|
2000
|
|
|
Lehengora bueltatuz, orduan erabaki zenuen Euskal Herrira
|
etortzea
euskaldun bilakatzeko.
|
|
|
Gure ohiturak, koblak, bertsoak eta abar aho belarriz heldu zaizkigu. Hortixek
|
datorke
euskaldunok irratiari diogun begikotasuna. Oraindik ere, baserri munduko euskaldun askok irratitik edaten dute, informazio egarria asetzeko.
|
|
2001
|
|
|
Herrien Europa eta hizkuntzak dira EFAko alderdi eta ordezkarien artean kausitu daitezken gai eta lotura nagusienak". Baina bat
|
dator
euskaldunok Europarekiko lotura gutxi dugun iritziarekin: " Europar sentimendua gehiago sakondu genuke.
|
|
2002
|
|
|
Ikastera
|
etorritako
euskaldunek eratu genuen" Euskide" kultur elkartea, Nafar Etxearen inguruan. Euskara irakasteko klaseak ematen genituen, eta festak eta akelarreak antolatu.
|
|
|
Erraztasunari dagokionez, hau erabakigarria da. Euskara lehen hizkuntzatzat dutenak eta euskaraz errazago moldatzen diren hiztunak hiltzen ari dira, eta
|
datozen
euskaldunak, euskaldun berriak dira, hots, erdara da haien lehen hizkuntza eta harreman sare ia guztiz erdalduna dute. Horrek ere ez dio mesederik egiten erabilerari.
|
|
|
Bi seme ditugu, gazteak zu bezala, beti ibili direnak ikasketak euskaraz egiten, familian ere beti euskaraz mintzatzen gara, saiatzen gara haiekin elkarrizketak izaten, ikastolan ibili dira betitik, baina haien euskara eta haien adiskideena ahula da, maizkara gainetik beheraino erdarak joa. Gure umeek ikastolan ikasi zuten erdara, hori berehalako kontua izan zen, eta ondoren etxetik zeramaten euskara aldatu zuten, nahiz gela bakoitzean etxetik
|
zetorren
euskaldun umeen kopurua ez zen hain txikia. Eta nik etxean izandako esperientzia beste familia euskaldun zenbaitetan ere gertatu izan da.
|
|
2003
|
|
|
Hango euskal dantza, kanta, bertso eta abarrek jente guztia ahoa zabalik itxi eben. Australiatik
|
etorritako
euskaldun bik autortu eusten, denpora guztian negar eta negar egon zirala, barruko pozari eutsi ezinik, aspaldiko ordez ikusten eta entzuten ebena sinistu ezinik. Boiseko Euskal Etxe ondoko kalea euskaldunei eskaini deutse, eta haxe be bedeinkatu neban.
|
|
|
Denbora berriei egokitutako hizkuntza modernoa bihurtu da, eta eskolan egin du bere tokia.
|
Datozen
euskaldunei dagokie orain mintzatzea, ahoan datza-eta, azken finean, hizkuntzaren benetako eremua, ez agintarien erabakietan.
|
|
2004
|
|
|
Ogi gogorrari hagin zorrotza ezarri ordez, auzi honetan txepelkeriak jotako jardun didaktikoa izan da gehien gehienetan gure eginbeharra. Erdal mundu hutsetik
|
zetorren
euskaldun gaiak euskaltegira zekarren euskal kulturaren irudia izaera etnikoaren aurreiritziz osatu baldin bazuen, are gehiago sendotu izan zaio aurreiritzi hori euskal kultura tradizionalaren zenbait harribitxi landuta. Batez bestekoan, euskal kulturaren lilurarik inoiz gutxitan sentitu du euskaldun berriak ikasten ari zen hizkuntzaren historiak eta herriak zituzten eskubide eta bereizgarritasunak bere eginez.
|
|
|
" Bienvenido a esta tierra vasca"; hau da: " Ongi
|
etorri
euskaldun lurralde huntarat". Baiña pankarta haiek ez ziran batere harrigarri gertatu garai hartan, eta hura idazteak ez zuen nahi bat erakutsi (igaz bezela), izana baizik, Tafalla’ko eskualdea orduan euskalduna baitzan.
|
|
2005
|
|
|
" Karlisten oinordeko moduan, erruralismoaren baloreen alde, hiri bizitzari kontrajarriz, egin zuten, euskararen aldeko diskurtsoa erabiliz". Eta, Narbaizaren ustez, hortik
|
dator
euskaldun zenbaiten konplexua. Testuinguru horretan, gaur egunean gertatzen den moduan, udaletxeetan, ikastetxeetan borroka egin beharra egon zen, Sabino Aranaren berbak ez baitziren betetzen:
|
|
2008
|
|
|
Dena? Nevada alde hartan hona
|
datozen
euskaldunei galdetu eta haiek ere" denean" ibili direla esaten didate. Jakina da etxean izan direla, baina, ondoren, berdin ibili dira Bartzelonan edota Malagan.
|
|
|
Baina kontuan izanik Azkue behin baino gehiagotan egon zela Jesusen Lagundian sartzeko asmotan, ez da dudarik San Inazio Loiolakoa bere beste debozio bat zela. Oroitzekoa da Salamancako seminarioa ere jesuitek zeramatela eta beraz handik bide
|
zetorkion
euskaldun santuarekiko miresmena. Gogo jardunak egitera ere sarri joaten zen Azkue Loiolara, eta Deustuko jesuitekin ere tratu handia zuen (garai batean igandero biltzen zen haiekin442), Bussy, bere Tours-eko konfesorea, ere jesuita izateaz gain.
|
|
2009
|
|
|
EUSKAL ESNALEA euskaldunekiko auzitara ez dator. Ez gatoz nasketa billa, ez gatoz ukabil makilka iñori ekitera; ez
|
gatoz
euskaldun ari, edo euzkotar oni, eragozpen sarerik jartzera, ez gatoz au t, ura maseatzeko asmotan. Jakiña da Euzkadi Euskalerriaren (bat eta beste berdin zaizkigu) aldeko guziyok ez degula neurri batez neurtuko guziya; bañan?
|
|
|
EUSKAL ESNALEA euskaldunekiko auzitara ez dator. Ez gatoz nasketa billa, ez gatoz ukabil makilka iñori ekitera; ez
|
gatoz
euskaldun ari, edo euzkotar oni, eragozpen sarerik jartzera, ez gatoz au t’ura maseatzeko asmotan. Jakiña da Euzkadi Euskalerriaren (bat eta beste berdin zaizkigu) aldeko guziyok ez degula neurri batez neurtuko guziya; bañan... au onela dalako, ¿ asi al gintezke erdaldun ta erdalzaleai geren umekeriz atsegiñik betienak eman nairik bezela?
|
|
2010
|
|
|
Pozik agurtzen nituen Erromara
|
zetozen
euskaldunak. Gogoan ditut bi abestalde ere; bata Beasaingoa eta Arrasatekoa bestea.
|
|
2012
|
|
|
Aski da Ipar Euskal Herri barnealdeko —kostaldea ez dut aipatzen ere! — edozein herritako plazara joatea eta nahi den denbora oro hantxe ibiltzea ohartzeko euskara oso oso gutxi entzuten dela. Salbu, beharbada, hitzordu berezi batzuetan, hala nola merkatu edo azoka egunetan; baina erraten ahal daiteke kasu horiek nolabait faltsuzkoak direla, hainbat lekutatik
|
etorritako
euskaldun kopurua biltzen baita leku eta egun jakin batean. Elkarretaratzeko aukera berezi horietan euren artean euskaraz ari diren herritar horiek —eta ez dira gazte gazteak gehienetan—, akaso, ez dira euren eguneroko beste harremanetan euskaraz aritzen...
|
|
2015
|
|
|
Bederatzi laguni eginiko sakoneko elkarrizketetan oinarrituriko ikerketa kualitatiboaren emaitza dakar egileak. Izenburuak dioen modura XX. mendearen erdialdetik aurrera Gasteizek izan dituen aldaketa demografiko, ekonomiko eta sozialek zer nolako eragina izan duten bertan bizi diren euskaldunengan eta bertara
|
etorritako
euskaldunengan aztertzen du, garaiko Gasteizeko bilakaeraren deskripzio interesgarria egin ondoren. Izan ere, garai horretan iritsi ziren pertsonak" erdaldunak izan ziren gehienbat, eta euskaldunak, jakina, gutxiengoa izan ziren".
|
|
|
Izan ere, garai horretan iritsi ziren pertsonak" erdaldunak izan ziren gehienbat, eta euskaldunak, jakina, gutxiengoa izan ziren". Ikerketa honen bidez herri euskaldunetatik
|
etorritako
euskaldunen testigantzak jaso ditu egileak, metodologia kualitatiboaren bitartez –elkarrizketa sakonak eginez, garaiko egoeraren eta pasarteen berri izatea helburu. Gainera, testigantza horien bitartez, urte horietan zehar Arabako hiriburuak izan duen bilakaera ezagutu nahi izan da, etorkizunerako erronkak zein izan daitezkeen definitzen joateko.
|
|
|
Garai horretan iritsi ziren pertsonak erdaldunak izan ziren gehienbat, eta euskaldunak, berriz, gutxiengoa izan ziren. Francoren diktadura, errealitate soziokultural berria eta euskararen loraldiaren hasiera, hirurak batera nahastu ziren Gasteizen garai horretan, eta ikerketa honen bidez herri euskaldunetatik
|
etorritako
euskaldunen testigantzak jaso nahi izan dira, metodologia kualitatibo baten bitartez. Ikerketa honen helburuak garaiko egoeraren eta pasarteen berri izatea, urte hauetan zehar izan duen bilakaera ezagutzea eta etorkizunerako izan ditzakegun erronkak aztertzea lirateke.
|
|
|
Zeru horiek hainbat joan etorri egindako disidente baten beste itzulera bat da, kamera geldoan. Badatoz etorkinak,
|
badatoz
euskaldunak, badatoz umeak, badatoz erbesteratuak, homosexualak, nanoak. Badatoz bueltan.
|
|
|
Hasieran Marokotik eta Algeriatik etorritako auzokideak izan zituzten jomugan; diru-laguntzak eskuratzearren eta lan egiteko asmorik gabe datozela zioten, gizarte laguntzei iruzur egiten dietela, igeri lekuetan txiza egiten dutela, eta bestelako funtsarik gabeko argudio txatxuak baliatu zituzten arrazismoaren bozka eskuratzearren. Orain, berriz, Bizkaiatik eta Gipuzkoatik
|
etorritako
euskaldunak dira kontserbadoreen arerio berriak.
|
|
|
Erru eta hondamendi bilaka bailiteke lehenbailehen aitortu gabeko akatsa. Jokoan dagoena da
|
datozen
euskaldunek nola ulertu eta bereganatuko duten iraganeko izango zaien ETA.
|
|
2016
|
|
|
Irundik Andoaina doan konurbazio gehiena), (BZ6e) koan besteak (tartean Bilbo Iruña Gasteiz Baiona). Bertan jaiotako euskal hiztunen eta bizi izatera
|
etorritako
euskaldunen bilgune ditugu lekuok. Gutxi asko erdal giroan murgil eginik bizi gara bertako gehienok420.
|
|
|
Pailazo hura guregana
|
zetorrela
euskaldun bila, nik ez nuela deus erranen, boikota eginen niola euskal harrotasunari, bere aldia zela, eta entrenatzaileak zelaira atera aitzin usatzen zigun mitinaren ondotik oihukatzen nuena xuxurlatu nion Audi A4aren eztitasunean. Gaiztankarak zituen begiak, tanta berdeekin.
|
|
|
Anaia eta biok hemen sortuak gara eta gure etxea da hau. Eta oisitan
|
datozen
euskaldun guziena ere izan dadin entseatzen gara.
|
|
2017
|
|
|
Ohitura bitxi hauek ia denak indar erakustaldiak dira eta gaur egunean, bizirik daude oraindik. Hortik
|
datorkio
euskaldunari indartsuaren fama. Oso jende gutxik daki ordea, euskaldunek betidanik, izan dutela poesiarako joera.
|
|
|
Jaun andreak, segidan azkeneko eszena, non azaltzen dugun nondik
|
datorren
euskaldunen liskarrerako joera hau. Baina horretarako, berriz ere denboran atzera egin behar dugu, mundua sortzen ari zen egunetara.
|
|
|
ereduaren bidez euskalduntzen diren belaunaldiak ez dira gai euskaraz itxuraz mintzatzeko, behar hainbateko gaitasun komunikatibo ezagatik223 Hezkuntza sistemaren harrobitik
|
datozen
euskaldunak hainbestean moldatzen dira idatziz eskolako lanak burutzerakoan. Hala ere, ahozko gaitasun komunikatiboan ez daukate inondik ere erdaraz daukaten erraztasunera hurbiltzen den jario gozorik224 Ahozko jardunaren barruan,, gaur egun euskarak erregistro informal ludikoetan du gabeziarik larriena?, dio Joxerra Garziak225.
|
|
|
Bada, horren haritik, eta interes teoriko batek bultzatuta, funtsezko galdera historiko bat planteatzen du lehenik: " Nondik
|
datoz
euskaldunen leinua eta hizkuntza eta ze bestelako leinu eta hizkuntzekin daude horiek ahaidetuta?" (XIII, 14). Berak, gainera, ez ditu horiek" mendietako artzain gizajo huts edo zapaldutako zerbitzari" bezala ikusten; kontrastean," bretoiak"," wendarrak"," dalecarliarrak" edota" estoniarrak" eta" livoniarrak" aipatzen ditu, zeinek bere ustez euren izaera nazionala gehiago galdu duten.
|
|
|
lagunek idatzitako letrak itzuli egin behar badira ere, euskaraz kantatzea da erabakia. Hala ere, horrek ez du esan nahi taldekoak bat
|
datozenik
euskaldun eredu klasikoekin eta alde bateko eta besteko komisarioen ortodoxiekin. Horren froga da lehen diskoko" Drogak AEKn" kantua.
|
|
2019
|
|
|
" Egia da Gipuzkoatik eta Bizkaitik
|
etorritako
euskaldun askok ikastolara bideratu zituztela umeak, baina ordurako abian zen hemengo ikastola"
|
|
|
Gipuzkoatik eta Bizkaitik euskaldun asko etorriagatik ere, askoz gehiago etorri ziren Espainia hegoaldeko herrietatik. Egia da ondoko lurraldeetatik
|
etorritako
euskaldun askok ikastolara bideratu zituztela umeak, baina ordurako abian zen hemengo ikastola. Izaskunen ikastola abiarazi zutenak, denak, hemengoak ziren.
|
|
|
Garai zaharretatik
|
datorkigu
euskaldunoi Paleolito Aroan, leize zuloetako iluntasunetan landutako sinismen erlijiosoa. Zulo haietan, mundu izoztu hartan euskara eta euskaldunok sortu baikinen.
|
|
|
PISA, diagnosi frogak edo selektibitatea bezalakoekin, haurren ongizatea eta beren gaitasuna mugatzen ari gara. Bestalde, euskalduna ez den beste kulturetatik
|
datozenei
euskaldun gisa bizitzeko baliabideak emango dizkien eta aniztasuna arazo baino indargune bihurtzen jakingo duen hezkuntza sistemarik ez daukagu. Gizarte kohesioa sustatzetik urrun dago gure eskola.
|
|
|
identifikazio handia sentitu nuen. Eta horrelako nahikorik ez dagoela esango nuke, nahiz eta euskararen historian kanpotik
|
etorritako
euskaldun mordoa egon, literalki zein kulturalki. Beraz, euskaldunen munduan murgildu diren Harry Potterrengandik gauza bat gustatuko litzaidake:
|
|
|
Franco hil ondoren, 80ko hamarkadan hasiko ziren Gasteizko euskaldun «berriak» eta Gasteizera
|
etorritako
euskaldun berriak hainbat sorkuntza euskaldun abian jartzen. Alde batetik, Xabier Montoia bezalako musikari eta idazleen eskutik, eta bestetik Bagare Euskal Tokia bezalako kulturguneak antolatzetik.
|
|
|
Alfabetatzeari ekin zion eta biek, arraiki praktikatzen zuten beren apartamentu hertsian. 1968ko maiatzaren lekorako burbuila intelektual giro horretan, errefuxiatu politikoez gain, Parisetik
|
etorri
euskaldun berri parrasta bat ere bazebilen Baionako karriketan. Unibertsitatean hazirikoak.
|
|
2020
|
|
|
Bost urterik behin, Boise, Idaho estatuko hiriburua, euskaldunen topaleku bihurtzen da. Han antolatzen duten Jaialdiak, bazter guztietatik
|
etorritako
euskaldunak biltzen ditu. Helburu nagusia, sustrai bera duten hainbat pertsona jai giroan elkartzea.
|
|
|
ez da eleberria, baizik elezaharra. Baina, horixe da bereziena, bohemiar desterratu bat
|
etortzea
euskaldunei gure elezaharra kontatzen.
|
|
2021
|
|
|
35). 1944an azkena, aurreko mendetik
|
zetorren
Eskualduna:
|
|
|
Handik aurrera, Amando gotzainaren ustezko inpresio horrekin bat ez
|
datozen
euskaldunak zeharo irudikaturik geratuko dira narrazioan maltzurkiro jokatzen duten fedegabe berekoi malapartatu huts gisara. Eta inolaz ere ez, hortaz, inbaditzaile frankoei eta haiekin batera datorren sinesmen berri akulturatzaileari aurre egin nahi dieten zinezko euskaldun leial eta ausart bezala.
|
|
|
Familia eredugarria edo, bederen, sostengatzekoa askorentzat, beste modu batez ikusia izan zen hedabide espainiarretan. Ez ziren faltan familian gorrotoa nola elikatzen zen eta, Erakundean sartzeko, haurrak edo gazteak nola formatatzen ziren azaltzen zuten artikuluak, bai eta gerla karlistetatik
|
zetozen
euskaldun itxi eta basen ikertzeko lan ‘antropologikoak’ ere.44
|
|
2022
|
|
|
Blogoeta hauetan behin baino gehiagotan atera da euskal diasporaren gaia, eta Bk Amerikan barrenako bidaia honetan egondako toki gehienetan aurkitu ditu euskaldunen arrastoak, kale izenetan, abizenetan, historiako pasadizoetan eta abar. Argentinan ere aurkituko ditu, dudarik gabe, eta itxura denez baita Txilen ere, eta ez gutxi; nahiz eta aitortu behar duen Txilera
|
etorritako
euskaldunez ez zuela beste leku batzuetara joandakoez bezain ideia argirik. Baina, diotenez, txiletarren% 10etik 20ra bitartean izango lirateke euskal abizenen bat dutenak gaur egun. Horrek ez du esan nahi Bk beste leku batzuetan baino azalpen gutxiago eman behar duenik, nongoa den galdetu eta euskal herritarra dela erantzuten duenean:
|
|
|
«Euskararentzat arnasgune ikaragarria izan zen. Hamabost egunez euskaraz normal bizitzeko aukera ematen zien leku askotatik
|
etorritako
euskaldunei. Horregatik izan da hain garrantzitsua jende askorentzat:
|
|
|
Handik zetozen plazerrak, han zetzan paradisua, handik
|
gentozen
euskaldunok" E (g) uzkadi" tik. Opilak ilgora (arabiarren ikurra) iradokitzen du.
|
|
|
Inguruko jendeek ordea hizkuntza neolatinoak sortu dituzte horren eremuko parte handienean: latinaren eraginez gertatu den zatiketa horretarik
|
dator
euskaldunen bereizketa. Latinak beste jendeak akitaniar enbor zaharretik moztu ditu, eta beste zuhaitz batzuk bilakatu dira.
|
|
|
euskaldunek eta inguruko jendeek, bereziki biarnes, landes eta beste gaskoinek, ber erroak dituzte, etorki berekoak dira. Beraz nondik
|
dator
euskaldunen eta auzokoen arteko zatiketa. Euskaldunak ez dira besteak bezain latinizatuak, eta holaz denek zuten hizkuntza zaharra atxiki ahal ukan dute, beharrune berriei egokituz, bereziki latinaren laguntzarekin.
|
|
|
Nondik
|
datoz
euskaldunak?
|
|
|
Sintaxiazko berezitasun horrek galdera hau dakar: nondik
|
datoz
euskaldunak. Eta maiz etorki misteriotsu bat bilatzen zaie urrunean.
|
|
2023
|
|
|
Eraikuntza eder hauetaz bestalde, euskal etorkineri dedikatua zaien lan ederra eramana izan da Macachinen, hau da 1860az geroztik
|
etorritako
euskaldunen izen eta etorbideak harri laukietan grabatuak izan dira. Orotara 456 izen zerrendatuak dira, horietatik 77 Iparraldekoak direnak.
|
|
|
–Noski, Europako herri indigena zarete zuek. Hona
|
etorritako
euskaldunak, ordea, ez dira espainolak baino askoz hobeak izan, egia esan, baina ez da zuen errua. Erdi argentinarra zarete zuek, ezta?
|