|
2000
|
|
|
Uste batera etorri gara, eta horren arabera, ezkontza kristautasunaren aurrekoa dela egiaztatu dugu. Lege positibo guztiak baino lehenagokoa da, gure izatetik bertatik
|
datorkigu
eta. Ez da egintza zibila ezta erlijiosoa ere, ezpada egintza natural hutsa, legegileen arreta antzeman eta erlijioak ere santifikatu egin duena.
|
|
|
Baina ezer ez da egiantzekoagoa hurrengo gertaera baino, hau da, geroago, gizakiek, pentsatzean, eguzkia eta arazteko zeremoniak harremanetan jarri zituztela, baita horiek jatorrian soilik araztaile gisa pentsatu ziren lekuetan ere. Gizon bati ideia bat (su arazketa)
|
datorkionean
eta beste gizon bati beste bat (su eguzki), zer da egiantzekoagoa gizon bati bi pentsamenduak etortzea baino. Beti teoria bat edukitzea atsegin izango lukete askojakinek!!!
|
|
2001
|
|
|
• Bat
|
etortze
eta oposaketa logikoa bi pentsalariek onartzen dute, eta maila honetan ukapena soilik daukagu, baina ez noski oposaketa errealik, adimenaren eremuan baikaude. Hala ere, Kantek oposaketa logikoaz gain erreala ere onartzen du.
|
|
|
Esaldi sintetikoak, aitzitik, a posteriori dira, esperientziaren bidez lortutako esakuneak. Predikatuak subjektuari dakarkion berritasuna esperientziatik
|
dator
eta, beraz, ezin du beharrezkotasunik bermatu. Esperientzia bat behin eta berriz berdin errepikatzeak ez du esan nahi inoiz ez dela aldatuko.
|
|
|
Hauek ahalbidetzen dute zientzia: alde batetik, sintetikoak direnez esperientziatik
|
datoz
eta zientzia hedatzen dute eta, bestetik, a priori direnez beren beharrezkotasuna eta orokortasuna segurtatzen dute. Bi ezaugarriak batzeak, ordea, zeregin zaila dirudi.
|
|
2002
|
|
|
Zigor etxeen administrazioaren inguruan jaso ohi diren iritziak bateratzea eta adostea ez da, noski, batere samurra, gizabanako bakoitzak, zein den bere disposizio hasierakoa, nondik
|
datorren
eta zein helburu duen, zorroztasunzein induljentzia neurri desberdin eta kontraesankorrak proposatzen baititu. Zenbaitek ahaztu egiten du egindako okerrengatik atxiloturik dagoen presoa ere, beste edozein gizaki bezala, izaki sentibera dela; beste hainbatek, berriz, ez du ikusi nahi preso horien egoera zigortuta dagoenarena dela; batzuek presoen miseriak leuntzen lagunduko lukeen edozein gozabideri muzin egin nahi izaten diote, eta beste askok aldiz zigor etxeetan ezinbestekoak diren diziplina neurrien balio eta gizatasun eza aldarrikatzen dute.
|
|
2003
|
|
|
Eta urte sasoien eraketa ere bi horietaz beterik 188 dago, eta oraintxe aipatu ditudan bero eta hotz, lehor eta heze horiei elkarrekiko maitasun neurrizkoa egokitzen zaienean eta harmonia eta nahasketa orekatua jasotzen dutenean, gizakiei, gainerako animaliei eta landareei oparotasun eta osasuna ekarriz
|
datoz
eta ez dute kalterik eragiten. Baina harrokeriazko maitasuna urte sasoietan garaile gertatzen denean, gauza asko suntsitu eta kaltetzen ditu, eta horrelab koetatik izurriteak sortu ohi dira eta beste gaixotasun desberdin asko bai animalia eta bai landareentzat.
|
|
|
Azkenean joniarretako batzuek, arratsa zenez, afaldu eta gero —orduan udara zenez— kamainak d aterata, freskuran lo egiten zuten aldi berean bera zaintzen zuten ea gauean zehar ere zutik jarraitzen zuen. Eta berak zutik jarraitu zuen egunsentia
|
etorri
eta eguzkia atera arte. Gero alde egin zuen, eguzkiari otoitz egin ondoren.
|
|
|
Esan zitekeen alabak baztertzen zituen lege hori ez zela Zuzenbide naturaleko legea edo, behintzat, indarrik gabe utzi ahal zela. Hori gorabehera, argi dago Zuzenbide naturalarekin bat
|
zetorrela
eta betidanik bat etorri dela hurrengoa: alabak ere, seme alaben taldean izatean, gurasoen oinordeko izan behar direla, eta Zuzenbide naturala ezin daitekeela indargabetu.
|
|
|
Horren inguruan ohartarazi behar da, jainko legeen izen ohoretsua erlijio eginbeharren ingurukoentzat erreserbatzen dela, hala nola, lehenengo bi legeentzat, dekalogokoentzat, eta liburu santuetan fedeari eta ohiturei buruz dauden guztientzat. Ekitate erregelen kasuan, alegia, kontratu, testamentu, preskripzio eta lege zibiletako beste gaiei buruzko erregelen kasuan, erregela horiei lege natural edo Zuzenbide naturaleko erregela deritze, nahiz eta jainko legetik
|
etorri
eta jainko legean izan euren oinarria. Arean ere, Jainkoak gure izaeran bertan barneratu ditu, eta zentzutasunari datxezkion lege moduan eratu dituenez, zentzutasun hori erabilita jakin daitezke legeok; horregatik, lehenengo manuak eta jainko legearen espiritua ez dakizkitenek ere legeok ezagutu eta bete ahal dituzte.
|
|
|
Legeak beti indarrean dirau guretzat, nahiz eta haiek lege hori urratu. Guk, ordea, legea bete behar dugu, batetik, gure itxaropena delako haiek euren senera
|
etortzea
eta bide onera ekartzea, eta, bestetik, gure eginbeharrak ezin ditugulako hautsi.
|
|
|
Den argigarriena ere izanda Pascalen eta Domaten arteko adiskidetasuna, badira hemen, biografia urratsak errepikatu beharrean, bestelako xehetasun eta ipi apak, bitzuon arteko bat
|
etortzeak
eta gorabeherak agerian uzteko modua eskaintzen digutenak.
|
|
|
Inor ez dago, kasurako, bere burua zein lagun hurkoarena hiltzea edo horri lapurrik egitea zilegi ez dela ezagutu eta sentitzen ez duenik, ezta ere egia horiez jabetuago dagoena, geometria teorema argienaz baino. Horiek horrela, nabari bada ere lapurketa eta giza hilketa legez kanpoko direla, ez dute halako ziurtasun maila bera, horiek zein printzipiotatik
|
etorri
eta printzipio horien adinakoa. Printzipio horietan egundo ere ez da salbuespen edo ezespenik; printzipioetatik datozen erregeletan, ordea, salbuespenak gerta daitezke, kasu batzuetan bederen.
|
|
2004
|
|
|
Descartesen filosofia bere garaian eman zen pentsamenduaren matxinadan kokatu behar dugu. Elizak eta botereak —ez al zen dena bat? — jarrera oldarkorra erakutsi zuen orduan izioketan zebiltzan aurkikuntza berrien aurrean,
|
etorritako
eta bazetozen eraberritzeen aurrean. Horretarako biblia eta garai bateko filosofoen (Aristoteles eta Tomas Akinokoa bereziki) irakurketa dogmatikoa aginte huts modura zerabilen, berarentzat komenigarria zen egia zalantzaezina bailitzan defendatuz.
|
|
2005
|
|
|
Haiek, konbentzimendu handiarekin eta ondo dokumentatuta hitz egiten dutenean, garrantzi handikoak dira Eskritura Santuen pasarte ilunak interpretatzeko. Garrantzi handiagoa izango dute, gainera, haien pentsamenduak bat
|
badatoz
eta lehenengo garbitasunaren garaietara gehiago hurbiltzen badira, garai haietan agintekeriak edo konspirazioak ezin zuelako oraindik jatorrizko egia ezkutatu.
|
|
|
Betidanik esan ohi da Grotiusen filosofia juridikoa aldatuz eta garatuz joan zela hura adinean aurreratu ahala. Horren lekuko, eranskin gisa eskaintzen dira zuzenbidearen inguruko erregela nagusiak, bere gaztaroko De iure praedae liburutik hartuak, Grotius jurista gaztearen eta zaharraren arteko ados
|
etortzeak
eta urruntzeak azpimarratzea ahalbidetzen dutenak.
|
|
|
Baldin eta orain lurreko herrien artean betidanik eman izan diren amaierarik gabeko gorabeheretan pentsatzen badugu, baldin eta giza-talde osoen edo kolonia txikien joan
|
etorrietan
eta baita urrutiko kostaldeetarako banakoen kasualitatezko iritsieretan ere pentsatzen badugu, orduan, hizkuntzen arteko ezberdintasuna, eta ez hainbeste hauen arteko antzekotasuna, gertatu litzaiguke deigarriagoa eta, honela, zientzia etimologiko baten ideia ez litzaioke inori ideia kimeriko bat irudituko.
|
|
|
Landu berri dugun" Fragmente der Monographie uber die Basken"() testuak, azken finean," giza hizkuntzaren estudio entziklopediko" baten beharra aldarrikatzen du, zeinek aldi berean hizkuntzaren dimentsio historikoa eta gizatiarra kontuan hartuko dituen. Honen lehen ondorioa, ikusi bezala, hizkuntzaren estudioa" hizkuntzen estudio" bezala kontsideratzearen eskutik
|
datorkigu
eta, zehazki," metodologia konparatiboa" erabiltzen duen estudiotik. Hizkuntzen ikerketa sakon eta zabal honen" helburu nagusia", jarraian azaldu bezala, hizkuntzaren beraren dimentsio antropologikoan oinarritzen da, eta, egiaz, hemendik abiatuz iristen da Humboldt modu honetako ikerketen" interes orokorraz" hitz egitera.
|
|
2006
|
|
|
Tradiziotik
|
etorri
eta geure egin ditzakegun gogoetei dagokienez, Platonek autoritatea zuzentasunarekin identifikatu zuen, epailearekin. Ildo beretik, betitik aitortu izan diogu autoritatea zintzoari, inpartzialari, desinteresatuari.
|
|
2007
|
|
|
Horren haritik zera dio Moreno Cabrerak: ...ot; Guztiz beharrezkoa da irakaskuntza elebidun batera iristea, non hizkuntza gutxitua lehen hizkuntza —eta ez bigarren hizkuntza— kontsideratzen den" 268 Bestela aipa dezagun, bukatzeko, auzi etiko garrantzitsua dela baita ere euskalduntze prozesua bera aurrera eramateko modua eta erritmoa, ze, egiaz, euskararen aldeko neurri konpentsatzaileek ez dute ahaztu behar arazoa aspalditik
|
datorrela
eta soluzioak ere luze joko duela.
|
|
|
Sinetsita gaude, beti ere, egun arazo nagusia —bai orokorrean bai gurean— ez dela hainbeste informazio falta baizik eta informazio pila iragazteko irizpide falta; horregatik, garrantzitsua iruditu zaigu hitzez eta egitez gure pentsatzeko gaitasunari tarte bat egitea. Kontua da, azken batean, aurrera egiteko —baita euskararen auzian ere— jakin egin behar dugula nondik
|
gatozen
eta, batez ere, nora joan nahi dugun, nora joan behar dugun eta nora joan ahal dugun. Galdera horien ingurukoa izan da, gehiago edo gutxiago asmatuz, idazlan honetan aztertu nahi izan duguna.
|
|
|
Idazlan honen hirugarren atala, horrenbestez, honako galderaren inguruan arituko da: nondik
|
dator
eta nora doa euskal hezkuntza. Baina gure helburua, esan dezagun berriz ere, ez da euskal hizkuntz eta hezkuntza politika bere xehetasunetan ikertzea, baizik eta berorren marko antropologiko filosofiko eta antropologiko kulturala zehazten ahalegintzea.
|
|
2008
|
|
|
Batzuek Hegelen pentsamendua Frantziako Iraultzarekin bat ez
|
zetorrela
eta aurkakoa zela pentsatu arren, Joaquim Ritter-ek 1957an Hegel und die Franzosische Revolution (Hegel eta Frantziako Iraultza) idatzi zuenetik interpretazio hori bertan behera geratu da. Hegelek beti pentsatu zuen Frantziako Iraultza beharrezkoa zela, nahiz eta nahikoa ez izan, eta gabezia hori sakondu nahi zuen bere filosofiaren bidez. Azken batean, Iraultzaren printzipioak bere azken ondorioetaraino eramatea izan zen Hegelek bere filosofiarekin gauzatu nahi zuena.
|
|
2010
|
|
|
Gizakia da orain unibertsoaren erdigunea eta erreferentzia nagusia. Modernitatea
|
dator
eta Descartes izango da laster horren eramaile nagusia7 Horra Suarezen lehen ekarria: San Tomas gainditzea eta zuzenbide naturalaren formulaziorako lehen pausoak ematea, giza arrazoimenean jarrita aurrerabidea eta bultzada8.
|
|
|
1606 urtean, Coimbrara
|
dator
eta berriro ekiten dio eskolak emateari, eta, bide batez, De legibus Ac Deo legislatore lana argitaratzen du 1612 urtean, eta Defensio Fidei Catholica adversus Anglicanae Sector Errores, 1613 urtean. Azken hori Aita Santu Paulo V.ak eskatuta egiten du, Ingalaterrako errege Jakue I.ak Aita Santuaren aginteari egiten zion men eza ezabatzeko.
|
|
2011
|
|
|
Parmenidesek aldarrikaturiko identitatean ez baina [desberdintasunean oinarritzen den ontologia nahi du Heideggerrek bestetasunaren sakontasun amaigabean murgildurik; Kierkegaard eta Nietzsche Hegelen mugimendu abstraktu [logikoa hautsiz
|
datoz
eta mugimendu erreala aldarrikatuz, jainkoa hilez... eta, [bide batez, gizakia.
|
|
|
Hesiodok ez dio" hasieran kaosa zen" baizik eta" hasieran kaosa sortu zen". Kaosa eta kosmosa sorrera beraren bi adar dira eta existentziaren zezena haietatik tiraka
|
dator
eta kaosak subjektua sortzen du, eta kosmosak objektua neurriz, pisuz eta formaz, subjektua eta objektua bereizita sortzen da jakintza behatzailea eta behatua bereizita espazioa eta denbora bereizita, etenak muga eta neurria dakar muga eta neurria, zientziaren gurasoak nahiz eta gaurko seme etxekalte batzuek uko egiten dioten bereizketa santuari hots, gaurko zientzia nerabezaroan dago, gurasoak u...
|
|
2014
|
|
|
Beste hari bat hartuko dut, eta hatzez aldatuko dut, beste irudi bat erakutsiko dizut. Istorio hau animaliaz eta objektuz populatua dago, giza itxura duten pertsonaien ingurura
|
datoz
eta nolabaiteko ibilbide bat egiteko gizakiak erabiltzen dituzte. Objektuen berezko ezaugarrietako bat da eskuz esku mugitzen direla, inork ezin dituela gorde; eta norbaitek objekturen bat gordetzen badu, suntsituta bukatuko du.
|
|
2016
|
|
|
(Polizia barrenkorrena morala da kontzientzia). Nondik
|
dator
eta zer da morala. De Waalen hira guztia berak ‘fasadaren teoria’ deritzonaren aurka dihoa (Hobbes, Huxley, Freud, Dawkins):
|
|
|
Arraunlari on baten bertute bat talde lanean aritzeko gaitasuna da, eskifaiako gainerakoekin bat
|
etorri
eta lankidetzan aritzeko trebezia. Muskulu indartsuak izatea bezain garrantzitsua izan daiteke hori (70). 240
|
|
2017
|
|
|
Bestea ezin dut distantziara eduki ez bada nire subjektibotasunari muga bat aitortuz. Baina muga hori ezin da izan nigandik
|
etorria
eta nik pentsatua, nik ezin baitut nire burua mugatu, bestela osotasun finitua nintzateke. Bestalde, Spinozaren hitzetan, pentsamenduak bakarrik muga dezake pentsamendua.
|