|
2002
|
|
|
Ez diat astirik. Denbora zaluegi igarotzen duk, lanera joan,
|
etxeko
beharrak egin eta hori aski ez balitz hirekin pentsatzeko. Pentsatu.
|
|
2007
|
|
|
Zortzi urteko semea dauka. Neskeak ez eban gura soloan eta
|
etxean
behar egin, beste zeozer gura eban. Mutilak, ostera, ez.
|
|
2009
|
|
|
Auzuneko bizilagunen bat agonian zegoenean, auzokoek zeregin garrantzitsua betetzen zuten; esate baterako, abisuak egiten zituzten, azken sakramentuak ematerakoan lagundu egiten zuten... Hiltzen zenean ere, abisuak egiten laguntzen zuten, hilaren
|
etxeko
beharrak egiten zituzten, andrezkoek hildakoari hil jantzia ipintzen zioten eta gaubelan parte hartzen zuten. Hiletan ere zeregin garrantzitsua betetzen zuten eta ostean egiten zen bazkarian egoten ziren.
|
|
|
Bata astegunetan erabiltzen zena beharrerako, etxerako; eta bestea, jaiegunetan, eta etxetik kanpo, janzten zutena.
|
Etxean
behar egiten zuten antzinako jatabearrek eta han, lanerako, kolore iluneko arropak erabiltzen zituzten. Etxetik irteteko, jaiegunetarako, mezetara joateko, kolore argiagodunak ipintzen zituzten.
|
|
|
Euria egiten zuenean, eskolara joateko, abereak jagon zein
|
etxetik kanpoko
beharrak egiteko, zira modukoak egiten zituzten umeek. Pentsu zakuei txoto atara eta euritik babesteko erabiltzen zituzten.
|
|
2010
|
|
|
NEKANE. Niri etzait bape gustatzen
|
etxeko
beharrak egitea.
|
|
|
Goiz hasiko da mutikoa
|
etxeko
beharrak egiten. Goizean goiz, esneak eraitsi, uztarrikoak uztartu.
|
|
2011
|
|
|
Normalean
|
etxetik kanporako
beharrak egiteko batzen ziran auzokoak: azpigarria basoetan ebagi eta etxeetara eroan, karabietako beharrak, pinu landarak basoetan sartu; gana ebagi, jo edo trilau; bideak zabaldu eta konpondu, ermitak garbitu edo barritu eta antzeko beste beharlekuak.
|
|
|
Auzunean baten bat hilten zanean, auzokoen laguntzinoa ezinbestekoa izan da: abisua emon jenteari, hildakoaren
|
etxeko
beharrak egin, hildakoari hil jantzia ipini edo gaubelan parte hartzea. Hileta eleizkizunean be eginkizun garrantzitsua eukiten eben, osteko jatorduan parte hartzeaz ganera.
|
|
|
Neskatoek, Gernikako Karmelitetara takigrafia ikasten joaten ziran batzuk kenduta, gatxago eukiten eben ofizio kontu hori, jostun edo ez bazan. Gehienak neskame joaten ziran edo
|
etxean
behar egiten eben eskola amaitu eta ostean. Mutilek maisua eukiten eben eta neskatilek maistrea, gero andereño deituko zana.
|
|
|
Senideetan bigarrena nintzen ni. Umetako gauzak gogoratzeko gai naizenetik,
|
etxeko
beharrak egiten ikusten dut neure burua. Ume umetatik hasita, iturrira ur eske joatea zen ene zeregina.
|
|
2012
|
|
|
Ikusiko dogun lez, mungiarrek joan dan mendearen erdira arte gitxi gorabehera, abeltzaintzatik eta nekazaritzatik atera dabe bizimodua aurrera batez bere. Artean
|
etxetik kanpora
behar egin gura izan ezkero, zerrerian, arotz edo zapatari tailerren baten izan ezean, ez egoan era handirik. Orduantxe ipini ebezan lehenengo fabrikak, barriemoileen esanetan:
|
|
2013
|
|
|
Gure lekukoen sasoian gizon gehienek fabrikan eta
|
etxean
behar egiten eben. Andrazkoen kasua ezbardina zan.
|
|
2014
|
|
|
– «Gaur goiz itzartu zara, eta
|
etxeko
beharrak egiten hasi zara: etxea garbituduzu birritan, eta etxeko denen arropak lisatzen ipini zara.
|
|
2015
|
|
|
Sasoi haretan, domekea baino ez zan libre eukiten; eta bakazinoak, astebete baino ez. Sarritan, aste hori
|
etxeko
beharrak egiteko aprobetxetan zan: azpigarria ebagi eta etxera ekarteko, kasurako.
|
|
|
Talde horretan kokatuko geunkez odoleko senideak. Halanda be, kasu askotan, nahi ta odolekoak izan ez, etxekotzat hartzen ziran
|
etxean
behar egiten ebenak be.
|
|
2018
|
|
|
Hirian, lehenengotaz, bakarrean hartu zuen etxea, baina epe laburrerako izan zen; behingoan ekarri zuelako beste gazte musulman bat. Horrela, esan zion, ordainerako eta
|
etxe
beharrak egiteko ere laguntasuna izango zuela eta errazago joango zela dena; hori uste zuela. Oherako burkidea bazuenez, barre egin zuen, konpleto sentitzen zela.
|
|
2020
|
|
|
Izan be, beste entretenigarririk apenas egoten zan. Andrak etxeren baten alkartzea normala zan, karta jokoan edo
|
etxeko
beharrak egiten: lanea, puntuginan, artoak garanduten...
|
|
2021
|
|
|
Mateo beste anaia mutilzahar bategaz eta bien loba mutil bategaz bizi zan. Arreba ezkondua etorten jaken
|
etxeko
beharrak egiten eta janariak prestetan. Idiak ondo zaintzen ebazan.
|
|
|
XX. mendeko 70eko hamarkadara arte, egun horretan, ohitura zen Etxano, Gorozika, Morga, Muxika eta Larrabetzutik letanian igotzea Bizkargira. Hara orduko, baina, goizgoizetik altxatuta,
|
etxeko
beharrak egin behar izaten ziren. Egun hori, esaterako, ona ei zen artoak eta ereiteko.
|
|
2023
|
|
|
XX. mendean Gernikagaz batu egin eben 1966ko barrietara jente gaztea hurreratu da, eta horrek odol barriz bete dau herria. Gehienak ez dira baserritik bizi, normalena da
|
etxetik kanpora
behar egitea, alboerrietan edo Bilbon kasurako, eta Arratzun iluntzeko eta asteburuko tarteak egitea.
|
|
|
Txiki txikitatik hasten ziran umeak
|
etxeko
beharrak egiten laguntzen. Itaurren egitea, ganadua jagotea, iturrira uretan joatea eta abar ohi ziran umeen eginkizunak.
|