|
2000
|
|
|
Oinarri orokor, aldaezin eta erabateko horretatik
|
datozen
lege horiek, ezin al dute, bizitzaren inguruabar aldakorrak tartean direla, herritarraren menera zerbait utzi. Legeak testamentu egileari ematen dion ahalmena, ez al da legearen ahalmen berbera?
|
|
2003
|
|
|
Hori dela bide, zenbaitetan, legeok gaizki ulertzeaz gain, horiek ondo aplikatzeko eta bakoitzari bere ondore zuzena emateko hausnarketak falta dira; aldi berean, gerta daiteke legeok adimen zorrotzegia ez duen norbaitengana heltzea, hots, bere buruan orotariko legeak dituen norbaitengana heltzea. Bi inguruabar horiek batzen direnean, erraza da legeok ikuspegi faltsu batetik aztertu eta gaizki aplikatzea, batik bat, maiz sarri jazotzen den bezala, zuzentasunaren aldekoak izan eta arrazoiarekin bat
|
datozen
legeak bilatu beharrean, pertsona horiek euren negozioei hobeto datorkien legea bilatzen dutenean, lege hori harago aplikatu barik.
|
|
|
Hori dela bide, zenbaitetan, legeok gaizki ulertzeaz gain, horiek ondo aplikatzeko eta bakoitzari bere ondore zuzena emateko hausnarketak falta dira; aldi berean, gerta daiteke legeok adimen zorrotzegia ez duen norbaitengana heltzea, hots, bere buruan orotariko legeak dituen norbaitengana heltzea. Bi inguruabar horiek batzen direnean, erraza da legeok ikuspegi faltsu batetik aztertu eta gaizki aplikatzea, batik bat, maiz sarri jazotzen den bezala, zuzentasunaren aldekoak izan eta arrazoiarekin bat datozen legeak bilatu beharrean, pertsona horiek euren negozioei hobeto
|
datorkien
legea bilatzen dutenean, lege hori harago aplikatu barik.
|
|
|
Erro erroko iraultza baino, benazko egituraketa eta igarobidea, Erdi Arotik
|
zetorren
lege multzoaren barruan beharren ziren atontze lanak egin zituena, eta harrezkeroko kodegintza ere aurreikusi zuena.
|
|
2010
|
|
|
Gero azalduko dugu zergatik. Batzuetan, erkidegoarentzat emandako manua ere berori eman zuena hiltzean desagertzen da, baldin eta lege forma ez bazaio eman, gero esango den moduan, baina horrek orain ez du garrantzirik, bakarrik frogatzen duelako erkidegoarentzako manu guztiak ez direla legeak; baieztapen hori bat
|
dator
legea betikoa eta legegilearengandik lokabe izateko baldintzarekin, eta baldintza hori manu orokorretan bakarrik betetzen da.
|
|
|
Horregatik, ezinbesteko gertatu zen giza arrazoimenak puntu bereziago batzuk finkatzea, arrazoimen naturalak berez zehaztu ezin zituenak. Horixe da, hain justu ere, giza legeak egiten duena, eta hortik
|
dator
lege horren beharrizana. Horretan du oinarria Platonen baieztapenak:
|
|
|
Egoki izango litzateke hori —norbaitek hala esan dezake—, baldin eta teologoa jainko legeen mugetan ari bada, giza legeena urratu gabe, azken horiek eskubide osoz galda baititzakete bi zuzenbideko moralista eta maisuek. Izatez, teologoak ukitzen dituenean Jainko legegilearengandik
|
datozen
legeak, inoren esparruan sartzen da, baldin eta harago badoa, alegia, beste legegileengana badoa. Areagotu bekio horri, honakoa, alegia, teologia naturaz gaindiko zientzia bada, debekatua izan behar du naturatik datozen gaietara jaistea edota naturatik bertatik nabarmentzen ez diren gaietara jotzea.
|
|
|
Horregatik, ordea, ezin da esan legea bidegabea denik, oinarrizkoa baita legea izaera orokorrarekin ematea. Aristotelesek dioen bezala, huts egitea ez
|
dator
legetik, ezta legegilearengandik ere, baizik eta materiatik bertatik.
|