|
2002
|
|
|
¡
|
Etxeko
Jainkoa! gizailtzarako diran burnizko tresnak kendu zaizkigutzu ta esku zabaletako eskiñitzat, mendi antzera, gure ordotsik agiriena nik emango dizut.
|
|
|
«O Eol, urtzitarren aita ta gizonen errege danak, uiñak naretu ta aizeak zirimoltzeko eskua eman zizuna: Tirren uretan zear dabil eder etzaidan erri bat, Ilion eta
|
etxe
jainko goituak Itali, n sar erazi nairik. Indar emaiezu aize auei, ta urpera itzazu osoan ontzi erdi estaliak, edo beintzat banakatu itxaso zear, aien gorpuak gezalpera egotzirik.
|
|
|
Guda iskilluak kantatzen ditut, eta Troia, ko itxas egalak ala bearrez utzirik, Itali ta Labini, ko ur bazterra aurrenengo iritxi zun giza-seme urena goresten dut; ark, bada, asko eroan bear izan zun lur ta ur, June zitalaren gibelmiñetik igeska, urtzitarrak ortaratua noski. Bai, amaika neke lor izan zun gudartean, uria jaso ta
|
etxe
jainkoak Lati, n jarri arte; emetik bai datoz latitar enda ta albanitar arbaso ta Erroma burgoiaren arresi zutiak.
|
|
2004
|
|
|
Hasieran nekazaritza (agricultura) besterik ez zen (colere lur eremua lantzea da, cultura). Bizitzeko lurraldea prestatzeko lehenengo ekintza zen laborantza eta, elkarrckikobizitza gero eta zabalago, gero eta konplexuago bilakatuz, ckintza fisiko horretatik arimarenekintzak deskribatzera igaro zen, baita lurraldeko edota
|
etxeko
jainkoen kultua dcskribatzera ere?. Hasieran izadia eta gizakiaren arteko harremana zen kukura.
|
|
2007
|
|
|
Ponpeiako etxeetan behin eta berriro aurkitzen da etxeko jaunaren, jeinua? lararioan(
|
etxeko
jainko edo izpiritu babesleen txokoan) pintatua, eskaintza egiten jainkoei. Conimbrigara bazoaz, Portugalen, museoan harlandu txiki bat ikusten duzu. Genius Conimbricae?
|
|
|
Baina hiri edo herri bakoitzak ere bere jeinua izaten zizun (izpiritu begiralea), eta eskualdeak edo lekuak berea halaber («genius loci», Virgiliok Eneidan), eta pertsona bakoitzak ere. Ponpeiako etxeetan behin eta berriro aurkitzen da etxeko jaunaren «jeinua» lararioan(
|
etxeko
jainko edo izpiritu babesleen txokoan) pintatua, eskaintza egiten jainkoei. Conimbrigara bazoaz, Portugalen, museoan harlandu txiki bat ikusten duzu «Genius Conimbricae» izkribuarekin.
|
|
2010
|
|
|
–Gezurra da!?; baina nola gure etxean guztiak behar baitzuen zuribide moralen bat, gehitzen zenuen: . Eta gezurra esatea zortzigarren manamenduaren kontrako bekatua da?, geure
|
etxean
Jainkoaren hamar manamenduak noiznahi baikenituen aipagai; zuk bazenekien hura, eta bazenekien, halaber, zeure buruari eusten, eskarmentu batzuk ere jakingarri izan zenituelako, beharbada?
|
|
|
" Gezurra da!"; baina nola gure etxean guztiak behar baitzuen zuribide moralen bat, gehitzen zenuen: " Eta gezurra esatea zortzigarren manamenduaren kontrako bekatua da", geure
|
etxean
Jainkoaren hamar manamenduak noiznahi baikenituen aipagai; zuk bazenekien hura, eta bazenekien, halaber, zeure buruari eusten... eskarmentu batzuk ere jakingarri izan zenituelako, beharbada...
|
|
2015
|
|
|
Eta lehenengo eta behin, Haren Maiestateak erlijio bizitzara egin zidan deia jarraitzea zela pentsatu nuen, neure Erregela albait ondoen gordez. Eta, ni nengoen
|
etxean
Jainkoaren mirabe ugari egon arren eta Jainkoa han ongi zerbitzatua izan arren, premia handia zutelako, mojak askotan irteten ziren lotsa onez eta erlijiotasunez egon gintezkeen lekuetara; eta Erregela ere ez zegoen bere hasierako zorroztasunean ezarria, Ordena osoan gordetzen zen bezala baizik, hau da, lasaiturikobuldan xedatua zen bezala. Eta bazen beste eragozpenik ere; erosoegi egiten zitzaidan hango biziera, etxea handi eta atsegina zelako.
|
|
|
–Ni nengoen
|
etxean
Jainkoaren mirabe ugari egon arren eta Jainkoa han ongi zerbitzatua izan arren, premia handia zutelako, mojak askotan irteten ziren lotsa onez eta erlijiotasunez egon gintezkeen lekuetara; eta Erregela ere ez zegoen bere hasierako zorroztasunean ezarria, Ordena osoan gordetzen zen bezala baizik, hau da, lasaiturikobuldan xedatua zen bezala? (Biz.
|
|
|
16 On handia egingo lioke Valdemororekin hain gaizki etorriko balitz. Ávilako priorea denez gero, kendu egin zituen fraide oinutsak Gizakundeko monasteriotik herriaren eskandalu handiaz, eta horrela utzi ditu moja haiek (aurrez
|
etxea
Jainkoa goresteko eran zegoena), errukia ematekoa baita duten ezinegona, eta hura zuritzearren, beren burua errudun egiten dutela idazten didate. Itzuli ziren fraide oinutsak eta, idatzi didatenez, haiek izan ezik Karmengo beste inork ez ditzala aitortu agindu du nuntzioak.
|
|
2016
|
|
|
Eliza ta
|
etxetan
Jainkoa goresle.
|
|
2017
|
|
|
Baserritar, etxeko langile eta ehule izanik, baziren eltzegile, belarzale, sendalari eta
|
etxe
jainkoen apaiz ere; gainera, eguneroko bizitzan eta ospakizunetan janzteko arropa koloretsuak ekoizten zituzten. Hego Mexikon, Oaxaca eskualdean, pulque maguey substantzia sakratua ekoizten zuten; jainkoek asmatutako substantzia zela uste zuten, eta Mayahuel ama lur jainkosarekin lotuta zegoela:
|
|
2019
|
|
|
Oinordekoak behar ditu, ondasunak utzi eta haiengan luzatzeko bere mundualdia; haiek ohore egingo diote hobian, arimak atseden har dezan behar den bezala.
|
Etxe
jainkoen gurtzak bat egiten du jabetza pribatuaren sorrerarekin, eta oinordekoaren funtzioa ekonomikoa eta mistikoa da aldi berean. Nekazaritza, jardun batez ere magikoa izateari utzirik?
|
|
|
hil eta gero ere harena izan dadin, hurrengo jabeek haren luzapena izan behar dute, hark onartuak, harenak. Aitaren lurrak lantzea eta aitaren
|
etxe
jainkoak gurtzea obligazio bat eta bera da oinordekoarentzat: arbasoek irautea segurtatzen du obligazio horrek, hala lurrean nola lurpeko munduan.
|
|
|
Ezkontzan, emakumea jadanik ez da klan batek beste bati eginiko mailegua: jaio zeneko taldetik erauzia da, eta senarrarenean atxikia; senarrak erosi egiten du emakumea, abere bat edo esklabo bat erosten den gisan, eta bere
|
etxeko
jainkoak inposatzen dizkio: senarraren familiakoak dira, halaber, emakumeak sortzen dituen seme alabak.
|