dituzte eta, behin leku batean belarra janik, tokiz aldatu behar dira. Jakina,
|
etxeetako
lur eremu mugatuek ezin zituzten behar horiek ase. Udalek abelburuen araberako dirua kobratzen zieten artzainei.
|