|
2020
|
|
|
Supermerkatuak eta elikagai dendak dira, seguruenik, Espainiako herritarren helmuga gogokoenetako bat, eta, beste askok bezala, aste hauetan oso mugatuta ikusten dute mugitzeko askatasuna. Minutu batzuez, erosteko unea aprobetxatzen dugu, gure hornikuntza beharrak asetzeko eta
|
etxean
konfinamendutik irteteko. Konfinamendu horrek alarma egoerak behartzen gaitu, koronabirusak heda ez daitezen.
|
|
|
Espainian, Estatistika Institutu Nazionalaren (INE) arabera, 2,3 milioi nerabe baino gehiago daude; 15 eta 19 urte bitarteko gazteak, gehienetan,
|
etxean
konfinamendua bizitzen ari zarete. Adin tarte horretan, Gobernuak iragarri dituen azken baimenetatik kanpo geratu da paseatzeko kalera ateratzea, eta koarentena luzatu egin da.
|
|
|
Duela bederatzi hilabetetik, birus ikusezin eta arriskutsu batekin bizi gara, mundu osoan milioi bat pertsona baino gehiagoren bizitzarekin amaitu dena. Osasunerako arrisku erreal horretaz gain, pandemiak ohiturak (maskarak eta gel hidroalkoholikoak erabiltzea, distantzia soziala…), murriztapenak (mugikortasuna,
|
etxeko
konfinamendua, edukiera eta ordutegi murriztuak, telelana) eta galerak (heriotzak, enplegua…) eragin ditu. Egoera berri eta ustekabekoa da, eta, gainera, etengabe aldatzen da birusak eboluzionatu ahala, eta horrek asko zailtzen du gure eguneroko eta aisialdiko plangintza.
|
|
|
2009an, A gripearen pandemia zabaldu zenean, Nazio Batuen Erakundeko aholkulari zientifiko nagusia izan zen, eta OMEko zuzendari nagusi izateko hautagaietako bat izan zen 2017an. Genevan (Suitza) duen
|
etxeko
konfinamendutik hitz egin du BERRIArekin. «Nire arbasoak nafarrak izanda, estimu handia diot lurralde horri, eta ilusio berezia egin zidan hango gizarteari elkartasun mezu bat helarazteak, egoera zail honetan».
|
|
|
Suitzan hartutako neurriak eztabaidagai izan dira hainbat hedabideetan. Ez dute
|
etxeko
konfinamendurik ezarri eta eguneroko bizitza ahalik eta normalen mantentzen ahalegindu dira, segurtasun neurriak hartuta, noski.
|
|
|
Izquierda Ezkerraren ustez, litekeena da, egungo egoera epidemiologikoarekin, azken neurri murriztaileak beste 15 egunez luzatu behar izatea; uste du goiz dela jakiteko ea
|
etxeko
konfinamendua jarri den, baina gobernuak erabaki hori hartzen badu, babesa emango diotela iragarri du Marisa de Simonek: Gogorrena, beste behin ere, Navarra Suma izan da. Javier Esparza bozeramaileak porrot gisa definitu du gobernuak egindako krisiaren kudeaketa, eta gobernua errealitatea onartu eta hari aurre egiteko gai ez dela adierazi du.
|
|
|
Isunak Foruzaingoak jakinarazi digu pandemiagatik alarma egoera ezarri zenetik, martxoaren 15etik,
|
etxeko
konfinamendua ez betetzeagatik 2.629 isun jarri direla Nafarroan. Horietatik 126 (4, 7%) Sakanan jarritako isunak dira, batez ere Altsasun jarri dituztela zehaztu dute.
|
|
|
Horietatik 126 (4, 7%) Sakanan jarritako isunak dira, batez ere Altsasun jarri dituztela zehaztu dute. Esaterako,
|
etxeko
konfinamendua lautan urratu duen altsasuar bati desobedientzia larriagatik epaitegian diligentziak zabaldu dizkiote.
|
|
|
COVID eragindako pandemia
|
etxeko
konfinamendua eragin du. Tratu txarrak ematen dizkion pertsona batekin bizi diren emakumezkoendako egoera oso zaila da.
|
|
|
Momentu honetan, ordea, etxeko egunerokotasuna partekatzen dugunez, bistaratu egin da hori. Horrez gain, musikak errutinatik deskonektatzen laguntzen digu, eta
|
etxeko
konfinamendutik ihes egiteko balio diezaguke, entzule gisa nahiz sortzaile gisa. Askotan, artearen arloko lana denbora pasa gisa ulertzen da, eta esango nuke artea lantzea eta irakastea funtsezkoa dela norberaren garapenerako.
|
|
2021
|
|
|
Eusko Jaurlaritzak itzuliko du, lehen Alarma Egoeran bildu zituen isunen dirua. Auzitegi Konstituzionalak
|
etxetako
konfinamendua Konstituzioaren kontrakoa izan zela erabaki ondoren. Erkorekak azaldu duenez," azterketa juridiko sakonaren ostean".
|
|
|
2020an, askok lortu zuten, baina nahi gabe.
|
Etxeko
konfinamenduaren eta merkataritza geldialdiaren ondorioz, etxeetako aurrezki tasak gora egin zuen urteko bigarren hiruhilekoan. Hala ere, orain, mugikortasuna berreskuratu dugunez, nahiz eta murrizketekin, askori zailagoa gerta dakieke helburu hori betetzea.
|
|
|
Hori, zorionez, oso urruti entzuten zaigu. Covid pandemiaren garairik txarrenetan ere ez zen benetako hornikuntzarik izan,
|
etxeko
konfinamendu laster bat zela eta, elikagaiak erostera goaz. Elikadura segurtasun hori, jaten ditugun elikagaietarako dugun sarbide gisa ulertuta, aurrerapen askori esker lortzen da, non batzuetan ez garen pentsatzen:
|
|
|
Sarri irakurri dugun baieztapena izan da pandemia hau klima larrialdiak ekarriko digunaren entsegu gisa hartu behar genukeela. Baina
|
etxeko
konfinamenduak guztiok bakartu baino hilabete eskas lehenago, izurri honen entsegu orokor bat bizi izan genuen Zaldibarko Verter Recycling 2002 S.L. zabortegian izandako hondamendiaren ondorenetan.
|
|
|
Ezinbestean, psikologikoki ere nabarmena da bat bateko bakartzeen eragina. Horri dagokionez, Nerea Perez Uria Bizkaiko Psikologoen Elkargoko dekanordeak uste du alde handia dagoela iazko
|
etxeko
konfinamendu orokorraren eta gaur egungo behin behineko itxialdien artean. Batik bat, denboraren neurriak bereizten du bata bestearengandik:
|
|
|
|
Etxeko
konfinamendutik urtebetera, bere hartan segitzen dute bakartzeko dauden zailtasun batzuek. Adituen ustez, ez da jarri baliabide askirik, eta, zenbaitetan, egoerak bereziki zailak dira kudeatzen.
|
|
|
Magistratuek Espainiako Konstituzioaren aurkakotzat jo zituzten alarma egoeraren dekretuaren pean hartutako zenbait neurri: adibidez,
|
etxeko
konfinamendua, argudiatuta herritarren joan etorrietarako askatasuna mugatu zela eta alarma egoerak ez zuela behar bezainbesteko babes juridikorik ematen horretarako. Sei magistratuk babestu dute tesi hori, eta bost kontra agertu dira.
|
|
|
COVID sortutako egoeraren ondorioz, Araba, Bizkai eta Gipuzkoako arartekoari egindako kexen norabidea aldatu egin da 2020an, eta hainbat izan dira, osasun murrizketak direla eta, poliziaren jardunarengatik jarritako kexak. Zati handi batek zerikusia izan du salbuespen egoeraren ondorioz oinarrizko eskubideak mugatu izanarekin, batez ere
|
etxeko
konfinamenduaren aldian, eta, gainera, kexa ugari jaso dira murrizketak aplikatzeko poliziek erabili dituzten irizpideei buruz ere; besteak beste, «zehaztu gabeko kontzeptu juridikoetan» oinarritu direlako.
|
|
|
Filmeko protagonista maitasunak bultzaturik soilik aterako da kalera. 2020ko
|
etxeko
konfinamenduak ondorio berdinak izan zituen pertsona askorentzat. Hemendik aurrera japoniar hikikimoriak bezala arituko gara erlazio digital hutsetan?
|
|
|
Covid pandemiagatik bizi izandako
|
etxeko
konfinamenduak etxebizitzen ezaugarrien eta etxebizitzarako beharren arteko gatazkak agerian jarri ditu; bai berriak, bai lehendik zeudenak ere.Argia, aireztapena, azalera, intimitatea, isolamendu termiko akustikoa edo kanpoko espazioa izatea, zaintzak eta hezkuntza lan produktiboarekin bateragarri egitea, ez dira eskakizun berriak. Baina bada berria horiek oso denbora gutxian biztanleriaren zati handi batera indar eta aldiberekotasun maila altu batekin hedatu izatea.
|
|
2022
|
|
|
|
Etxeko
konfinamendua iritsi zenean, espetxeak are gehiago itxi zituzten, eta iazko udan kalean normaltasunerako pausoak ematen hasi ginenean, espetxeetan, artean, aurreko baldintza berberetan jarraitu zuten; besteak beste, etenda egon ziren bisitak. Euskal preso gehienen senideok aurrez aurreko bisitarik gabe igaro ditugu zortzi, bederatzi, hamar hilabete.
|
|
2023
|
|
|
Handik gutxira, 2020ko martxoan, pandemiari aurre egiteko lehen neurriak ezarri ziren: besteak beste, espazio publikoan mugikortasuna murriztea eta
|
etxe
konfinamendua. Horrek guztiak eragin bikoitza izan zuen ikerketaren bilakaeran.
|